Seminelí
1 Sione 1–5


1 Sione 1–5

“Ko e ʻOtuá ko e ʻOfa”

ʻĪmisi
Ko e fāʻofua ha tangata Hisipēniki ki he Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. ʻOku tui ʻe Kalaisi ha pulupulu hinehina.

Kuo tākiekina fēfē nai hoʻo moʻuí ʻe he ʻofá? Ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ke tau ongoʻi kotoa ʻa e ʻofá, tautautefito ki he ʻofa ʻa e ʻOtuá? Naʻe fai i ʻe he ʻAposetolo ko Sioné ha ngaahi tohi ki he Kāingalotu naʻe takihalaʻi ʻe he ngaahi akonaki halá. Naʻá ne tokanga taha ki he ʻofa ʻa e ʻOtuá ki he Kāingalotú mo e founga naʻe fakahaaʻi ai ʻa e ʻofa ko ʻení ʻi he misiona faifakamoʻui ʻo Sīsū Kalaisí. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ke ke ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá kiate koé.

Ko hono fakamamafaʻi ʻo hono ako ‘o e ongoongoleleí ʻo fakatefito ʻi ʻapí. Ko e ako ʻo e ongoongoleleí ko ha ʻekitivitī ia ʻoku fakatefito ʻi ʻapi. Kumi ha ngaahi faingamālie ke poupouʻi e kau akó ke vahevahe ʻi he kalasí e meʻa ʻoku nau ako ʻi ʻapí. Poupouʻi foki kinautolu ke vahevahe mo honau ngaahi fāmilí ʻa e meʻa ʻoku nau ako mo aʻusia ʻi he seminelí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó:Fakaafeʻi e kau akó ke omi mateuteu ke vahevahe ha ngaahi founga kehekehe te nau lava ʻo fakakakato totonu ai e fakamatala ko ʻení: “Ko e ʻOtuá ko e …”

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e ʻOtuá ko e …

Fakaʻaliʻali ʻa e kupuʻi lea “Ko e ʻOtuá ko e …” Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki heʻenau teuteu ki he kalasí ʻi heʻenau feinga ke ʻiloʻi e ngaahi founga lahi taha ʻe lava ke fakakakato totonu ʻaki e sētesi ko ʻení. ʻE lava ke ngāue tautau toko ua pe fakakulupu iiki ʻa e kau akó pea hiki ʻi he palakipoé ha ngaahi founga te nau fakakakato ai ʻa e sētesí. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau fie tokoní ke nau vahevahe ʻa e ʻuhinga naʻa nau fakakakato ai ʻa e fakamatalá ʻi he founga naʻa nau fakahokó.

Hiki ʻi hoʻo tohinoa akó ʻa e kupuʻi lea “Ko e ʻOtuá ko e …” Hiki ʻa e ngaahi founga lahi taha te ke lava ʻo fakakaukau ke fakakakato totonu ʻaki ʻa e sētesi ko ʻení. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo tohiʻi ʻa e “ʻOku tokaimaʻananga ʻa e ʻOtuá” pe “ʻOku māfimafi ʻa e ʻOtuá.”

Lau ʻa e 1 Sione 4:8, 16, ʻo kumi e ngaahi founga naʻe fakamatalaʻi ʻaki ʻe Sione ʻa e ʻOtuá.

  • Ko e hā naʻá ke maʻú?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻe lava ke fakamatalaʻi ai ʻa e ʻOtuá ko e ʻofá?

Ko e taha ʻo e ngaahi ʻulungaanga mahuʻinga ʻo e ʻOtuá ko ʻEne ʻofa kiate kitautolú. Fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ‘ení:

  • ʻOkú ke ongoʻi nai ʻoku ʻofa fakatāutaha ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻiate koe? Ko e hā hono ʻuhinga ʻokú ke ongoʻi aí pe ʻoku ʻikai te ke ongoʻi aí?

  • ʻOkú ke tui nai ʻokú Na ʻafioʻi koe mo hoʻo ngaahi lavameʻa mo e faingataʻaʻia fakatāutahá? Ko e hā hono ʻuhinga ʻokú ke tui pe ʻikai te ke tui ai ki aí ?

  • Ko e hā ha ngaahi founga kuó Na fakahaaʻi pe te Na fakahaaʻi ai ʻEna ʻofa kiate koé?

ʻI hoʻo ako e tohi ʻa Sioné, kumi e ngaahi moʻoni ʻe ala tokoni atu ke ke tali ai e ngaahi fehuʻi ko ʻení. Fakalaulauloto foki ki he founga ʻe lava ke liliu ai hoʻo moʻuí ʻe he mahino mo e ongo ʻokú ke maʻu ki he ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻiate koé.

Fakakaukau ke fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau pe fakamatalaʻi fakanounou ʻa e palakalafi ko ʻení.

Ngaahi akonaki ʻa Sione fekauʻaki mo e ʻofa ʻa e ʻOtuá

ʻOku ngalingali naʻe hiki ʻe Sione ʻene ngaahi tohí ʻi he vahaʻa ʻo e AD 80 mo e AD 100 mei ʻEfesō. Naʻe ohi ʻe ha kāingalotu ʻe niʻihi ʻo e Siasí ha ngaahi tui mei ha kulupu naʻe ui ko e Nositikí. Naʻe akoʻi ʻe he kulupú ni naʻe ʻikai maʻu ʻe Sīsū ha sino fakamatelie pea naʻe maʻu ʻa e fakamoʻuí ʻi ha ʻilo makehe kae ʻikai ʻi he tui kia Kalaisí. Naʻe fakahalaki ʻe Sione e ngaahi tokāteline hala ko ʻení ʻaki hono akoʻi ha ngaahi tefito mahuʻinga lahi, kau ai e founga naʻe fakahaaʻi ai ʻe he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻEna ʻofa haohaoá ʻi he moʻui ʻa e Fakamoʻuí, Fakaleleí, mo e Toetuʻú (vakai, 1 Sione 1:1–3 ; 3:16 ; 4:9–10).

Fakakaukau ke tā ha foʻi haati ʻi he palakipoé. ʻI hono fakahoko ʻe he kau akó ʻa e ʻekitivitī ako ko ʻení mo fakakakato ʻenau ngaahi foʻi haati ʻi heʻenau tohinoá, te nau lava ʻo hiki ʻi he palakipoé ʻa e veesi mo e kupuʻi lea ʻoku nau saiʻia taha aí ʻi he foʻi haati ʻa e kalasí.

Lau ʻa e 1 Sione 4:19, pea fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku tau ʻofa ai ki he ʻOtuá, ʻo fakatatau kia Sioné.

ʻI hoʻo tohinoa akó, tā ha foʻi haati fōlahi ai. Tohiʻi ʻi he vaeuaʻanga mālie ʻo e foʻi hātí ʻa e “ʻOku ou ʻilo ʻoku ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻiate au koeʻuhí …” Fakaʻatā ha feituʻu feʻunga ke hiki ai ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofolá mo e ngaahi kupuʻi leá. Fakalaulauloto ki he founga naʻe “ʻuluaki ʻofa” ai ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻiate kitautolú.

Lau ‘a e ngaahi potufolofola ko ʻení. Kumi pea fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau fakahaaʻi ʻa e ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi kiate koé. Hiki ʻa e ngaahi kupuʻi lea ko iá fakataha mo ʻenau ngaahi fakamoʻoni fakafolofola fekauʻaki mo iá ʻi loto ʻi he foʻi hātí.

Fakapapauʻi ke fakaʻaliʻali ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení ʻa ia ʻe lava ke mamata ki ai ʻa e kau akó.

1 Sione 2:1–2 (Fakatokangaʻi ange: Ko e taukapó ko ha taha ʻokú ne tautapa, fakafiemālieʻi, mo poupouʻi kitautolu. ʻOku ʻuhinga ʻa e fakaleleí ki ha feilaulau fakalelei ʻokú ne fakafiemālieʻi ʻa e fakamaau totonu ʻa e ʻOtuá.)

1 Sione 3:5, 16, 22

1 Sione 4:9–10, 13–19

1 Sione 5:12–15, 20

Toe vakaiʻi ʻa e ngaahi kupuʻi lea mo e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola naʻá ke fakaʻilongaʻí pea hiki ia. Fili ʻa e kupuʻi lea ʻoku ʻuhingamālie taha kiate koé, pea fakakakato ha meʻa ʻe ua pe tolu ʻo e ngaahi meʻá ni:

Fakaʻaliʻali e ngaahi fakahinohino ko ʻení ke sio ki ai e kau akó ʻi heʻenau fakakakato ‘a e ‘ekitivitií.

Fakakaukau ke ʻoange ha sīpinga ki he kau akó ki he founga ke fakakakato ai ʻa e konga ko ʻeni ʻo ʻenau tohinoá.

  1. Fakamatalaʻi ʻa e founga ʻoku ʻuhingamālie ai kiate koe ʻa e kupuʻi lea naʻá ke filí.

  2. Kapau ʻe lava, fakamatalaʻi ha aʻusia naʻá ke ongoʻi ai e ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní pe ko Sīsū Kalaisí ʻi he founga ko iá. Te ke lava foki ʻo vahevahe ha sīpinga mei he folofolá, ko ha foʻi vitiō ʻa e Siasí, pe ko ha lea ʻi he konifelenisi lahí. (Ke vakai ki ha sīpinga, ʻe lava ke mou mamata ʻi he lea ʻa ʻEletā Teili G. Lenilani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá “Ke u Tohoakiʻi ʻa e Kakai Fulipē Kiate Au” mei he taimi 7:32 ki he 9:14.)

//media.ldscdn.org/webvtt/general-conference/april-2016-general-conference/2016-04-1070-dale-g-renlund-eng.vtt

Fakamatalaʻi ʻa e founga ʻoku liliu ai hoʻo moʻuí ʻi hoʻo ʻiloʻi e moʻoni ʻo e kupuʻi lea ko ʻení. Fakakaukau ke tānaki atu hoʻo fakamoʻoni fakatāutaha ki he ʻofa ʻa e ʻOtuá.

ʻOange ha taimi feʻunga ki he kau akó ke nau fakakakato ʻenau tohinoá. Fakaafeʻi ha fānau ako ʻe niʻihi ʻoku nau loto fiemālie ke vahevahe mo e kalasí ʻa e meʻa naʻa nau tohí.

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau ako ʻoku nau lava ʻo vahevahe ha laʻitā ʻo ʻenau peesi tohinoá ʻi he mītia fakasōsialé fakataha mo ʻenau fakamoʻoni fakatāutaha ki he ʻofa ʻa e ʻOtuá.

Fakakaukau ke vahevahe ʻa e tohinoa ko ʻení mo e ngaahi kaungāmeʻá mo e fāmilí pe ʻi he mītia fakasōsialé.

Fakalaulauloto ki he meʻa kuó ke ako ʻi hoʻo lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Lōpeti C. Kei ʻo e Kau Fitungofulú fekauʻaki mo e mālohi ʻo e ʻofa ʻa e ʻOtuá:

ʻĪmisi
Laʻitā Fakaʻofisiale ʻo ʻEletā Lōpeti C. Kei kimuʻa. Laʻitā Fakaʻofisiale ʻo ʻEletā Lōpeti C. Kei kimuʻa. Fetongi ʻi Fēpueli 2021.

ʻʻOku mahulu hake ʻa ʻEne ʻofá ʻi heʻetau manavasiʻí, hotau laveá, meʻa ʻokú ne maʻunimā kitautolú, ʻetau veiveiuá, hotau ngaahi ʻahiʻahí, ʻetau angahalá, hotau ngaahi fāmili kuo moveté, loto-mafasiá mo e loto-hohaʻá, hotau mahaki tauhí, masivá, ngaohikoviá, loto-siʻí mo ʻetau taʻelatá. ʻOkú Ne fiemaʻu e taha kotoa ke nau ʻilo ʻoku ʻikai ha meʻa pea ʻoku ʻikai ha taha te Ne taʻe-malava ke fakamoʻui mo ʻoatu ki he fiefia tuʻuloá.

(Robert C. Gay, “Ko Hono Toʻo Kiate Kitautolu e Huafa ʻo Sīsū Kalaisí,” Ensign pe LiahonaNōvema 2018, 99)

  • Ko e hā e meʻa mahuʻinga taha kiate koe ʻi he ngaahi fakamatala ko ʻení? Ko e hā hono ʻuhingá?

Ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá

Fakakaukauloto ʻoku ʻi ai ha taha ʻokú ke ʻiloʻi naʻe ʻikai ke ne fakakaukau naʻa nau ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá pe naʻe ʻikai ke nau faʻa fakatokangaʻi ia. Fakakaukau ki he meʻa kuó ke ako he ʻaho ní, kae pehē ki hoʻo ngaahi aʻusia fakatāutahá.

  • Ko e hā te ke lava ʻo vahevahe mo kinautolu ʻe ala tokoni ke nau ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá?

ʻE lelei ke ʻoange ha taimi ki he kau akó ke nau fakalaulauloto ai ki he fehuʻi kimuʻá pea nau toki talí. ʻE lava foki ke ʻaonga ke vahevahe ʻe he kau akó ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki ʻa e ngaahi fakakaukaú kimuʻa pea aleaʻi fakakalasi ʻa e fehuʻí.

Te ke ako ʻi he ngaahi lēsoni ka hokó ki he akonakia ʻa Sione ʻoku tānaki mai ki he founga ʻoku tau fakahaaʻi ai ʻetau ʻofa ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí, kau ai hono tauhi ʻEna ngaahi fekaú mo e feʻofaʻakí.

Fakakaukau ke hivaʻi fakakalasi ʻa e “ʻOku Fakaofo” (Ngaahi Himi, fika 102) pe vahevahe ha sīpinga fakatāutaha ʻo e ivi tākiekina ʻo e ʻofa ʻa e ʻOtuá.

Fekumi ki he tokoni ʻa e Tamai Hēvaní pea fakafanongo mo ongoʻi ha ngaahi ueʻi meiate Ia ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní. Fakakaukau ki ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo maʻu e ʻofa ʻa e ʻOtuá mo e founga te ke lava ai ʻo fakatokangaʻi lahi ange ʻEne ʻofá ʻi hoʻo moʻuí. Fakalaulauloto ki he founga ʻe lava ai ʻe hoʻo toutou fai iá ʻo fakatupulaki ʻa e fiefia ʻokú ke aʻusia ʻi hoʻo moʻuí.

Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá

 

 

ʻE tākiekina fēfē nai ʻetau moʻuí ʻi hono ʻiloʻi mo ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá?

Lolotonga e hoko ʻa ʻEletā Sione H. Kolipoki ko e mēmipa ‘o e Kau Fitungofulú, naʻá ne fakamatala ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo ʻEletā Sione H. Kolipoki ʻo e Kau Palesitenisī ʻo e Kau Fitungofulú, 1994. Tukuange mei he kau palesitenisií ʻo kamata ʻi he ʻaho 15 ʻo ʻAokosi, 2005. Ui ko e palesiteni ʻo e Temipale Idaho Falls Idaho, ʻo kamata ʻi he ʻaho 1 ʻo Nōvema 2005. Naʻe liliu e tuʻungá ʻo mālōlō fakalangilangi ʻi he konifelenisi lahi ʻo ʻOkatopa 2005.

ʻI he taimi ʻoku tau fonu ai ʻi he ʻofa ʻa e ʻOtuá, te tau lava ʻo fakahoko mo mamata mo maʻu ha mahino ki he ngaahi meʻa naʻe ʻikai ke tau lava ʻo fakahoko pe mamata pe maʻu ha mahino ki aí. ʻI he taimi ʻoku tau fonu ai ʻi Heʻene ʻofá, te tau lava ʻo kātekina e mamahí, taʻofi e ilifiá, faʻa fakamolemole, fakaʻehiʻehi mei he fakakikihí, fakafoʻou e mālohí, pea tāpuekina mo tokoniʻi e niʻihi kehé ʻi ha ngaahi founga ʻoku fakaʻohovale kiate kitautolu.

Naʻe fonu ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he ʻofa taʻefakatataua ʻi Heʻene kātekina maʻatautolu e mamahi, angakovi, mo e fakamaau taʻetotonu taʻemafakamatalaʻí. Naʻá Ne ikunaʻi e ngaahi faingataʻa hulu faufauá ʻo fakafou ʻi Heʻene ʻofa kiate kitautolú. Naʻe ʻikai fakangatangata ʻEne ʻofá. ʻOkú Ne fakaafeʻi kitautolu ke tau muimui kiate Ia pea maʻu ʻEne ʻofa taʻefakangatangatá, koeʻuhí ke tau lava foki ʻo ikunaʻi e mamahi mo e angakovi mo e fakamaau taʻetotonu ʻo e māmaní, pea tokoni, fakamolemole, mo tāpuekina.

(John H. Groberg, “The Power of Godʻs Love,” Ensign pe Liahona, Nov. 2004, 11)

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

ʻOku fakamoʻoni e kau fakamoʻoni ki he Toetuʻu ʻa e Fakamoʻuí ki Hono moʻoní mo tokoni ke tau fakatokangaʻi ʻEne ʻofa fakatāutahá

Kapau ʻe ʻaonga ki he kau akó hono aleaʻi e natula fakatāutaha ʻo e ʻofa ʻa e Fakamoʻuí, fakaafeʻi kinautolu ke lau ʻa e 1 Sione 1:1–3 mo e 3 Nīfai 11:13–17. ʻOku fakamatalaʻi ʻe he ngaahi potufolofola ko ʻení ʻa e ngaahi aʻusia naʻe fakatou maʻu ʻe Sione mo e kakai ʻi he ongo ʻAmeliká mo e Fakamoʻui kuo toetuʻú.

Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi aʻusia ko ʻení fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mo ʻEne ʻofá.

Fakamoʻoni ange neongo he ʻikai ke tau lava ʻo ala fakatuʻasino ki he Fakamoʻuí, ka te Ne lava ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau ʻiloʻi Ia ʻi ha ngaahi founga kehe, hangē ko e folofolá mo e Laumālie Māʻoniʻoní. Te Ne fakahā mai ʻa ʻEne ʻofá ʻo fakafou ʻi he ngaahi ʻaloʻofa ongongofua kuó Ne foaki mai kiate kitautolú (vakai, 1 Nīfai 1:20). Fakaafeʻi e kau akó ke nau vahevahe ha ngaahi sīpinga fakatāutaha ʻo ha taimi ne nau aʻusia ai e ʻofa ʻa e Fakamoʻuí kiate kinautolú.

1 Sione 2:1 . “ʻOku [ʻi] ai hotau [taukapo]”

Kapau ʻe ʻaonga ki he kau akó ha mahino ʻoku lelei ange kau ki he fatongia ʻo e Fakamoʻuí ko hotau taukapo ki he Tamaí, fakaafeʻi kinautolu ke nau ako ʻa e 1 Sione 2:1–2. Vahevahe ange ʻoku ʻuhinga ʻa e taukapó ki ha taha ʻokú ne kole, fakafiemālieʻi, mo poupouʻi kitautolu. Fakaafeʻi e kau akó ke lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45:3–5 ʻo fekumi ki he founga naʻe hoko ai ‘a e Fakamoʻui ko hotau taukapó. ʻE ala tokoni foki ki he kau akó ke nau lau ʻa e tohi ʻa Filimoné ke vakai ki he founga naʻe hoko ai ʻa Paula ko ha taukapo kia ʻOnesimosí ʻi heʻene kole ki he kāingalotu ʻo e Siasí ke nau tali ʻa ʻOnesimosi koeʻuhí ko Paula. Pe te nau lava ʻo lau ʻa e talanoa kia ʻApikale, Napole, mo Tēvita ʻi he 1 Samuela 25:1–35 ke vakai ki he founga naʻe hoko ai ʻa ʻApikale ko ha taukapo ʻaki ʻene loto fiemālie ke ne tokangaʻi e ngaahi fehalaaki ʻa Napolé koeʻuhí ke ʻoua naʻá ne fua ʻa e tautea naʻe fakahoko ʻe Tēvitá. Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻa e ngaahi founga kuo, ʻoku, pea ʻe foua ʻe he , Fakamoʻuí ko ha taukapo kiate kinautolu mo e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke mahino ʻení.

Ko e ʻOtuá ko e maama mo e ʻofa

Kapau ʻe ʻaonga ki he kau akó ʻenau tokanga taha ki he maama ʻa e ʻOtuá ʻo tānaki atu ki Heʻene ʻofá , fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke ako ʻa e 1 Sione 2:8–113:16, 23–244:7–21. Fakaafeʻi kinautolu ke fakalaulauloto ki he ngaahi aʻusia ʻa Sione ʻi he maama mo e ʻofa ʻa e Fakamoʻuí (hangē ko ia ʻoku lekooti ʻi he Sione 2:1–11pe Sione 5:1–9 Hangē ko ʻení, fakakaukau ki he meʻa naʻe ako ʻe Sione mei he ngaahi akonaki ʻa Sīsū ʻi he Sione 3:16–17; 8:12; 12:35–36, 46; 15:9–14; 19:25–27. ʻOkú ke sio nai ki ha ngaahi faitatau ʻi he ngaahi akonaki ko ʻení mo e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he 1 Sioné fekauʻaki mo e maama mo e ʻofa ʻa e ʻOtuá. Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ha ngaahi aʻusia kuó ne akoʻi kinautolu ko e ʻOtuá ko e maama mo e ʻofa.

Paaki