Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021
22–28 Nōvema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 135–136: “‘Kuó Ne Fakamaʻu Hono Tufakangá mo ʻEne Ngaahi Ngāué ʻaki Hono Toto ʻOʻoná’”


“22–28 Nōvema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 135–136: ‘Kuó Ne Fakamaʻu Hono Tufakangá mo ʻEne Ngaahi Ngāué ʻaki Hono Toto ʻOʻoná,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 2021 (2020)

“22–28 Nōvema. Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 135–136,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2021

ʻĪmisi
tafaʻaki ki tuʻa ʻo e Fale Fakapōpula Kātesí

Fale Fakapōpula Kātesí

22–28 Nōvema

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 135–136

“Kuó Ne Fakamaʻu Hono Tufakangá mo ʻEne Ngaahi Ngāué ʻaki Hono Toto ʻOʻoná”

ʻI hoʻo lau ʻa e vahe 135–36, ʻe lava ke ʻoatu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ha ngaahi ʻilo ʻe ala tokoni ki he kau mēmipa hoʻo kalasí. ʻE lava foki ʻe he ngaahi fakakaukau ʻi he lēsoni ko ʻení ʻo langaki ha ngaahi fakakaukau ʻe lava ke ke fakaʻaongaʻi ʻi hoʻo faiakó.

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Ko ha founga ʻeni ʻe taha ke fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe ʻenau fakakaukau fekauʻaki mo e vahe 135–36. Fakaafeʻi ke nau fakakaukauloto ʻe lava ke nau talanoa ki ha mēmipa ʻo e Siasí mei he 1844, ko ha taha ʻoku loto-mamahi ʻi he pekia ʻa Siosefa Sāmitá pea ʻoku hohaʻa ki he tuʻunga ʻe ʻi ai ʻa e Siasí. Ko e hā ha meʻa ʻe lava ke tau vahevahe mei he ongo vahe ko ʻení ʻe ala tokoni ki he tokotahá ni?

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e akoʻí

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 135; 136:37–39

Naʻe fakamaʻu ʻe Siosefa mo Hailame Sāmita ʻena fakamoʻoní ʻaki hona totó.

  • Naʻe hoko fēfē ʻa e ngaahi feilaulau ʻa Siosefa mo Hailame Sāmitá ke “fakamaʻu” ʻena fakamoʻoní? Mahalo naʻa lava ke fakalaulauloto ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ki he fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau vakaiʻi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 135; 136:37–39. Hili iá, ʻe lava leva ke nau vahevahe ha faʻahinga ʻilo ne nau maʻu. ʻE lava foki ke nau vahevahe ʻenau ongo fekauʻaki mo e loto-fiemālie ʻa Siosefa mo Hailame ke foaki ʻena moʻuí maʻá e moʻoní. Neongo he ʻikai kole mai ke tau mate maʻá e moʻoní, ka ʻe lava fēfē ke hoko ʻetau moʻuí ko ha “fakamaʻu” ʻo ʻetau fakamoʻoní?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 135:3

Kuo fai ʻe Siosefa Sāmita ha meʻa lahi ange maʻa hotau fakamoʻuí ʻi ha toe taha tukukehe pē ʻa Sīsū Kalaisi.

  • Te ke tokoni fēfē ke mahino ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e meʻa naʻe fai ʻe Siosefa Sāmita maʻa hotau fakamoʻuí? Te ke lava ʻo hiki ʻi he palakipoé Koeʻuhí ko e meʻa naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ʻo fakafou ʻia Siosefa Sāmitá, ʻoku ou … pea fakaafeʻi leva ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga ke fakakakato ʻaki e sētesi ko ʻení. ʻE lava ke nau kamata ʻaki haʻanau fekumi ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 135:3 ki ha ngaahi meʻa naʻe fai ʻe Siosefa Sāmita ke tokoni ke tau maʻu ʻa e fakamoʻuí. Fakakaukau ke fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ʻenau ongo fekauʻaki mo Siosefa Sāmitá pea mo e meʻa naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ʻo fakafou ʻiate iá.

  • Ko ha founga ʻe taha ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakakaukau ki he misiona ʻo Siosefa Sāmitá ko hono fakaafeʻi kinautolu ke nau tohi ha kiʻi fakamatala nounou ki heʻene pekiá pe ko hono fakalāngilangiʻi ia. Te mou lava ʻo aleaʻi ha ngaahi meʻa mahuʻinga ne hoko pe ngaahi lavameʻa mei heʻene moʻuí ʻa ia ʻe lava ke nau fakakau ʻi he fakamatalá. Ko e hā ha meʻa ʻoku nau maʻu ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 135 ʻe lava ke nau fakamatala ki ai? Ko e hā ha meʻa ʻe lava ke nau lea ʻaki ʻi heʻenau fakamatala fakalāngilangiʻi ʻo e pekiá ke tokoni ki he niʻihi kehé ke fakamālohia ʻenau tui ki he misiona fakalangi ʻo Siosefa Sāmitá?

  • Naʻe lahi e ngaahi moʻoni fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí naʻe fakahā ʻo fakafou ʻia Siosefa Sāmita—ko e ngaahi moʻoni naʻe tānaki ki he fakamoʻui ʻo e tangata mo e fefine kotoa. Ke tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e ngaahi tānaki ko ʻení, ʻe lava ke ke fakaʻaliʻali ha laʻitā ʻo Sīsū Kalaisi pea kole ki ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻo e kalasí ke nau vahevahe ha veesi ʻoku nau manako ai fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mei he folofolá naʻe fakahā ʻo fakafou ʻia Siosefa Sāmita: ko e Tohi ʻa Molomoná, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá mo e Mataʻitofe Mahuʻingá. ʻOku tokoni fēfē ʻa e ngaahi folofola ko ʻení ke mahino kiate kitautolu pea ke tau ʻunu ke ofi ange ki he Fakamoʻuí? ʻOku tokoni fēfē ʻa e ngaahi moʻoni ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ki hotau fakamoʻuí?

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 136

Te tau lava ʻo fai ʻa e finangalo ʻo e ʻEikí ʻi heʻetau muimui ki Heʻene akonakí.

  • ʻOku fokotuʻu mai ʻe he lēsoni ki he uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí ke fekumi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ki he faleʻi ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 136 ʻa ia ʻe ala tokoni ke nau liliu ha ʻahiʻahi ke hoko ko ha aʻusia fakalaumālie. Te ke lava ʻo kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau vahevahe ha faleʻi ne nau maʻu. Te ke lava ʻo kole ange ke nau fekumi ʻi he vahe ko ʻení ʻo fakasio ʻa e faleʻi ʻe ala tokoni ke tau fai ʻa e finangalo ʻo e ʻEikí ʻi hotau kuongá, ʻo hangē pē ko ʻene tokoniʻi ʻa e Kāingalotú ʻi heʻenau “ngaahi fononga ki he Hihifó” (veesi 1).

    ʻĪmisi
    Nofoʻanga Fakafaʻahitaʻu Momokó

    Nofoʻanga Fakafaʻahitaʻu Momokó, tā fakatātaaʻi ʻe Greg Olsen

  • Mahalo naʻa fakamānako ki hoʻo kalasí ke nau faʻu ha pousitā tatau mo e ʻū pousitā ʻoku maʻu ʻi he ʻū makasini ʻa e Siasí fekauʻaki mo ha taha ʻo e ngaahi veesi ʻi he vahe 136. ʻE lava ke ngāue tauhoa pe fakataautaha ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí, ʻe lava ke nau kamata ʻaki ʻenau fekumi ʻi he ngaahi vēsí ki ha foʻi moʻoni ʻoku mahuʻinga kiate kinautolu. ʻE lava leva ke nau faʻu ha pousitā faingofua ʻoku fakahaaʻi ai e founga ʻe kei lava pē ʻe he foʻi moʻoni ko ʻeni ne akoʻi ʻi he 1847, ke tokoniʻi kitautolu he ʻaho ní.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ki he ngaahi maʻuʻanga tokoni kehé

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Mūsika Fekauʻakí

ʻE lava ke hoko ʻa hono hivaʻi ʻo e ngaahi himi ko ʻení ke fakaafeʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní pe ueʻi ha fealeaʻaki fekauʻaki mo e ngāue ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá mo e ngaahi feilaulau ʻa e Kāingalotu ne nau muiaki mai ʻiate iá.

Ko ha Tangata Fononga Fonu he Loto-mamahi” (Ngaahi Himí, fika 17). Lolotonga ʻa e ʻi he Fale Fakapōpula Kātesí ʻa Siosefa Sāmitá, naʻá ne kole kia Sione Teila ke ne hivaʻi ʻa e himi ko ʻení.

ʻOku Mau Fakamālō” (Ngaahi Himí, fika 16). Ne hiki e fakalea ʻo e himi ko ʻení ko ha fakaʻapaʻapa kia Siosefa Sāmita.

Haʻu Kāinga ʻOua Manavahē” (Ngaahi Himí, fika 18).

Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Fakamoʻoniʻi e tokāteline moʻoní. Te ke lava ʻo vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni fakatokāteliné ʻi he lolotonga ʻa e lēsoní, kae ʻikai ko e toki fakaʻosinga pē ʻo e lēsoní. ʻI hoʻo fai iá, ʻe fakapapauʻi ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻa hono moʻoni ʻo e tokāteliné ʻi he loto ʻo kinautolu ʻokú ke akoʻí. (Vakai, Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 21.)

Paaki