16–22 ʻAokosi

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 89–92

“Ko ha Tefitoʻi Moʻoni mo Hano Talaʻofa”

ʻI hoʻo teuteu ke faiakó, fakakaukau ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe mahuʻinga kiate koe ʻi hoʻo ako e vahe 89–92 he uike ní.

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Ko ha ngaahi fehuʻi ʻeni te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ke poupouʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ha meʻa mei heʻenau ako folofolá: Ko e hā ha meʻa naʻá ke lau he uike ni ne fakamālohia ai hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí? ki he uiuiʻi fakapalōfita ʻo Siosefa Sāmitá? Ko e hā naʻá ke lau naʻe tokoni ke mahino lelei ange ai kiate koe e palani ʻa e Tamai Hēvaní maʻa ʻEne fānaú?

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 89

Ko e Lea ʻo e Potó ko ha “tefitoʻi moʻoni mo hano talaʻofa.”

• ʻE lava ke pehē ʻe ha kakai tokolahi ko e Lea ʻo e Potó ko ha lisi pē ʻo ha ngaahi meʻa ke “fai” mo “ʻikai fai.” Ke tokoni ke fakakaukauʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni fekauʻaki mo e fakahinohino ko ʻení, fakaafeʻi ke nau fekumi ʻi he Tokateline mo e Ngaahi Fuakava 89 mo fakakaukau ki ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení: Ko e hā naʻe foaki mai ai ʻe he ʻEikí ʻa e Lea ʻo e Potó? Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he fakahaá ni fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo ʻEne palani maʻatautolú? ʻE ala tokoni ʻa e fakamatala ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé”. Kapau ʻokú ke ongoʻi ʻe ʻaonga ki he kau mēmipa ʻo e kalasí, ʻe lava ke ke fakaafeʻi kinautolu ke nau hiki ʻi he palakipoé ʻa e ngaahi tōʻonga fakatupu moʻui lelei pe fakatuʻutāmaki naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 89:5–17. Hili iá te nau lava leva ke toe fakamanatu ʻa e “Moʻui Lelei Fakaesino mo Fakaelotó” ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú (25–27) pea tānaki ki heʻenau lisí ha ngaahi meʻa kehe ʻoku nau maʻu. Kuo fakahoko fēfē ʻa e ngaahi talaʻofa ʻi he veesi 18–21 ‘i heʻetau moʻuí?

• Ko ha founga ʻeni ʻe taha ke tokoni ʻi hono aleaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he Lea ʻo e Potó. Te ke lava ʻo vahevahe ʻa e kalasí ki ha kulupu ʻe tolu pea kole ki he kulupu takitaha ke nau lau ʻa e vahe 89, ʻo kumi e tali ki ha taha ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení: Ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni te ne lava ʻo poupouʻi ha taha ʻoku fāifeinga ke talangofua ki he Lea ʻo e Potó? Ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe ala tokoni kiate kitautolu ke ʻoua naʻa tau fakamāuʻi ʻa kinautolu ʻoku fāifeinga ke talangofua ki aí? Ko e hā ha ngaahi tefitoʻi moʻoni te ne lava ʻo fakafiemālieʻi kitautolu ʻi he taimi ʻoku tau maʻu ai ha ngaahi palopalema fakaemoʻui leleí neongo ʻoku tau moʻui ʻaki e Lea ʻo e Potó? Ke hoko ko ha konga ʻo e ʻekitivitií ni, te ke lava ke vahevahe e aʻusia ʻa Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa ʻi heʻene ako ke hoko ko ha pailate vakapuna taú (vakai, “Fai Atu Ai Pē ʻi he Faʻa-kātaki,” Ensign pe Liahona, Me 2010, 58). Poupouʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukau ki ha meʻa ne nau ongoʻi ke fai ʻi he lolotonga ʻo e fealēleaʻakí, pea tuku ange ha taimi ke nau hiki ʻenau ngaahi fakakaukaú.

  

  Naʻe fakahā ʻe he ʻOtuá ʻa e Lea ʻo e Potó ke tokoniʻi ʻEne fānaú.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 90:1–17

ʻOku maʻu ʻe he Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻa e “ngaahi kī ʻo e puleʻangá.”

• ʻOku fokotuʻu mai ʻe he lēsoni ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí ke fekumi ʻe he kau mēmipá ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 90:1–17 ke nau ako fekauʻaki mo e Kau Palesitenisī ʻUluakí. Te ke lava ʻo kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ʻa e meʻa ne nau ako ʻi ʻapi mei he ʻekitivitī ko ʻení, pe te mou fakatotolo fakakalasi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení. ʻE lava foki ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ke maʻu ha ngaahi kupuʻi lea ʻi he “Mou Omi ʻo Fanongoa” (Ngaahi Himí,, fika 12) pe ko ha foʻi hiva kehe fekauʻaki mo e kau palōfitá ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi akonaki ʻi he ngaahi veesi ko ʻení. Kuo tokoniʻi fēfē koe ʻe he ngāue ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí ke ke ʻiloʻi ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 91

“ʻOku fakahā ʻe he Laumālié ʻa e moʻoní.”

• ʻOku tau tofanga ʻi māmani he ʻahó ni ʻi ha ngaahi pōpoaki ʻoku ʻi ai “ha ngaahi meʻa lahi … ʻoku moʻoni” mo ha “ngaahi meʻa lahi … ʻoku ʻikai moʻoni” (veesi 1–2). Fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau kumi ʻi he vahe 91 ki he faleʻi fekauʻaki mo e ʻApokelefaá ʻe ala tokoni ke nau ʻiloʻi ai ʻa e moʻoní ʻi he ngaahi pōpoaki ʻoku nau fehangahangai mo iá. Ko e hā ha ngaahi sīpinga te nau lava ke vahevahe fekauʻaki mo e founga ne tokoniʻi ai kinautolu ʻe he Laumālié ke nau ʻiloʻi ʻa e moʻoní?

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Ko e Lea ʻo e Potó.

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Poiti K. Peeka:

“Naʻe ʻomi e Lea ʻo e Potó ‘ko ha tefitoʻi moʻoni mo hano talaʻofa’ [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 89:3]. Ko e foʻi lea tefitoʻi moʻoni ʻi he fakahaá ko ha foʻi lea mahuʻinga fau ia. Ko e tefitoʻi moʻoní ko ha moʻoni tuʻuloa ia, ko ha fono, ko ha tuʻutuʻuni ʻe lava ke ke ohi mai ke ne tataki koe ʻi hoʻo fai ha ngaahi fili. Ko hono angamahení ʻoku ʻikai faʻa fakamatalaʻi fakaikiiki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoní. ʻOkú ke tauʻatāina leva ai ke kumi ho halá ʻi ha moʻoni mo ha tefitoʻi moʻoni ʻoku tuʻuloa ke hoko ko ho fakamaʻungá.

“ʻOku tohi mai e kāingalotú ʻo ʻeke pe ʻoku fepaki e meʻa ko ʻení mo e meʻa ko eé pea mo e Lea ʻo e Potó. ʻOku ʻiloʻi lelei pē ko e tií, kofí, kava mālohí, mo e tapaká ʻoku fepaki mo ia. Kuo teʻeki ai ke fakamatalaʻi fakaʻauliliki ange. Ka, ʻoku tau akoʻi e tefitoʻi moʻoní fakataha mo e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí. ʻOku lahi e ngaahi meʻa fakatupu maʻunimaá ʻe lava ke inu ʻe ha taha pe ngau pe mānava pe huhu ʻaki ʻa ia ʻokú ne uesia ʻa e sinó mo e laumālié fakatouʻosi ka ʻoku ʻikai ʻasi ʻi he fakahaá. …

“Tauhi ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e Lea ʻo e Potó pea te ke maʻu ai ʻa e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofá” (“The Word of Wisdom: The Principle and the Promises,” Ensign, May 1996, 17–18).

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Fai maʻu pē hoʻo fakamoʻoní. ʻE lava ke hanga ʻe hoʻo fakamoʻoni faingofua mo fakamātoato ki he ngaahi moʻoni fakalaumālié, ʻo tākiekina mālohi e niʻihi ʻokú ke akoʻí. ʻOku ʻikai fie maʻu hoʻo fakamoʻoní ke mālie pe lōloa. Hangē ko ʻení, ʻe mavala pē ko ha fakamoʻoni nounou ki he ngaahi tāpuaki kuó ke maʻu ʻi hono moʻui ʻaki e Lea ʻo e Potó. (Vakai, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 35.)