Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
2–8 Māʻasi. 2 Nīfai 31–33: “Ko e Halá ʻEni”


“2–8 Māʻasi. 2 Nīfai 31–33: ‘Ko e Halá ʻEni,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Tohi ʻa Molomoná 2020 (2020)

“2–8 Māʻasi. 2 Nīfai 31–33,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2020

ʻĪmisi
Ko hono akoʻi ʻe Sīsū ʻEne kau ākongá

Ko hono akoʻi ʻe Kalaisi ʻa ʻEne Kau Ākongá, tā ʻe Justin Kunz

2–8 Māʻasi

2 Nīfai 31–33

“Ko e Halá ʻEni”

ʻI hoʻomou ako ko ia ʻa e 2 Nīfai 31–33, manatuʻi e kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí mo fakakaukau ki he ngaahi aʻusia naʻa nau ala maʻu ʻi he ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Nīfaí. ʻE founga fēfē haʻo lava ke fakaafeʻi kinautolu ke nau feakoʻiʻaki e meʻa ne nau ako mo ongoʻi fekauʻaki mo e ngaahi tokāteline ko ʻení?

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻĪmisi
fakaʻilonga vahevahé

Fakaafeʻi Ke Vahevahe

Naʻe ʻi ai nai ha taha ʻi hoʻo kalasí naʻá ne maʻu ha aʻusia mahuʻinga ʻi he uiké ni ʻi ha taha ʻo e ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí? ʻOange ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ha faingamālie ke nau vahevahe ai ʻenau ngaahi aʻusiá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

2 Nīfai 31–32

Ko Sīsū Kalaisi pē mo ʻEne tokāteliné ʻa e hala ki he moʻui taʻengatá.

  • Mahalo naʻa ʻaonga ki hoʻo kalasí ke nau ʻilo e fekauʻaki ʻa e tuí, fakatomalá, papitaisó, meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, mo e kātaki ki he ikuʻangá pea mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Ke fakahoko ʻeni, te ke lava ʻo tā ha hala ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau hiki ʻi he halá ha niʻihi ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku maʻu ʻi he 2 Nīfai 31. ʻE lava ke fili ʻe he mēmipa takitaha ʻo e kalasí ha taha ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení pea kumi ʻi he 2 Nīfai 31–32 ke maʻu ha meʻa naʻe akoʻi ʻe Nīfai fekauʻaki mo ia. Hili ia pea te nau lava ʻo fevahevaheʻaki e meʻa naʻa nau maʻú pea mo aleaʻi ʻa e founga ʻoku tokoni ai ke mahino lelei ange ai kiate kinautolu ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoní. ʻOku ʻomi fēfē ʻe he moʻui ʻaki e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ki heʻetau moʻuí?

  • ʻE founga fēfē nai haʻo kamata hano aleaʻi e fakamatala mahino mo faingofua ʻa Nīfai ʻo e “hala” ki he fakamoʻuí? (2 Nīfai 31:21). Mahalo te ke lava ʻo fehuʻi ki he kau mēmipa ʻo e kalasí pe ko e hā te nau leaʻaki kapau ko ha sekoni pē ʻe 60 ʻoku nau maʻu ke fakamatalaʻi ai ʻa e meʻa kuo pau ke fai ʻe ha taha ke maʻu ʻa e fakamoʻuí. Hili ia pea ʻe toki lava ke lau taimi nounou ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e 2 Nīfai 31–32, ʻo kumi ha ngaahi fakamatala ʻe lava ʻo tokoni. Ko e hā ʻoku tau ako mei he ngaahi vahe ko ʻení fekauʻaki mo e tefitoʻi fatongia mahuʻinga ʻo e Fakamoʻuí ʻi hotau fakamoʻuí? ʻE ala ʻaonga ʻa e fakamatala ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” ki he pōtalanoa ko ʻení.

  • ʻOku tau lau e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí he taimi ʻe niʻihi ʻoku nau makehe, mavahevahe, ka ko hono moʻoní ʻoku nau fekauʻaki. Koeʻuhí ke ʻilo ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e founga ʻo e fekauʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he 2 Nīfai 31, fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí, fakafoʻituitui pe fakakulupu iiki, ke nau lau e veesi 4–21 pea fokotuʻu ha fakatātā ʻoku nau fakahaaʻi e fetokoniʻaki mo e fekauʻaki ʻa e tui kia Kalaisí, fakatomalá, papitaisó, meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, mo e kātaki ki he ikuʻangá, mo e ngaahi alā meʻa peheé. Poupouʻi kinautolu ke nau mohu founga. ʻI heʻenau vahevahe ʻenau ngaahi fakatātaá mo e kalasí, kole ange ke nau fakamatalaʻi ʻa e meʻa ne nau ako fekauʻaki mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení. Te tau lava fēfē ke ʻai kinautolu ko ha konga ʻo ʻetau moʻui fakaʻahó?

2 Nīfai 31:15–20

“Ko ia ia ʻoku kātaki ki he ngataʻangá, ʻe fakamoʻui ia.”

  • ʻOku mahino nai ki he kau mēmipa ʻo e kalasí hono ʻuhinga ke kātaki ki he ngataʻangá? Ko ha ʻekitivitī ʻeni ʻe lava ʻo tokoni. Hiki ʻi he palakipoé Te u ʻiloʻi fēfē ʻoku ou kātaki ki he ngataʻangá? Hili ia pea fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau kumi ʻi he 2 Nīfai 31:15–20 ke maʻu ha ngaahi tali ki he fehuʻi ko ʻení. Kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau hiki ʻi he palakipoé ha ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻaonga te nau maʻu. Ko e hā ʻoku hoko ai ʻa e kātaki ki he ngataʻangá ko ha konga mahuʻinga ʻo e tokāteline ʻa Kalaisí? Te ke lava foki ke vahevahe ʻa e fakamatala ʻa e ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé” pe ko e fakamatala fekauʻaki mo e kātaki ki he ngataʻangá ʻi he ngataʻanga ʻo e peesi 6 ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí.

  • ʻOku ʻilo nai ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha taha ʻoku hoko ko ha sīpinga ʻo e kātaki ki he ngataʻangá? Ko e hā kuó ne tokoniʻi ʻa e tokotahá ni ke “vivili atu ki muʻa ʻi he tui mālohi kia Kalaisí”? (veesi 20). Fakakaukau ke ke vahevahe ha ngaahi talanoa ʻa ha kakai kehe ʻoku lave ki ai ʻi he folofolá, naʻa nau kātaki ki he ngataʻangá.

2 Nīfai 32:1–6

ʻE fakahā mai ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e meʻa ʻoku totonu ke tau faí.

  • Naʻe fakamatalaʻi ʻe Nīfai ʻi he 2 Nīfai 32, ha meʻa naʻá ne fakatokangaʻi naʻe hohaʻa ki ai hono kakaí fekauʻaki mo hono fakaʻaongaʻi ʻo e tokāteline ʻa Kalaisí. Te ke ala fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau kumi ʻa e hohaʻa ko ʻení ʻi he 2 Nīfai 32:1 pea lau e tali ʻa Nīfaí ʻi he 2 Nīfai 32:2–6. ʻE founga fēfē hano toe fakalea ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí e ngaahi lea naʻe akoʻi ʻe Nīfaí ʻaki ʻenau lea pē ʻanautolu? Ko e hā ha ngaahi aʻusia kuo maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi ha taimi ne fakahaaʻi ai ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní pe ngaahi lea ʻa Kalaisí kiate kinautolu ʻa e meʻa ʻoku fie maʻu ke nau faí?

2 Nīfai 33

ʻOku fakalotoʻi kitautolu ʻe he Tohi ʻa Molomoná ke tau tui kia Kalaisi.

  • Naʻe fakaʻamu ʻa Nīfai ʻe fakalotoʻi kitautolu ʻe heʻene ngaahi leá ke tau “fai lelei [pea] tui [kia Kalaisi]” (2 Nīfai 33:4). Ko e hā ha potufolofola pe ngaahi talanoa mei he 1 mo e 2 Nīfaí kuo nau fakalotoʻi kitautolu ke tau fai lelei mo tui kia Kalaisi? Fakakaukau ke ke kumi ha ngaahi himi ʻe lava ke hivaʻi pe fanongo ki ai hoʻo kalasí ke fakamamafaʻi ʻa e ngaahi pōpoaki ko ʻení, hangē ko e “ ʻOku Ou Tui kia Kalaisi” pe “Kuó U Fai ha Lelei?” (Ngaahi Himí,fika 66, 129).

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi

Poupouʻi ʻa e Ako ʻi ʻApí

Ko ha founga ʻe taha ke ueʻi ai e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau ako ʻa e Sekope 1–4 he uike kahaʻú ko hano fakamatalaʻi ange te nau maʻu ʻi he ngaahi vahe ko ʻení e ngaahi fakatokanga ʻa Sēkope fekauʻaki mo ha angahala ʻe ua ʻoku mafola lahi ʻi hotau kuongá ni.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ngaahi maʻuʻanga tokoní

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehe

Ko e tokāteline ʻa Kalaisí

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani: “ʻOku nofotaha ʻa e ‘tokāteline ʻa Kalaisí’ hangē ko hono akoʻi ʻe Nīfai ʻi heʻene lea maʻongoʻonga mo fakaʻosí ki he tui ki he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí, fakatomalá, papitaiso ʻi he fakaukú, maʻu ʻo e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, mo e kātaki ki he ngataʻangá. ʻOku ʻikai ke fai ha feinga heni ke fakamatalaʻi fakakātoa ʻa e palani ʻo e fakamoʻuí, ʻa e ngaahi ʻulungaanga lelei kotoa ʻo e moʻui faka-Kalisitiané, pe ko e ngaahi fakapale ʻoku fakatatali mai maʻatautolu ʻi he ngaahi naunau fakalangi kehekehé. ʻOku ʻikai lave ia heni ki he ngaahi lakanga ʻi he lakanga fakataulaʻeikí, ngaahi ouau ʻo e temipalé, pe ngaahi akonaki moʻoni kehe pē. ʻOku mahuʻinga kotoa e ngaahi meʻá ni, kae hangē ko hono fakaʻaongaʻi ʻi he Tohi ʻa Molomoná, ʻoku faingofua mo hangatonu ʻa e ‘akonaki ʻa Kalaisí.’ ʻOku nofo taha pē ia [ki he ngaahi ʻuluaki tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí] ʻi hono fai ʻa e fakalotolahi ke faʻa kātaki, tuʻu maʻu, ke laka ki muʻa. Ko hono moʻoní, ko e mahino mo e faingofua ʻo e ‘tokāteline ʻa Kalaisí’ ʻoku maʻu ai hono mālohí” (Christ and the New Covenant: The Messianic Message of the Book of Mormon [1997], 49–50).

Naʻe pehē ʻe ʻEletā D. Toti Kulisitofasoni: ʻOku ou fokotuʻu atu ki he taha kotoa … ke ne fekumi ʻi he lotu mo e ako folofola ki he fakamoʻoni tatau ʻo e natula fakalangi, Fakalelei, pea mo e Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí. Tali ʻa ʻEne tokāteliné ʻaki haʻo fakatomala, papitaiso, maʻu ʻa e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní peá ke hoko atu hoʻo muimui ki he ngaahi fono mo e ngaahi fuakava ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, he toenga hoʻo moʻuí” (“Ko e Tokāteline ʻo Kalaisí,” Ensign pe Liahona, Mē 2012, 89).

Kātaki ki he ikuʻangá.

Naʻe fakamatala ʻa Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa ʻo pehē:

“ʻI heʻeku kei tamasiʻi siʻí, naʻe ʻuhinga ʻa e ‘kātaki ki he ngataʻangá’ kiate au pē ne pau ke u feinga mālohi ange ke ʻāʻā ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻo e ngaahi fakatahaʻanga hotau Siasí. Kimui ange ʻi hoku taʻu hongofulu tupú … naʻá ku fehokotaki ia ʻi heʻeku mahino kei talavoú ki he ngāue ʻa hotau kāingalotu toulekeleka ʻofeiná ke kītaki ʻo aʻu ki he ngataʻanga ʻo ʻenau moʻuí. …

“… Ko e kātaki ki he ngataʻangá ʻoku ʻikai ko ha meʻa fakafiefiemālie pē ʻi hono kātakiʻi e ngaahi tūkunga faingataʻa ʻo e moʻuí pe ‘kītakí.’ ʻOku longomoʻui ʻetau tui fakalotú he tokoniʻi e fānau ʻa e ʻOtuá ke nau fou he hala hangatonu mo fāsiʻí ke fakatupulaki ʻenau moʻuí ke toe foki kiate Ia. ʻI heʻetau vakai ki ai mei hení, ʻoku pau mo nāunauʻia e kātaki ki he ikuʻanga, kae ʻikai taʻepau mo fakamamahi. Ko ha tui fakalotu ʻeni ʻo e fiefia, ʻamanaki lelei, mo e fakahaofi. …

“ʻOku ʻuhinga mai e kātaki ki he ikuʻangá ke ‘fakakukafi maʻu ai pē ʻi he fai leleí’ (Loma 2:7), ʻo fāifeinga ke tauhi e ngaahi fekaú (vakai, 2 Nīfai 31:10), mo fakahoko e ngaahi ngāue ʻo e māʻoniʻoní (vakai, TF 59:23)” (“Have We Not Reason to Rejoice?Ensign pe Liahona, Nov. 2007, 20).

Fakatupulaki ʻo ʻEtau Founga Akoʻí

ʻOku tau ako fakataha. ʻI hoʻo hoko ko e faiakó, ʻokú ke fai ha meʻa lahi ange ʻi he tuku atu pē ʻo e fakamatalá—ʻokú ke ako fakataha mo e toenga ʻo hoʻo kalasí. Vahevahe mo kinautolu ʻa e meʻa ʻokú ke fai ke ako ai mei he folofolá.

Paaki