Kaputli sa Mahugaw nga Kalibutan
Ang mga tigsulat sa mga magasin sa Simbahan nakighimamat og grupo sa mga young adult sa lain-laing bahin sa kalibutan aron paghisgut sa mga hagit ug mga panalangin kon magpabiling putli sa usa ka kalibutan nga wala maghatag og bili—ug gani nagbiay-biay—sa kaputli. Among nasayran nga ang ilang prangka, matinuoron, ug kinasingkasing nga diskusyon makapabayaw ug makadasig ug naglaum kami nga inyo usab nga madiskobrehan nga ang ilang mga komentaryo usa ka butang nga makatabang kaninyo sa paghatag og bili sa kasagrado sa kaminyoon ug pisikal nga kasuod.
Uban sa daghang mga tawo nga nangatarungan sa imoral nga batasan, unsa nga kamatuoran sa ebanghelyo ang nakatabang kaninyo nga magpabiling putli sa sekswalidad?
Martin Isaksen, Norway: Giingon diha sa mga kasulatan nga magmaputli. Kana igo na alang kanako.
Lizzie Jenkins, California, USA: Ang pagkaputli usa ka pasalig. Tumanon kini ninyo. Kini usa ka paagi sa kinabuhi.
Liz West, England: Ang pagsabut kon si kinsa ko, ang pagsabut nga adunay mas nindot pa nga kinabuhi kaysa karon ug kining usa ka gabii nakatabang pag-ayo kanako. Ang plano sa kaluwasan—bisan sa dihang tin-edyer pa ko dili pa ko makaesplikar niini pag-ayo—dako og maitabang. Ang konsepto sa mahangturong kaminyoon talagsaon kaayo! Kon ang mga tawo makasabut niining pasalig, ilang maamguhan kon unsa ka talagsaon nga gibutang sa Dios ang mga pamilya dinhi ug naghatag kanato og mga sugo aron dili lang kita luwas apan kita usab magmalipayon. Samtang nagsunod ko niining mga baruganan ug mipakigbahin niini sa akong mga higala, nag-ingon, “Dili ko moinom” o “Dili ko moadto niini nga party” o “Dili ni nako buhaton,” sila nagtahud kanako. Sa katapusan wala sila mobiya kanako. Ang pagsabut nga ako adunay bili isip anak sa Dios ug ang Langitnong Amahan nasayud kon si kinsa ko ug sa tinuoray nag-amuma kanako usa ka talagsaong kalig-on.
Anna (Anya) Vlasova, Russia: Kini nakatabang pag-ayo nako kon maghunahuna ko nga nahilakip ko sa usa ka langitnong pamilya. Nahigugma ug nagtahud ko sa Dios ug dili ko gustong mobati nga maulaw ngadto Kaniya tungod sa mga pagpili nga akong gihimo.
Kaylie Whittemore, Florida, USA: Sigurado ko nga ang pagsabut sa kabalaan sa mga pamilya naghatag kanako og lig-on nga desisyon nga mosunod sa balaod sa kaputli. Dugang pa ang pagkaamgo nga kon kita makasupak sa mga sugo, adunay negatibong mga sangputanan nga dili nako gustong masinati.
Falande (Fae) Thomas, Haiti: Naghunahuna gyud ko pag-ayo kon unsa ang isulti sa mga tawo, “Nganong unya-unyaon pa man kon maangkon na nimo ang tanang butang karon?” Apan naghunahuna ko kon unsa ka dugay kana nga kalipay molungtad. Mas ganahan kong mosunod sa balaod sa kaputli ug, sa pagtapos sa adlaw, mobati og kalinaw.
Hippolyte (Hip) Kouadio, Ivory Coast: Usa sa mga butang nga nakatabang pag-ayo kanako mao ang pamahayag sa pamilya: “Kami … mopahayag nga ang Dios misugo nga ang sagrado nga mga gahum sa paglalang pagagamiton lamang tali sa lalaki ug babaye, kinsa legal nga naminyo isip bana ug asawa.”1
Lain nga butang nga nakatabang mao ang paagi giunsa sa mga Kaigsoonan pagpasabut sa kaputli ngari kanato. Sila mipasidaan kanato kon sa unsang paagi magsugod ang imoralidad ug nagtudlo nga kon atong giabusaran ang atong lawas, atong giabusaran ang atong kalag. Si Elder Jeffrey R. Holland mitudlo nga ang Manluluwas misakripisyo alang kanato aron kita inig-abut sa adlaw makabaton og nabanhaw nga lawas. Ang paagi nga kita magmapasalamaton sa sakripisyo nga Iyang gibuhat mao ang paghimo sa atong lawas nga limpyo.2
Liz: Nakahinumdom ko sa usa ka partikular nga panag-istoryahanay sa dihang mga 15 anyos pa ko. Kami naghisgut nganong dili ko motuo sa hilabihang kasuod sa dili pa magminyo, ug nakahinumdom ko nga siya misulti, “Sige, apan unsaon nimo kon kini mahitabo gayud? Unsa na lang kon usa ka gabii, imo lang … ?” Apan nasayud ko nga aduna koy kapilian. Wala ray “mahitabo.”
Talagsaon alang kanako nga ang Langitnong Amahan naghatag kanato og kabubut-on ug mga sugo aron libre kita ug si Satanas naningkamot pag-ayo sa pagpriso o pagpugong kanato. May mga higayon nga ang akong mga higala maghisgut sa usa ka butang nga posibleng may “mahitabo” sa mga party diin ang mga tawo nag-inom ug nagparis-paris. Dili nako ibutang ang akong kaugalingon niana nga mga sitwasyon. Ang pagpili dili himoon kon kamo anaa na nga mosulti og oo o dili. Ang pagpili himoon sa wala pa mahitabo, sa dihang inyong gipangutana ang inyong kaugalingon, “Moadto ba ko sa party?”
Daghang mga tawo, nga dili sila maghunahuna daan ug dili maghunahuna sa mga sangputanan, buhaton nila ang ilang gusto nianang higayona. Apan kon kamo mosulti, “Gusto ko nga kini ang resulta; busa himoon ko kining mga pagpili,” dayon makalikay ka og daghang kasamok.
Kamo naghisgot og kabubut-on ug mga kasugoan. Apan ang mga pakigsaad—mga pakigsaad sa bunyag o sa templo—makatabang ba kaninyo nga masunod ang inyong mga sumbanan?
Fae: Maghunahuna ko sa akong kinabuhi sa dihang wala pa ko mabunyagi ug sa kamakahuluganon sa kinabuhi karon nga nakahimo ko og mga pakigsaad. Makapatingala kaayo kon unsang paagi kita mapasaylo tungod sa Pag-ula. Kon naghinumdom ko sa akong mga pakigsaad, naghunahuna ko sa unsang paagi makahinulsol ko, mahimong mas maayo, ug magpadayon.
Anya: Ilabi na kon anaa sa templo kamo makakita sa mahangturong panglantaw. Ang templo makatabang kaninyo sa paghunahuna sa inyong kahangturan ug dili lang sa karon, mao nga makahimo mo og mas maalamong pagpili.
Lizzie: Kasagaran kita nagtuo nga ang kasuod sa sekswal dautan, apan dili. Kini lang pagahimoon sa may hustong katungod, sa husto nga panahon, ug sa husto nga tawo. Kana mao ang pakigsaad. Kamo naghimo og mga pasalig. Kamo moingon, “Andam na gyud ko alang niining lakang sa akong kinabuhi.” Ang mga pakigsaad makatabang kanako tungod kay nasayud ko nga nagbuhat ko sa mga butang sumala sa han-ay nga angay kini nakong buhaton. Ug nasayud ko nga kon buhaton nako ang kabubut-on sa Amahan, mas malipay ko.
Jonathan Tomasini, France: Dili nako matinuoron sa akong kaugalingon ug sa Dios kon wala nako matuman ang akong mga pakigsaad. Ang mga pakigsaad sa kaminyoon nakatabang kanako sa paglantaw nga gusto nakong ihalad sa akong asawa kanang usa ka tawo nga may pagpugong sa kaugalingon, nag-andam nga mahimong buotan nga bana, ug nagpabiling putli.
Adunay daghang mga argumento sa kalibutan—kadaghanan niini makapadani ug makalibug—nganong ang balaod sa kaputli wala na sa uso. Unsa nga mga argumento ang inyong nadungog ug giunsa ninyo pagtubag niadtong mihagit sa inyong mga sumbanan?
Lizzie: Sa akong senior year sa high school, nakahinumdom ko og usa ka magtutudlo nga mihatag og “tambag.” Siya naminyo paggradwar gyud sa high school, ug kini natapos nga bati gyud kaayo, mao nga siya misulti kanamo nga “adunay daghang isda sa dagat.” Iyang gipasabut nga adunay daghang mga butang nga among sulayan, daghang mga tawo nga mahimong sulayan. Nakahinumdom ko nga natingala sa akong magtutudlo nga misulti niana. Sukad niadtong higayona naghunahuna ko nga, tinuod, adunay daghang mga tawo, apan dili ko ganahan og daghang mga tawo.
Jonathan: Usa nako ka kaila miingon nga kon siya anaa sa usa ka relasyon, gusto niyang mahibaloan kon siya ba parison [compatible] niana nga tawo sa sekswal nga paagi. Siya mihatag og ehemplo sa pagpakig-date sa lalaki nga iyang ganahan, ug human nga sila nagkasuod, siya mibati nga sila dili parison ug ang relasyon wala molambo. Iyang gigamit kana nga kasinatian sa paghimo sa iyang argumento, ug ingon og kini makapadani. Sa katapusan, akong gipasabut kaniya nga nagtuo ko nga mailhan nako pag-ayo ang tawo sa laing pamaagi, ug kon inyo kining buhaton ug magsalig samtang magsunod sa balaod sa kaputli, adunay mas maayong pagkaparis kon kamo magminyo.
Anya: Ang pinaka-komon nga argumento nga kanunay nakong madunggan mao nga kon ang duha ka tawo nagkahigugmaay, ok lang; ang kasuod sa sekswal usa lamang ka ekspresyon sa gugma.
Martin: Usa ka butang ang akong mahunahunaan kon makadungog sa pagpangatarungan nga “Naghigugmaay mi sa usag usa” mao ang kinutlo ni Presidente Spencer W. Kimball. Siya miingon nga kanunay ang kahigal mosulod kon ang tawo maghunahuna nga sila naghigugmaay.3 Mao kana ang mahitabo sa daghang mga tawo kon sila nagkasuod na kaayo sa dili pa maminyo: kini usa ka higal bisan tuod sila naghunahuna nga sila naghigugmaay sa usag usa. Kon sila naghigugmaay sa usag usa, sila motahud sa usag usa, mosuporta sa usag usa, ug mosabut nga adunay eksaktong panahon para sa pakigsuod. Ug, para nako, ang pakigsuod sa wala pa ang kaminyoon nagpakita nga dili gyud ninyo suportahan ang usag usa sama sa inyong gihunahuna. Tungod kay kon kamo wala magtinabangay sa pagsunod sa inyong mga sumbanan karon, dayon unsaon man ninyo unya pagsuporta sa usag usa?
Kaylie: Pipila sa mga tawo nga dili motuo sa Dios mibati nga ang Biblia ug ang balaod sa kaputli wala sa uso. Aduna koy mga higala sa high school kinsa dili gayud motuo nga adunay dios—ug aduna koy higala nga dili gayud motuo sa mga pagtulun-an sa iyang relihiyon. Siya nagtuo sumala sa iyang gusto, unsa ang iyang gituohan nga eksakto alang kaniya. Ang pisikal nga kasuod sa sekswal, sa iyang panglantaw, usa ka pagpalipay sa kaugalingon, ug bisan unsang butang nga mopugong nianang pagpalipay dili maayo.
Sa akong hunahuna ang akong higala natingala nga nagtuo ko sa Biblia ug sa mga sugo sa Dios, apan naningkamot ko sa pagtabang kaniya aron siya makasabut nga wala nako lantawa ang mga kasugoan isip restriksyon; ako kining gisunod tungod kay kini mas makapalipay kanako. Bisan tuod wala mi magkauyon, iya kong gitahud, ug nagpabilin ming suod kaayo nga managhigala.
Liz: Kining tanan nga mga argumento adunay tubag sa nag-unang mga baruganan sa ebanghelyo. Kon kamo nagtuo nga adunay Dios, kon kamo nagtuo nga adunay mas dakong plano, kon kamo nagtuo nga adunay pagkamay-tulubagon, kon kamo nagtuo nga dunay usa ka tawo nga nahigugma kaninyo ug nabalaka kaninyo, ug kon kamo nagtuo nga kamo aduna nay bili daan tungod kay kamo anak sa Dios—dayon mas ikonsiderar ninyo ang inyong kaugalingon nga may bili ug motahud sa inyong lawas. Kon ang mga tawo wala masayud o dili motuo niining mga baruganan, sila molantaw sa ubang mga tawo ug lugar aron makita ang ilang bili.
Unsa nga mga impluwensya o mga ehemplo ang nakatabang kaninyo sa pagpasalig sa pagsunod sa balaod sa kaputli?
Hip: Ako adunay kauban sa kwarto nga minyounon na. Usa ka adlaw kami nag-istorya kabahin sa iyang umaabot nga kasal, ug may usa ka tawo nga nangutana, “Unsa nga mga pasalig gihunahuna ninyong duha aron makatabang kaninyo nga magmalig-on? Ang iyang tubag mao, “Ang dili pagsunod sa balaod sa kaputli makadaut sa among relasyon. Busa mihukom mi nga dili mi mobuhat og bisan unsang butang nga dili mi komportabling mobuhat sa atubangan sa bishop o sa among mga ginikanan.” Kana adunay impluwensya gihapon ngari kanako.
Jonathan: Karon nga ako young adult na, mas sayon sa pagpaminaw sa mga propeta ug sa pagpamalandong sa mga butang nga gisulti sa mga lider sa Simbahan. Sa wala pa kini, sa akong hunahuna ang dako nga responsibilidad anaa sa atong mga ginikanan ug pamilya. Ang Simbahan makahatag og impormasyon og daghang talagsaong mga butang, apan ang ehemplo sa akong pamilya nakatabang kanako sa pagkaamgo nga ang ebanghelyo usa ka maanindot nga butang ug makapalipay kanato.
Liz: Sa dihang nagdako ko, ang pinakaduol nako og edad nga miyembro sa Simbahan nagpuyo og usa ug tunga ka oras gikan sa among balay, mao nga walay laing miyembro sa eskwelahan. Apan usa ka butang ang nakapadayeg kanako pag-ayo nga bisan tuod nag-inusara ko, ang mga lider kanunay motambong sa Mutual; sila kanunay anaa sa seminary; sila kanunay motungha sa pagtudlo sa leksyon alang kanako—sa tanang higayon. Sila dili gyud mosulti, “Nan, usa lang akong estudyante mao nga dili na lang ta magklase karon.” Sigurado ko nga daghan ko og nakat-unan, apan ang dili gayud nako makalimtan mao nga ang akong mga lider makanunayon. Ug tungod kanila, ako adunay mga oportunidad nga mabati ang Espiritu.
Sa akong hunahuna dili gayud nato hingpit matugkad ang gasa sa Espiritu Santo. Bisan tuod anaa ang akong mga ginikanan ug akong pamilya ug akong mga lider, kon anaa nako sa eskwelahan nag-inusara ko. Apan ang Espiritu nag-uban kanako. Mao nga bisan unsang makapaanaa sa Espiritu sa kinabuhi sa usa ka tawo mahimong dako nga impluwensya sa pagtabang niana nga tawo sa pagsunod sa balaod sa kaputli.
Lizzie: Usa sa pinaka-dakong impluwensya mao ang pagbaton og pagpamatuod sa akong kaugalingon. Kon kamo wala gayud makagamot sa ebanghelyo, sayon lang sa pagbalhin og laing dalan. Apan kon kamo magsugod nga adunay siguradong lig-ong pundasyon sa ebanghelyo, ang tanan mosunod.
Hip: Kon kamo gustong malig-on sa pisikal nga paagi, kamo mag-work out, ug kon kamo mag-work out, inyong makita ang mga resulta. Kon ato kining gamiton sa espiritwal nga paagi, kita kinahanglang mag-work out sa espirituhanong paagi. Adunay daghang mga butang nga atong mahimo para sa espirituhanong pag-work out, sama sa pagbasa sa mga kasulatan ug pagbuhat kutob sa atong mahimo nga makabaton sa Espiritu. Kita usab maghimo og matarung nga mga tumong ug magbuhat sa pagkab-ut niadtong mga tumong. Apan sa pagkab-ut niadtong mga tumong, dili ni nato mahimo nga mag-inusara. Kinahanglan nga kauban nato ang Ginoo. Gikan Kaniya atong makuha ang kalig-on ug ang Espiritu sa pagbuntog niadtong mga hagit. Dayon kita makasunod sa hangyo ni Presidente Thomas S. Monson:
“Ayaw itugot nga ang kainit sa inyong pagbati moguba sa inyong mga damgo. Pakigbatok sa tintasyon.
“Hinumdumi ang mga pulong gikan sa Basahon ni Mormon: ‘Ang pagkadautan dili mahitabo nga mahimo nga kalipay.’”4
Gilitratohan ni Craig Dimond