Fuakava Motuʻá 2022
21–27 Māʻasi. ‘Ekesōtosi 1–6: “Kuó u Manatuʻi ʻEku Fuakavá”


“21–27 Māʻasi. ʻEkesōtosi 1–6: ‘Kuó u Manatuʻi ʻEku Fuakavá,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: Fuakava Motuʻá 2022 (2021)

“21–27 Māʻasi. ʻEkesōtosi 1–6,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Lautohi Faka-Sāpaté: 2022

ʻĪmisi
Mōsese mo e vao ʻakau velá

Mōsese mo e Vao ʻAkau Velá, tā ʻe Harry Anderson

21–27 Māʻasi

ʻEkesōtosi 1–6

“Kuó u Manatuʻi ʻEku Fuakavá”

ʻI hoʻo lau e ʻEkesōtosi 1–6, fakakaukau ki he kakai ʻokú ke akoʻí. Ko e hā ha ngaahi moʻoni ʻi he ngaahi vahe ko ʻení ʻe ngali ʻuhingamālie lahi ange kiate kinautolu? Te ke tokoniʻi fēfē kinautolu ke ʻilo e ngaahi moʻoni ko ení?

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Ko e fakakaukau ʻe taha ke poupouʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe e meʻa ʻoku nau akó, ko hono tohi ha fehuʻi hangē ko ʻení ʻi he palakipoé: ʻI hoʻo lau e ʻEkesōtosi 1–6, ko e hā naʻá ke fakatokangaʻi kuo teʻeki ai ke ke fakatokangaʻi kimuʻá? Fakaafe‘i e kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe ʻenau ngaahi talí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné

ʻEkesōtosi 1–2

Ko Sīsū Kalaisi hotau Tokotaha Faifakahaofí.

  • Neongo ʻoku ʻikai ʻomi e huafa ʻo e Fakamoʻuí ʻi he ʻEkesōtosi 1–2, ka ʻe lava ke tokoni e talanoa ko ʻení ki he kau mēmipa ʻo e kalasí ke langaki e tui ki Hono misiona ke fakahaofi kitautolu mei he nofo pōpulá. ʻE lava ke maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻi he ʻEkesōtosi 1–2 ʻokú ne fakamatalaʻi e ngaahi faingataʻa naʻe fehangahangai mo e Kau ʻIsilelí. ʻOku faitatau fēfē e ngaahi fakamatala ko ʻení mo e nofo pōpula fakalaumālié pe ngaahi faingataʻa kehe ʻoku tau fehangahangai mo iá? Naʻe fekumi fēfē e fānau ʻo ʻIsilelí ki he fakahaofí, pea naʻe tali fēfē kinautolu ʻe he ʻOtuá? (vakai foki, ʻEkesōtosi 2:23–25; 3:7–8). ‘Oku anga fēfē ʻetau lava ʻo maʻu e mālohi ʻo e ʻOtuá ʻi he taimi ʻoku tau fie maʻu ai e fakahaofí? ‘Oku tali fēfē ʻe he ʻOtuá ʻetau ngaahi tautapa ki ha tokoní? ʻE lava ke fekumi e kau mēmipa ʻo e kalasí ki ha ngaahi fakakaukau lahi ange ʻi he pōpoaki ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoní, “Ko Hono Tohoakiʻi mai e Mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ki Heʻetau Moʻuí” (Liahona, Mē 2017, 39–42).

    ʻĪmisi
    Pēpē ko Mōsesé ʻi ha kato

    Moses in the Bulrushes (Mōsese ʻi ha Potu ʻAkau ʻi he Vaitafé) © Providence Collection/licensed mei he goodsalt.com

ʻEkesōtosi 3–4

‘I heʻetau fai e ngāue ʻa e ʻEikí, te tau lava ʻo maʻu e mālohi ʻo e ʻEikí.

  • ʻOku fokotuʻu atu ʻe he lēsoni ʻo e uike ní ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí e fekumi ʻi he ʻEkesōtosi 3–4 ke ʻiloʻi e founga naʻe tali ʻaki ʻe he ʻEikí e ngaahi hohaʻa ʻa Mōsese fekauʻaki mo e ngāue ki hono fakahaofi ʻo ʻIsileli mei he nofo pōpulá. Kapau naʻe fai ʻe he kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí e ʻekitivitī ko ʻení ʻi ʻapi, fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe e meʻa naʻa nau akó. Pe te mou fakahoko fakakalasi e ʻekitivitií. ʻE lava ke fakatefito e kumi ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ʻi he ʻEkesōtosi 3:11–18; 4:1–17, ʻo fekumi ki he ngaahi meʻa ne hohaʻa ki ai ʻa Mōsesé mo e ngaahi tali takitaha ʻa e ʻEikí ki aí. ʻE tokoni fēfē e ngaahi tali ʻa e ʻEikí ki heʻetau veiveiua kau ki hotau tuʻunga malava ke fai ʻEne ngāué?

ʻEkesōtosi 3:5

‘Oku totonu ke tau fakahaaʻi ha loto-ʻapasia ki he ngaahi feituʻu mo e meʻa ʻoku toputapú.

  • Te ke faka‘aongaʻi fēfē e sīpinga ʻa Mōsesé ke kamataʻi ha fealeaʻaki fakalaumālie fekauʻaki mo e founga totonu ʻo ʻetau fakafōtunga ki he ngaahi meʻa ʻoku toputapú? Hangē ko ʻení, hili hono lau fakataha ʻo e ʻEkesōtosi 3:5, te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ha ngaahi naunau toputapu pe fakatātā ʻo ha meʻa ʻoku toputapu (hangē ko e folofolá pe ngaahi temipalé) mo ha ngaahi naunau pe fakatātā angamaheni (hangē ko e ʻū tohi fakamāmani pe fale angamaheni). ʻE lava ke talanoa e kau mēmipa ʻo e kalasí fekauʻaki mo ha ngaahi meʻa kehe ʻoku nau pehē ʻoku toputapu pea vahevahe e founga ʻoku nau fakahaaʻi ai e loto-ʻapasia ki he ʻū meʻa ko iá (vakai foki, Levitiko 19:30; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 6:10–12). Ko e hā e ʻuhinga ʻoku finangalo ai e Fakamoʻuí ke tau fakaʻapaʻapaʻi e ngaahi meʻa ʻoku toputapú?

‘Ekesōtosi 5:4–9, 20–23; 6:1–13

‘E fakahoko e ngaahi taumu‘a ʻa e ʻEikí ʻi he taimi pē ʻAʻana.

  • ʻE lava ke fakatupu loto-foʻi ʻe taimi ʻoku hangē ʻoku ʻikai ʻi ai ha ola ʻetau ngaahi feinga fakamaatoato ke faileleí—mahalo naʻa ʻikai tali ʻe ha kaungāmeʻa ʻetau ngaahi ngāue fakaetauhí pe hangē kuo ʻikai tali ʻetau ngaahi lotu ki ha fānau ʻoku hē atu. ʻE lava ke lau ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻa e ʻEkesōtosi 5:4–9, 20–23 ke maʻu ai ha aʻusia hangē ko Mōsesé. Na‘e tokoniʻi fēfē ʻe he ʻEikí ʻa Mōsese ke ikunaʻi ʻene ngaahi ongoʻi loto-foʻí? (vakai, ʻEkesōtosi 6:1–13). ʻE lava ke vahevahe ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ha ngaahi aʻusia ki he ʻikai ke nau maʻu vave e ngaahi ola mei heʻenau feinga ke tauhi ki he ʻEikí. Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he aʻusia ʻa Mōsese ʻi he ngaahi vahe ko ʻení fekauʻaki mo e founga te tau lava ai ʻo tali e ngaahi tūkunga peheé? (Vakai foki ki he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé.”)

ʻĪmisi
fakaʻilonga ki he ngaahi maʻuʻanga tokoni kehé

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehé

ʻOku tau tokoniʻi e niʻihi kehé maʻá e ʻEikí.

Naʻe fakamatala ʻe Palesiteni Soi D. Sōnasi ʻene ngāue faivelenga mo hono husepānití ʻi ha fatongia ngāue fakaetauhi kae ʻikai ke na mamata ki ha ola lelei mei heʻena ngaahi ngāué. Na‘e fakalaulauloto ʻa e ongo meʻa malí peá na lotua ha fakahinohino. Na‘e pehē ʻe Palesiteni Sōnasi ʻi heʻene manatu ki hono tali ʻena ngaahi lotú:

“Naʻá ma fakatokangaʻi naʻá ma feinga fakamaatoato ke ngāue tokoni ki he fāmili ko ʻení, mo ngāue maʻá e pīsopé, ka naʻe pau ke ma fehuʻi kiate kimaua pe naʻá ma ngāue nai ʻi he ʻofa ki he ʻEikí. Naʻe fakamahino ʻe he Tuʻi ko Penisimaní ʻa e faikehekehe ko ʻení ʻi heʻene pehē, ‘Vakai, ʻoku ou pehē kiate kimoutolu ko e meʻa ʻi heʻeku pehē kiate kimoutolu kuó u fakaʻaongaʻi hoku ngaahi ʻahó ʻi homou tauhí, ʻoku ʻikai te u fie pōlepole ai he kuó u ʻi he ngāue pē ʻa e ʻOtuá’ [Mōsaia 2:16; tānaki atu hono fakamamafaʻí.].

“Ko hai ne tauhi ki ai ʻa e Tuʻi ko Penisimaní? Ko e Tamai Hēvaní mo e Fakamoʻuí. ʻOku tokoni hono ʻilo ʻa e ko haí mo e ʻuhinga ʻo e ngāue tokoni ki he niʻihi kehé, ke mahino ko hono fakahaaʻi maʻolunga taha ʻo e ʻofá ko e mateaki ki he ʻOtuá” (“Fai Ia Maʻana,” Liahona, Nōvema 2018, 50).

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Vahevahe ha ngaahi aʻusia fakalaumālie. Ko e founga ‘e taha ke fakaafeʻi ai e takiekina ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ki hoʻo kalasí, ko hono poupouʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí ke vahevahe e meʻa naʻe akoʻi ange ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi heʻenau ako e folofolá he uike ní.

Paaki