Seminelí
1 Kolinitō 11


1 Kolinitō 11

Ko e Ngaahi Fatongia Fakalangi ʻo e Kakai Tangatá mo e Kakai Fefiné

ʻĪmisi
A group of young men and young women hold each other’s hands in a circle and smile at each other to encourage one another.

Naʻe akoʻi ʻe Paula ʻi he hoko atu ʻene fakahinohino mo e fakalotolahi ki he Kāingalotu Kolinitoó, ʻoku fakataumuʻa ʻa e tangatá mo e fefiné ke ngāue fakataha mo fepoupouaki ʻi heʻenau muimui ki he ʻEikí. Ko e taumuʻa ʻo e lēsoni ko ʻení ke tokoni ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e ʻuhinga ʻoku fiemaʻu ai ʻe he houʻeiki tangatá ʻa e houʻeiki fafiné mo e houʻeiki fafiné ʻa e houʻeiki tangatá koeʻuhí kae lava ke nau maʻu ae ngaahi tāpuaki māʻolunga taha ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamanatu ha taimi kuo nau mamata ai ki he ngāue fakataha ʻa e houʻeiki tangatá mo e houʻeiki fafiné mo nau fepoupouʻakí. Poupouʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki he founga ʻoku tākiekina lelei ai ʻe he ngaahi fakakaukau, ivi, mo e mālohinga kehekehe ʻo e kakai tangata mo e kakai fefiné ʻa e nofomalí, fāmilí, koló, mo e ngaahi vā fetuʻutaki ʻo e Siasí.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e ngaahi fatongia ʻo e kakai fefiné mo e kakai tangatá

ʻI ha founga ʻe taha ke mou kamata aí, fakakaukau ke fakaʻaliʻali ha konga ʻo e lea ʻa Palesiteni Siini B. Pingihemí “Faaitaha ʻi hono Ikunaʻi e Ngāue ʻa e ʻOtuá ” mei he taimi 9:45–10:54.

ʻĪmisi
A couple rides their tandem bike for morning exercise.

Fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo vakai ki he ʻata ko ʻeni ʻo ha timi heka pasikala tautau toko ua.

  • Ko e hā ha ngaahi taukei pe ivi malava ʻoku fiemaʻu ke tokoni ki he timi ko ʻení ke nau lavameʻá?

  • ʻE fakamālohia fēfē nai ʻe he ngaahi faikehekehe fakafoʻituituí honau hoa fengāueʻakí mo tokoni ke nau toe uouangataha angé?

ʻI hoʻo ako ʻa e 1 Kolinitō 11 , fakalaulauloto ki he founga ʻe lava ke ngāue fakataha ai ʻa e kakai tangatá mo e kakai fefiné ʻi he angatonu ko ha kaungā-ngāue tuʻunga tatau ke fakahoko honau ngaahi fatongia kuo fokotuʻu fakalangí pea taau mo e moʻui taʻengatá.

Tokoni ke mahino ki he kau akó ʻoku ʻi ai ha ngaahi akonaki ʻe niʻihi ʻa Paula ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi tuʻunga moʻui fakafonua pau ʻo e ʻaho ko iá pea ʻe lava ke faingataʻa ke mahino. Fakamanatu ki he kau akó ke nau tokanga ke ʻoua naʻa nau loto fakamaau ki he ngaahi tohi ʻa Paulá pea mo e kakai ʻo e kuonga ko iá ʻo fakatatau ki he ngaahi tuʻunga moʻui kuo fakahā mai ʻe he ʻEikí he kuonga ní.

Naʻe lea ʻa Paula ʻi he 1 Kolinitō 11:1–16 , ki he ngaahi anga fakafonua fakasōsiale ʻi he lotolotonga ʻo e kakai Kolinitoó ʻi hono kuongá ʻa ia naʻe ʻikai fenāpasi mo e vakai ʻa e ʻEikí ki he ngaahi fatongia fakalangi ʻo e kakai tangatá mo e kakai fefiné. ʻOku mahuʻinga ke ʻoua naʻa fetoʻoaki ʻa e ngaahi anga fakafonua ko ʻení mo e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Paulá.

Naʻe fakahā ʻe he ʻEikí ʻo fakafou ʻi he ʻAposetolo ko Paulá ha ngaahi moʻoni tuʻuloa fekauʻaki mo e ngaahi fatongia fakalangi ʻo e kakai tangatá mo e kakai fefiné ʻi he 1 Kolinitō 11:11–12 .

Lau ʻa e 1 Kolinitō 11:11–12 , ʻo kumi ki he ngaahi moʻoni ʻokú ke ako fekauʻaki mo e ʻOtuá, kakai tangatá, mo e kakai fefiné.

Kakai fefine mo e kakai tangata ʻoku fengāueʻaki kakato mo e ʻEikí

ʻI he 1 Kolinitō 11:11 ʻoku tau ako ai ʻoku mahuʻinga fakatouʻosi ʻa e tangatá mo e fefiné ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní.

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali e ngaahi fakamatala ko ʻení pea fakaafeʻi e kau akó ke nau lau mo aleaʻi tautau toko ua pe ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki ʻa e ngaahi fehuʻi ʻoku hoko maí. Mahalo te nau fie vahevahe mo e kalasí ha ngaahi sīpinga ʻo ha kau tangata mo ha kau fafine ʻoku nau ngāue fakataha.

Lau e ngaahi fakamatala ko ʻeni mei he fanongonongo ki he fāmilí pea mei he kau mēmipa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ʻo kumi e ngaahi founga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e kakai tangatá mo e kakai fefiné ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní.

ʻOku tau lau mei he fanongonongo ʻo e fāmilí:

Ko e fiefia ko ia ʻi he moʻui fakafāmilí ʻoku meimei ke toki aʻusia pē ia ʻi he taimi kuo langa ai ʻa e fāmilí ʻi he ngaahi akonaki ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí. ʻOku faʻu mo pukepuke ʻa e nofo-malí mo e ngaahi fāmili ʻoku fiefiá ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e tuí, lotú, fakatomalá, faʻa fakamolemolé, fakaʻapaʻapá, ʻofá, manavaʻofá, ngāué, pea mo e ngaahi ʻekitivitī ʻoku fakatupulakí. Tuʻunga ʻi ha palani fakalangi, ʻoku ʻa e ngaahi tamaí ai, ke nau taki honau fāmilí ʻi he ʻofa mo e māʻoniʻoni pea ko honau fatongiá ke tokonaki ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻo e moʻuí pea mo ha maluʻi maʻa honau ngaahi fāmilí. Ko e tefitoʻi fatongia ʻo e ngaahi faʻeé ke lehilehiʻi hake ʻa ʻenau fānaú. ʻI he ngaahi fatongia toputapú ni, ʻoku haʻisia ai ʻa e ngaahi tamaí mo e ngaahi faʻeé ke nau fetokoniʻaki ko ha kaungā-ngāue tuʻunga tatau.

(“ Ko e Fāmilí: Ko Ha Fanongonongo ki Māmani ,” ChurchofJesusChrist.org)

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
Official portrait of President M. Russell Ballard of the Quorum of the Twelve Apostles, 2004.

ʻI he palani lahi ʻa ʻetau Tamai Hēvaní ʻokú ne ʻoange ʻa e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ki he kakai tangatá, ʻoku maʻu ai ʻe he kakai tangatá ha fatongiamakehe ke ngāue ʻaki e lakanga fakataulaʻeikí, ka ʻoku ʻikai ko kinautolu ʻa e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku kehekehe e fatongia ʻo e kakai tangatá mo e fefiné ka ʻoku mahuʻinga tatau pē. Hangē pē ko e ʻikai lava ʻe ha fefine ʻo maʻu ha fānau taʻekau ai ha tangatá, ʻoku pehē pē ʻa e ʻikai lava ʻe ha tangata ke ne ngāue kakato ʻaki e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ke fokotuʻu ha fāmili taʻengata, taʻe ʻi ai ha fefine. … ʻI hono fakalea ʻe tahá, ʻi he tuʻunga ʻo e taʻengatá, ko e mālohi ke fakatupú mo e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻoku fevahevaheʻaki ia ʻe he husepānití mo e uaifí.

(M. Russell Ballard, “Ko ʻEku Ngāué ʻEni mo Hoku Nāunaú,” Ensign pe Liahona, Mē 2013, 19)

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar, Quorum of the Twelve Apostles official portrait. 2020.

Naʻe fiemaʻu ke fakatahaʻi makehe e ngaahi meʻa ʻe malava fakalaumālie, fakatuʻasino, fakaʻatamai, mo fakaeloto ʻe he tangatá mo e fefiné fakatouʻosi ki hono fakahoko e palani ʻo e fiefiá. ‘ʻʻOku ʻikai ʻai ʻa e tangatá kae ʻi he fefiné, pea ʻoku ʻikai ʻai ʻa e fefiné kae ʻi he tangatá ʻi he ʻEikí” ( 1 Kolinitō 11:11). Naʻe fakataumuʻa e tangatá mo e fefiné ke na feakoʻaki, fefakamālohiaʻaki, fefaitāpuekinaʻaki, pea fefakakakatoʻaki.

(David A. Bednar, “ʻOku Mau Tui ki he Angamaʻá, ,” Ensign pe Liahona, Mē 2013, 41–42)

ʻOange ha taimi feʻunga ki he kau akó ke nau aleaʻi ai e meʻa ʻoku nau maʻú mo ha faʻahinga fehuʻi pē te nau maʻu. Fakafanongo fakalelei ki heʻenau talí, pea fakakaukau ke fai ha ngaahi fehuʻi vakaiʻi ke tokoni ki he kau akó ke fakaloloto ʻenau mahinó hangē ko ʻení: ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke mahino ʻa e akonaki ko ʻení? Ko e hā ʻoku tau ako fekauʻaki mo e vakai ʻa e Tamai Hēvaní ki he houʻeiki fafiné mo e houʻeiki tangatá? ʻOku kehe fēfē nai ʻa e fakakaukau ko ʻení mei he founga ʻoku talanoa ai ʻa e māmaní fekauʻaki mo e kakai tangatá pea mo e kakai fefiné? ʻE tākiekina fēfē nai ʻe he foʻi moʻoni ko iá hoʻo ngaahi tōʻongá mo e ʻulungāngá?

  • ʻI he palani ʻa e Tamai Hēvaní, ʻokú ke pehē ko e hā ʻoku aʻusia fakataha ai ʻe Hono ngaahi fohá mo Hono ngaahi ʻofefiné ʻa e moʻui taʻengatá?

  • ʻOku fakahaaʻi fēfē nai heni ʻa e ʻofa mo e fakaʻapaʻapa ʻa e Tamai Hēvaní ki he kakai fefiné mo e kakai tangatá fakatouʻosi?

  • ʻE tokoniʻi fēfē nai koe ʻi he mahino ʻo e ngaahi moʻoni ko ʻení ʻi he taimi ʻokú ke fehangahangai ai mo ha ngaahi fakakaukau kehekehe fekauʻaki mo e ngaahi lakanga mo e ngaahi fatongia ʻo e kakai tangatá mo e kakai fefiné?

  • Te ke fakaʻaongaʻi fēfē nai e ngaahi moʻoni ko ʻení fekauʻaki mo e kakai fefiné mo e kakai tangatá ʻi hoʻo moʻuí (hangē ko ʻení, ʻi ʻapi, ʻi he lotú mo e kau talavou pe kau finemui kehé, pea ʻi hoʻo teuteu ki hoʻo moʻui fakafāmili ʻi he kahaʻú)?

ʻE ala ʻaonga ki he kau akó ʻa e hokohoko atu ʻenau ako ʻa e 1 Kolinitō 11 mo aleaʻi ʻa e sākalamēnití, ʻo fakatatau mo e taimi ʻo e kalasí. Vakai ki he konga “Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi Ki he Akó” ki ha founga ʻe taha ʻe lava ke ako ai ʻe he kau akó ʻa e sākalamēnití.

Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá

Fēfē nai kapau ʻoku ʻikai mali pe maʻu ha fānau ʻa e kakai ʻoku ou ʻofa aí?

Mahalo ʻe hohaʻa pe fifili ha niʻihi ki he founga ʻe lava ke fakahoko ai e palani ʻa e Tamai Hēvaní maʻá e kakai fefiné mo e kakai tangatá fakatouʻosi maʻa kinautolu ʻoku ʻikai mali pe maʻu ha fānaú. Naʻe fakahaaʻi ʻe Palesiteni Poiti K. Peeka (1924–2015) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi he angaʻofa lahi, ʻa e ngaahi lea fakafiemālie ko ʻení:

ʻĪmisi
Final official portrait of Elder Boyd K. Packer, President of the Quorum of the Twelve Apostles, 2000. Passed away 3 July 2015.

ʻOku ʻikai ke taʻe-fakakau ai ʻa kinautolu ʻoku ʻikai mali pe ʻikai maʻu ha fānaú ʻi he ngaahi tāpuaki taʻengata ʻoku nau fekumi ki aí ka ʻoku ʻikai lava ke aʻusia ia he taimi ní. …

ʻE ongo hoʻo ngaahi fakaʻamu ʻi he liló pea mo e tautapá ki he Tamaí mo e ʻAló fakatouʻosi. ʻE fai atu hano fakapapauʻi fakataautaha meiate Kinaua ʻe kakato hoʻo moʻuí pea he ʻikai mole meiate koe ha tāpuaki mahuʻinga.

ʻI heʻeku hoko ko ha tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí, ʻo ngāue ʻi he lakanga kuo fakanofo au ki aí, ʻoku ou ʻoatu ai ha palōmesi kiate kinautolu ʻi he ngaahi tūkunga ko iá he ʻikai ha meʻa ʻoku mahuʻinga ki homou fakamoʻuí mo e hākeakiʻí te mou taʻe maʻu ʻi hono taimi totonú.

(Boyd K. Packer, “Ko e Fakamoʻoni,” Ensign pe Liahona, Mē 2014, 95)

Ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ʻe Sētane ke tau mavahevahe ko ha kakai tangata mo ha kakai fefiné?

Naʻe akonaki ‘a Palesiteni Siini B. Pingihemi, Palesiteni Lahi mālōlō ʻo e Fineʻofá, ʻo pehē:

ʻĪmisi
Official Portrait of Sister Jean B. Bingham. Photographed in 2017.

Kuo ola lelei e taumuʻa mo e feinga ʻa e filí ke fakamavahevaheʻi e kakai tangatá mo e houʻeki fafiné ʻi heʻene feinga ke ikunaʻi hotau laumālié. ʻOku ʻiloʻi ʻe Lusifā te ne lava ke fakaʻauha e ongoʻi uouangataha ʻa e tangatá mo e fefiné, kapau te ne ʻai ke tau puputuʻu ʻi hotau mahuʻinga fakalangí mo e ngaahi fatongia fakafuakavá, pea ʻe ola lelei ʻene fakaʻauha e ngaahi fāmilí, ʻa ia ko e ʻiuniti mahuʻinga ia ʻo ʻitānití.

ʻOku ngāue ʻaki ʻe Sētane e fakatauhoá ko ha meʻangāue ke fakatupu ʻaki ha ongoʻi māʻolunga pe maʻulalo ange, ke fufuuʻi e foʻi moʻoni taʻengata ko ia ʻoku faka-ʻOtua mo mahuʻinga tatau ʻa e faikehekehe ko ia ʻi he tangatá mo e fefiné. Kuó ne feinga ke fakasiʻia e tokoni ʻa e houʻeiki fafiné ki he fāmilí mo e sosaietí fakatouʻosi, ʻo tukuhifo ai honau ivi tākiekina fakaʻofoʻofa ki he leleí. Ko ʻene taumuʻá ke tafunaki ha feʻauʻauhi ki he mafaí kae ʻikai ko hono fakafiefiaʻi e tokoni makehe ʻa e tangatá mo e fefiné ʻi heʻena fetokoniʻaki ke maʻu e uouangatahá.

(Jean B. Bingham, “Faaitaha ʻi hono Fakahoko e Ngāue ʻa e ʻOtuá,” Ensign pe Liahona, Mē 2020, 60-61)

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

Ngaahi ngafa fepoupouʻaki ʻi he nofo-malí

Ko e fakafeangai ʻa e Fakamoʻuí ki he kakai fefiné mo e kakai tangatá

Ke tokoni ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he founga naʻe fengāueʻaki mo fakamahuʻingaʻi ai ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e kakai fefiné mo e tangatá fakatouʻosí, fakakaukau ke fakaʻaliʻali ha ngaahi ʻīmisi kehekehe mei Heʻene moʻuí. ʻE lava ke kau heni hono fokotuʻu ʻo Lāsalosí, fefine ʻi he vaitupú, fefine naʻe moʻua ʻi he tono tangatá, pule koloaʻiá, Sailosi mo hono ʻofefiné, ko e fefine naʻe ʻau totó, mo ha niʻihi kehe. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he founga ʻoku fakahaaʻi ai ʻe he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí ʻa e founga ʻoku totonu ke nau fakamahuʻingaʻi mo fakaʻapaʻapaʻi ai ʻa e kakai fefiné mo e kakai tangatá fakatouʻosi ʻi heʻenau moʻuí.

ʻOku totonu ke tau vakavakaiʻi ʻetau moʻuí ʻi heʻetau maʻu ʻa e sākalamēnití

ʻE ala ʻaonga ki he kau akó ʻenau ako ʻa e 1 Kolinitō 11:23–32 pea ʻiloʻi ʻa e moʻoni ʻoku hiki atu ʻi ʻolungá (vakai ki he veesi 28). Mahalo ʻe tokoni ke fakamatalaʻi ange naʻe fakamanatu ʻe Paula ki he kakai Kolinitoó ʻa e ʻOhomohe Fakaʻosí, ʻi he taimi naʻe fokotuʻu ai ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e sākalamēnití ko e fakamanatu ʻo ʻEne feilaulaú (vakai ki he veesi 23–27). Hili hono ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e moʻoní mei he veesi 28 , fakakaukau ke vahevahe ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Hauati W. Hanitā (1907–95):

ʻĪmisi
Howard W. Hunter

Naʻá ku fai kiate au ʻa e fehuʻi ko ʻení: “ʻOku ou fakamuʻomuʻa nai ʻa e ʻOtuá ʻi he meʻa kotoa pē pea mo tauhi kotoa ʻEne ngaahi fekaú?” Naʻá ku fakalaulauloto leva mo fakahoko ha tukupā. Ko ha tufakanga mafatukituki ia ke fakahoko ha fuakava mo e ʻEikí ke tauhi maʻu pē ʻEne ngaahi fekaú, pea ko hono fakafoʻou ʻo e fuakava ko iá ʻaki hono maʻu ʻo e sākalamēnití, ʻoku mafatukituki tatau pē. ʻOku mahuʻinga fau e ngaahi momeniti ʻo e fakakaukaulotó ʻi he lolotonga hono tufa ʻo e sākalamēnití. Ko ha ngaahi momeniti ia hono vakavakaiʻi fakataautaha ʻete ngaahi fakakaukaú mo hoto lotó, ʻiloʻi lelei kita—ko ha taimi ʻo e manatu pea tukupā.

(Howard W. Hunter, “Thoughts on the Sacrament,” Ensign, May 1977, 25)

ʻE lava leva ke fakakaukauʻi ʻe he kau akó pe ko e hā ha ngaahi fehuʻi te nau lava ʻo fakalaulauloto ki ai he uike kahaʻú lolotonga e sākalamēnití ke vakavakaiʻi ʻaki ʻenau moʻuí. ʻE lava ke hiki e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé.

Paaki