Fuakava Foʻoú 2023
16–22 Sānuali. Sione 1: Kuo Mau ʻIlo ʻa e Mīsaiá


“16–22 Sānuali. Sione 1: Kuo Mau ʻIlo ʻa e Mīsaiá,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Foʻou 2023 (2022)

“16–22 Sānuali. Sione 1,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2023

ʻĪmisi
fefine ʻokú ne vahevahe e ongoongoleleí ʻi ha tauʻanga lēlue

16–22 Sānuali

Sione 1

Kuo Mau ʻIlo ʻa e Mīsaiá

ʻI hoʻo lau mo fakalaulauloto ki he Sione 1, lotua ha tataki fakalaumālie ʻi ho fatongia ke akoʻi e fakamoʻoni ʻa Sioné. Lekooti e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú. ʻE lava ke tokoni atu ʻa e Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí, pea mo e ngaahi fakakaukau ʻi he fakamatala ko ʻení, ke ueʻi e loto ʻo e kakai ʻi hoʻo kalasí ke mahino kiate kinautolu mo nau moʻui ʻaki e tokāteline ʻi he vahe ko ʻení.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe e meʻa ʻoku nau akó, te ke ala kole ke nau tohi ʻi ha laʻipepa ha ngaahi fehuʻi, fakamatala, pe ngaahi fakakaukau mei heʻenau laukongá, pea faʻo kinautolu ki ha foʻi hina. Toʻo hake ha ngaahi laʻipepa mei he foʻi hiná ke aleaʻi ʻe he kalasí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e akoʻí

Akoʻi ʻa e Tokāteliné

Sione 1:1–5

Naʻe “ʻi he kamataʻangá [ʻa Sīsū Kalaisi] mo e ʻOtuá.”

  • Ko e hā naʻe akoʻi ʻe Sione fekauʻaki mo Kalaisi ʻi he maama fakalaumālié? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻiloʻi e ngaahi fatongia ʻo Kalaisi ʻi he maama fakalaumālié? Mahalo naʻa tokoni ke hiki e ongo fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé mo kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke kumi ʻa e talí ʻi he Sione 1:1–5 (vakai foki, Liliu ʻa Siosefa Sāmitá, Sione 1:1–5 [ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá]; Mōsese 1:32–33; Fakahinohino ki he Folofolá, “Sīsū Kalaisi, Moʻui ʻa Kalaisi ʻi he Maama Fakalaumālié”). ʻE lava foki ke vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e meʻa kuo nau ʻilo fekauʻaki mo e ngaahi fatongia ʻo Kalaisi ʻi he maama fakalaumālié, ʻi he “Ko e Kalaisi Moʻuí: Ko e Fakamoʻoni ʻa e Kau ʻAposetoló” (ChurchofJesusChrist.org).

  • Kapau te ke fie fakaʻaongaʻi e ngaahi veesi ko ʻení ke talanoa fekauʻaki mo e ngaahi fakatupu ʻa e ʻEikí, ʻe lava ke ke lau leʻolahi ʻa e Sione 1:3 pea fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā ʻokú ne fakahaaʻi e fakaʻofoʻofa ʻo e māmaní.   Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe e founga ʻoku tokoniʻi ai kinautolu ʻe he fakatupu ʻa e Fakamoʻuí ke nau ongoʻi ʻEne ʻofá.

Sione 1:1–14

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e Māmá.

  • Fakakaukau ke kole ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau kumi e tuʻo lahi ʻo e ʻasi ʻa e foʻi lea māmá ʻi he Sione 1:1–14. Ko e hā ʻoku hoko ai ʻa e māmá ko ha foʻi lea lelei ke fakamatalaʻi ʻaki ʻa Sīsū Kalaisí? ʻE lava ke vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e founga ʻoku ʻomi ai ʻe he Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí ha maama fakalaumālie ki heʻenau moʻuí. Mahalo te ke fie fakaafeʻi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke laukonga lahi ange ki he Maama ʻa Kalaisí ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 84:45–46; 88:11–13, pe ko haʻo fakahinohino kinautolu ki he “Maama ʻo Kalaisí” ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá. Te tau lava fēfē ʻo vahevahe ʻa e maama ʻo e Fakamoʻuí mo e niʻihi kehé?

    ʻĪmisi
    huelo ʻo e laʻaá ʻoku hulungia mai ʻi he maka ʻi he matātahí

    ʻOku ʻomi ʻe he Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí ʻa e maama fakalaumālié.

  • Ke tokoni ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau sioloto ki he meʻa ʻoku akoʻi fekauʻaki mo e Fakamoʻuí ʻi he Sione 1, te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā lahi (kau ai mo ia mei he fokotuʻutuʻu ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí) ʻoku ne fakafōtunga e ngaahi tafaʻaki ʻi he moʻui ʻa Sīsū Kalaisí mo hono misiona fakalangí. ʻE lava ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fekumi ʻi he Sione 1:1–14, ʻo kumi ha ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻe lava ʻo hoko ko ha hingoa ki he ngaahi fakatātaá.

Sione 1:35–51

Te tau lava ʻo maʻu haʻatau fakamoʻoni ki he Fakamoʻuí pea toki fakaafeʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau “haʻu ʻo mamata.”

  • ʻI he Sione 1, ʻoku ʻasi tuʻo ua ai ʻa e fakaafe ke “haʻu ʻo mamatá” (vakai, veesi 39, 46). Mahalo he ʻikai ke tau maʻu ha faingamālie ke mamata tonu ki he Fakamoʻuí ʻo hangē ko ʻAnitelū mo Natanielá, ka te tau lava ʻo tali ʻa e fakaafe tatau. ʻE ʻuhinga nai ki he hā ʻa e “haʻu ʻo mamatá” ʻi hotau kuongá?

  • ʻE lava ke lau ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e Sione 1:35–51 pea vahevahe e meʻa ʻoku nau ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo hono fakaafeʻi ʻo e niʻihi kehé ke nau ako kia Kalaisí (vakai foki, “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé”). Te nau lava foki ʻo vahevahe ʻa e founga kuo nau maʻu ai ha ngaahi founga faingofua mo fakanatula ke fakaafeʻi ʻaki e niʻihi kehé ke “haʻu ʻo mamatá.”

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoní

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

Te tau lava ʻo fakaafeʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau “haʻu ʻo mamata.”

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Niila L. ʻEnitasoni:

“Naʻe akoʻi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ke tau vahevahe e ongoongoleleí. ʻOku ou saiʻia he talanoa ʻo ʻAniteluú, naʻá ne fehuʻi, ‘ʻEiki, ʻokú ke nofó ʻi fē?’ [Sione 1:38]. Naʻe mei [folofola ange] pē ʻe Sīsū e feituʻu naʻá Ne [ʻafio] aí. Ka naʻá Ne [folofola] ange kia ʻAnitelū, ‘Haʻu ʻo mamata’ [Sione 1:39]. ʻOku ou fakakaukau ki ha mei [folofola ange] ʻa e Fakamoʻuí, ʻʻOua te ke haʻu pē ʻo mamata he feituʻu ʻoku ou [ʻafio] aí ka ko e anga ʻeku moʻuí. Haʻu ʻo mamata pe ko hai Au. Haʻu ʻo ongoʻi e Laumālié.’ ʻOku ʻikai ke tau ʻiloʻi e meʻa kotoa ne hoko he ʻaho ko iá, ka ʻoku tau ʻiloʻi ko e taimi ko ia ne ʻilo ai ʻe ʻAnitelū hono tokoua ko Saimoné, naʻá ne pehē ange, ‘Kuo mau ʻilo … ʻa e Kalaisí’ [Sione 1:41].

“Kiate kinautolu ʻoku nau tokanga mai ki heʻetau talanoá, te tau lava ʻo muimui he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí ʻo fakaafeʻi ke nau ʻhaʻu ʻo mamata.’ ʻE ʻi ai e niʻihi te nau tali ʻetau fakaafé, pea ʻikai tali ʻe ha niʻihi. ʻOku tau ʻiloʻi kotoa ha taha naʻe toutou fakaafeʻi kimuʻa peá ne toki tali e fakaafe ke ʻhaʻu ʻo mamatá’” (“Ko ha Mana,” Liahona, Mē 2013, 79).

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Tokoni ke fakahoa ʻe he kau akó ʻa e folofolá kiate kinautolu. ʻE lava ʻa e fakaafe tatau naʻe fai ʻe Kalaisi ki Heʻene kau ākongá—ke haʻu ʻo mamatá—ʻo tokoniʻi kinautolu ʻokú ke akoʻí ke nau fakaʻamu ke muimui ʻi he Fakamoʻuí. Poupouʻi e kau akó ke fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku maʻu he folofolá, ʻi heʻenau moʻuí, pea fakaafeʻi mo ha niʻihi kehe ke fai e meʻa tatau. (Vakai, 1 Nīfai 19:23; Ko e Faiako ‘i he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 21.)

Paaki