“Sa tawamudu na nona cakacaka” (Apakuki3:6). Ena iVakatekivu na Vosa, mai vei Eva Timothy

28 ni Noveba–4 ni Tiseba

Neumi; Apakuki; Sefanaia

“Sa Tawamudu na Nona Cakacaka”

E rawa ni o vulica na ivolanikalou ena dua na gauna balavu ka se kunea tikoga na vakasama vovou. Kakua ni nanuma ni dodonu mo kila na veika kece ena gauna oqo. Masuta na veivuke mo kila na itukutuku o gadreva nikua.

Vola na Veika o Vakauqeti kina

Na wiliki ni Veiyalayalati Makawa e kena ibalebale na wiliki ni parofisai me baleta na veivakarusai. Na Turaga e dau kacivi ira na parofita me ra vunauci ira na dau caka ca me tau vei ira na Nona lewa. Na veiqaravi nei Neumi, Apakuki, kei Sefanaia era ivakaraitaki vinaka. Ena kena dina rerevaki matailalai, era sa mai tukuna na parofita oqo na nodra lutu na veikoro, ena gauna o ya, e vaka me kaukauwa vinaka tu— Ninive, Papiloni, kei Jerusalemi sara mada ga. Ia oya ena udolu na yabaki sa oti. Na cava e yaga kina meda wilika na parofisai oqo nikua?

E dina ga ni ra sa vakarusai na veikoro dokadoka, ka valavalaca, na dokadoka kei na valavalaca e se tiko ga. Ena vuravura nikua, e rawa ni da vakila ena so na gauna na veika ca era a vakalewai mai vei ira na parofita ni gauna makawa. Eda na rawa beka ni dikeva eso na tikina ena yaloda. Na parofisa ni veiyalayalati makawa oqo e vakatakila na nona nanuma na Turaga me baleta na dokadoka kei na valavalaca, ka ra vakatavulica ni sa rawa meda gole tani mai na veika ca oqo. E rairai oqo e dua na vuna eda se wilika tikoga kina nikua na parofisai makawa oqo. O Neumi; Apakuki; Sefanaia, kei ira tale eso era sega walega ni parofita ni veivakarusai—era parofita ni veisereki. Na ivakamacala ni vakarusai e oka tiko kina na veisureti ni lako vei Karisito ka ciqoma na Nona loloma veivueti: “Dou vakasaqara na Turaga…; vakasaqara na ivalavala dodonu, vakasaqara na yalomalua” (Sefanaia 2:3). Oqo na sala ni Turaga ena gauna makawa, ka sa Nona sala tiko nikua. “Sa tawamudu na nona cakacaka” (Apakuki 3:6).

Me baleta na raici raraba ni ivola oqo, raica na “Neumi,” “Apakuki,” kei na “Sefanaia” ena Bible Dictionary.

Vakasama ni Vuli iVolanikalou ni Tamata Yadua

Neumi1

Sa kaukauwa ka dauloloma na Turaga.

Na ilesilesi nei Neumi me tukuna eliu na vakarusai nei Ninive—na koro turaga ni matanitu rerevaki o Asiria, ka veiseyaki taki Isireli ka buturaki Juta. E tekivu o Neumi ena nona vakamacalataka na cudru ni Kalou kei na kaukauwa e sega ni vakatautauvatataki rawa, ia a vosa talega o Koya me baleta na loloma veivueti kei na caka vinaka ni Kalou. Sa rawa mo vakasamataka na tikina ena wase1 e vukei iko mo kila vakavinaka na ivakarau oqo—kei na ivakarau tale eso ni Kalou o raica tiko. Na cava o nanuma e bibi kina mo kila na veika oqo baleta na Turaga?

Eso era na raica ni dredre me ra sotava na ivakavuvuli ni ivolanikalou ni “sa yalovinaka ko Jiova” (Neumi 1:7) kei na ivakavuvuli ni o Koya “ena ia na veisausaumi ko Jiova vei ira sa cati koya” (Neumi 1:2). Ena iVola i Momani, o Korianitoni na luvei Alama tagane a taroga vakatautauvata “me baleta na lewa dodonu ni Kalou me totogitaki ira na tamata ivalavala ca” (Alama 42:1). Na kena vulici vakalevu cake na loloma veivueti ni Kalou kei na kena semati ki na Nona lewa dodonu, wilika na isaunitaro nei Alama vei Korianitoni ena Alma42.

“Sa yalovinaka ko Jiova, sai vakaruru kaukauwa e na siga ni rarawa” (Neumi1:7).

Apakuki

Au rawa ni nuitaka na loma ni Turaga kei na Nona gauna.

O ira sara mada ga na parofita era dau vakatataro ena so na gauna me baleta na sala ni Turaga. O Apakuki, a bula voli ena dua na gauna ca mai Juta, a tekivuna na nona itukutuku ena taro vua na Turaga (raica na Apakuki 1:1–4). Mo na vakalekalekataka beka vakacava na lomaleqa nei Apakuki? O sa bau sotava mada e dua na ka vakaoqo?

A sauma na Turaga na taro nei Apakuki ena Nona kaya ni na tala mai na kai Kalitia (mai Papiloni) me totogitaki Juta (raica na Apakuki 1:5–11). Ia a se vakaleqai tu ga o Apakuki baleta ni sega ni dodonu vua na Turaga me tiko lo “ni sa tilomi koya sa yalododonu [Juta] ko koya na tamata ca [Papiloni]” (raica na tikina e 12–17). Na cava o kunea ena Apakuki 2:1–4 e vakauqeti iko mo nuitaka tiko na Turaga ni sega ni saumi na nomu taro?

NaWase3 ni Apakuki sa ikoya e dua na masu ni vakacaucau vua na Kalou ka ivakaraitaki ni vakabauti Koya. Na cava e vakauqeti iko baleta na vosa nei Apakuki ena tikina e 17–19? E duidui vakacava na rorogo ni veitikina oqo mai na Apakuki 1:1–4? Vakasamataka vakatitobu na sala e rawa ni o tara cake na vakabauta levu cake vua na Kalou, ena gauna mada ga e dau veicalai kina na bula.

Raica talega na Iperiu 10:32–39; 11; Vunau kei na Veiyalayalati 121:1–6; RobertD. Robert D. Hales, “Waraka na Turaga: Me Yaco Ga Na Nomuni Lewa,” Liaona, Nove. 2011, 71–74.

Sefanaia

“Dou vakasaqara na Turaga, o kemudou sa yalomalua e vuravura.”

A parofisaitaka o Sefanaia ni ra na vakarusai vakadua sara na tamata i Juta mai vei ira na Papiloni ena vuku ni nodra caka ca. “Au na vakarusa laivi sara na ka kecega mai na dela ni vanua, sa kaya ko Jiova” (Sefanaia 1:2). Ia o Sefanaia e tukuna talega na “kedra vo” ena maroroi (Sefanaia 3:13). Ni o wilika na parofisai oqo, raica na mataqali ivakarau kei na itovo ka na kauti Juta kei na veilawalawa tale eso ki na rusa—raica vakabibi na Sefanaia 1:4–6, 12; 2:8,10,15; 3:1–4. Qai vakaraica na nodra ivakarau na tamata ena taqomaka na Kalou—raica na Sefanaia 2:1–3; 3:12–13, 18–19. Na itukutuku cava o vakila e vinakata na Turaga me nomu ena veitikina oqo?

Sefanaia 3:14–20 e vakamacalataka na reki ni Yalododonu ni na Turaga “sa biuta ira tani na nomu meca” (tikina15). Na veivakalougatataki cava e yalataki tu ena veitikina oqo vei iko? Na cava e bibi kina me da kila vakavinaka na veivakalougatataki vakaoqo? Sa rawa mo vakatauvatana na veitikina oqo ki na veika sa sotavi ena 3Nifai17 ka vakasamataka vakatitobu na Nona nanuma o Jisu Karisito me baleti ira na Nona tamata—oka kina o iko.

Vakasama baleta na Vuli iVolanikalou Vakamatavuvale kei na Lotu Vakamatavuvale

Neumi 1:7.Ena sala cava e vaka kina na “vakaruru kaukauwa” vei keda na iVakabula? De na rawa beka ni tara na nomu matavuvale e dua na ivesu qaqa rawarawa se koro vakabai ena nomu lomanivale ka veivosakitaka na Neumi 1:7 e loma. Na cava e dau vakavuna e dua na siga me “siga ni rarawa”? E taqomaki keda vakacava o Jisu Karisito kei na Nona kosipeli? Eda vakaraitaka vakacava na noda “vakararavi vua”?

Apakuki 2:14.E rawa vakacava ni da veivuke ena kena vakataucokotaki na parofisai ena tikina oqo?

Apakuki 3:17–19.Na cava eda vulica mai na vakaraitaki ni Apakuki e na veitikina oqo?

Sefanaia 2:3.E rawa ni o cakava e dua na qito me ra kunea kina na lewe ni matavuvale na vosa “na yalododonu” kei na “yalomalumalumu” ena dua na tabana vata kei na vuqa tale na vosa. Sa rawa mera veivosakitaka na ivakaraitaki ni ivalavala dodonu kei na yalomalua era sa raica vakai ira. Na cava na kena ibalebale meda vakasaqara na yalododonu kei na yalomalumalumu?

Sefanaia 3:14–20.Na cava eda raica ena Sefanaia 3:14–20 ka vakavuna meda “sere mada, …mo reki ka marau e na vu ni yalomu”? De na rawa ni lagata na nomu matavuvale na sere ni Lotu se sere e dau votu mai ni ra wilika na veitikina oqo.

Me ikuri ni vakasama ni vakavulici ni gone, raica na idusidusi ni macawa oqo ena Lako Mai, Mo Muri Au—Baleta na Lalai.

Sere vakaturi: “Meu na Vaqara na Turaga,” iVolanisere ni Gonelalai,67.

Vakavinakataki ni Vuli Yadudua

Mo dauvosota. Eso na gauna eda dau vinakata me donu na isau ni noda taro, ia na vakasama vakayalo e taura na gauna ka na sega ni rawa ni vakasaurarataki. Me vaka a tukuna vei Apakuki na Turaga, “Mo waraka ga; ena yaco vakaidina ga”(Apakuki 2:3).

“Ko Jiova na nomu Kalou ka tiko kei iko sa kaukauwa ko koya” (Sefanaia 3:17). E Lako Tale Mai me Veiiliutaki ka Vakatulewa, mai vei MaryR. Sauer