Seminelí
Ngāue 10, Konga 2


Ngāue 10, Konga 2

Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Maʻu Fakahaá

ʻĪmisi
A young woman with a book in her lap and holding a candle looking over her shoulder at a bright light.

Naʻe tāpuakiʻi ʻe ha Tamai Hēvani ʻofa ʻa Koniliusi mo Pita ʻaki ʻa e fakahā ke tokoni ke mahino lelei ange kiate kinaua ʻa Hono finangaló. ʻI heʻenau ngāue ʻo fakatatau mo e fakahā naʻa nau maʻú, naʻe tāpuekina kinautolu ʻaki ha maama mo ha ʻilo lahi ange. ʻE lava ke tokoni atu e lēsoni ko ʻení ke fakatupulaki hoʻo mahino ki he founga ʻe lava ke fakahā atu ai ʻe he Tamai Hēvaní Hono finangaló kiate koé.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fai ha ngaahi fehuʻi. ʻE lava ke tokoni hono fakaafeʻi e kau akó ke nau fai ha ngaahi fehuʻi lolotonga e lēsoní ke liliu e lēsoní ki he ngaahi fie maʻu ʻa e kau akó pea ʻai ke mahuʻingamālie ange ʻa e tefitó ki he kau akó.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau feinga ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi fie maʻu pe hohaʻa ʻi heʻenau moʻuí te nau fie maʻu ha fakahā fekauʻaki mo ia.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko hono ʻave ha pōpoaki mahuʻinga

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke haʻu ki muʻa ʻi he kalasí. ʻOange ki he tokotaha ako ko ʻení ʻa e ngāue ki hono maʻu ʻo e pōpoaki “ʻOku ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní ʻiate koe” ki he toenga ʻo e kau akó taʻe te Ne lea. ʻE lava ke tohi, fakahā, pe fakaʻaongaʻi ʻe he tokotaha akó ha faʻahinga founga fetuʻutaki makehe mei he leá.

Fakakaukauloto kuo pau ke ke fai ha pōpoaki mahuʻinga ki ha taha ʻoku ʻikai ke mo feohi.

  • Ko e hā ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo fakaaʻu e pōpoakí kiate kinautolu?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke ʻomi ai ʻe he Tamai Hēvaní ha ngaahi pōpoaki mahuʻinga kiate koe?

ʻOku lahi ha ngaahi pōpoaki mahuʻinga ʻa e Tamai Hēvaní ke vahevahe mo ʻEne fānaú. ʻOku ʻi ai ha ngaahi pōpoaki maʻá e tokotaha kotoa pē, ka ʻoku fakatāutaha ha niʻihi maʻau pē. ʻOku fetuʻutaki ʻa e Tamai Hēvaní mo e niʻihi fakafoʻituituí ʻo fakafou ʻi he fakahā fakatāutahá. ʻI hoʻo ako ʻa e lēsoni ko ʻení, kumi ha ngaahi founga ʻe lava ke fakahā mai ai ʻe he ʻOtuá ʻEne ngaahi pōpoaki mahuʻingá koeʻuhí ke ke lava ʻo ʻiloʻi ʻa e fakahaá ʻo hangē ko ʻene hoko maí.

ʻOku fakahā ʻe he Tamai Hēvaní Hono finangaló kia Pita mo Koniliusi fakatouʻosi

Toe vakai’i ‘a e talanoa ko ia ‘o Koniliusi mo Pita ‘i he Ngāue 10:1–28, 44–48 (vakai foki ki he lēsoni “Ngāue 10, Konga 1”). ʻI hoʻo toe vakaiʻí, kumi e founga ne mahino ai kiate kinautolu e meʻa naʻe fakahā ʻe he Tamai Hēvaní kiate kinautolú.

ʻE lava ke toe vakaiʻi fakakalasi ʻe he kau akó ʻa e Ngāue 10, lau ʻa e fakamatalá pea kiʻi taʻofi mei he taimi ki he taimi ke vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau akó. ʻE lava pē ke ngāue tautau toko ua ʻa e kau akó, kae tukutaha e tokanga ʻa e tokotaha ako ʻe taha ki he aʻusia ʻa Koniliusí ( veesi 1–8, 44–48) pea ko e tahá ʻoku nau tokanga taha ki he aʻusia ʻa Pitá ( veesi 9–28, 44–48). Hili iá ʻe lava leva ke nau fevahevaheʻaki ʻa e meʻa naʻa nau akó.

  • Ko e hā ʻokú ke ako fekauʻaki mo e fakamolemolé mei he talanoa fakatātā ko ení?

Fakafanongo fakalelei ki he ngaahi tali ʻa e kau akó ke mateuteu ke fai ha ngaahi fehuʻi vakaiʻi ʻoku ueʻi ʻe he Laumālié.

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke hiki ʻenau ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi he palakipoé. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi moʻoni ʻe niʻihi ʻe maʻu ʻe he kau akó ʻa hono fakahā mai ʻe he Tamai Hēvaní ʻEne moʻoní ʻi he ʻotu lea ki he ʻotu lea pea ʻe lava ke tāpuakiʻi kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ʻaki ha toe fakahā kehe ʻi heʻetau muimui ki he fakahā ʻoku tau maʻú. ʻE lava foki ke hiki ʻe he kau akó ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau tohinoa akó pe folofolá.

Fakakaukau ke vahevahe ha aʻusia fakataautaha pea fakaafeʻi e kau akó ke nau vahevahe ha ngaahi aʻusia ʻokú ne fakatātaaʻi e ngaahi moʻoni naʻe maʻú.

  • Ko e hā te ke lava ʻo ako fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mei he ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e fakahā naʻá ke ʻiló?

  • Ko e hā ha ngaahi tāpuaki mo ha ngaahi moʻoni naʻe mei taʻe maʻu ʻe Pita mo Koniliusi kapau naʻe ʻikai ke na ngāue ʻo fakatatau ki he meʻa naʻá na maʻú?

ʻOtu Lea ki he ʻOtu Lea

Liliu ʻa e fealēleaʻaki ko ʻení ʻo fakatefito ʻi he meʻa kuo ʻosi mahino ki he kau akó fekauʻaki mo e moʻoni ko ʻení. Kapau kuo ʻosi maʻu ʻe ha kau ako ʻe niʻihi ha mahino lelei ki he moʻoni ko ʻení, fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke nau akoʻi e toenga ʻo e kau akó fekauʻaki mo ia.

Mahalo ʻe ʻaonga ki he kau akó hono lau e 2 Nīfai 28:30 pea aleaʻi e founga naʻe maʻu ai ʻe Pita mo Koniliusi e fakahā ʻi he ʻotu lea ki he ʻotu lea.

Ko ha foʻi moʻoni fekauʻaki mo e fakahā ʻoku fakahaaʻi mai ʻi he fakamatala ko ʻení ʻoku fakahā ʻe he Tamai Hēvaní ʻa ʻEne moʻoní ʻi he ʻotu lea ki he ʻotu lea (vakai ki he 2 Nīfai 28:30).

Fakatokangaʻi ange naʻe ʻikai ke maʻu ʻe Koniliusi pe ko Pita ʻa e ngaahi fakamatala kotoa pē naʻe maʻu ʻe he ʻOtuá maʻaná. Naʻe fakahā ange ʻe he ʻāngeló kia Koniliusi ke kumi kia Pita, pea “te ne fakahā kiate koe ʻa ia ʻoku totonu ke ke faí” ( Ngāue 10:5–6). Hili hono maʻu ʻe Pita ʻene mata meʻa-hā-maí, naʻá ne “veiveiua ʻiate ia pē ki he ʻuhinga ʻo e meʻa-hā-mai ko ʻeni kuó ne mamata ki aí” ( Ngāue 10:17). Naʻe ʻikai mahino kakato kiate ia ʻa e ʻuhinga ʻo e meʻa-hā-maí kae ʻoua kuó ne fetaulaki mo Koniliusi.

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e founga ʻe lava ke hoko ai ʻeni kiate kitautolú. Sio ʻi he foʻi vitiō “Pēteni ‘o e Maama: Laumālie ‘o e Fakahaá” (3:04), ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, pe lau ʻa e fakamatala ko ʻení.

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar, Quorum of the Twelve Apostles official portrait. 2020.

Ko e ulo māmālie mai ko ia ʻa e laʻaá ʻi heʻene hopo haké, ʻoku hangē ia ko hano maʻu ha pōpoaki mei he ʻOtuá ʻi he “ʻotu lea ki he ʻotu lea, ʻa e akonaki ki he akonaki” ( 2 Nīfai 28:30). Ka ko e taimi lahi ʻoku ʻomi fakakongokonga e fakahaá ʻo fakatatau ki heʻetau fakaʻamú, moʻui tāú, mo e mateuteú. … ʻOku hoko e fakahā ko ʻení ko ha meʻa angamaheni kae ʻikai hāhāmolofia.

(David A. Bednar, “Ko e Laumālie ʻo e Fakahaá,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 88)

  • ʻE hoko fēfē nai ia ko ha tāpuaki ʻa hono foaki māmālie mai ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e fakahaá kae ʻikai fakaʻangataha pē?

  • Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻe lava ke hanga ʻe he sīpinga koení ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau fakatupulakí?

Ngāueʻi ʻo e Ngaahi Fakahaá

Koeʻuhí naʻe ngāue ʻa Koniliusi mo Pita ʻo fakatatau ki he ngaahi fakahā naʻá na fuofua maʻú, naʻe tāpuekina kinaua ʻaki ha mahino kakato ange. ʻOku fakatātaaʻi ʻe he meʻá ni ha moʻoni ʻe taha ʻoku maʻu ʻi he Ngāue 10 : ʻE tāpuekina kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ʻaki ha toe fakahā kehe ʻi heʻetau muimui ki he fakahā ʻoku tau maʻú.

Naʻe fakamatala ‘a ʻEletā Ronald A. Rasband ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e mahuʻinga ʻo e ngāue ʻo e fakahā mei he Tamai Hēvaní. Sio ʻi he foʻi vitiō “Tuku ke Tataki ‘a e Laumālie Māʻoniʻoní,” ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 14:41 ki he 15:19, pe lau ʻa e fakamatala ko ʻení.

ʻĪmisi
Official Portrait (as of June 2016) of Elder Ronald A. Rasband of the Quorum of the Twelve Apostles.

Kapau te tau tokanga ki he ngaahi ueʻi ʻoku tau maʻú, te tau tupulaki ʻi he laumālie ʻo e fakahaá mo maʻu ha ʻilo mo ha fakahinohino lahi ange mei he Laumālié. Naʻe toe fakahā mai ʻe he ʻOtuá ke “Falala ki he Laumālie ko ia ʻoku tākiekina ke faileleí” [ Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 11:12 ].

ʻOfa ke tau fakamātoato ʻi hono ui kitautolu ʻe he ʻEikí ke “mou fiefia, he te u tataki atu ʻa kimoutolu” [ Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 78:18 ]. ʻOkú Ne tataki kitautolu ʻaki e Laumālie Māʻoniʻoní. ʻOfa ke tau moʻui ʻo ofi ki he Laumālié, ʻo ngāue ʻo fakatatau ki heʻetau ʻuluaki ueʻí, mo ʻiloʻi ʻoku nau haʻu mei he ʻOtuá.

(Ronald A. Rasband, “Tuku ke Tataki ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní,” Ensign pe Liahona, Mē 2017, 96)

  • Te tau lava fēfē ʻo teuteuʻi kitautolu ke tau maʻu fakahā?

Ko e fakahā ki Hoʻo Moʻuí

  • Ko e hā kuó ke ako fekauʻaki mo e fakahaá ʻe lava ʻo tokoni atu ʻi ho ngaahi tūkunga fakatāutahá?

  • Ko e hā ha fakahā kuo foaki atu ʻe he Tamai Hēvaní ʻoku fie maʻu ke ke ngāueʻi, pea te ke ngāueʻi fēfē ia?

  • Ko e hā kuó ke ako ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke sio ai ki he ʻofa ʻa hoʻo Tamai Hēvaní kiate koé?

Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá

Te u ʻiloʻi fēfē ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní?

Fakakaukau ke mamata ʻi he foʻi vitiō “Ongoʻi ‘o e Laumālie Māʻoniʻoní” (3:17), ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, ke fanongo ki he ngaahi founga kehekehe ʻoku ongoʻi mo fakatokangaʻi ai ʻe he kakaí ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.

Ko e hā ʻoku totonu ke u fai kapau ʻoku ʻikai ke u ongoʻi ʻoku ou maʻu ha fakahā mei he Tamai Hēvaní, neongo ʻeku fekumi ki aí?

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá (Quorum of the Twelve Apostles) ‘o pehē:

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar, Quorum of the Twelve Apostles official portrait. 2020.

ʻOku fiemaʻu ʻe he ʻOtuá ke fai hotau lelei tahá pea ngāue leva ʻo ʻikai tali ke fakakounaʻi kitautolu, he taimi ʻoku lahi ai e ngaahi meʻa taʻepau mo faingataʻa ʻoku tau fehangahangai mo ia ʻi heʻetau moʻuí (vakai ki he 2 Nīfai 2:26), pea falala kiate Ia. Mahalo he ʻikai ke tau sio ki ha kau ʻāngelo, fanongo ki ha ngaahi leʻo fakalangi, pe maʻu ha ngaahi ongo fakalaumālie mālohi. Mahalo te tau toutou vilitaki atu pē ʻi he lotu mo e ʻamanaki lelei—kae ʻikai ha fakapapauʻi moʻoni mai—ʻoku tau ngāue ʻo fakatatau ki he finangalo ʻo e ʻOtuá. Ka ʻi heʻetau fakaʻapaʻapaʻi ʻetau ngaahi fuakavá mo tauhi e ngaahi fekaú, pea toe lahi ange ʻetau feinga maʻu pē ke fai ʻa e meʻa ʻoku totonú pea ke hoko ʻo lelei ange, te tau lava ke ʻaʻeva mo falala moʻoni ʻe tataki ʻe he ʻOtuá ʻetau ngaahi laká.

(David A. Bednar, “Ko e Laumālie ʻo e Fakahaá,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 90)

Ko e hā ha ngaahi tōʻonga pe ngāue te ne lava ʻo taʻofi au mei hono maʻu ʻo e fakahaá?

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá :

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar, Quorum of the Twelve Apostles official portrait. 2020.

ʻI he ngaahi potufolofolá, ‘oku fa’a fakamatala’i ‘a e mafai ke ue’i ‘o e Laumālie Mā’oni’oni ko ha “kihiʻi leʻo siʻí” ( 1 Ngaahi Tu’i 19:12 ; 1 Nīfai 17:45 ; vakai foki ki he 3 Nīfai 11:3) mo e “kihiʻi leʻo siʻi ʻoku fuʻu vaivai ʻaupito” ( Hilamani 5:30). Koeʻuhí he ʻoku fanafana fiemālie mo leʻo vaivai mai ʻa e Laumālié kiate kitautolu, ʻoku mahino ngofua leva ʻa e ʻuhinga ʻoku totonu ke tau siʻaki ai ʻa e faiva taʻe feʻungá, ponokalafí, ngaahi meʻa mo e ngaahi tōʻonga fakatupu ʻauha ʻokú ne maʻunimā kitá. ʻE lava ʻe he ngaahi meʻangāue ko ʻeni ʻa e filí ʻo fakavaivaiʻi pea aʻu ʻo nau fakaʻauha ʻetau malava ko ia ke fakatokangaʻi mo tali e ngaahi pōpoaki ʻa e ʻOtuá ʻoku fakahoko fakalongolongo mai ʻi he mālohi ʻo Hono Laumālié.

(David A. Bednar, “Ko e Laumālie ʻo e Fakahaá,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 88)

Ko e hā te u lava ʻo fai ke fakalahi hoku mālohi ke ikunaʻi ʻaki ʻa e loto-veiveiuá?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:

ʻĪmisi
Official Portrait of President Dallin H. Oaks taken March 2018.

Ko ha founga mahuʻinga ʻo e feʻunga ke maʻu ha fakahaá ko e hokohoko atu ʻetau tokoní mo e ngāué. ʻOku ou fakatokangaʻi ʻi heʻeku ako e folofolá ko e taimi lahi taha ʻoku maʻu ai ʻe he fānau ʻa e ʻOtuá ha fakahaá, ʻa e taimi ko ia ʻoku nau fai ai ha ngāué, kae ʻikai ko e taimi ʻoku nau nofo noaʻia ai ʻi honau nofoʻangá ʻo tatali ki he ʻEikí ke Ne toki talaatu e fuofua meʻa ke faí. …

Te tau toki maʻu e ueʻi ʻa e Laumālié hili ʻetau fai e meʻa kotoa te tau lavá, ʻi heʻetau tuʻu ʻo ngāue he laʻaá kae ʻikai nofo noaʻia he malumalú ʻo lotu ke maʻu ha fakahinohino ki he fuofua meʻa ke faí. ʻOku toki hoko mai e fakahaá ʻi he taimi ʻoku ngāue ai e fānau ʻa e ʻOtuá.

Ko ia tau fai e meʻa kotoa te tau lavá. Pea tau tatali leva ki he ʻEikí ki Heʻene fakahaá. ʻOku ʻi ai pē ʻEne taimi ki hono fakahoko e ngaahi meʻá.

(Dallin H. Oaks, “’I heʻene Taimi pē ‘Aʻana, ‘i heʻene Founga pē ‘Aʻana,” Ensign, ‘Aokosi. 2013, 22, 24)

Ke maʻu ha ngaahi fokotuʻu lahi ange ki he founga ke fakatupulaki ai hoʻo malava ke ongoʻi ʻa e Laumālié mo maʻu ha fakahaá, fakakaukau ke lau ʻa e “Ongoʻi ʻa e Laumālié” (Paul VanDenBerghe, New Era, ‘Okatopa. 2011, 26–29).

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

Ngaahi sīpinga ʻo e maʻu fakahā ʻa ha niʻihi kehe

Fakakaukau ke fakaafe‘i ‘a e kau ako ke nau kumi ‘o ‘ilo ha ngaahi fakatātā mei he potufolofola fekau’aki mo ha kakai kehe kuo ma’u fakahā (vakai ki he fakatātā ko eni, 1 Nīfai 4:6–18 ; ’Īnosi 1:1–18 ; ‘Alamā 5:43–47). Kole ki he kau akó ke nau fakalaulauloto ki he lisi ʻi he palakipoé. Te nau lava leva ʻo fili ha sīpinga ʻe taha, kumi ia ʻi he folofolá, pea ako ia, mo kumi ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e fakahā mei he Tamai Hēvaní.

  • Fakafehoanaki ʻa e fakamatala naʻá ke filí mo e ngaahi aʻusia ʻa Koniliusi mo Pitá. Ko e hā ʻa e ngaahi faitatau naʻá ke maʻú? Ko e hā ha ngaahi faikehekehe?

Paaki