Fuakava Motuʻá 2022
29 ʻAokosi–4 Sepitema: Ngaahi Lea Fakatātā 1–4; 15–16; 22; 31; Tangata Malanga 1–3; 11–12: “Ko e Manavahē ki [he ʻEikí] ko e Kamataʻanga ia ʻo e Potó”


“29 ʻAokosi–4 Sepitema: Ngaahi Lea Fakatātā 1–4; 15–16; 22; 31; Tangata Malanga 1–3; 11–12: ‘Ko e Manavahē ki [he ʻEikí] ko e Kamataʻanga ia ʻo e Potó,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Motuʻá 2022 (2021)

“29 ʻAokosi–4 Sepitema: Ngaahi Lea Fakatātā 1–4; 15–16; 22; 31; Tangata Malanga 1–3; 11–12,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Motuʻá 2022

ʻĪmisi
ko ha tangata ʻokú ne ako ʻa e folofolá

29 ʻAokosi–4 Sepitema

Ngaahi Lea Fakatātā 1–4; 15–16; 22; 31; Tangata Malanga 1–3; 11–12

“Ko e Manavahē ki [he ʻEikí] ko e Kamataʻanga ia ʻo e Potó”

ʻI hoʻo ako ʻa e Ngaahi Lea Fakatātaá mo e Tangata Malangá, fakakaukau ki he fānau ʻokú ke akoʻí. Ko e hā ha ngaahi pōpoaki mei he ngaahi potufolofola ko ʻení ʻe lava ʻo tokoni ke nau ongoʻi ofi ange ai ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi?

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Tā ʻi he palakipoé ha ngaahi fakatātā ʻo ha ngaahi meʻa ʻoku ʻasi ʻi he tohi ʻo e Ngaahi Lea Fakatātaá, hangē ko ha foʻi haati, ko ha maama pe ko ha hala. Tokoni ki he fānaú ke lau ʻa e Ngaahi Lea Fakatātā 3:5; 4:18,26, pea fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe ha meʻa kuo nau ako fekauʻaki mo e ngaahi meʻa ko ʻení mei he folofolá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

Ngaahi Lea Fakatātā 3:5

Te u lava ʻo falala ki he ʻEikí ʻaki hoku lotó kotoa.

ʻI heʻetau falala ki he ʻEikí ʻaki hotau lotó kotoá, ʻoku tau tui ai kiate Ia mo ʻiloʻi te Ne tokoniʻi kitautolu.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Tuku ke puke ʻe ha taha ʻo e fānaú ha fakatātā ʻo e Fakamoʻuí ʻi hoʻo lau ʻa e Ngaahi Lea Fakatātā 3:5. Talaange ki he fānaú hoʻo ʻuhinga ki he falala ki he ʻEikí. Fakaafeʻi e fānaú ke nau fakafuo ha foʻi haati ʻaki honau nimá pe puke honau nimá ʻo fakahangatonu ki honau mafú mo toutou lea ʻaki e kupuʻi lea “falala ki he ʻEikí ʻaki ho lotó kotoa.”

  • Tā ha foʻi haati fōlahi ʻi he palakipoé, pea tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukau ki ha ngaahi meʻa te nau lava ʻo fakahoko ke fakahaaʻi ʻoku nau falala ki he ʻEikí. Fakaafeʻi kinautolu ke tā fakatātaaʻi ʻenau ngaahi fakakaukaú ʻi loto he foʻi hātí pe ʻi ha laʻipepa. Poupouʻi kinautolu ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú mo honau ngaahi fāmilí.

ʻĪmisi
ongo kiʻi tamaiki ʻokú na talanoa

ʻE lava ke fakahoko ʻe he fānaú ha “tali vaivai” ʻaki ʻenau fakaʻaongaʻi ha ngaahi lea ʻofa (Ngaahi Lea Fakatātā 15:1).

Ngaahi Lea Fakatātā 15:1,18

Te u lava ʻo fakaʻaongaʻi ha ngaahi lea ʻofa.

ʻI he ngaahi tūkunga fakafoʻi pe puputuʻú, ʻe lava ke ʻahiʻahiʻi kitautolu ke tau fakahoko ha tali ʻi he ʻita. ʻOku akoʻi mai ʻe he Ngaahi Lea Fakatātā 15:1,18 ʻa e founga ʻe lava ke tau fakasītuʻaʻi ai ʻa e ʻitá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Lau ki he fānaú ʻa e Ngaahi Lea Fakatātā 15:1, pea fakamatalaʻi ange ha ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea pē ʻe ala hā foʻou kiate kinautolú. Vahevahe ha ngaahi sīpinga ʻo ha ngaahi tūkunga ʻe niʻihi, ʻe lava ke ongoʻi ʻita ai ha kiʻi leka (hangē ko haʻane kē mo hano tokoua, tuongaʻane pe tuofefine). Tokoniʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki ha ngaahi “tali fakavaivai,” pe ngaahi lea ʻofa, kae ʻikai ko ha ngaahi lea ʻita. Tokoniʻi kinautolu ke nau akoako lea ʻaki e ngaahi meʻá ni ʻi he leʻo siʻi mo mokomoko.

  • Hivaʻi ha foʻi hiva fekauʻaki mo e angaʻofá, hangē ko e “Ko e Angaʻofá ʻe Kamata ʻIate Au” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 83). Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he foʻi hivá fekauʻaki mo e angaʻofá?

  • Ke tokoni ki he fānaú ke mahino kiate kinautolu ʻa e ʻuhinga ʻo e “fakatotoka ki he ʻitá” (Ngaahi Lea Fakatātā 15:18), fai ha talanoa fakataautaha fekauʻaki mo ha taimi naʻá ke ongoʻi ʻita ai (pe ko ha tokotaha ʻokú ke ʻiloʻi) ka naʻá ke fili pē ke ke angaʻofa. Tuku foki ke vahevahe ʻe he fānaú ʻenau ngaahi aʻusiá. Tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukau ki he ngaahi meʻa te nau lava ʻo fai kae ʻikai ʻita. Hangē ko ʻení, ʻe lava ke nau fakakaukau kia Sīsū, kole ha tokoni ki he Tamai Hēvaní, hivaʻi ha foʻi hiva Palaimeli kiate kinautolu, pe, ʻo ka malava, mavahe mei he feituʻu ko iá.

Ngaahi Lea Fakatātā 22:9

Te u lava ʻo vahevahe e ngaahi meʻa ʻoku ou maʻú mo e niʻihi kehé.

ʻE lava ke ako e fānau īkí ke tokoni ki he kakai ʻoku nau feohí ʻa ia ʻoku fie maʻu tokoní. Te ke lava fēfē ʻo fakalotoʻi kinautolu ke vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau maʻú mo e niʻihi kehé?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaʻaliʻali ki he fānaú ha ngaahi fakatātā ʻo ha niʻihi kehe ʻoku nau ngāue pe tokoni ki ha kakai ʻoku fie maʻu tokoni, kau ai ha ngaahi fakatātā ʻo e Fakamoʻuí (hangē ko e Tohi Fakatata ʻo e Ongoongolelei, fika 42, 44,46). Kole ki he fānaú ke tala atu e meʻa ʻoku hoko ʻi he fakatātā takitaha. Lau ki he fānaú ʻa e Ngaahi Lea Fakatātā 22:9. Fakamatalaʻi ange ko e founga ʻe taha te tau lava ai ʻo tokoní ko hono foaki ha “mā ki he masivá” ka ʻoku lahi ha ngaahi founga kehe ke tokoniʻi ai ʻa kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá. Fakaafeʻi e fānaú ke tā ha fakatātā ʻo kinautolu pē ʻoku nau tokoni ki ha tokotaha.

  • ʻOmi ki he kalasí ha ngaahi meʻa te ke lava ʻo vahevahe mo e fānaú, hangē ko ha ngaahi fakatātā pe kala. ʻI hoʻo ʻoange ha meʻa ki he kiʻi leka takitaha, talaange ki ai, “Te u vahevahe mo [hingoa ʻo e kiʻi leká].” Tuku ke taufetongi e fānaú hono fevahevaheʻaki ʻo e ngaahi meʻá. Ko e hā ha ngaahi meʻa kehe te tau lava ʻo vahevahe mo e niʻihi kehé?

  • Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva, hangē ko e “Pehē kiʻi Vaitafé ‘Foaki’” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú,116).   (ChurchofJesusChrist.org). ʻEke ki he fānaú ʻa e ongo ʻoku nau maʻu ʻi he taimi ʻoku nau tokoni ai ki he niʻihi kehé.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

Ngaahi Lea Fakatātā 1:7; 2:5; 15:33; 16:6; Tangata Malanga 12:13

ʻOku ʻuhinga ʻa e “manavahē ki he ʻOtuá” ke ʻofa mo talangofua kiate Ia.

Ko e taha ʻo e ngaahi pōpoaki mahuʻinga ʻi he Lea Fakatātaá mo e Tangata Malangá ko e “manavahē ki he ʻOtuá pea ke fai ki heʻene ngaahi fekaú” (Tangata Malanga 12:13). Fakalaulauloto ki he founga te ke lava ai ʻo tokoni ki he fānaú ke mahino ʻa e ʻuhinga ʻo e manavahē ki he ʻOtuá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau lisi ha ngaahi meʻa ʻe niʻihi ʻe ala manavahē ki ai ʻa e kakaí. Kole ange leva ke nau lau ʻa e Ngaahi Lea Fakatātā 1:7 mo e Tangata Malanga 12:13. ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e manavahē ki he ʻOtuá? Ke tokoni ke tali e fehuʻi ko ʻení, kole ki ha taha ke ne toe lau e veesi ko ʻení, pea fetongi e foʻi lea “manavaheé” ʻaki ʻa e foʻi lea “ʻapasia.” Toutou fakahoko ʻa e foʻi ʻekitivitī ko ʻení ʻaki e ngaahi lea hangē ko e “ʻofa,” “tuitala,” pe “talangofua.” ʻOku liliu fēfē ʻe he meʻá ni ʻa e mahino ʻoku tau maʻu ki he ʻuhinga ʻo e manavahē ki he ʻOtuá?

  • Fakaafeʻi e leka takitaha ke fili ha taha ʻo e ngaahi veesi ko ʻení ke lau, ʻo kumi e foʻi lea “manavaheé”: Ngaahi Lea Fakatātā 1:7; 2:5; 15:33; 16:6. Kole ki he fānaú ke vahevahe ʻa e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe heʻenau ngaahi vēsí fekauʻaki mo e ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻu ʻi he taimi ʻoku tau manavahē ai ki he ʻOtuá, ʻa ia ko hono ʻuhingá ʻoku tau fakahaaʻi ʻetau ʻapasiá mo e fakaʻapaʻapá kiate Ia (vakai foki, Ngaahi Lea Fakatātā 14:26–27). Te tau fakahaaʻi fēfē ki he ʻEikí ʻoku tau ʻofa mo fakaʻapaʻapa kiate Ia?

Ngaahi Lea Fakatātā 3:5–7

“Falala ki [he ʻEikí] ʻaki ho lotó kotoa.”

  • Lau fakataha ʻa e Ngaahi Lea Fakatātā 3:5–7, pea fakaafeʻi ʻa e fānaú ke lisi e ngaahi meʻa ʻoku pehē ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku totonu ke tau fakahoko mo ʻikai fakahokó. ʻEke ange pe ko e hā ʻenau ongo fekauʻaki mo e meʻa ʻoku ngali ʻuhinga ki ai e ngaahi meʻa ko ʻení. Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga ʻoku tau ʻilo ʻi he kakai ʻoku tau falala ki aí? Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga ʻoku maʻu ʻe he ʻEikí ʻoku tokoni mai ke tau falala kiate Ia?

  • Ke fakaʻaliʻali e ʻuhinga ʻo e “ʻoua naʻá ke faʻaki ki ho poto ʻoʻoú,” tuku ke feinga e fānaú ke nau fakafalala ha vaʻakau pe ko ha peni ki ha ngaahi meʻa kehe, hangē ko ha tohi pe ko ha laʻipepa. Ko e meʻa fē ne ngāue lelei tahá? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke “falala ki he ʻEikí” kae ʻikai faʻaki ki he “poto ʻoʻoú”?

Ngaahi Lea Fakatātā 15:1,18; 16:32

“ʻOku tekeʻi atu ʻa e houhaú ʻe he tali fakavaivaí.”

ʻOku faʻa tafunaki ʻe he lea ʻitá ke toe kovi ange ha tūkunga lolotonga. ʻOku akoʻi mai ʻe he ngaahi veesi ko ʻení ʻe lava ke hanga ʻe heʻetau ngaahi leá mo e ʻulungāngá ʻo tekeʻi ʻa e loto ʻitá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Hiki ʻi he palakipoé ʻa e ongo foʻi lea houhau mo e feʻiteʻitani pea vahevahe ha sīpinga ʻo ha faʻahinga fekeʻikeʻi ʻe ala hoko ʻi he fānaú. Kole ange leva ki he fānaú ke lau ʻa e Ngaahi Lea Fakatātā 15:1,18; 16:32 mo kumi ha faleʻi te nau lava ʻo fakahoko ki he fānau ʻoku keé. ʻI he taimi kotoa pē ʻoku vahevahe ai ʻe he fānaú ha fakakaukau, fakaafeʻi kinautolu ke tamateʻi ha konga ʻo e ngaahi foʻi lea ʻi he palakipoé. Fakaafeʻi kinautolu ke fetongi ʻaki e ngaahi foʻi lea ko iá ha ngaahi foʻi lea kehe ʻoku nau fakamatalaʻi e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻoku nau ʻomi ʻa e melinó.

  • Tokoni ki he fānaú ke fakakaukau ki ha ngaahi talanoa ʻi he folofolá naʻe fakatātaaʻi ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e meʻa ʻoku akoʻi ʻi he Ngaahi Lea Fakatātā 15:1,18; 16:32. Ki ha ngaahi fakakaukau, ʻe lava ke nau vakai, Sione 8:1–11; 18:1–11. Hivaʻi fakataha ha foʻi hiva fekauʻaki mo e sīpinga ʻa e Fakamoʻuí, hangē ko e “ ʻOku ou Feinga ke Hangē ko Sīsuú” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 40–41). Te tau muimui fēfē he sīpinga ʻa Sīsuú ʻi heʻetau feohi mo e kau mēmipa hotau fāmilí, ngaahi kaungāmeʻá mo e niʻihi kehé?

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Tokoni ki he fānaú ke fili ha veesi ne nau lau ʻi he kalasí ʻoku nau saiʻia ai. Poupouʻi kinautolu ke vahevahe e veesi ko iá mo honau fāmilí mo talaange ʻa e meʻa ne nau ako mei aí.

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Fakatupulaki ʻo hangē ko ha faiako anga faka-Kalaisi. Fakalaulauloto ki ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo fakatupulaki hoʻo tuʻunga malava ke tokoniʻi e fānaú ke langaki ʻenau tui ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke tokoni atu ʻa e ngaahi fehuʻi vakaiʻi fakatāutahá ʻi he peesi 37 ʻo e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí.

Paaki