te ta’ata fa’a’apu ’e te mau pua’atoro

Te ’āpo’o mātāmua, nā James Taylor Harwood

17–23 nō Mē

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 51–57

« ’Ei ti’a’au ha’apa’o maita’i, ’e te parau-ti’a, ’e te rave pa’ari »

Ta’a ’ē atu te mau mana’o i hōro’ahia atu i’ō nei, e nehenehe te Vārua e parau mai ia ’oe ’ia rōtahi i ni’a i te tahi atu mea i roto i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 51–57 ’o tē riro ’ei mea faufa’a nō te mau tamari’i tā ’oe e ha’api’i ra.

Pāpa’i i te mau mana’o e tae mai

ītona fa’a’itera’a

Tītau i te mana’o

Nō te mau tamari’i e hina’aro e fa’a’ite i te tahi mea tā rātou e ha’api’i ra, ’ia huti mai rātou i te hō’ē nūmera nō roto mai i te hō’ē ’āfata ’ia ’itehia ’o vai tē fa’a’ite i tōna mana’o nā mua.

ītona ha’api’ira’a

Ha’api’i i te ha’api’ira’a tumu : Te mau tamari’i ’āpī

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 51:9

E nehenehe au e riro ’ei ta’ata parau-tiʼa.

E rave rahi mau tamari’i ’āpī tē ha’api’i noa nei ā e aha te aura’a ’ia parau i te parau mau. ’A feruri nāhea ’oe e ha’apūai ai i te faufa’a o te paraura’a ’e te ’ohipara’a ma te ha’avare ’ore.

Te mau ’ohipa ri’i e nehenehe e rave

• ’A tai’o i te mau tamari’i nā roto mai i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 51:9: « ’E ’ia rave noa te ta’ata ato’a i te ’ohipa parau-ti’a » (hi’o ato’a Te mau hīro’a fa’aro’o 1:13). ’A ui i te mau tamari’i ē, ’ua ’ite ānei rātou e aha te aura’a ’ia riro ’ei ta’ata ha’avare ’ore. Nō te tauturu ia rātou ’ia hāro’aro’a maita’i a’e i te reira, ’a hōro’a ia rātou i te tahi hi’ora’a nō te mau ’ohipa parau-ti’a.

• ’A fa’a’ite i te tahi mau ’ā’amu ’ōhie nō te mau tamari’i tei fa’aruru i te mau fa’aotira’a ’ia riro ’ei ta’ata ha’avare ’ore, mai te fa’aotira’a e fāri’i i tā rātou ’ohipa hape. ’A fa’a’ohipa i te hōho’a, te tōtini, ’aore rā te mau pēpe ha’avare nō te fa’ananea atu ā i te mau ’ā’amu. ’A ani i te mau tamari’i e feiā parau-ti’a ānei teie mau ta’ata ’aore rā e feiā ha’avare ānei.

• ’A hīmene i te hō’ē hīmene nō ni’a i te ha’avare ’ore, mai te « Choisir le bien » (Chants pour les enfants, 82). ’A fa’a’ite i tō ’oe ’itera’a pāpū nō te aha e mea faufa’a ’ia riro ’ei ta’ata parau-ti’a.

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 52:10; 53:3; 55:1

E fāri’ihia te hōro’a o te Vārua Maita’i nā roto i te tu’ura’a rima.

Te fāri’ira’a i te Vārua Maita’i nā roto i te tu’ura’a rima, ’ua fa’a’itehia te reira e rave rahi taime i roto i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 51–57. E nehenehe teie e riro ’ei rāve’a maita’i nō te ha’api’i i te mau tamari’i nō ni’a i teie ’ōro’a.

Te mau ’ohipa ri’i e nehenehe e rave

• ’A fa’a’ite i te hō’ē hōho’a nō te hō’ē tamari’i e ha’amauhia ra (hi’o Vaira’a hōho’a ’evanelia, nūmera 105). ’A ani i te mau tamari’i ’ia fa’ata’a mai e aha tē tupu nei i ni’a i te hōho’a. ’A ani ia rātou ’ia tūpa’i i tō rātou rima ’ia fa’aro’o ana’e rātou « te tu’ura’a o te rima » ’aore rā « te tu’ura’a i te rima » ’aore rā « tu’ura’a rima » ’a tai’o ai ’oe hō’ē o teie mau ’īrava ’aore rā hau atu : Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 52:10; 53:3; 55:1.

• ’A fa’a’ite i te mau tamari’i nō ni’a i tō ’oe fāri’ira’a i te hōro’a o te Vārua Maita’i nā roto i te tu’ura’a rima i muri a’e i tō ’oe bāpetizora’a. ’A tauturu i te mau tamari’i ’ia ’ana’anatae i te tīa’ira’a ’ia fāri’i rātou iho i teie hōro’a. ’A paraparau ’e ’o rātou i te mau rāve’a e nehenehe ai tātou e ani manihini i te Vārua i roto i tō tātou orara’a.

• ’A hīmene « Le Saint-Esprit » (Chants pour les enfants, 105) ’aore rā, i te hō’ē hīmene mai te reira. ’A ha’apāpū i te mau ta’o ’e i te mau pereota e ha’api’i ra nō ni’a i te hōro’a o te Vārua Maita’i.

  hō’ē tamaiti tē ha’amauhia ra

  Fa’ahōho’ara’a nō te hō’ē tamaiti tē ha’amauhia ra nā Dan Burr

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 54:4–6

E tape’a vau i tā’u mau parau fafau i te mau taime ato’a.

’Ua fafau ’o Leman Copley ’ia vaiiho i te feiā mo’a nō Colesville, i New York, ’ia ora i ni’a i tōna fenua i Ohio. ’Ia tae mai rā rātou, ’ua ’ōfati ’oia i tāna fafaura’a ’e ’ua tīahi ia rātou.

Te mau ’ohipa ri’i e nehenehe e rave

• ’A fa’a’ite i te mau tamari’i i te mau mea tei tupu i ni’a i te feiā mo’a tei haere mai e ora i ni’a i te fenua ’o Leman Copley (hi’o te tuha’a upo’o parau nō Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 54; hi’o ato’a « Pene 21: Te heheura’a ’ia haere e fa’aea i Missouri », Te mau ’ā’amu nō te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau, 81–83). ’A tauturu ia rātou ’ia feruri e aha te mana’o o te feiā mo’a i te ’ōfatira’a Leman i tāna parau fafau.

• ’A tāpū i te hō’ē māfatu pāpie nā rōpū, ’e ’a hōro’a i te ’āfara’a i te hō’ē tamari’i ’e te tahi i te tahi atu tamari’i. ’A ani ia rāua ’ia fa’atū’ati i mua i te piha i tā rāua ’āfara’a nō te hāmani i te māfatu tā’āto’a. ’A vaiiho i te tahi atu mau tamari’i, te tahi i muri i te tahi, ’ia tāpe’a i te hō’ē tuha’a o te māfatu. ’A tauturu i te mau tamari’i ’ia fa’aau i te reira i te mau parau fafau ’aore rā i te mau fafaura’a tā tātou e rave i te Atua. E tāpe’a te Atua i te mau taime ato’a i tāna pae o te fafaura’a mai te mea e tāpe’a tātou i tā tātou.

• ’A fa’aha’amana’o i te mau tamari’i ē, ’ia bāpetizohia rātou, e fafau rātou, ’aore rā e parau fafau rātou, ’ia ha’apa’o i te mau fa’auera’a a te Atua. ’A tai’o ia rātou i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 54:6 nāhea te Fatu i te ha’amaita’i i te mau ta’ata ’o tē ha’apa’o i tā rātou mau fafaura’a.

ītona ha’api’ira’a

Ha’api’i i te ha’api’ira’a tumu : Te mau tamari’i pa’ari

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 51:19; 55

E nehenehe tā’u e fa’a’ohipa i te mau ha’amaita’ira’a tā te Atua i hōro’a mai iā’u nō te ha’amaita’i ia vetahi ’ē.

’Ua hōro’a mai te Fatu ia tātou tāta’itahi i te mau hōro’a ’e te mau ha’amaita’ira’a tā tātou e nehenehe e fa’a’ohipa nō te patu i tōna bāsileia.

Te mau ’ohipa ri’i e nehenehe e rave

• ’A huna i te mau ta’o « ha’apa’o maita’i, » « parau- ti’a, » ’e « pa’ari » nā roto i te piha. ’A ani i te mau tamari’i ’ia ’imi i te mau ta’o i roto i te piha ’e i muri iho, e ’imi i roto i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 51:19. ’A tai’o ’āmui i te ’īrava, ’e ’a ’āparau nō ni’a i te aura’a ’ia riro ’ei ti’a’au. Mai te mea e tītauhia, ’a tai’o ’āmui i te paratarāfa mātāmua o te « Ti’a’au, Ti’a’aura’a » i roto i te Arata’i nō te mau pāpa’ira’a mo’a (scriptures.ChurchofJesusChrist.org).

• ’A parau i te mau tamari’i nō ni’a ia William W. Phelps, tei riro ’ei ta’ata nene’i ve’a hou ’a fa’aro’o ai ’oia i te ’evanelia ’e ’a haere ai i Kirtland. ’A ani i te mau tamari’i ’ia tai’o i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 55:1–4 ’e ’a tāpura i te mau mea tā te Atua i hina’aro ’ia rave ’o William. E aha te mau mea e nehenehe e tano i ni’a ia tātou pā’āto’a, ’e e aha tē tano noa ia William, nō tōna mau tārēnī ? ’A ani i te mau tamari’i ’ia ’imi i te mau tārēnī tā rātou e ’ite ra i roto i te tahi ’e te tahi, ’e ’a ’āparau e nāhea e nehenehe ai ia rātou ’ia fa’a’ohipa i te reira mau tārēnī nō te tāvini i te Atua ’e i tāna mau tamari’i.

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 52:14–19

E fa’anahora’a tā te Atua nō te tauturu iā’u ’eiaha ’ia ha’avarehia.

I roto i teie mau ’īrava, ’ua hōro’a mai te Fatu i te hō’ē hōho’a « ’ia ’ore [tātou] ’ia ha’avarehia » (Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 52:14) e te mau ’orometua ha’avare ’e te mau parau poro’i ha’avare.

Te mau ’ohipa ri’i e nehenehe e rave

• ’A fa’a’ite i te mau tamari’i i te hō’ē hōho’a fa’anahora’a (mai te hō’ē hōho’a nirara’a ’ahu ’aore rā te hāmanira’a i te hō’ē mea), ’e ’a paraparau ē, nō te aha e mea faufa’a te mau hōho’a fa’anahora’a. Nō te tauturu i te mau tamari’i ’ia ha’api’i i te hō’ē hōho’a fa’anahora’a nō ’ō mai i te Fatu ra, ’a pāpa’i i ni’a i te tāpura ’ere’ere i te mau parau mai teie te huru ’O ’oia ’o tē , e , ’O ’oia ’o tē e… ïa , ’e ’O ’oia ’o tē ’aore ’oia e. ’A ani i te mau tamari’i ’ia tai’o i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 52:15–18 ’e ia fa’a’ī i te mau vāhi ’uo’uo. Nō te aha e mea faufa’a teie hōho’a fa’anahora’a nō tātou ? (hi’o ’īrava 14, 19).

• Pāpa’i hōho’a i te hō’ē mea ’ōhie roa, ’e ’a ani i te mau tamari’i ’ia pe’e i tā ’oe hōho’a nō te pāpa’i i te hō’ē hōho’a mai te reira ato’a. I muri iho, ’a tuatāpapa ’e ’o rātou i te hōho’a fa’anahora’a a te Fatu tei pāpa’ihia i roto i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 52:14–19.

Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 54

’Ia ha’apa’o vau i tā’u mau fafaura’a i te mau taime ato’a e ti’a ai.

Noa atu ē, nā tātou iho tā tātou mau fafaura’a, e nehenehe rā tō tātou ha’apa’o-maita’i-ra’a i te reira ’e fa’auru i te orara’a o vetahi ’ē . Tē fa’ahōho’a nei te ’ā’amu ’o Leman Copley ’e te feiā mo’a nō Colesville, New York, i teie parau mau.

Te mau ’ohipa ri’i e nehenehe e rave

• ’A fa’a’ite i te mau tamari’i i te mea i tupu i te taime ’a noho ai te feiā mo’a nō Colesville, New York, i ni’a i te fenua ’o Leman Copley (hi’o te upo’o parau o te tuha’a no Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 54; hi’o ato’a « Pene 21: Te heheura’a ’ia haere e fa’aea i Missouri », Te mau ’ā’amu nō te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau, 81–82). E aha ra te huru ’ia riro mai te hō’ē o taua feiā mo’a ra ’e ’ia ’ite ē, ’ua ’ōfati ’o Leman i tāna fafaura’a ’ia hōro’a i tōna fenua ? E aha tā teie ’ā’amu e ha’api’i mai nei ia tātou nō ni’a i te ha’apa’ora’a i tā tātou mau fafaura’a ? ’A tai’o ’āmui i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 54:6 nō te ha’api’i mai nō ni’a i te hō’ē ha’amaita’ira’a tā te Fatu e hōro’a i te feiā e ha’apa’o i tā rātou mau fafaura’a.

• ’A fa’aha’amana’o i te mau tamari’i i te mau fafaura’a tā rātou i rave ’a bāpetizohia ai rātou (hi’o Mosia 18:8–10). ’A tauturu ia rātou ’ia feruri i te mau rāve’a nō te ha’apa’o i teie mau fafaura’a, ’e ’a tauturu ia rātou ’ia hi’o ē, nāhea te reira i te fa’aineine ia rātou ’ia rave i te tahi atu mau fafaura’a a muri a’e.

ītona ’apora’a ha’api’ira’a

Fa’aitoito i te ha’api’ira’a i te fare

Mai te mea ē, tē māuruuru ra te mau tamari’i i te hō’ē o te mau ’ohipa ri’i nō teie mahana, ’a parau ia rātou ’ia rave fa’ahou i te reira ’ohipa ri’i i te fare ’e tō rātou ’utuāfare.

Ha’amaita’ira’a i tā tātou ha’api’ira’a

’A ora i tā ’oe e ha’api’i. E mea pūai a’e tā ’oe ha’api’ira’a, mai te mea ē, e nehenehe ’oe e fa’a’ite pāpū nā roto i te mau ’ohipa i tupu nō ’oe iho nō ni’a i te mau ha’amaita’ira’a nō te orara’a i te ’evanelia. ’Ia mā’iti ana’e ’oe i te mau parau tumu nō te ha’api’i i te mau tamari’i, ’a feruri hōhonu nāhea e nehenehe ai ia ’oe ’ia ora i te reira mau parau tumu ma te maita’i roa atu. (Hi’o ato’a Ha’api’ira’a mai tā te Fa’aora, 13–14.)

’Api ’ohipara’a: hō’ē fafaura’a, ’o te hō’ē ïa parau fafau i rotopū iā’u ’e te Atua