ginikanan nga nagkupot sa kamot sa bata

Sa unsang paagi ako makapanalipod sa akong anak aron malikay sa pornograpiya?

Makatabang ka sa pagpanalipod sa imong anak aron malikay sa pornograpiya pinaagi sa paghimo og mga patakaran sa pamilya alang sa luwas nga paggamit sa teknolohiya diha sa panimalay. Ang teknolohiya usa ka milagroso nga gasa, ug kon gamiton sa eksaktong paagi, kini makapanalangin sa atong kinabuhi. Ikonsiderar nga ipaila ang inyong anak sa digital nga mga himan, mga app, ug media sa panahon lamang nga sa inyong tan-aw igo na ang iyang kahingkod nga mahimong responsable sa paggamit niini. Hisgoti sa dayag nga paagi ug sa kanunay isip pamilya ang mahitungod sa kon sa unsang paagi inyong maestablisar ug masunod ang maayong mga sumbanan sa inyong paggamit sa media. Ang inyong mga panaghisgot tingali maglakip sa mosunod nga mga hilisgotan:

• Unsa nga impormasyon o sulod ang angay nga ipaambit o tan-awon gamit ang internet.

• Unsay buhaton kon makakita kamo og dili angay nga sulod.

• Asa nga teknolohiya ang angay gamiton. Sama pananglit, puwede ninyong hukman sa tibuok pamilya nga mas maayo ang paggamit og digital nga mga device diha sa komon nga mga dapit sa balay. Puwede usab nga hukman ninyo ang pag-establisar og libreng mga dapit sa teknolohiya [free zones].

• Pila ka oras ang maayo nga paggamit sa teknolohiya.

• Unsaon sa pagmugna og angayan nga mga post alang sa mga social networking site.

• Unsaon sa pagkontrolar ang pagpamugalbugal o dili angay nga pag-text.

• Unsaon sa paggamit ang teknolohiya sa maalamon nga paagi kon wala sa balay, sama sa kon anaa sa eskwelahan o sa balay sa higala.

Ang mga paghisgot mahitungod sa pornograpiya tingali mopabati og kaulaw o kahadlok sa inyong anak kon siya nakahimo niini sa miagi. Hisgoti kini nga mga hilisgotan sa kalmado nga paagi nga makatabang sa inyong anak aron mobati og kakomportable. Isip ginikanan, tingali puwede ninyong pilion ang pagsugod pinaagi sa pagpangutana sa inyong kaugalingon sa importanting mga pangutana mahitungod sa kaugalingon ninyong paggamit sa teknolohiya. Kamo ba andam nga mohimo sa unsay inyong gihangyo nga maoy buhaton sa inyong anak? Sa unsang paagi kamo mahimo nga modelo sa tukma nga paggamit sa teknolohiya alang sa inyong pamilya? Kon daw tukma man, puwede ninyong ikonsiderar ang pagpaambit og mga kasinatian diin nakahimo kamo og sayop nga paggamit sa teknolohiya sa nangagi. Tingali makatabang kini sa paghimo og usa ka palibot diin ang inyong anak mobati nga siya makabaton og dayag, mapinanggaong panaghisgot uban kaninyo.

Mga filter

Mga Internal nga Filter

Makatabang usab kamo sa pagpanalipod sa inyong anak aron malikay sa pornograpiya pinaagi sa pag-awhag kaniya sa pagpaminaw sa mga pag-aghat sa Espiritu Santo. Makatabang kamo sa inyong anak sa paghunahuna bahin sa mga pangutana nga sama niini:

• Naggamit ba ako sa teknolohiya sa makapabayaw nga paagi?

• Nagmatngon ba ko sa unsay akong gipakigbahin diha sa internet?

• Mibati ba ko og kakomportable sa pagpangutana sa akong mga ginikanan mahitungod sa mga butang diha sa internet nga naghimo kanakong mobati og kakuryuso o kalibog?

• Migamit ba ko og teknolohiya aron malikay sa pakig-interaksiyon sa uban aron malikayan ang kaugalingon nakong mga hunahuna ug mga pagbati?

• Gimatngonan ba nako nga luwas ang akong personal nga impormasyon ug sa akong pamilya gikan sa uban?

• Unsay gihimo nakong plano sa pagpalayo kon ako sulagma nga makasugat og pornograpiya?

• Nahibalo ba ako kinsa ang pangayoan og tabang kon makahimo ko og mga sayop?

External nga mga Filter

Ang mga filter sa software sa kasagaran makapugong sa dili maayong sulod. Dugang pa, adunay daghang kapanguhaan nga puweding makatabang.

• Safe-mode nga mga setting o mga safety app. Ang mga add-on nga mga application magtugot nga inyong mapili ang luwas nga sulod alang sa inyong mga anak, marebyo ug masusi pila ka oras ang ilang gigamit sa nagkalainlaing mga kalihokan, ug sa pagpugong gikan sa pagtan-aw sa dili maayong materyal.

• Pag-usab sa mga platform. Ang search ug streaming nga mga platform pweding usabon aron ma-filter ang dili angay nga mga sulod.

• Mga filter alang sa sulod sa internet. Ang mga filter makapugong sa pihong makadaot nga mga materyal nga moabot sa mga bata. Ikonsiderar ang software nga pang-filter, mga hardware filter, ug mga internet proxy filter.

Kon daw tukma man alang sa inyong pamilya, kamo pwede usab nga molihok isip maoy filter pinaagi sa pagsusi sa selpon sa inyong anak ug sa mga digital nga account. Kon inyong susihon ang mga gipang-search sa inyong anak ug sa kasagaran makita ninyo nga blangko kini sa kasagaran o naglakip og mga pag-search sa milabayng usa o duha ka adlaw, posible nga gituyo kini sa pag-delete sa inyong anak.

Dugang nga mga Ideya

Tinoa ang mga matang sa media nga makatabang sa matag sakop sa pamilya nga mobati og kadasig ug pagkabayaw, ug dayon awhaga sila sa pagpangita ug pagpaambit og pipila ka mga ehemplo.

Pahimusli ang kahigayonang makatudlo kon moabot kini. Maglakip kini kon kauban ninyo ang inyong anak ug makasugat og mga sitwasyon nga may kalabotan sa unsay inyong gipangandoy nga matudlo, sama sa pagkakita og pangsekswal nga propaganda, mga salida, musika, o mga video game o pagkasugat og mga istorya diha sa mga balita.

Pagkisultihi ang inyong pamilya kon unsaon nga atong mapuno ang atong mga hunahuna og positibong mga ideya ug mga kasinatian. Mahimo nimong sugdan pinaagi sa paghangyo sa matag sakop sa pamilya sa paghisgot, pagdrowing, o pagsulat og malipayon nga panumdoman o pagpaambit og butang nga ilang ganahan sa ilang kaugalingon o sa usa ka tawo diha sa pamilya.

Tan-awa ang video nga “Dare to Stand Alone.” Tabangi ang mga bata sa paghunahuna og posibling mga sitwasyon nga tingali makasugat sila og pornograpiya sa eskwelahan o sa balay sa usa ka higala. Hisgoti kon sa unsang paagi kaha nila atubangon kini nga mga sitwasyon.

Awhaga ang inyong mga anak sa paghisgot sa ilang mga hunahuna ug mga pagbati mahitungod sa media nga bag-o lang nilang nasugatan, positibo man o negatibo. (Ikonsiderar kini nga mga sugyot.¹) Mahimo usab ninyong ikonsiderar ang paghisgot sa inyong kaugalingon nga mga hunahuna ug mga pagbati mahitungod sa media nga bag-o lang ninyong nasugatan.

Mga Kapanguhaan sa Simbahan ug sa Komunidad

Pipila sa mga kapanguhaan nga nalista sa ubos wala gimugna, gimintinar, o gikontrol sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Samtang kini nga mga materyal gituyo aron magsilbing dugang nga mga kapanguhaan, ang Simbahan wala mag-endorso og bisan unsang sulod nga wala mahisubay sa mga doktrina ug mga pagtulun-an niini.

• “How to Protect Your Home from Pornography”

• “Internet Filtering (Family Safety)”

• The Spirit can Help me Choose Good Media”

• Kids on Social Media and Gaming”

Mubo nga sulat

1. “Age-Based Guidelines,” internetsafety101.org.