“Pagmalig-on ug Pagmakanunayon,” Suporta nga Giya: Tabang alang sa mga Kapikas ug Pamilya sa mga Nagpaayo (2014).
“Pagmalig-on ug Pagmakanunayon,” Suporta nga Giya: Tabang alang sa mga Kapikas ug Pamilya sa mga Nagpaayo.
Baruganan 8
Pagmalig-on ug Pagmakanunayon
“Busa, kutob sa modangop niini, kamo nasayud sa inyong mga kaugalingon nga lig-on ug makanunayon sa hugot nga pagtuo, ug sa butang diin sila nahimo nga gawasnon” (Helaman 15:8).
Pagtakda og mga Utlanan sa Pagpanalipud sa Atong Kaugalingon ug sa Atong mga Pamilya
Sa kasagaran mobati kita nga mabahin ang atong hunahuna tali sa pagsuporta sa atong mga minahal ug pagpaningkamot sa pag-atiman sa kaugalingon natong panginahanglan alang sa kaayohan ug kasiguroan, ilabi na kon ang atong mga minahal padayon nga nanglimbasog sa makadaot nga mga kinaiya. Gusto kitang mopakita sa atong gugma kanila samtang sa samang higayon manalipud sa atong kaugalingon ug sa uban. Ang pagkat-on unsaon sa paghigugma ug pagpanalipud sa atong mga kaugalingon dili lang importante alang sa pagpreserbar sa atong panabut sa kaugalingon natong bili apan mahimo usab kini nga panalangin sa atong mga minahal.
Ang pagtakda og mga utlanan nagpasabut nga butangan nato og utlanan o limit ang pihong mga lihok o mga indibidwal nga dili nato tugutan ang uban nga molapas. Ang pagsabut niini nga konsepto ug ang pagtakda og mga utlanan makatabang aron malikay kita sa pagbati nga kita mga biktima.
Ang mga utlanan nga atong gitakda makatabang aron atong makab-ot ang espiritwal, emosyunal, ug pisikal nga panginahanglan ug sa katapusan makatabang nga mobati kita nga luwas ug may kalinaw. Gikinahanglan nga mobati kita nga luwas ug maayo aron mahingpit ang atong paghigugma ug pagserbisyo sa uban. Hinoon, kon ang atong panginahanglan dili matuman sa eksakto, may responsibilidad kita sa pagpakigsulti sa atong mga minahal sa paagi nga makagamit sila sa ilang kabubut-on sa paghukom kon motabang ba sila nato o dili.
-
Sa unsang mga paagi nga ang imong mga utlanan makatabang nimo aron mobati nga luwas ug maayo? Sa unsang paagi kini makatabang nimo sa pagpakita og gugma sa imong kaugalingon ug sa uban?
Pagkadayag ug Pagkamatinud-anon
Ang pagkadayag ug pagkamatinud-anon ngadto sa atong mga minahal mahitungod sa atong kasakit ug unsang tabang ang atong gikinahanglan gikan nila posibling lisud. Hinoon, ang atong pagkahuyang makatabang aron mahimo kitang mas tinuod ug makatabang aron mas masabtan kita sa atong mga minahal. Kon magpadayon ang atong mga minahal sa paglapas sa mga utlanan pinaagi sa pagkadili mabination o kawalay paghigugma isip resulta sa ilang mga pagpili, nan ang pagpahamtang sa mga sangputanan mao ra ang pinakamaayo natong sunod nga buhaton. Mitudlo si Presidente Russell M. Nelson nga “ang tinuod nga paghigugma sa makasasala nagkinahanglan og maisug nga komprontasyon—dili pag-uyon! Ang tinuod nga paghigugma dili mosuporta sa kinaiya nga makadaot sa kaugalingon” (“Teach Us Tolerance and Love,” Ensign Mayo 1994, 71).
Duna kitay responsibilidad sa pagtakda ug klaro nga komunikasyon mahitungod sa mga utlanan, paghimo og mga patakaran, ug paghimo sa mga sakop sa pamilya nga may tulubagon sa ilang mga pagpili. Wala kini buhata alang sa pagkontrol sa uban kondili aron maminus ang negatibo nga epekto niini ug sa pagtabang sa atong mga pamilya nga magpabiling luwas ug maayo. Ang pagtakda og mga utlanan makatabang usab aron kita mahinumdom sa atong bili isip mga anak sa Dios ug mahibalo nga angay kitang higugmaon ug minaayuhon sa atong kinabuhi. Daghang kapikas ug mga sakop sa pamilya nakakita nga kon dayag ang ilang pagsultihanay mahitungod sa ilang mga pagbati ug mga kasinatian ug dayon magtakda og lig-ong mga utlanan ug mga sangputanan, mas hingpit nga masabtan sa ilang mga minahal ang makadaot nga mga epekto sa ilang mga pagpili ug mga lihok. Ang pagsinati sa mga sangputanan makahatag sa atong mga minahal sa gikinahanglan kaayo nila nga kadasig aron makaplagan ang pagkaayo ug maulian. Ang pagtakda og mga limit makatabang usab sa pagdapit sa Espiritu sulod sa atong mga panimalay ug sa kinabuhi sa mga sakop sa atong pamilya tungod kay makatabang kini aron dayag kita, matinuoron, mapaubsanon, ug lig-on ug magtugot nga ang atong mga minahal makagamit og maayo sa kaugalingon nilang kabubut-on.
-
Sa unsang paagi nga ang pagkamatinuoron ug pagkadayag sa imong pakigrelasyon sa imong minahal nakapanalangin sa imong kinabuhi?
-
Kon ugaling gibati nimong wala nimo mahimo ang pagkadayag o pagkamatinud-anon ngadto sa imong minahal kutob sa imong gusto, unsay pwede nimong buhaton aron makahimo ka sa pagpakigsulti sa mas matinuorong paagi?
Pagpahamtang sa mga Sangputanan kon Gilapas ang Utlanan
Kon padayon nga dili motahud ang atong mga minahal sa atong mga utlanan, kinahanglan nga hatagan nato og mga sangputanan. Sa atong pagbuhat niini, kinahanglan nga tinguhaon nato ang giya sa Ginoo. Makatabang kanato ang Espiritu sa pagkahibalo kon unsay pinakamaayo para sa atong mga minahal ug para kanato. Walay usa ka pamaagi nga mohaum para sa tanan.
Hinoon, adunay pihong mga baruganan nga makagiya kanato sa pagtakda og mga utlanan ug sa mga sangputanan alang sa mga sakop sa atong pamilya. Sama pananglit, ang atong mga utlanan ug mga sangputanan kinahanglang ibase sa baruganan sa kabubut-on—kinahanglang magsentro kini sa unsay atong mahimo ug buhaton kay sa unsay atong gusto o gilauman nga buhaton sa uban. Ang mga utlanan ug mga sangputanan kinahanglang klaro ug tinuod. Kinahanglan nga dinasig ug isulti kini pinaagi sa gugma, dili sa kasuko o isip silot. Posible nga maglakip kini og natural nga resulta sa butang nga gihimo. Pwede natong masugdan pinaagi sa yano ug pihong mga limit nga mahimo ra natong buhaton. Sama pananglit, ang tukmang dapit kon asa magsugod mao ang pag-insister nga ang atong mga panimalay gawasnon sa pornograpiya, makadaot nga mga substansya, o sa may kalabutan nga negatibong mga impluwensya. Kon ang atong mga minahal molapas sa usa niini nga mga utlanan, nan ipahamtang ang may kalabutan nga mga sangputanan. Magtugot kini nga ang atong mga minahal mahibalo nga duna kitay mga limit ug dili nato tugutan ang dili maayong kinaiya.
Ang ebanghelyo nagtudlo kanato og usa ka sundanan sa atong Amahan nga naghatag og mga sugo ug dayon nagtugot nga adunay mga sangputanan sa pagkasupakan. Sama pananglit, gitudloan kita sa mga kasulatan nga kon mosupak kita sa mga sugo, dili kita makabaton sa Espiritu isip atong kanunay nga kauban (tan-awa sa Mosiah 2:36). Sa atong kinabuhi, ang pagtakda og mga limit sa dautang kinaiya sa atong mga minahal magpahinumdom kanato nga takus kita nga higugmaon ug tahuron. Ang atong mga minahal nagkinahanglang makasabut nga ang atong mga utlanan mao ang mahitungod sa atong obligasyon sa pagtuman sa ikaduhang dako nga sugo sa paghigugma sa atong kaugalingon ug sa atong mga silingan (tan-awa sa Matthew 22:39).
Kinahanglan atong malantaw nga ang atong mga utlanan pagahagiton ug ang mga sangputanan gikinahanglan nga ipahamtang. Apan pwede ra usab natong hinumduman nga ang mga pagkasayop maoy mga oportunidad sa pagkat-on. Kon mag-establisar kita og sangputanan sa pipila ka buhat, kinahanglan nga usa kini ka butang nga andam natong buhaton pinaagi sa espiritu sa paghigugma ug pagkat-on. Ang mga utlanan ug mga sangputanan nga atong giestablisar kinahanglang itakda diha sa kaalam, pinasubay sa ebanghelyo, ug pinaagi sa giya sa Espiritu Santo. Makapangayo usab kita og tabang pinaagi sa pagkonsulta sa usa ka kasaligan nga tawo nga makasuporta, sa eklesyastikal nga lider, o propesyunal nga tigtambag. Makatabang kini aron atong matimbang-timbang ang atong panghunahuna ug maalerto sa bisan unsang utlanan og mga sangputanan nga wala madasig sa tinuod ug mahigugmaong mga baruganan.
Ang Ginoo motabang kanato ug mosuporta kanato samtang magtakda kita og mga limit ug mopahamtang sa mga sangputanan alang sa kasiguroan ug kaayohan sa atong mga pamilya. Kon buhaton nato kini, ang Iyang impluwensya magdala og dugang nga kalinaw sa atong kinabuhi ug sa kinabuhi sa atong mga minahal.
-
Sa unsang paagi nga ang mga utlanan ug mga sangputanan makatabang kanimo ug sa imong minahal aron maulian ug mamaayo?
-
Unsa ang pipila ka sangputanan nga pweding ipahamtang kon ang imong minahal molapas sa utlanan?
-
Unsa ang tukmang buhaton ngadto sa usa ka minahal kinsa balik-balik nga pakyas sa pagtahud sa mga utlanan nga imong gitakda?
Pagbuhat sa Unsay Atong Mahimo aron Mapreserba ang Atong mga Pakigrelasyon
Ang kasakit nga atong bation isip resulta sa mga pagpili sa atong mga minahal daw lisud sagubangon. Posible kitang maghunahuna nga, “Hangtud kanus-a kaha ko makapadayon sa paglahutay niini?” May mga higayon, nga daw ang bugtong opsyon alang sa kahupayan mao ang pagpahimulag sa atong kaugalingon gikan sa atong mga minahal o gani pagtapus sa atong mga pakigrelasyon kanila. Sa laing bahin, kinahanglan nga himoon nato ang tanang igong paningkamot sa pagpreserba sa atong mga pakigrelasyon sa pamilya.
Ang kabalaan sa kaminyoon ug mga pamilya balik-balik nang gitudlo sa karaan ug sa modernong mga propeta ug mga apostoles. Si Elder M. Russell Ballard mitudlo:
“Ako motawag sa mga miyembro sa Simbahan ug sa mapasaligon nga mga ginikanan, mga apohan, ug mga paryente bisan asa sa pagtuman sa [ang pamilya] nga pamahayag, aron himoon kini nga bandera nga susama sa kang Heneral Moroni nga ‘titulo sa kalingkawasan,’ ug sa pagpasalig sa atong kaugalingon sa pagsunod sa lagda niini. …
“Sa kalibutan karon, diin ang hulga ni Satanas batok sa pamilya nagkadaghan, ang mga ginikanan kinahanglang mobuhat sa tanan nilang mahimo aron sa paglig-on ug pagpanalipud sa ilang mga pamilya” (“Ang Pinakamahinungdanon Mao ang Molungtad og Dugay Liahona, Nob. 2005, 42, 43).
Kinahanglan nga tinguhaon nato ang direksyon ug kalig-on sa Ginoo sa pagsuporta kanato samtang maningkamot kita sa pagkahibalo sa Iyang kabubut-on kabahin sa atong mga pakigrelasyon sa pamilya.
-
Unsa ang pwede nimong buhaton aron mapakita ang pagkamatinuoron sa imong pakigrelasyon pinaagi sa pagmentinar og klaro nga mga limit [kinutoban]?
-
Sa unsang paagi nga ang pagkaadunay mga utlanan makatabang sa pagpreserba sa imong kaugalingon nga bili?
Pagsabut nga Dili Kita Kinahanglang Mag-antus sa Abusadong Kinaiya sa Atong mga Minahal
Ang bisan unsang pag-abuso nga atong masinati sa mga kamot sa atong mga minahal dili makatarunganon. “Ang abuso mao ang pisikal, emosyunal, sekswal, o espiritwal nga ngil-ad nga pagmaltrato sa uban. Dili lang kini makapasakit sa lawas, apan makahatag kini og dakong kadaot sa hunahuna ug espiritu, moguba sa pagtuo ug makamugna og kalibug, pagduha-duha, kawalay pagsalig, pagbati nga sad-an, ug kahadlok” (Responding to Abuse: Helps for Ecclesiastical Leaders [1995], 1). Kadtong nag-antus gikan sa dili mapugngan nga mga kinaiya usahay mosalmot sa abusadong kinaiya. Samtang mag-ampo kita nga mapuno ang atong kasingkasing sa “pagsabut ug paghigugma” (“Sa Pagpaubos, Among Manluluwas,” Mga Himno, nu. 102), nasayud kita nga ang Ginoo wala maglaum og dili gusto nga mag-antus kita sa pagpang-abuso. Importante nga buhaton nato ang gikinahanglang mga lakang aron mapreserba ang atong kaayohan, magpabiling luwas, ug mahunong ang pagpang-abuso. Tingali nagkinahanglan kita nga mangayo og tabang gikan sa Langitnong Amahan, mga lider sa Simbahan, o ubang kasaligan nga mga indibidwal kon unsaon sa pagpanalipud ang atong kaugalingon.
Sa ubang higayon ang panagbulag o pagdiborsyo makatarunganon. Miingon si Elder Dallin H. Oaks:
“Kami nahibalo nga daghan kaninyo mga inosenting biktima—mga miyembro nga ang unang mga kapikas kanunay nga nagluib sa mga sagradong pagpakigsaad o mitalikod o midumili sa pagtuman sa mga katungdanan sa kaminyoon sulod sa dugayng panahon. Ang mga miyembro nga nakasinati sa ingon nga pang-abuso nasayud sa mga kahimtang nga labaw pa kay sa diborsyo.
“Kon ang kaminyoon patay na ug wala nay paglaum nga maulian pa, gikinahanglan nga adunay paagi sa pagtapos niini.” (“Diborsyo,” Liahona, Mayo 2007,70–71).
Kon pamalandungan ang panagbulag o diborsyo, makatabang sa kasagaran ang pagpangayo og tambag gikan sa mga lider sa Simbahan ug sa uban. Hinoon, usa kini ka personal nga desisyon nga atong himoon uban sa giya sa Ginoo.
-
Unsaon nimo sa paghimo og tukmang pagsanong sa usa ka minahal nga abusado?
Kon mag-establisar kita og sangputanan sa pipila ka buhat, kinahanglan nga usa kini ka butang nga andam natong buhaton pinaagi sa espiritu sa paghigugma ug pagkat-on. Ang mga utlanan ug mga sangputanan nga atong giestablisar kinahanglang itakda diha sa kaalam, pinasubay sa ebanghelyo, ug pinaagi sa giya sa Espiritu Santo.