“Nobembwa 28–Ritembwa4. Naum; Abakuka; Tebania: ‘Nakonakona Ai aron Ake Ngkoangkoa,’” Nakomai, Iriirai—Ibukiia Aomata n Tatabemaniia ao Utu: Te Otetemanti 2022 (2021)
“Nobembwa 28–Ritembwa4. Naum; Abakuka; Tebania,” Nakomai, Iriirai—Ibukiia Aomata n Tatabemaniia ao Utu: 2022
“Nakonakona Ai aron Ake Ngkoangkoa” (Abakuka 3:6). Ngke e Moan Karikaki Bwaai bon Iai te Taeka, iroun Eva Timothy
Nobembwa 28–Ritembwa4
Naum; Abakuka; Tebania
“Nakonakona Ai aron Ake Ngkoangkoa”
Ko kona ni kamatebwaii koroboki aika tabu ni karokoa tokin maium ao n teimatoa ni kunei atatai aika a boou. Tai iangoia ae ko na oota ni bwaai ni kabane n te tai aei. Tataro ibukin buokam n atai rongorongo ake ko kainnanoi n te bong aei.
Korei Am Namakin
Warekan Te O Tetemanti n angiin te tai nanona warekan taetae ni burabeti ibukin te urubwai. N te tai ae bati te Uea e weteia burabeti bwa a na kauringiia naake a buakaka bwa E na mena ana motikitaeka iaoia. Ana mwakuri Naum, Abakuka, ao Tebania bon katooto aika a tamaroa. N te rongorongo ae kakamaaku, burabeti aikai a kaman taekina bwakan taian kaawa bwa, n te tai anne a tara n rangi ni matoatoa ao ni korakora—Ninewe, Bwaburon, ao Ierutarem naba. Ma anne tenga te ririki n nako. Bukin tera ngkai e kakawaki bwa a na warekaki taetae ni burabeti aikai?
E ngae ngke kaawa akana buakaka man onrake n te kainikatonga a uruakaki, te kainikatonga ao te buakaka e bon reitinako. N te aonaaba n te bong aei, n tabetai ti kona ni katobibiaki n te buakaka are e kabuakakaki irouia burabeti ake ngkoa. Ti kona ni kakaei taneni mwiia inanora. Taetae ni burabeti aikai n Te O Tetemanti e kaota aron ana namakin te Uea ibukin te kainikatonga ao te buakaka, ao a reirei bwa ti kona ni kararoaira man taian buakaka aikai. Tao bukina teuana ti teimatoa ni wareki taetae ni burabeti n te bong aei. Naum, Abakuka, Tebania, ao ake tabeman tiaki tii burabeti ake a kaman taekini kangaanga aika a na riki—bon burabeti ibukin te kamaiuaki. Kabwarabwaran te urubwai a kamemerea aron te waaki n te kakao n nakomai nakon Kristo ao ni karekea Ana nanoanga: “Ukoukora te Uea…; ukoukora te raoiroi, ukoukora te nimamanei” (Tebania 2:3). Aei bon ana kawai te Uea n taai ake ngkoa, ao bon Ana kawai n te bong aei. “Nakonakona Ai aron Ake Ngkoangkoa” (Abakuka 3:6).
Ibukin rinanoan booki aikai, taraa “Naum,” “Abakuka,” ao “Tebania” n te Rikitinari n te Baibara.
Iango ibukin te Kamatebwai i bon Iroum ni Koroboki aika Tabu
Te Uea e rangi ni mwaaka ao n nanoanga.
Ana mition Naum e taekina uruakan Ninewe—kautuun ana embwaea Aturia ae moan te ioawawa, are e kamaenakoia Iteraera ao ni kaikoaka Iuta. E moana ana kabwarabwara Naum iaon unin te Atua ao mwaakana ae akea kabotauan, ma E taekina naba ana nanoanga te Atua ao tamaroana. Ko na bae ni kinai kiibu aikai inanon mwakoro1 are buokiko ni kamataatako ibukin anua ni maiu aikai n tatabeua—ao tabeua anuan maiun te Atua aika ko atai. Bukin tera n am iango e kakawaki ataakin bwaai aikai ibukin te Uea?
Tabeman a na kunea bwa e kangaanga kabotauan reirei man koroboki aika tabu bwa “e raoiroi te Uea” (Naum 1:7) ma te reirei ae E “karekei kaia aiana” (Naum 1:2). N ana Boki Moomon, natin Aramwa te mwaane ae Korianton iai naba ana titiraki ae ti te arona “are e kaineti ma ana momotiraoi te Atua ni katuaea te tia bure” (Aramwa 42:1). N reiakina ana nanoanga te Atua bwa e kanga n irekereke ma Ana motiraoi, wareka ana kaeka Korianton n Aramwa42.
“E raoiroi te Uea, bon te tabo ni kamaiu ae korakora n te bong ae kai te nano iai” (Naum 1:7).
I kona n onimakina ana kantaninga te Uea ao Ana tai.
Bon burabeti naba n tabetai iai aia titiraki ibukin ana kawai te Uea. Abakuka, are e maeka n te tai are e a butanako iai te buakaka iaon Iuta, e moana ana rekooti n taian titiraki nakon te Uea (taraa Abakuka 1:1–4). Ko na kanga ni kakimototoa ana tabeaianga Abakuka? Ko a tia ni karekea te aeka n namakin anne?
Te Uea e kaeka ana titiraki Abakuka n taku bwa E na kamwanangaia I Kareria (taian Bwaburon) bwa a na karekea kain Iuta (taraa Abakuka 1:5–11). Ma e bon mweengabuaka Abakuka, bwa taraan ae aki riai iroun te Uea bwa e na tei n tataninga “ngke e onga te aomata ae raoiroi riki [Iuta] nakoina te aomata ae buakaka [Bwaburon]” (tarai kiibu 12–17). Tera ae ko kunea n Abakuka 2:1–4 are e kaungako bwa ko na onimakina te Uea ngkana iai am titiraki aika a tuai ni kaekaaki?
Mwakoro3 n ana tataro Abakuka n neboa te Uea ao kabwarabwaran ana onimaki Irouna. Tera ae anaa nanom n ana taeka Abakuka n kiibu 17–19? E kanga aron kiibu aikai ni kaokoro ma are man Habakkuk 1:1–4? Iangoia raoi ko na kanga ni karikirakea te onimaki ae korakora iroun te Uea, e ngae ngke tao e taraa ni katanginano te maiu.
Taraa naba Ebera 10:32–39; 11; Reirei ao Berita aika Tabu 121:1–6; RobertD. Hales, “Waiting upon the Lord: Thy Will Be Done,” Riaona, Nobembwa 2011, 71–74.
“Kam na ukoukora te Uea ngkami aika kaain aonaaba aika kam nimamanei.”
E taetae ni burabeti Tebania bwa ana aomata Iuta a na bon kamateaki irouia i Bwaburon ibukin aia buakaka. “N na boni kamaunai bwaai ni kabane mai aon te aba, bon ana taeka Iehova” (Tebania 1:2). Ao e ngae n anne e taku naba Tebania bwa te “nikira” a na kamanoaki (Tebania 3:13). Ngkai ko wareki taetae ni burabeti aikai, ataia bwa aekakin nako anua ao katei are e kairiiri nakon Iuta ao tabeua kurubu nakon te urubekeaki—taraa riki Tebania 1:4–6,12; 2:8, 10,15; 3:1–4. Ngkanne tarai kateia ana aomata te Atua ake e na kawakiniia—taraa Tebania 2:1–3; 3:12–13, 18–19. Tera te rongorongo ae ko namakinna bwa ko karekei mairoun te Uea ni kiibu aikai?
Tebania 3:14–20 e kabwarabwara kimwareireia aika a raoiroi imwiin te Uea “n tewea nako aiam” (te kibu15). Tera kakabwaia aika a taekinaki n te berita inanon kiibu aikai aika a teretere nakoim? Bukin tera e kakawaki bwa ti na atai taekan kakabwaia aikai? Ko na bae ni kabootaui kiibu aikai ma taian taneiai ake a kabwarabwaraki n 3Nibwaai17 ao iangoia raoi bwa e kanga aron ana namakin Iesu Kristo ibukiia Ana aomata—n ikotaki ma ngkoe.
Iango ibukin Kamatebwai ni Koroboki aika Tabu n te Utu ao te Bootaki n te Tairiki
-
Naum 1:7.E kanga te Uea n ae ti te arona ma “te kaawa ae nonoaki”? Tao a kona am utu ni katea te kaawa ae nonoaki ke te nono inanon mweengam ao maroroakina Naum 1:7 n am tai ni mena inanona. Tera ae karika ara bong “te bong ni kangaanga”? E kanga Iesu Kristo ao Ana euangkerio ni kamanoira? Ti kanga ni kaotia bwa ti “onimakinna”?
-
Abakuka 2:14.Ti na kanga ni buoka kakoroan nanon te taetae ni buraabeti inanon te kibu aei?
-
Abakuka 3:17–19.Tera ae ti reiakinna man ana katooto Abakuka inanon kiibu aikai?
-
Tebania 2:3.Ko kona n takakaro n te takakaro ike kaain am utu a na kakaea te taeka ae te “raoiroi” ao “nimamannei” iaon te iteraniba ma taeka aika a mwaiti riki. A kona ni maroroakin taian katooto ibukin te raoiroi ao te nimamannei ake a tia n noori imarenaia. Tera ae nanonaki bwa ko na ukora te raoiroi ao te nimamannei”?
-
Tebania 3:14–20.Tera ae ti kunea inanon Tebania 3:14–20 are e karaoa ae ti na tangiria ni kan “anene, … kukurei ao ni kamareirei n te nano ni kabanea”? Tao a kona kaain am utu n anenei anene n taromauri ke anene ake a roko n am iango ngkai a wareki kiibu aikai.
Ibukin iango aika a mwaiti riki ibukin reireinakiia ataei, taraa te kamataata n te wiiki aei n Nakomai, Iriirai—Ibukin te Moanrinan.
Te anene ae katauaki: “Te Tamnei ae Raoiroi,” Aia Boki n Anene Ataei,108.
Kanakoraoan Am Kamatebwai I Bon Iroum
Bwaina te Taotaonaki n nano. N tabetai ti tangira kaekaan ara titiraki n te tai ae waekoa, ma atatai n tamnei e bon anaa te tai ao e aki kona ni kairoroaki. N aron tuangakin Abakuka iroun te Uea, “Tataninga naba, ba e na bon tai roko” (Abakuka 2:3).
“E memena Iehova ae Atuam i buakom ae temanna ae mwaaka ae na kamaiu” (Tebania 3:17). E Roko bwa E na Tautaeka ao n Uea, iroun MaryR. Sauer