Ngaahi Tohí mo e Ngaahi Lēsoní
Vahe 45: Ko e Nofotuʻí


Vahe 45

Ko e Nofotuʻí

ʻĪmisi
A male lion and lamb lying peacefully next to each other in a grassy field. Rolling hills are in the background. There are clouds in the sky. The image portrays the peace among animal life that will exist during the Millennium.

Kakai ʻi he Māmaní lolotonga e Nofotuʻí

  • Ko hai ʻe ʻi he māmaní lolotonga e Nofotuʻí?

ʻE kamata ʻi he māmaní ʻa e taʻu ʻe tahaafe ʻo e melinó, ʻofá, mo e fiefiá ʻi he Hāʻele ʻAngaua mai ʻa Sīsū Kalaisí. ʻOku ui ʻa e vahaʻa taimi ʻo e taʻu ʻe tahaafe ko ʻení ko e Nofotuʻí. ʻOku tokoni ʻa e folofolá mo e kau palōfitá ke mahino kiate kitautolu ʻa e faʻahinga moʻui ʻe hoko ʻi he māmaní lolotonga ʻa e Nofotuʻí.

Koeʻuhí ʻe fakaʻauha ʻa e kau angahalá ʻi he Hāʻele ʻAngaua mai ʻa e Fakamoʻuí, ko e kakai māʻoniʻoní pē ʻe moʻui ʻi he māmaní ʻi he kamataʻanga ʻo e Nofotuʻí. Ko kinautolu ia kuo nau moʻui angamaʻa mo faitotonu. ʻE maʻu ʻe he kakai ko ʻení ʻa e puleʻanga fakatelesitialé pe ko e fakasilesitialé.

Lolotonga ʻa e Nofotuʻí, ko kinautolu ko ia ʻe kei moʻui ʻi he māmaní, te nau kei hokohoko atu pē ke maʻu ha fānau ʻo hangē ko ia ʻoku tau fai he taimi ní (vakai, T&F 45:58). Naʻe pehē ʻe Siosefa Sāmita ʻe toutou ʻaʻahi mai ki he māmaní ha kakai sino taʻe-faʻa-mate. ʻE tokoni ʻa e niʻihi ko ʻeni kuo toetuʻú, ki he puleʻangá pea mo ha ngāue kehe pē. (Vakai, Ngaahi Akonaki ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá, sel. Joseph Fielding Smith [1976], 268.)

ʻE kei maʻu pē ʻe he kakaí ʻenau tauʻatāina ke filí pea ʻe ʻi ai ha taimi ʻe tokolahi ai ha kakai te nau tauʻatāina ke hokohoko atu ʻenau ngaahi tui fakalotú mo ʻenau ngaahi fakakaukaú. Ka ʻe aʻu pē ʻo fakamoʻoni ʻe he tokotaha kotoa pē ko Sīsū Kalaisi ʻa e Fakamoʻuí.

Lolotonga ʻa e Nofotuʻí, ko Sīsū ʻe “pule ʻi he māmaní” (Ngaahi Tefito ʻo e Tuí 1:10). Naʻe fakamatalaʻi mai ʻe Siosefa Sāmita ko Sīsū “te ne pule ki he Kau Māʻoniʻoní, pea hāʻele mai ke fakahinohinoʻi kinautolu” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita [2007], 296).

Ko e Ngāue ʻa e Siasí Lolotonga ʻa e Nofotuʻí

  • Ko e hā e ngāue maʻongoʻonga ʻe ua ʻe fakahoko lolotonga ʻa e Nofotuʻí?

ʻE ʻi ai ha ongo ngāue maʻongoʻonga ʻe ua ʻe fakahoko ʻe he kāingalotu ʻo e Siasí lolotonga ʻa e Nofotuʻí: ko e ngāue fakatemipalé mo e ngāue fakafaifekaú. ʻOku kau ʻi he ngāue fakatemipalé ʻa e ngaahi ouau ʻoku fie maʻu ki he hākeakiʻí. ʻOku kau heni ʻa e papitaisó, hilifaki ʻo e nimá ke maʻu ʻa e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní mo e ngaahi ouau fakatemipalé—ko e ʻenitaumení, mali temipalé mo e silaʻi fakataha ʻo e ngaahi fāmilí.

ʻOku tokolahi ha kakai kuo nau pekia teʻeki ai ke nau maʻu e ngaahi ouau ko ʻení. Kuo pau ke fakahoko ʻe he kakai ʻi he māmaní ʻa e ngaahi ouau ko ʻení maʻanautolu. ʻOku lolotonga fakahoko ʻa e ngāue ko ʻení ʻi he ngaahi temipale ʻo e ʻEikí. ʻOku lahi fau e ngāue ke fakakakato ki muʻa pea kamata ʻa e Nofotuʻí, ko ia ʻe toki fakakakato ia he taimi ko iá. ʻE tokoni ʻa e kakai toetuʻú ke tau fakatonutonu ʻa e ngaahi fehālaaki kuo tau fai lolotonga ʻetau fekumi ki heʻetau ngaahi kui kuo pekiá. Te nau tokoni foki ke tau maʻu e fakamatala ʻoku tau fie maʻu ke fakakakato ʻaki ʻetau ngaahi lekōtí. (Vakai, Joseph Fielding Smith, Doctrines of Salvation, comp. Bruce R. McConkie, 3 vols. [1954–56], 2:167, 251–52.)

Ko e ngāue fakafaifekaú ʻa e ngāue maʻongoʻonga kehe ʻe fai lolotonga ʻa e Nofotuʻí. ʻE akoʻi ʻa e ongoongoleleí ʻi he mālohi lahi ki he kakai kotoa pē. ʻE aʻu pē ʻo ʻikai toe akoʻi ki he niʻihi kehé ʻa e ngaahi ʻuluaki tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí he “te nau ʻilo kotoa pē au, mei he iiki ʻo aʻu ki he lalahi ʻiate kinautolu, ʻoku pehē ʻe [he ʻEikí]” (Selemaia 31:34).

  • Ko e hā ha founga ʻe lava ke tau teuteu atu ai he taimí ni ki he ngāue ʻi he Nofotuʻí?

Ngaahi Tūkunga Lolotonga ʻa e Nofotuʻí

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe kehe ai ʻa e moʻui lolotonga ʻa e Nofotuʻí, mei he moʻui he taimí ni ʻi he māmaní?

Naʻe akonaki mai ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá, ko e lolotonga ʻo e Nofotuʻí “ ʻe fakafoʻou ʻa e māmaní ʻo maʻu ʻe ia ʻa hono nāunau fakapalataisí” (Ngaahi Tefito ʻo e Tuí 1:10).

Haʻihaʻi ʻo Sētané

ʻE haʻihaʻi ʻa Sētane lolotonga ʻa e Nofotuʻí. ʻOku ʻuhinga ʻení, he ʻikai ke ne toe maʻu ha mālohi ke ʻahiʻahiʻi ʻa kinautolu ʻe moʻui he taimi ko iá (vakai, T&F 101:28). ʻE “tupu hake ʻa ʻenau fānaú taʻe ʻi ai ha angahala ki he fakamoʻuí” (T&F 45:58). “Koeʻuhi ko e māʻoniʻoni ʻa [e] kakai [ʻo e ʻEikí], ʻoku ʻikai maʻu ai ʻe Sētane ha mālohi; ko ia, ʻoku ʻikai lava ke vete ange ia ʻi he ngaahi taʻu lahi; koeʻuhi ʻoku ʻikai te ne maʻu ha mālohi ki he loto ʻo e kakaí, he ʻoku nau nonofo ʻi he māʻoniʻoni, pea ʻoku pule ʻa e Tokotaha Māʻoniʻoni ʻo ʻIsilelí” (1 Nīfai 22:26).

Melino ʻi he Māmaní

He ʻikai fai ha tau lolotonga ʻa e Nofotuʻí. ʻE nofo fakataha ʻa e kakaí ʻi he melino mo e uouangataha. Ko e ngaahi meʻa ko ia naʻe fakaʻaongaʻi ki he taú, ʻe liliu kinautolu ʻo fakaʻaongaʻi ki ha ngaahi taumuʻa ʻoku ʻaongá. “Te nau tuki ʻa ʻenau ngaahi heletā ko e ngaahi huo, pea mo honau ngaahi tao ko e ngaahi hele ʻauhani: ʻe ʻikai hiki ʻe ha puleʻanga ʻa e heletā ki ha puleʻanga, pea ʻe ʻikai te nau toe ako ki he tau” (ʻĪsaia 2:4; vakai foki, ʻIsaia 11:6–7; T&F 101:26).

Puleʻanga Māʻoniʻoni

Naʻe akonaki mai ʻa Palesiteni Sione Teila ʻo pehē: “ ʻE hoko ʻa e ʻEikí ko e tuʻi ki he māmaní kotoa, pea ʻe ʻi Heʻene pulé ʻa e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá, pea kuo pau ke fakamoʻoniʻi ʻe he puleʻanga kotoa he māmaní ʻa Hono mafaí, pea mo punou ki Hono tokotoko fakatuʻí. Ko kinautolu ʻoku tauhi kiate Ia ʻi he māʻoniʻoní te nau fetuʻutaki mo e ʻOtuá, pea mo Sīsū; te nau maʻu ʻa e tauhi mai ʻa e kau ʻāngeló, pea te nau ʻilo ki he kuo hilí, lolotongá, pea mo e kahaʻú; pea ʻe ʻi ai mo ha kakai kehe, he ʻikai ke nau talangofua kakato ki Heʻene ngaahi fonó, pe fakahinohinoʻi kakato ʻi Heʻene ngaahi fuakavá, kuo pau ke nau talangofua kakato ki Heʻene faʻunga pulé. He ko e pule ia ʻa e ʻOtuá ʻi he funga māmaní, pea kuo pau ke Ne fusi aʻu ʻa ʻEne ngaahi fonó, mo pule ke talangofua ki ai ʻa e puleʻanga kotoa pē ʻo e māmaní he ko e totonu moʻoni ia ʻAʻana” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Sione Teila [2001], 264).

ʻIkai ha Mate

He ʻikai hoko ha mate lolotonga ʻa e Nofotuʻí, ʻo hangē ko ia ʻoku hoko he taimi ní. ʻI he taimi ʻe moʻui ai ʻa e kakaí ʻo toulekeleká, he ʻikai ke nau mate pea tanu ʻa kinautolu. Ka te nau liliu pē mei honau tuʻunga fakamatelié ki ha tuʻunga taʻe-faʻa-mate ʻi he “kemo ʻo e mata.” (Vakai, T&F 63:51; 101:29–31.)

Fakahaaʻi ʻa e Ngaahi Meʻa Kotoa pē

ʻOku ʻi ai ha ngaahi moʻoni ʻoku teʻeki ai fakahā mai kiate kitautolu. ʻE fakahaaʻi ʻa e meʻa kotoa pē lolotonga ʻa e Nofotuʻí. Naʻe folofola ʻa e ʻEikí te Ne “fakahā ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē—ʻa e ngaahi meʻa kuo ʻosi hoko, mo e ngaahi meʻa fufū ʻa ia naʻe ʻikai ke ʻiloʻi ʻe ha tangata, ʻa e ngaahi meʻa ʻo e māmaní, ʻa ia naʻe ngaohi ai iá, pea mo e taumuʻa mo hono ikuʻangá—ʻa e ngaahi meʻa fungani mahuʻinga tahá, ʻa e ngaahi meʻa ʻi ʻolungá, mo e ngaahi meʻa ʻi laló, ʻa e ngaahi meʻa ʻoku ʻi he loto māmaní, pea ʻi he funga ʻo e māmaní, pea ʻi he langí” (T&F 101:32–34).

Ngaahi Ngāue Kehe ʻo e Nofotuʻí

ʻOku lahi ha ngaahi founga ʻe hangē tofu pē ai ʻa e moʻuí ko e taimi ní, ka ko e meʻa kotoa pē ʻe fakahoko ia ʻi he anga māʻoniʻoni. ʻE kai mo inu ʻa e kakaí pea tui hanau vala. (Vakai, Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Pilikihami ʻIongi [1997], 383.) ʻE hokohoko atu e tō ngoue mo ututaʻu ʻa e kakaí mo ʻenau langa falé (vakai, ʻIsaia 65:21).

  • Ko e hā hoʻo ngaahi fakakaukau mo e ongo ʻokú ke maʻu ki he ngaahi tūkunga ʻe hoko lolotonga ʻa e Nofotuʻí?

Ko e Tau Fakaʻosi Hili ʻa e Nofotuʻí

  • Ko e hā ʻa e ikuʻanga fakaʻosi ʻo e māmaní?

ʻI he fakaʻosinga ʻo e taʻu ʻe 1,000 ʻe tukuange mai ʻa Sētane ʻi ha kiʻi vahaʻa taimi nounou. ʻE tafoki ha kakai ʻe niʻihi mei he Tamai Hēvaní. ʻE toe tānaki ʻe Sētane ʻa ʻene kau taú pea ʻe tānaki fakataha ʻe Maikeli (ʻĀtama) ʻa e kau tau ʻo e langí. ʻI he tau lahi ko ʻení, ʻe kapusi ai ki tuʻa ʻa Sētane mo hono kau muimuí ʻo taʻengata. ʻE liliu ʻa e māmaní ke hoko ko ha puleʻanga fakasilesitiale. (Vakai, T&F 29:22–29; 88:17–20, 110–15.)

Ngaahi Potu Folofola Kehé

Paaki