Seminelí
Hepelū 1–10


Hepelū 1–10

“[Ko Ha] Huafa Lelei Lahi”

ʻĪmisi
Frontal head portrait of Jesus Christ

ʻE aʻusia ʻe he kau muimui kotoa pē ʻo Sīsū Kalaisí ha ngaahi ʻahiʻahi ʻo ʻenau tuí. Ko e meʻa ia ne hoko ki ha kau Kalisitiane Siu tokolahi. ʻI he mālohi e ngaahi fakatanga kehekehé, naʻe tokolahi ha niʻihi ne nau mavahe mei he Siasí ʻo foki ki he tuʻunga malu ʻo e lotu faka-Siu ʻi he falelotu lahí. Naʻe loto ‘a Paula ke fakahā ki he kau Kalisitiane Siú ʻoku māʻolunga ange ʻa Sīsū ʻia Mōsese pea naʻe ʻomi ʻe Heʻene ngāue fakafaifekaú ha fuakava foʻou ne māʻolunga ange ʻi he fuakava motuʻa ʻi he malumalu ʻo e fono ʻa Mōsesé. ʻE lava ke tokoni e lēsoni ko ʻení ke fakamālohia hoʻo tui ki he Fakamoʻuí ʻi hoʻo ako ki Hono mālohi ki he meʻa kotoa peé ʻaki hono ʻiloʻi mo ako ha niʻihi ʻo Hono ngaahi huafá mo e ngaahi fatongiá.

Fakatefito ʻia Sīsū Kalaisí. “ʻI heʻetau tokanga taha ki Hono ngaahi huafá, ngaahi fatongiá, tuʻungá, mo e ngaahi ʻulungāngá, ʻe fakamoʻoni ʻa e Laumālié kiate Ia, ʻo ʻomi ha mahino mo ha ʻofa ʻoku lahi ange ki Hono tuʻunga totonú mo ha holi lahi ange ke hangē ko Iá” (Chad H Webb, “ʻOku Mau Lea ʻia Kalaisi, ʻOku Mau Fiefia ʻia Kalaisi” [lea naʻe fakahoko ʻi he fakamafola ʻo e ako fakataʻu ʻa e Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú, 12 ʻo Sune 2018], ChurchofJesusChrist.org).

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke kumi e ngaahi huafa ʻo Sīsū Kalaisí lolotonga ʻenau ako folofola fakatāutahá pe fakafāmilí pea omi mateuteu ki he kalasí ke vahevahe e ngaahi hingoa ne nau maʻú.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ngaahi Huafa ʻo Sīsū Kalaisí

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau fakahoko e ‘ekitivitī ko ʻení ʻi ha laʻipepa. Tānaki leva e ʻū laʻipepá pea lau e ngaahi talí, ʻo fakaafeʻi e kau akó ke mateʻi pe ko hai naʻá ne tohi ʻa e fakamatala takitaha.

Fakaʻaongaʻi ha miniti ʻe taha pea lisi ki he lahi taha te ke lava ʻo fakakaukau ki aí ʻi hoʻo tohinoa akó ʻa e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻokú ne fakamatalaʻi koé.

  • Ko e hā naʻá ke fakaʻaongaʻi ai e ngaahi foʻi lea mo e kupuʻi lea naʻá ke lisí?

Hangē pē ko hoʻo maʻu ha ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻokú ne fakamatalaʻi koé, ʻoku lahi foki ha ngaahi huafa mo ha ngaahi hingoa ʻo Sīsū Kalaisi ʻoku nau fakamatalaʻi Ia. ʻI he fakaʻau ke tau ʻiloʻi kakato ange e ngaahi huafa ko ʻení, ʻoku mahino lelei ange ai kiate kitautolu ko hai Ia pea mo e lahi ʻo ʻEne ʻofa ʻiate kitautolú.

Mahalo naʻe tauhi ʻe ha kau ako ʻe niʻihi ha lisi ʻo e ngaahi huafa mo e fatongia ʻo e Fakamoʻuí ʻi heʻenau tohinoa akó. Kapau ʻoku ʻikai, ʻe lava ke fakaafeʻi kinautolu ke nau fakahoko ia.

Lisi ʻi hoʻo tohinoa akó ha niʻihi ʻo e ngaahi huafa ʻo e Fakamoʻuí kuó ke ʻosi ʻiló.

  • ʻOku tākiekina fēfē ʻe hono ʻiloʻi mo mahino e ngaahi huafa ko ʻeni ʻo Sīsū Kalaisí ʻa e anga hoʻo vakai kiate Iá?

Fakakaukau ke ʻai ha lisi ʻo e ngaahi tali ʻa e kau akó ʻi he palakipoé. Ke tokoni ke fakaloloto e tui ʻa e kau akó kia Sīsū Kalaisí, fakakaukau ke fai ha ngaahi fehuʻi vakaiʻi hangē ko e “ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ʻilo e toʻutupú fekauʻaki mo e Fakamoʻuí?” pe “Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he huafa ko ʻení fekauʻaki mo Hono ʻulungāngá mo e tōʻongá?”

Naʻe akoʻi ‘e Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ha ngaahi founga ʻe lava ke tāpuekina ai kitautolu ʻi heʻetau ako lahi ange ki he Fakamoʻuí:

ʻĪmisi
Official portrait of President Russell M. Nelson taken January 2018

Ko e lahi ange hoʻo ako ʻo kau ki he Fakamoʻuí, ko e faingofua ange ia ho falala ki Heʻene ʻaloʻofá, ko ʻEne ʻofa taʻe-fakangatangatá, mo Hono mālohi fakaiviá, faifakamoʻuí, mo e mālohi ke huhuʻí.

(Russell M. Nelson, “Kuo Toetuʻu ʻa Kalaisi; ʻE Hiki e Ngaahi Moʻungá ʻi he Tui Kiate Iá,” Liahona, Mē 2021, 103)

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻokú ke fiemaʻu ai e tokoni mei he Fakamoʻuí naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Nalesoní?

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali pe fakamatalaʻi fakanounou ʻa e naunau ko ʻení ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e puipuituʻa ʻo e tohi Hepeluú.

Hangē pē ko ʻetau fiemaʻu ʻa e Fakamoʻuí, naʻe pehē pē mo e kau Kalisitiane Siu naʻe ʻikai ke nau ʻalu ki he ngaahi houalotu ʻa e Siasí koeʻuhí ko e fakatangá mo e ngaahi faingataʻa kehé. Naʻa nau foki ki he angamahení mo e tukufakaholo malu ʻo e lotu faka-Siú, ʻa ia naʻe ʻikai kau ai e tui kia Sīsū Kalaisí (vakai ki he Hepelū 10:25, 38–39). Te ke lava ʻo ako lahi ange fekauʻaki mo e tohi ko ʻení ʻaki haʻo ako ʻa e “ Hepeluú, Tohi ki he Kakai ” ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá.

Ko hono kumi e ngaahi huafa mo e ngaahi fatongia ʻo Sīsū Kalaisí

Naʻe vahevahe ʻe Paula ha ngaahi huafa mo ha ngaahi fatongia lahi ʻo e Fakamoʻuí naʻe ala tokoni ki he Kāingalotú ke nau fakatokangaʻi ʻenau fiemaʻu Iá. Hangē ko ʻení, ʻoku fakamamafaʻi ʻe he Hepelū 1:2 ʻa e huafa ʻo e Fakamoʻuí ko e “ʻAló,” ʻa ia ʻoku fekauʻaki mo ʻEne hoko ko e “ʻea-hoko ki he meʻa kotoa pē.” ʻOku fakamatalaʻi ʻe he Hepelū 1:2, 10 ʻa e fatongia ʻo Sīsū ko e Tupuʻanga ʻo e ngaahi langí mo e māmaní.

ʻE lava ke vahe ki he kau akó ha ngaahi veesi pau ke lau tautau toko ua pe fakakulupu iiki. Hili ʻenau laú, fakakaukau ke ʻai ha lisi ʻi he palakipoé ʻo e ngaahi hingoa ne ʻilo ʻe he kau akó.

Kuó ke mamata ʻeni ki ha ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi huafa ʻo e Fakamoʻuí, lau e ngaahi veesi ko ʻení pea kumi mo ha toe ngaahi huafa mo ha ngaahi fatongia ʻo Sīsū Kalaisi. Fakakaukau ke fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke maʻú.

Hepelū 1:1–3, 10

Hepelū 2:9–10, 17

Hepelū 3:1

Hepelū 5:8–10

Hepelū 9:11–16

  • Ko e hā ha foʻi moʻoni naʻá ke ʻilo fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei ha taha pe lahi ange ʻo Hono ngaahi huafá mo e fatongiá?

ʻE lava ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ha ngaahi moʻoni kehekehe, hangē ko e naʻe fakatupu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ngaahi langí mo e māmaní (vakai ki he Hepelū 1:2, 10) pe Ko Sīsū Kalaisi ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá pea ʻoku ʻi he tatau moʻoni ʻo ʻEne Tamaí (vakai ki he Hepelū 1:2–3).

Fili ha hingoa pe fatongia ʻokú ne fakahaaʻi ha ngāue ʻokú ke fiemaʻu ke fakahoko ʻe Sīsū Kalaisi ʻi hoʻo moʻuí, pea hiki ia ʻi lotomālie ʻi ha laʻipepa. ʻI hono fakaʻaongaʻi ʻo e folofolá, ko e Gospel Library app, pe ChurchofJesusChrist.org, kumi ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki he huafa ʻo Sīsū Kalaisí naʻá ke filí. Ko e founga ʻe taha ke kamata ʻaki hoʻo akó ko hono kumi e hingoa “Sīsū Kalaisí” ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá . Te ke lava leva ʻo kumi ha ngaahi potufolofola kehekehe ʻoku fakatefito ʻi he Fakamoʻuí.

Hiki takai ʻi he hingoá hoʻo ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí pea mo e ʻuhinga ʻoku mahuʻingamālie ai kiate koe ʻa e huafa ko iá. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi fakakaukau ko ʻení ʻa e

  • ngaahi kupuʻi lea mei he ngaahi veesi pe konga lea ʻokú ke laú,

  • ngaahi fakakaukau ki he founga ʻe lava ai ʻe hono fakahoko ʻe he Fakamoʻuí ʻa e fatongia ko iá ʻo tokoniʻi koe ʻi hoʻo moʻuí,

  • ko hoʻo ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke fakamālohia ai hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí ʻe hoʻo mahino kau ki he hingoa ko iá, pea mo

  • haʻo ngaahi fehuʻi pē fekauʻaki mo e hingoa ko iá.

Kapau ʻoku toe lahi e taimí, ʻe lava ke ʻoange ki he kau akó ha faingamālie ke nau kumi e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻí. ʻE lava foki ke fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e kalasí, ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki, pe ngaahi hoa. Fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi mo e mahuʻinga ʻo e ako lahi ange kiate Iá.

Ko ʻeni kuó ke akoako ke ʻiloʻi e ngaahi huafa mo e ngaahi hingoa ʻo Sīsū Kalaisí, toʻo ha kiʻi taimi ke ke fakakaukau ai ki he tuʻunga lelei hoʻo fakaʻaongaʻi e taukei ko ʻení ʻi hoʻo ako folofolá.

  • Naʻe tokoniʻi fēfē koe ʻe he fekumi ki he ngaahi huafa ʻo Sīsū Kalaisí ke ke ʻiloʻi lelei ange Ia?

  • Te ke lava fēfē ʻo fakakau hono ako ʻo e ngaahi huafa ʻo Sīsū Kalaisí ʻi hoʻo ako folofola angamahení?

Kumi e ngaahi huafa ʻo Sīsū Kalaisí ʻi hoʻo ako fakatāutahá pea mo ho fāmilí ʻi he hokohoko atu hoʻo ako e Fuakava Foʻoú mo e ngaahi folofola kehé.

Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá

Ko e hā ʻoku totonu ai ke u ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí?

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo pehē:

ʻĪmisi
Official portrait of President Russell M. Nelson taken January 2018

Kapau te ke hoko atu ke ako ʻa e meʻa kotoa pē te ke lava fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí, ʻoku ou palōmesi atu ʻe tupulaki hoʻo ʻofa kiate Iá, pea mo e ngaahi fono ʻa e ʻOtuá, ʻo mahulu hake ia ʻi he meʻa ʻokú ke lolotonga fakakaukau ki aí. ʻOku ou palōmesi atu foki ʻe fakautuutu hoʻo malava ko ia ke tafoki mei he angahalá. ʻE tupulaki ʻa ʻetau holi ke tauhi ʻa e ngaahi fekaú. Te ke lava lelei ange ai ʻo mavahe mei he fakafiefia mo e ʻefihia ʻa kinautolu ʻoku nau manukiʻi e kau muimui ʻo Sīsū Kalaisí. …

Ako ʻa e meʻa kotoa pē fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi ʻi he faʻa lotu pea fekumi fakamātoato ke mahino ʻa e ʻuhinga fakataautaha ʻo Hono ngaahi huafá kiate koé.

(Russell M. Nelson, “Kau Palōfitá, Takimuʻá, mo e Fono Faka-ʻOtuá” [fakataha lotu fakaemāmani lahi maʻá e kakai lalahi kei talavoú, 8 Sānuali 2017], ChurchofJesusChrist.org; tānaki atu ʻa e fakamamafá)

Hepelū 1:2, 10 . ʻE lava fēfē ʻe he fatongia ʻo Sīsū ko e Tupuʻangá ʻo tākiekina ʻeku moʻuí?

Naʻe fakamatala ‘e Seti H. Uepi, Pule ʻo e Seminelí mo e ʻInisititiuti ʻo e Lēsoni Fakalotú, ʻo pehē:

ʻĪmisi
Portrait of Chad Webb

Mahalo te mou manatuʻi naʻe hoko ʻa Palesiteni Poiti K. Peeka ko ha tokotaha ʻaati tuʻukimuʻa naʻá ne manako hono tā tongitongi ʻo e fanga manupuna papá. Naʻá ne hoko ʻi ha ʻaho ʻe taha ko ha pāsese ʻi ha kā naʻe fakaʻuli ai ʻa ʻEletā A. Fiotoa Tatolo, pea naʻe tuku ha taha ʻo ʻene ngaahi tā tongitongí ʻi he sea mui ʻo e kaá. ʻI ha mangafā ʻe taha, ne moloki ʻe ʻEletā Tatolo ʻa e taʻofií pea tō e tā tongitongí ki he falikí ʻo movete. Naʻe loto mamahi ʻa ʻEletā Tatolo, ka ne ʻikai mamahi ai ʻa Palesiteni Peeka. Naʻá ne pehē ange pē, “Sai pē ia. Naʻá ku ngaohi ʻena. Te u lava ʻo fakaleleiʻi ia.” Pea naʻá ne fai ia. Naʻá ne ngaohi ia ʻo mālohi ange he tuʻunga naʻe ʻuluaki ʻi aí pea toe lelei ange. Naʻe pehē ʻe Palesiteni Peeka, “Ko hai naʻá ne ngaohi koé? Ko hai ho Tupuʻangá? ʻOku ʻikai mo ha meʻa ʻi hoʻo moʻuí ʻe ngaofe pe maumau te Ne taʻe lava ʻo ngaohi pea mo fakaleleiʻi.”

(Chad H Webb, “ʻOku Mau Lea ʻia Kalaisi, ‘Oku Mau Fiefia ʻia Kalaisi,” Fakamafola Ako Fakataʻu ʻa e Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú, 12 ʻo Sune 2018, ChurchofJesusChrist.org)

ʻE lava fēfē ʻe hono ʻiloʻi ʻo Sīsū Kalaisí ʻo ʻomi ha ʻamanaki lelei kiate au?

ʻE lava e aʻusia ko ʻeni naʻe vahevahe ʻe ʻEletā Lonolo A. Lasipení ʻo tokoniʻi kitautolu ke mahino ʻa e founga ʻe lava ke ʻomi ai ʻe hono ʻiloʻi e ngaahi tuʻunga mo e fatongia ʻo Sīsū Kalaisí ha ʻamanaki leleí.

Hepelū 2:10 . Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku hoko ai ʻa Sīsū Kalaisi ko e “ʻEiki ʻo [hotau] fakamoʻuí”?

ʻOku vahevahe ʻe he konga podcast ko ʻení ha ngaahi fakakaukau ki he founga ʻoku hoko ai ʻa Sīsū Kalaisi ko e ʻeiki ʻo hotau fakamoʻuí:

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

Ko hono kumi e ngaahi huafa ʻo Sīsū Kalaisí ʻi he Tohi ʻa Molomoná

Ko ha founga ʻe taha ke tokoniʻi ai e kau akó ke nau ʻiloʻi e ngaahi huafa ʻo Kalaisí ko hono fakaʻaongaʻi e Tohi ʻa Molomoná. Fakakaukau ke fakahoko ‘a e ‘ekitivitī ko ʻení.

‘Eke ki he kau ako, “Ko e hā e tefitoʻi taumuʻa kakato ʻo e Tohi ʻa Molomoná?”

Fakamanatu ki he kau akó naʻe hiki e Tohi ʻa Molomoná ke fakalotoʻi ʻa e kakai kotoa pē, ko Sīsū ʻa e Kalaisí.

Ke tokoniʻi e kau akó ke nau houngaʻia ʻi he tefitoʻi taumuʻa ʻo e Tohi ʻa Molomoná, kole ki ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoní (1899–1994):

ʻĪmisi
Photograph of President Ezra Taft Benson. He is seated in a leather chair in front of a fireplace. His hands are clasped in front of him and he is wearing a large turquoise ring on one finger. Official portrait. 1986

ʻE lava ke maʻu ʻe he taha fekumi moʻoni ki he moʻoní ʻa e fakamoʻoni ko Sīsū ʻa e Kalaisí ʻi heʻene fakalaulauloto ʻi he faʻa lotu ki he ngaahi lea fakalaumālie ʻo e Tohi ʻa Molomoná.

ʻOku laka hake ‘i he vaeua ‘o e ngaahi veesi kotoa ‘o e Tohi ‘a Molomoná ‘oku [fekauʻaki mo] hotau ‘Eikí. ‘Oku ‘i ai ha huafa ‘e niʻihi ‘o Kalaisi ‘oku lahi ange hono toutou ngāue ʻaki ‘i he Tohi ‘a Molomoná ‘i he Fuakava Foʻoú.

ʻOku laka hake he ngaahi huafa kehekehe ʻe teaú ʻoku ʻai kiate Ia ʻi he Tohi ʻa Molomoná. ʻOku ʻi ai ha mahuʻinga makehe ʻo e ngaahi huafa ko iá ʻi hono fakamatalaʻi Hono natula faka-ʻOtuá.

(Ezra Taft Benson, “Come unto Christ,” Ensign, Nov. 1987, 83)

Fakaafeʻi e kau akó ke kumi hake ki ha vahe pē ʻi he Tohi ʻa Molomoná pea vakai pe te nau lava ʻo ʻiloʻi e ngaahi huafa pe hingoa ʻoku ʻuhinga kia Sīsū Kalaisí. Kole ki he kau akó ke līpooti ha huafa pe hingoa ne nau maʻu pea fakamatalaʻi e meʻa te ne lava ʻo akoʻi mai fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí.

Ngaahi huafa kehe ʻo Sīsū Kalaisí

Hili hono lisi ʻe he kau akó e ngaahi hingoa kuo nau ʻosi ʻiló, fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke nau lau fakavave e uepisaiti ko ʻení ʻo kumi ha ngaahi huafa kehe ʻo e Fakamoʻuí kuo teʻeki ke ʻiloʻi: ChurchofJesusChrist.org/comeuntochrist/believe/jesus/50-names-for-jesus

ʻE maʻu heni ʻe he kau akó ha ngaahi huafa kehe ke nau fili mei ai ʻi he taimi te nau fili mo ako ai ha hingoa ʻoku mahuʻingamālie taha kiate kinautolú.

Paaki