Seminelí
Lēsoni 16— Siviʻi Hoʻo Akó 1—Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1–5; Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1


“Lēsoni 16— Siviʻi Hoʻo Akó 1—Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1–5; Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1,” Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava – Tohi Lēsoni ʻa e Faiako Seminelí (2025)

“Siviʻi Hoʻo Akó 1,” Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava – Seminelí

Lēsoni 16: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 3–5

Siviʻi Hoʻo Akó 1

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1–5; Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1

toʻu tupu ʻoku ako ʻenau folofolá

ʻE lava ke tokoni ʻetau fakakaukau mo siviʻi ʻetau ako fakalaumālié ke tau ʻunu ʻo ofi ange ai ki he Fakamoʻuí. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke manatuʻi mo vakaiʻi ʻe he kau akó ʻa e founga kuo tokoniʻi ai kinautolu ʻe heʻenau ngaahi aʻusia ʻi hono ako ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá mo e Siosefa Sāmita—Hisitōliá, ke nau tupulaki fakalaumālie mo ofi ange ai kia Sīsū Kalaisí.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e hā ʻoku totonu ke tau fakahoko ai ha siví?

Ke tokoni ki hono teuteuʻi ʻa e kau akó ke vakaiʻi ʻenau fakalakalaká, fakakaukau ke fakahoko ha ʻekitivitī hangē ko ʻení. Tā ʻa e fakatātā ko ʻení ʻi he palakipoé pea fakakaukau ke ʻoange ha sīpinga ʻo ha taumuʻa. ʻE lava ke fakakaukauʻi ʻe he kau akó ha ngaahi taumuʻa fakalaumālie, fakaʻatamai, fakatuʻasino, pe fakasōsiale ʻoku nau fakahoko ʻi he polokalama Fānaú mo e Toʻu Tupú.

Tā ha laine ʻi ha peesi ʻi hoʻo tohinoa akó. ʻI he ngataʻanga ʻo e lainé ʻi he tafaʻaki toʻomataʻú, tohiʻi ai ha taha ʻo hoʻo ngaahi taumuʻa taimi lōloá. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi sīpingá ʻa e kau ʻi ha sipoti pe tā ha meʻalea fakamūsika ʻi ha tuʻunga māʻolunga, hoko ʻo lelei ʻaupito ʻi ha pōtoʻi ngāué, maʻu ha mataʻitohi pe tohi fakamoʻoni ako, pe mali ʻi he temipalé.

Hangē ko ʻene hā atu ʻi he fakatātā ko ʻení, tā ha kiʻi fakatātā siana faingofua ʻi ʻolunga ʻi he lainé ke ne fakafofongaʻi ʻa e tuʻunga ʻokú ke ongoʻi ʻoku ʻi ai hoʻo fakalakalaka ki hoʻo taumuʻá.

fakatātā faingofua ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e fakalakalaká

ʻI he tafaʻaki toʻohema ʻo e lainé, fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke hiki ai ha fakalakalaka kuó ke ʻosi fakahoko. ʻE lava ke ke fakakau ai ha ngaahi meʻa pau kuó ke ako pe fakahoko ke fakalakalaka ai ki hoʻo taumuʻá.

  • Ko e hā ʻoku tokoni ai ke tau kiʻi tuʻu hifo ʻo vakaiʻi ʻa e meʻa kuo tau akó mo e tuʻunga ʻo ʻetau fakalakalaká?

Fakakaukau ke fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke vahevahe ʻa e meʻa kuo nau ako pe fai ke fakalakalaka ai ki heʻenau ngaahi taumuʻá. He ʻikai ngata pē ʻi hono teuteuʻi heni ʻa e kau akó ke ako lahi ange ʻi he lēsoni ko ʻení ka ʻe lava foki ke tokoni ke maheni lelei ange ai ʻa e kau akó mo langaki ʻa e uouangatahá ʻi he kalasí.

Ko e taha ʻo e ngaahi taumuʻa ʻo e seminelí ke tokoniʻi koe ke ke ofi ange ki he Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí mo hoko ʻo hangē ange ko Iá.

  • Ko e hā ka mahuʻinga ai foki ke tau kiʻi tuʻu hifo ʻo vakaiʻi ʻetau ngaahi feinga ke ofi ange kia Sīsū Kalaisí pea hoko ʻo hangē ange ko Iá?

Ko e hā ʻokú ke akó? ʻOku fēfē nai hoʻo fakalakalaká?

Fakamatalaʻi ange ʻi he lolotonga ʻo e taʻu fakaako ko ʻení, ʻe ʻi ai ha lēsoni hangē ko ʻení ʻi he uike ʻe fā ki he ono kotoa pē, ʻa ia ʻe lava ke kiʻi taʻofi ai ʻa e kau akó ke vakaiʻi ʻa e meʻa ʻoku nau akó mo e founga ʻoku nau ofi ange ai ki he Fakamoʻuí.

Kapau ʻe ʻaonga, fakakaukau ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke lisi ha niʻihi ʻo e ngaahi talanoa mo e ngaahi tefito kuo nau ako ʻo aʻu mai ki he taimi ní. ʻE ala tokoni ʻeni kiate kinautolu ʻi heʻenau fakahoko ʻa e ngaahi meʻá ni:

Fakaʻaongaʻi ha ngaahi miniti siʻi ke hiki ʻi hoʻo tohinoa akó fekauʻaki mo e fakalakalaka ʻokú ke fakahoko ke ofi ange ai ki he Fakamoʻuí ʻi hoʻo ako mai ʻeni ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá ʻi he taʻu ní. ʻE lava ke kau heni ʻa e tokāteline mo e ngaahi moʻoni ʻokú ke akó, ngaahi founga ʻoku tupulaki ai hoʻo fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí, ngaahi tōʻonga moʻui foʻou ʻokú ke fakahokó, mo e ngaahi founga ʻokú ke fāifeinga ai ke liliú.

Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú kapau ʻoku ʻikai ke fuʻu fakataautaha. ʻE lava ke fakahoko ʻeni ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki pe fakakalasi. Ka ʻikai, ʻe lava foki ke fakakaukau ʻa e kau akó ki ha foʻi lea pe kupuʻi lea ke fakamatalaʻi fakanounou ʻa e founga ʻoku nau ako pe tupulaki aí pea hiki ia ʻi he palakipoé (hangē ko ʻení, “fakamoʻoni mālohi ange,” “ako kiate Ia ʻi he folofolá,” pe “ongoʻi ʻa e ʻofa ʻa e Fakamoʻuí”). ʻE lava leva ke ke tuhu ki he ngaahi foʻi lea mahuʻinga ʻi he palakipoé pea kole ange pe ʻe loto fiemālie ʻa e tokotaha ako naʻá ne tohí ke vahevahe ʻa e ʻuhinga naʻá ne hiki ai iá. ʻI hoʻo fakafanongó, kumi ha ngaahi founga ke talamonū ai ki he feinga ʻa e kau akó, poupouʻi kinautolu ke hokohoko atu, pea fakamoʻoni ki he tokoni mo e ngaahi tāpuaki ʻa e ʻEikí.

Siviʻi ʻa e ako folofolá

Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo Siosefa Sāmita hangē ko ʻení pea aleaʻi mo e kau akó ʻa e tokoni kiate ia ʻa hono ako ʻo e ngaahi potufolofola ko ha palōfita ʻa e ʻOtuá.

talavou ko Siosefa Sāmitá ʻokú ne lau ʻa e Tohi Tapú
  • Naʻe tokoni fēfē nai ʻa e ako folofolá ki he Palōfita ko Siosefa Sāmitá?

Fakakaukau ki hoʻo taumuʻa ki he ako folofolá. ʻOku liliu fēfē nai koe ʻe hoʻo feingá?

ʻOange ki he tokotaha ako takitaha ha laʻipepa iiki ʻe ua. ʻE lava ke lekooti ʻe he kau akó ʻenau tali ki he fehuʻi ʻuluakí ʻi ha laʻipepa ʻe taha pea hiki leva ʻenau tali ki he fehuʻi hono uá ʻi he laʻipepa ʻe tahá.

  • Ko e hā ha founga ʻe taha ʻokú ke ongoʻi kuó ke lavameʻa ai ʻi hoʻo ako folofolá?

  • Ko e hā ha faingataʻa ʻokú ke fekuki mo ia ʻi hoʻo ako folofolá?

ʻAi ke tuku ʻe he kau akó ʻa e ʻū laʻipepa ʻoku ʻi ai ʻenau ngaahi lavameʻá ʻi ha fokotuʻunga ʻe taha pea fokotuʻu ʻa e ʻū laʻipepa ʻoku ʻi ai honau ngaahi faingataʻaʻiá ʻi ha fokotuʻunga kehe. ʻAi ke fio kehekehe pē ʻa e ongo fokotuʻungá pea vahevahe kinautolu mo e kalasí. ʻI hoʻomou lau ʻenau ngaahi lavameʻá, fakahīkihikiʻi mo poupouʻi ʻa e kau akó. Fakakaukau ke fehuʻi ange, “Kuo lavameʻa nai ha toe taha kehe ʻi hono fai ha meʻa tatau?” mo e “Kuo tokoniʻi fēfē nai koe ʻe hoʻo ako folofolá ke ke ofi ange ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?” ʻI hoʻo lau ʻa e ngaahi faingataʻa ʻoku fekuki mo e kau akó ʻi hono ako ʻa e folofolá, mahalo ʻe lelei ke fakaafeʻi ʻa e kalasí ke nau kumi ha ngaahi potufolofola, kumi ha ngaahi lea mei he kau palōfitá pe kau taki ʻo e Siasí, pe fakakaukau ki ha ngaahi aʻusia fakataautaha ʻe ala tokoní.

Vakaiʻi ʻa e ongo ʻoku maʻu ʻe he kau akó fekauʻaki mo e Palōfita ko Siosefa Sāmitá

ʻOange ha faingamālie hangē ko ʻení ke vakaiʻi ʻe he kau akó ʻenau ongo fekauʻaki mo e Palōfita ko Siosefa Sāmitá.

Hiki ki he lahi tahá ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke lava ʻo fakakaukau ki ai kuó ke ako fekauʻaki mo e Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻi he ngaahi uike siʻi kuohilí ʻi he seminelí.

ʻE lava ke hiki ʻe he kau akó ʻi he palakipoé ʻa e meʻa kuo nau akó ʻo takatakai ʻi he laʻitā ʻo Siosefa Sāmitá. Pe ko hono fakahoko ʻe he kau akó ʻa e ʻekitivitī ko ʻení ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki.

Laineʻi pe siakaleʻi ha faʻahinga meʻa ʻi hoʻo lisí ʻoku toe ʻuhinga foki ki ha founga kuó ne tokoniʻi ai koe ke ke ʻunu ʻo ofi ange kia Sīsū Kalaisi.

Kapau he ʻikai ʻohake ia ʻe he kau akó, fakapapauʻi ke fakakau ai naʻe mamata ʻa Siosefa Sāmita ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻi he ʻUluaki Mata Meʻa-Hā-Maí, liliu ʻa e Tohi ʻa Molomoná ʻaki ʻa e mālohi ʻo e ʻOtuá, pea maʻu ha ngaahi fakahā mei he ʻEikí ʻoku fakakau ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá. Fakakau foki ai mo hono fakafoki mai ʻe he ʻEikí ʻa e lakanga fakataulaʻeikí, Siasí, mo e ngaahi fuakavá mo e ngaahi ouaú ʻo fakafou ʻia Siosefa Sāmitá.

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke vakaiʻi ʻa e tuʻunga mālohi ʻo ʻenau tui ki he ngaahi meʻa naʻa nau hikí ʻi ha meʻafua mei he 1 ki he 5 (1=ʻikai ke tui mo e 5=tui ʻi he loto-falala). Fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe ha ngaahi aʻusia kuo tokoni ke fakatupulaki ʻenau tui naʻe ui ʻe he ʻOtuá ʻa Siosefa Sāmita ke hoko ko ha palōfita ke tokoniʻi kitautolu ke tau toe ofi ange kia Sīsū Kalaisi.

Mahalo ʻe kei fefaʻuhi pē ha niʻihi ʻi hoʻo kau akó mo ʻenau fakamoʻoni naʻe hoko ʻa Siosefa Sāmita ko ha palōfitá. ʻE ala tokoni ki he kau ako ko ʻení hono ʻeke ʻo e fehuʻi ko ʻení mo hono fakaʻatā ʻa e kau akó ke ʻomi ha ngaahi fakakaukaú.

  • Kapau ʻoku faingataʻa ki ha taha ke tui naʻe ui ʻe he ʻEikí ʻa Siosefa Sāmita ke hoko ko ha palōfitá, ko e hā te ke lava ʻo fokotuʻu ange ke ne fai ke fakamālohia ai ʻene tuí?