Fuakava Motuʻá 2022
20–26 Sune. 2 Samuela 5–7; 11–12; 1 Ngaahi Tuʻi 3; 8; 11: “Pea [ko] Ho Puleʻangá, ʻe Fokotuʻu ia ʻi Ho ʻAó ʻo Taʻengata”


“20–26 Sune. 2 Samuela 5–7; 11–12; 1 Ngaahi Tuʻi 3; 8; 11: ‘Pea [ko] Ho Puleʻangá, ʻe Fokotuʻu ia ʻi Ho ʻAó ʻo Taʻengata,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Motuʻá 2022 (2021)

“20–26 Sune. 2 Samuela 5–7; 11–12; 1 Ngaahi Tuʻi 3; 8; 11,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2022

ʻĪmisi
Tuʻi ko Tēvitá ʻi he taloní

Fakanofo e Tuʻi ko Tēvitá, tā ʻe Jerry Miles Harston

20–26 Sune

2 Samuela 5–7; 11–12; 1 Ngaahi Tuʻi 3; 8; 11

“Pea [ko] Ho Puleʻangá, ʻe Fokotuʻu ia ʻi Ho ʻAó ʻo Taʻengata”

ʻI hoʻo lau e folofolá, ʻe lava ke ʻoatu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ha ngaahi ongo mo ueʻi koe ke ke ʻilo e meʻa ʻe ʻuhingamālie taha ange ki he fānau ʻokú ke akoʻí.

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Kole ki ha niʻihi ʻi he fānaú ke nau talanoa fekauʻaki mo ʻenau ngaahi aʻusia ʻi hono lau e folofolá (fakafoʻituitui, mo honau ngaahi fāmilí, pe ʻi he lotú). Ko e fē ʻa e taimi mo e feituʻu ʻoku nau lau ai e folofolá? Ko e hā ʻenau ongoʻi ʻi he taimi ʻoku nau lau ai e folofolá? Ko e hā e ngaahi tāpuaki ʻoku nau maʻu ʻi heʻenau talangofua ki he fekau ko ʻení?

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

2 Samuela 5:19, 23

Kapau ʻoku ou fie maʻu ha fakahinohino, te u lava ʻo kole ki he Tamai Hēvaní.

ʻOku fakamatalaʻi ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ʻa e founga naʻe lotua ai ʻe Tēvita ha fakahinohino mo ha tataki ʻi heʻene hoko ko e tuʻi ʻo ʻIsilelí. Te ke ueʻi fēfē nai e fānaú ke nau tafoki ki he ʻEikí ʻi he lotu ʻi he taimi ʻoku nau fie maʻu tokoni aí?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakamatalaʻi ange ʻi he taimi naʻe fie maʻu tokoni ai ʻa Tēvitá, naʻá ne “fehuʻi,” pe lotu, ki ha ngaahi tali. ʻI hoʻo lau ʻa e 2 Samuela 5:19, 23, fakaafeʻi e fānaú ke fakafanongo ki he foʻi lea “fehuʻí” pea nau kūnima ʻi he taimi ʻoku nau fanongo ai ki aí. Fakamoʻoni te tau lava maʻu pē ʻo lotu ki he Tamai Hēvaní ʻi heʻetau fie maʻu tokoní.

  • Ke tokoni ke fakakaukau e fānaú ki he meʻa te nau ala lea ʻaki ʻi heʻenau lotú, ʻe lava ke ke ʻeke ange e founga te nau fakaʻosi ai e ngaahi sētesi hangē ko ʻení: “ ʻOku mau fakamālō ki he ʻAfioná ʻi he…” mo e “ ʻOku mau kole ki he ʻAfioná ke …” Tuku ke tā ʻe he fānaú ha ngaahi fakatātā ʻo e ngaahi meʻa ʻe lava ke nau fakamālōʻia pe kole ʻi ha lotu.

    ʻĪmisi
    finemui ‘oku fai ‘ene lotu

    Te tau lava ʻo lotu ki he Tamai Hēvaní ki ha tokoni mo ha fakahinohino.

  • Fakahā ki he fānaú ha taimi naʻá ke lotua ai e tokoni ʻa e Tamai Hēvaní. Naʻá Ne tali fēfē hoʻo lotú? Ko e hā hono makehe ʻEne tokoniʻi koé? Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá.

2 Samuela 7:16

Ko Sīsū Kalaisi hotau Tuʻí.

ʻI he taimi ne hoko ai ʻa Tēvita ko e tuʻi ʻo ʻIsilelí, naʻe talaange ʻe he ʻEikí ʻe “ ʻai ke maʻu ʻo taʻengata ʻa ho nofoʻanga fakatuʻí” (2 Samuela 7:16). Naʻe ʻuhinga ʻa e talaʻofá kia Sīsū Kalaisi, ko hotau Tuʻi Taʻengatá, ʻa ia ne ʻaloʻi ʻo fakafou ʻi he hako ʻo Tēvitá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi ha taha ʻo e fānaú ke pehē pē ko ha tuʻi pe kuini ia. Kapau ʻe lava, ʻoange ki he tokotahá ha meʻa siʻisiʻi ke ne puke. Ko e hā ʻa e tuʻi pe kuini? Ko e hā e meʻa ʻoku nau faí? Talaange ki he fānaú naʻe hoko ʻa Tēvita ko ha tuʻi, pea ko e kui ia ʻa Sīsū Kalaisí, ʻa ia ʻoku tau ui ko e “Tuʻi ʻo e Ngaahi Tuʻí” (Fakahā 19:16). Tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga ʻe lava ke tau fakahaaʻi ai ʻoku tau tui ko Sīsū Kalaisi hotau Tuʻi Taʻengatá.

  • ʻI hono fakakakato ʻe he fānaú e peesi ʻekitivitī ʻo e uike ní, hivaʻi pe tā ha ngaahi foʻi hiva ʻoku ʻuhinga kia Sīsū Kalaisi ko hotau Tuʻí, hangē ko e “Fanongo, ko e ʻEikí ʻoku Ui,” “Fiefia, ko e ʻEiki ko e Tuʻi” pe “ ʻOku ou Tui Kia Kalaisi” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 94-95 Ngaahi Himí, fika 31, 66). Kole ki he fānaú ke nau fakafanongo ki he foʻi lea “Tuʻí” pea puke hake ha laʻitā ʻo Sīsū Kalaisi ʻi heʻenau fanongo ki aí. ʻOku tau ongoʻi fēfē ʻi he taimi ʻoku tau hiva ai fekauʻaki mo Sīsuú?

1 Ngaahi Tuʻi 8:57–58

Te u lava ʻo ʻaʻeva ʻi he ngaahi hala ʻo e ʻOtuá.

Ki he kau ʻIsilelí, naʻe hoko hono langa mo fakatapui e temipalé ko ha faingamālie ke fakatafoki ai honau ngaahi lotó ki he ʻEikí mo toe tukupā ke “ ʻalu ʻi hono hala kotoa pē” (1 Ngaahi Tuʻi 8:58). Te ke tokoni fēfē ki he fānau ʻokú ke akoʻí ke nau “ ʻalu ʻi hono hala kotoa pē”?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ki he fānaú ha fakatātā ʻo ha temipale ʻi onopooni mo e temipale naʻe langa ʻe Solomoné (vakai ki he lēsoni ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí). Fakamatalaʻi ange ʻi he taimi naʻe langa ai ʻe Solomone ha temipale maʻá e kakai ʻIsilelí, naʻá ne poupouʻi kinautolu ke nau “ ʻalu ʻi [he ngaahi] hala kotoa pē [ʻo e ʻEikí]” (1 Ngaahi Tuʻi 8:58). Fakamatalaʻi ki he fānaú ʻa e founga ʻoku tokoni atu ai e temipalé ke ke ʻaʻeva ʻi he ngaahi hala ʻo e ʻEikí. Fakaafeʻi e fānaú ke nau vahevahe ʻenau ongo fekauʻaki mo e temipalé. Hivaʻi mo e fānaú ha foʻi hiva fekauʻaki mo e temipalé, hangē ko e “Fie Siofia ha Temipale” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 99).

  • ʻOange ki ha fānau ʻe niʻihi ha ngaahi foʻi haati laʻipepa mo e laʻipepa laʻivaʻe ki ha fānau kehé. Lau ʻa e 1 Ngaahi Tuʻi 8:58, pea kole ange ki he fānaú ke puke hake e ngaahi hātí ʻi he taimi ʻokú ke puʻaki ai e foʻi lea “lotó” pea puke hake e laʻipepa laʻi vaʻé ʻi hoʻo lea ʻaki e kupuʻi lea “ke ʻalu ʻi hono hala kotoa pē.” Tokoni ke mahino ki he fānaú ʻoku tau ʻaʻeva ʻi he ngaahi hala ʻo e ʻEikí ʻi he taimi ʻoku tau muimui ai kia Sīsū mo feinga ke hoko ʻo hangē ko iá. ʻEke ki he fānaú pe ko e hā ʻoku nau fai ke ʻaʻeva ʻi he ngaahi hala ʻo e Fakamoʻuí. ʻE lava ke mou hivaʻi ha foʻi hiva fekauʻaki mo e muimui ʻia Sīsuú, hangē ko e “ ʻOku ou Feinga ke Hangē ko Sīsuú” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 40–41).

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

2 Samuela 7:16–17

Ko Sīsū Kalaisi hotau Tuʻí.

Naʻe ʻi ai ha ngaahi tōnounou mo e fehalaaki ʻa e ngaahi tuʻi kotoa pē ne tau lau ki ai ʻi he Fuakava Motuʻá—ʻo aʻu ki he ngaahi tuʻi leleí. Ka ko e Tuʻi naʻe kikiteʻi ʻe haʻu mei he hako ʻo Tēvitá ko Sīsū Kalaisi, ʻoku haohaoa pea ʻe pule Ia ʻo taʻengata.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau lau e meʻa naʻe talaange ʻe he palōfita ko Nētané ki he Tuʻi ko Tēvitá ʻi he 2 Samuela 7:16–17, pea ʻeke ange pe ko e hā ʻenau fakakaukau ki he ʻuhinga ʻo e kikite ko ʻení. ʻE anga fēfē ha taʻengata e puleʻanga ʻo Tēvitá? Tokoni ki he fānaú ke nau kumi mo lau ha ngaahi potufolofola ʻokú ne akoʻi mai ko Sīsū Kalaisí, ko ha hako ʻo Tēvita, ko ha Tuʻi ia, hangē ko e Luke 1:32–33; Sione 18:33–37; mo e Fakahā 19:16. ʻOku anga fēfē ʻa e hangē ʻa Sīsū Kalaisi ko ha tuʻí? Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke tau fakahaaʻi ai ko Sīsū Kalaisi hotau Tuʻi Taʻengatá?

  • Hivaʻi mo e fānaú ha niʻihi ʻo e ngaahi himi ʻoku ʻuhinga kia Kalaisi ko hotau Tuʻí, hangē ko e “Haʻu ʻa e Tuʻi ʻo e Ngaahi Tuʻi,” “Fiefia, ko e ʻEiki ko e Tuʻi” pe “Sīsū ē Ne ʻAloʻi” (Ngaahi Himí, fika 23, 31, 107). Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi himi ko ʻení fekauʻaki mo e ʻuhinga hono maʻu ʻa Sīsū Kalaisi ko hotau Tuʻí?

2 Samuela 11

Te u lava ʻo ikunaʻi ʻa e ʻahiʻahí.

ʻOku fakahoko ʻe he fānau ʻokú ke akoʻí ha ngaahi fili iiki ʻi he ʻaho kotoa pē ka ʻoku mahuʻinga. Te ke tokoniʻi fēfē kinautolu ke mahino e mahuʻinga hono fili ʻo e totonú ʻo aʻu ki he taimi ʻoku faingataʻa aí?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Toe vakaiʻi mo e fānaú ʻa e 2 Samuela 11 ʻo fakamahinoʻi ange e ngaahi fili naʻe fakahoko ʻe Tēvitá. ʻEke ki he fānaú ko e hā ha ngaahi fili lelei naʻe totonu ke fakahoko ʻe Tēvita. Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻe lava ke tau fai ʻi he taimi ʻoku ʻahiʻahiʻi ai kitautolú ʻa ia te ne lava ʻo tokoniʻi kitautolu ke fili ʻa e totonú?

  • Vahevahe ha sīpinga ʻo ha taha, ʻikai hangē ko Tēvitá, ke ne matuʻuaki e ʻahiʻahí, ʻeke ki he fānaú pe ʻoku nau manatuʻi e talanoa ʻo Siosefa mo e uaifi ʻo Pōtifá (vakai, Sēnesi 39:7–12). ʻE lava ke ke toe vakaiʻi e talanoá ni mo e fānaú pea tokoniʻi kinautolu ke fakahoa ia ki he talanoa ʻo Tēvitá. Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he ngaahi talanoa ʻo Tēvita mo Siosefá fekauʻaki mo e founga hono tekeʻi ʻo e ʻahiʻahí?

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukau ki ha meʻa te nau lava ʻo fai ke fakaʻaongaʻi ai e meʻa ne nau ako he ʻaho ní. Poupouʻi leva ke nau ngāueʻi ʻenau ngaahi palaní.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Muimuiʻi e ngaahi fakaafe ke ngāué. ʻI hoʻo fakaafeʻi e fānaú ke nau ngāueʻi e meʻa ʻoku nau akó, muimuiʻi hoʻo fakaafé lolotonga e kalasi hokó. ʻOku fakahā heni ki he fānaú, ʻokú ke tokanga ki he founga ʻoku tāpuekina ai ʻe he ongoongoleleí ʻenau moʻuí. ʻI heʻenau vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá, ʻe fakamālohia kinautolu pea te nau fetokoniʻaki ke moʻui ʻaki e ongoongoleleí.

Paaki