Seminelí
Fakataukei Fakatokāteliné: 1 Kolinitō 15:20–22


Fakataukei Fakatokāteliné: 1 Kolinitō 15:20–22

“ʻE Moʻui Kotoa Pē ʻIa Kalaisi”

ʻĪmisi
One oil painting of Mary seeing the resurrected Christ. The tomb is in the background, Mary is seen dressed in brown, her back to the viewer. Christ is seen with marks on his hands, dressed in a white robe.

Naʻá ke ako ʻi ha lēsoni kimuʻa, koeʻuhí ko e Toetuʻu ʻa e Fakamoʻuí, ʻe toetuʻu ʻa e kotoa ʻo e fānau ʻa e Tamai Hēvaní (vakai, 1 Kolinitō 15:20–22). ʻE lava ke tokoni atu ʻa e lēsoni ko ʻení ke ke ako maʻuloto ʻa e fakamoʻoni fakafolofola ʻo e fakataukei fakatokāteliné mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻinga ki he 1 Kolinitō 15:20-22, fakamatalaʻi ʻa e tokāteline ‘o e Toetuʻú, mo fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ʻi ha tūkunga moʻoni ʻo e moʻuí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto ki he ngaahi aʻusia ʻoku nau ʻiloʻi ʻi he taimi ne pekia ai ha taha ne ʻofa ai. Kole ange ke nau haʻu mateuteu ke aleaʻi e ngaahi faingataʻa ʻi he ngaahi aʻusia ko ʻení pea mo e founga ʻe lava ke tokoni ai e tui kia Sīsū Kalaisí kiate kinautolu ʻoku fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa ko ʻení.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e lēsoni ʻo e potufolofola fakataukei fakatokāteline ko ʻení ke akoʻi hili ʻa e lēsoni “1 Kolinitō 15:13–28,” ʻa ia ko e lēsoni fakaʻuhinga ia ki he potufolofola fakataukei fakatokāteliné 1 Kolinitō 15:20-22 . Kapau ʻoku fiemaʻu ke ʻunuakiʻi e lēsoni fakataukei fakatokāteline ko ʻení ki ha uike kehe, fakapapauʻi ke akoʻi foki mo e lēsoni fakaʻuhinga fekauʻaki mo iá lolotonga e uike ko iá.

Ako maʻuloto pea fakamatalaʻi

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī (1910–2008) ‘o pehē “ʻi he ngaahi meʻa kotoa pē kuo hoko ʻi he hisitōlia ʻo e tangatá, ʻoku ʻikai ha meʻa ʻe toe mahuʻinga ange ʻi he toetuʻu ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá” (“The Empty Tomb Bore Testimony,” Ensign, May 1988, 65).

Fakaʻaongaʻi e ngaahi moʻoni mei he 1 Kolinitō 15:20–22 , hangē ko e koeʻuhí ko e Toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisí, ʻe toetuʻu ʻa e tokotaha kotoa pē, , ke fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku hoko ai e Toetuʻu ʻa e Fakamoʻuí ko e meʻa mahuʻinga taha ia ʻi he hisitōlia ʻo e tangatá. Fakakau ʻa e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga fakatāutaha ai kiate koé.

Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke vahevahe ʻenau ngaahi fakamatalá mo e kalasí. Fakapapauʻi pe ʻoku fiemaʻu ʻe he kau akó ha fakahinohino lahi ange fekauʻaki mo e tokāteline ʻo e Toetuʻú kimuʻa pea hoko atu e lēsoní.

Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke ako maʻuloto ai e fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá ki he 1 Kolinitō 15:20–22 . ʻOku ʻomi ʻe he ngaahi sitepu ko ʻení ha founga ʻe taha ke fakahoko ai ʻeni.

Fakaafeʻi e kau akó ke tauhi e laʻipepa ʻoku nau fakaʻaongaʻi ʻi he ʻekitivitī ko ʻení ke hoko ko e fakamoʻoni fakafolofola ʻi ha lēsoni he kahaʻú.

  1. Hiki ʻi ʻolunga ʻi ha laʻipepa ʻa e fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻinga ʻi he 1 Kolinitō 15:20–22: “Hangē ʻoku mate kotoa pē ʻia ʻĀtamá, ʻe pehē foki ʻe moʻui kotoa pē ʻia Kalaisi.”

  2. Peluki e konga ki ʻolunga hoʻo laʻipepá ki lalo ke ʻoua te ke lava ʻo sio ki he meʻa naʻá ke tohí. Hili ia peá ke hiki ki he tuʻolahi taha te ke lavá ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá mei hoʻo manatú.

  3. Fakaava ʻa e konga ki ʻolungá ke vakaiʻi pe ʻoku tonu hoʻo ngāué pea fakatonutonu ha faʻahinga fehālaaki.

  4. Toutou fai ʻeni kae ʻoua kuó ke lava ʻo tohi maʻuloto ʻa e fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá.

Akoako hono fakaʻaongaʻí

Koeʻuhí ko e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví, ʻe mate kotoa e fānau ʻa e Tamai Hēvaní ʻoku nau aʻusia e moʻui fakamatelie ʻi he māmaní (vakai, 1 Kolinitō 15:21–22). ʻI he taimi ʻoku tau aʻusia ai e mate hatau kāinga ofi, ʻoku mahino ʻoku tau ongoʻi lotomamahi. Neongo ʻoku kehekehe ʻa e ngaahi aʻusia ko ʻení ki he tokotaha kotoa pē, ka ʻe lava ke tokoni ʻa e mahino mo hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ki he mamahi ko iá.

Ko e tūkunga ko ʻení ko ha sīpinga ia ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ki he ʻekitivitī akoako fakahokó. Pe ko hono ‘ai ‘e taha, ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ha ngaahi tūkunga kehe, hangē ko ha aʻusia fakataautaha, aʻusia ʻa ha tokotaha ako mei heʻenau teuteu ki he kalasí, pe ko e aʻusia ne vahevahe ʻe Sisitā Leina I. ʻApeto ʻo e Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Fineʻofá ʻoku ‘iloa ko e “ʻOku ʻIkai ha Mālohi ʻo e Faʻitoká” (leʻo mei he taimi 4:22 ki he 4:49). ‘Oku maʻu e vitioó ni ‘i he ChurchofJesusChrist.org.

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā S. Maʻake Paame ʻo e Kau Fitungofulú ʻa e aʻusia ʻene ongomātuʻá ʻi he mālōlō hona ʻofefiné kimuʻa peá na ako fekauʻaki mo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

Mamata ʻi he “ʻE Liliu ʻEtau Mamahí ko e Fiefia,” maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 3:27 ki he 4:26, pe lau ʻa e fakamatala ʻi laló.

ʻĪmisi
Former Official portrait of Elder S. Mark Palmer. Replaced March 2017.

Naʻe hoko ʻeku tamaí mo e faʻeé ko ha ongo faama sipi ʻi Nuʻusila. Naʻá na fiefia ʻi heʻena moʻuí. ʻI heʻena hoko ko [ha] ongomātuʻa mali kei talavoú, ne tāpuekina ʻaki kinaua ha fānau fefine ʻe toko tolu. Ko e hingoa ʻo e siʻisiʻi tahá ko ʻAna. ʻI ha ʻaho ʻe taha lolotonga haʻanau kai meʻakai fakataha ʻi ha kiʻi anovai, naʻe totolo atu ʻa ʻAna ʻoku kei māhina 17 ʻo pulia. Hili haʻanau fekumi fakavavevave, naʻe toki maʻu ia kimuikuó ne mālōlō [ʻi he vaí].

Naʻe tupu mei he meʻa fakaloloma ko ʻení ha mamahi lahi fakaʻulia. Ne tohi ʻe he tangataʻeikí hili ha ngaahi taʻu kimui ʻa e mole ʻaupito e fiefiá mei heʻena moʻuí. Naʻá ne toe fakatupunga ha fakaʻānaua ki he ngaahi fehuʻi mahuʻinga taha ʻo e moʻuí: Ko e hā ʻe hoko ki heʻemau kiʻi pele ko ʻAná? Te mau toe fetaulaki nai mo ia? ʻE toe maʻu fēfē nai ʻe homau fāmilí ʻa e fiefiá?

(S. Mark Palmer, “ʻE Liliu ʻEtau Mamahí ko e Fiefia,” Liahona, Mē 2021, 88–89)

  • Ko e fē ha taimi kuó ke aʻusia ai pe ko ha taha ʻokú ke ʻiloʻi ha ngaahi ongo tatau mo e ongomātuʻa ʻa ʻEletā Palamaá hili e mole hato ʻofaʻanga?

  • Ko e hā ha founga ʻe toe faingataʻa ange ai ʻa e ngaahi tūkunga ko ʻení ʻi he ʻikai ke tau ʻilo fekauʻaki mo e palani ʻo e fakamoʻui ʻa e Tamai Hēvaní?

ʻE lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ke tau kātekina faivelenga ʻa e ngaahi tūkunga faingataʻa hangē ko ia naʻe aʻusia ʻe he fāmili Palamaá.

Fakakaukauloto ʻokú ke kaungāmeʻa mo ha taha ʻo e ongo taʻokete ʻo Aná, ʻa ia ʻokú na lolotonga fefaʻuhi mo ha ngaahi fehuʻi mo ha ngaahi faingataʻa hili e mole ʻa Aná. ʻOkú ke ongoʻi ʻoku ueʻi koe ke ke fai ha tohi fakalotolahi mo ha poupou kiate kinaua. Ko e founga ‘e tahá, ko e fai ha tohi ʻo ʻave ki ha taha ʻokú ke ʻiloʻi ʻe ʻaonga ki ai.

Kimuʻa pea ʻoange ha taimi ki he kau akó ke nau fai fakafoʻituitui ʻenau ngaahi tohí, fakakaukau ke vahe kinautolu ke nau tauhoa pe ki ha ngaahi kulupu iiki pea fakaafeʻi kinautolu ke nau aleaʻi e ngaahi fehuʻi ʻi lalo ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié. ʻE lava ke fakakulupu tautau toko tolu ʻa e kau akó, pea vahe ki he tokotaha takitaha ʻi he kulupú ha taha ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ke ne ako mo akoʻi e niʻihi kehe ʻi heʻenau kulupú.

Fakaafeʻi kinautolu ke nau fakaʻaongaʻi ha ngaahi fakakaukau mei heʻenau teuteu ki he kalasí ʻi heʻenau fai ʻa e ʻekitivitī ko ʻení.

Ke teuteu ke fakahoko e tohi ko ʻení, lau ʻa e palakalafi 5–8, 11 ʻi he konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ‘i he konga Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné (2022). Kumi pea fakaʻilongaʻi e ngaahi foʻi lea, kupuʻi lea, potufolofola, pe ngaahi moʻoni ʻokú ke ongoʻi ʻe tokoni ki he tokotaha ʻokú ke tohi ki aí.

  • ʻE liliu fēfē nai ʻa e meʻa ʻokú ke tohí ʻi hoʻo feinga ke vakai ki he tokotaha ʻokú ke tohi ki aí ʻo hangē ko e ʻafio ʻa e Tamai Hēvaní kiate kinautolú?

Fai ha tohi ki he tokoua ʻo ʻAná pe ki ha taha kehe ʻokú ke fili. Fakakau e ngaahi ‘ilo mei he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe tolu ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié.

Fakakaukau ki ha niʻihi ʻo e ngaahi fakakaukau ko ʻení ʻi hoʻo tohí.

Fakaʻaliʻali e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke sio ki ai e kau akó ʻi heʻenau tohí.

Ngāue ʻi he tui

  • ʻE ngali fēfē nai ʻa e ngāue ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí ʻi honau tūkungá?

  • ʻE tokoniʻi fēfē nai kitautolu ʻe he ngāue ʻi he tui kia Kalaisí ke tau kātekina ʻa e molé?

  • Ko e hā ha meʻa kuó ke aʻusia pe ko ha taha ʻokú ke ʻilo, ʻa ia naʻe tokoni ai ʻa e ngāue ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí ʻi hono kātekina ha faingataʻa tatau?

Vakaiʻi mo sivisiviʻi e ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fehuʻí, ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo ʻEne palaní ʻe lava ke fakafiemālie ʻi he tūkunga ʻo e tokotaha ʻokú ke tohi ki aí? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • ʻE tokoniʻi fēfē nai kinautolu ʻi heʻenau maʻu ha fakakaukau ʻoku taʻengatá ke nau ʻilo e founga ke tali ʻaki honau tūkungá?

Fekumi ke maʻu ha mahino lahi ange ʻo fakafou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí.

  • Ko e hā ha ngaahi kupuʻi lea mei he 1 Kolinitō 15:20–22 ʻe ʻaonga kiate kinautolu? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • Ko e hā ha ngaahi maʻuʻanga tokoni kehe kuo fokotuʻu fakalangi te nau tokoniʻi kinautolu ke fakatupulaki ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí?

Fakakaukau ke fakaʻosi hoʻo tohí ʻaki hano vahevahe hoʻo fakamoʻoní.

Fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi te nau loto ke vahevahe ʻenau tohí mo e kalasí. Poupouʻi kinautolu ke fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ke tataki kinautolu lolotonga e ngaahi faingataʻá pe ngaahi fehuʻi ʻi heʻenau moʻuí.

Toe vakaiʻi ʻo e fakataukei fakatokāteliné

ʻI he kamataʻanga pe fakaʻosinga ʻo ha lēsoni ka hoko maí, ʻoua na ʻa toe laka hake ʻi he miniti ʻe tolu ki he nimá hono toe vakaiʻi ʻo e fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻilea fakafolofola mahuʻinga ʻi he potufolofola fakataukei fakatokāteline ko ʻení. Fakaafeʻi e kau akó ke nau kumi ʻa e laʻipepa ne pelupelu naʻa nau fakaʻaongaʻi ke ako maʻuloto ʻa e 1 Kolinitō 15:20–22 . Lolotonga e kei pelupelu e laʻipepá ke ‘oua te nau lava ‘o sio ki he meʻa naʻa nau tohi kimuʻá, fakaafeʻi e kau akó ke nau feinga ke hiki maʻuloto fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi lea fakafolofolá mei heʻenau manatú Kapau he ʻikai ke nau lava ʻo fai ia ʻo ʻikai tokoniʻi, fakaafeʻi kinautolu ke fakaava ʻa e laʻipepá pea toe vakaiʻi ia ʻo ka fiemaʻu. Te nau lava ʻo hokohoko atu hono pelupelu mo tohi kae ʻoua kuo nau lava ʻo hiki maʻuloto e fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi leá.

‘Ekitivitī Fakalahi ki he Akó

ʻEkitivitī kehe ke akoako fakaʻaongaʻí

Sio he vitiō “Te Ne Tokoniʻi Koe” (4:43), ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org. Fakaafeʻi e kau akó ke nau ako e Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné (2022) pea feinga ke ʻiloʻi e ngaahi founga naʻe fakaʻaongaʻi ai ʻe Teuleni e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu e ʻilo fakalaumālié mo e founga naʻe tāpuekina ai ia ʻi heʻene fakahoko iá.

Paaki