Lēsoni 182—Ko Hono Tokangaʻi Fakapotopoto ʻo e Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Fakapaʻangá: Ko e Feinga ke Tanumaki ʻa e Moʻui Fakafalala Fakapaʻanga pē Kiate Kitá
“Lēsoni 182—Ko Hono Tokangaʻi Fakapotopoto ʻo e Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Fakapaʻangá: Ko e Feinga ke Tanumaki ʻa e Moʻui Fakafalala Fakapaʻanga pē Kiate Kitá,” Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava – Tohi Lēsoni ʻa e Faiako Seminelí (2025)
“Ko Hono Tokangaʻi Fakapotopoto ʻo e Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Fakapaʻangá,” Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava – Tohi Lēsoni ʻa e Faiako Seminelí
Lēsoni 182: Ko Hono Tanumaki ʻo e Moʻui Fakafalala pē Kiate Kitá
Ko Hono Tokangaʻi Fakapotopoto ʻo e Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Fakapaʻangá
Ko e Feinga ke Tanumaki ʻa e Moʻui Fakafalala Fakapaʻanga pē Kiate Kitá
ʻOku maʻu ʻe he toʻu tupú ha ngaahi faingamālie lahi ʻi he kahaʻú ʻoku haʻu mo ha ngaahi fatongia fakapaʻanga, hangē ko e ngāue fakafaifekaú, akó, pe kamata ha fāmilí. ʻI he falala ʻa e toʻu tupú kia Sīsū Kalaisi, pea muimui ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni fakapaʻanga fakapotopotó, ʻoku nau fakaafeʻi ai ʻa e tāpuaki ʻa e ʻOtuá ke feau ʻenau ngaahi fiemaʻú (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 104:15). ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke mahino ki he kau akó ʻa e founga ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e tui ki he ʻOtuá ʻi heʻenau tanumaki ʻa e moʻui fakafalala fakapaʻanga pē kiate kitá.
Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó
Ko e fakakaukau atu ki he kahaʻú
Ko e fē ʻi hoʻo ngaahi taumuʻá ʻoku fiemaʻu ki ai ha teuteu fakapaʻanga?
ʻOkú ke pehē ko e fē taimi lelei taha ke kamata faʻu ai ha ngaahi palani fakapaʻanga ki ho kahaʻú? Ko e hā hono ʻuhingá?
Ko e hā ʻa e lahi hoʻo falala ki ho kahaʻu fakapaʻangá? Ko e hā hono ʻuhingá?
ʻI he lēsoni ko ʻení, fekumi ʻi he faʻa lotu ki he tokoni ʻa e Tamai Hēvaní ke mahino ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe lava ʻo tokoni atu ʻi he taimí ni mo e kahaʻú ke tokangaʻi fakapotopoto hoʻo ngaahi meʻa fakapaʻangá.
Ngaahi talaʻofa mei he ʻEikí
ʻI he 1834, naʻe faingataʻaʻia fakapaʻanga ai ʻa e Siasí, ko ha konga ʻo e ʻuhingá, ko hono langa ʻo e Temipale Ketilaní mo e ngaahi ngāue māʻoniʻoni kehé. Naʻe ʻoange ʻe he ʻEikí ha faleʻi ʻe lava foki ke fakaʻaongaʻi ia kiate kitautolu ʻi heʻetau fehangahangai mo e ngaahi fatongia fakapaʻanga ke aʻusia ʻetau ngaahi holi māʻoniʻoní.
Ko e hā naʻá ke ako ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ki heʻetau ngaahi fiemaʻu fakapaʻangá?
Ko e hā ha ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻe lava ʻo tokoni ki ha taha ke falala ki he ʻEikí ʻi hono tokangaʻi ʻenau ngaahi meʻa fakapaʻangá?
Ko e hā ʻe ala fakalotolahi ai ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo feinga ke mateuteu fakapaʻanga ki ho kahaʻú?
Ko e ngaahi tefitoʻi moʻoni fakapaʻanga ʻa e ʻEikí
Lau ʻa e ngaahi veesi ko ʻení pea feinga ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻe he ʻEikí ʻe lava ʻo tokoni ki ha tokotaha taʻu hongofulu tupu ke teuteu ki honau kahaʻu fakapaʻangá.
Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 48:4 (ʻI he taimi ko ʻení, naʻe fiemaʻu ke fakatau ʻe he Kāingalotú ha kelekele, kae mahalo te tau fakatatau ʻeni ki hotau ngaahi fatongia ʻi he kahaʻú.)
ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he ngaahi potufolofola ko ʻení ke ke fakaʻaongaʻi ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí ʻi hoʻo teuteu ki hoʻo ngaahi fiemaʻu fakapaʻangá?
ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku hoko ai ʻa e totongi vahehongofulú ko ha konga mahuʻinga ʻo hono tokangaʻi ʻetau ngaahi meʻa fakapaʻangá? (vakai, Malakai 3:8–10).
Makehe mei he totongi vahehongofulú, ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke tau fakamuʻomuʻa ai ʻa e fekumi ki he puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi he fekumi ki he koloá?
ʻE lava fēfē ʻe hono fakatupulaki ʻo e ʻulungaanga fakahū ha paʻangá ʻi hoʻo kei talavoú ʻo faitāpuekina koe ʻi hoʻo moʻuí kotoa?
Ngaahi meʻa fakapaʻanga ʻoku fakamuʻomuʻá
Te ke fakamuʻomuʻa fēfē ʻa e ngaahi meʻa fakapaʻanga pe ngaahi fili ko ʻení? Ko e hā naʻá ke ako mei he ngaahi akonaki ʻa e ʻEikí ʻi he folofolá ke poupouʻi hoʻo talí?
Ko e hā ha ngaahi faingataʻa ʻe lava ke tupu mei he ʻikai hokohoko totonu ʻetau ngaahi meʻa fakapaʻangá?
Ko e hā te ke talaange ki ha taha ʻokú ne ongoʻi ʻoku totonu ke fakamuʻomuʻa ʻenau fakamole lolotonga ki heʻenau nofó ʻi he totongi vahehongofulú?
Naʻe fehuʻi ʻe ʻEletā Sitenilī G. ʻĒlisi ʻo e Kau Fitungofulú ʻa e meʻá ni fekauʻaki mo e totongi vahehongofulú:
ʻOku tau maʻu nai ʻa e tui ke falala ki Heʻene ngaahi talaʻofa [ʻa e ʻEikí] fekauʻaki mo e vahehongofulú te tau iku lelei ange kitautolu ʻi he peseti ʻe 90 ʻo ʻetau tupú fakatahaʻi mo e tokoni ʻa e ʻEikí, kae ʻikai ko e peseti ʻe 100 ʻo ʻetau tupu fakataʻú ʻiate kitautolu peé? (Stanley G. Ellis, “ʻOku Tau Falala Nai Kiate Ia? ʻOku Lelei e Faingataʻá,” Liahona, Nōvema 2017, 114)
Fakaʻosí
Te ke fakamatalaʻi fakanounou fēfē ʻa e meʻa naʻá ke ako fekauʻaki mo hono tokangaʻi fakapotopoto hoʻo ngaahi meʻa fakapaʻangá?
Ko e hā ha meʻa ʻe taha ʻokú ke ongoʻi ʻoku finangalo ʻe he ʻEikí ke ke ako ʻi he ʻaho ní?