Te piti o te ture rahi
E tae mai tō tātou ’oa’oa rahi a’e ’ia tauturu ana’e tātou i tō tātou mau taea’e ’e te mau tuahine.
E au mau taea’e ’e au mau tuahine here, māuruuru nō te mau mea ato’a tā ’outou e rave nei nō te tauturu i te ha’aputuputura’a ia Iseraela i nā pae e piti o te pāruru, nō te ha’apa’ari i tō ’outou ’utuāfare, ’e nō te ha’amaita’i i te orara’a o te feiā nava’i ’ore. Māuruuru nō te orara’a ’ei feiā pe’e mau nō Iesu Mesia.1 ’Ua ’ite ’outou, ’e e mea au nā ’outou ’ia ha’apa’o i tāna nā ture rahi e piti, ’ia here i te Atua ’e ’ia here i tō ’outou ta’ata tupu.2
I roto i nā ’āva’e e ono i ma’iri a’e nei, ’ua fārerei māua te tuahine Nelson e rave rahi tauatini feiā mo’a, ’a rātere ai māua i Amerika Rōpū, i Amerika apato’a, i te mau fenua nō Patifita, ’e i roto i te mau ’oire e rave rahi i roto i te mau hau ’āmui nō Marite. ’A rātere ai māua, tō māua ti’aturira’a, ’o te patura’a ïa i tō ’outou fa’aro’o. Terā rā, i te mau taime ato’a, ’ia ho’i mai māua, tō māua te fa’aro’o tei ha’apūaihia nā te mau melo ’e te mau hoa tā māua i fārerei. E nehenehe ānei iā’u e fa’a’ite atu e toru taime faufa’a roa tā māua i fārerei ’aita i maoro a’e nei ?
I te ’āva’e Mē ra, ’ua rātere atu māua te tuahine Nelson ’e o Elder Gerrit W. ’e te tuahine Susan Gong i Patifita Apato’a. I Auckland, Niuterani, e fāna’ora’a ta’a ’ē tō mātou i te fārereira’a i nā ti’a fa’atere nō nā fare purera’a mahometa e piti i Christchurch, Niuterani, i reira ho’i te pupuhira’ahia, ma te ri’ari’a rahi, e piti ’āva’e nā mua atu, tē tahi mau ta’ata ha’amori hara ’ore.
’Ua fa’a’ite mātou i tō mātou here i teie mau taea’e nō te tahi atu fa’aro’o ’e ’ua ha’apāpū fa’ahou mātou i tō tātou fafau-’āmui-ra’a ’ia fa’atura i te ti’amāra’a i te pae fa’aro’o.
’Ua pūpū ato’a mātou i te ’ohipa tāmoni ’ore ’e te tahi tauturu moni iti nō te patu fa’ahou i tā rātou fare purera’a. ’Ua ī tā mātou fārereira’a ’e teie mau ti’a mahometa, i te mau parau here o te autaea’era’a.
I te ’āva’e ’Ātete ra, ’ua fārerei māua te tuahine Nelson ’e o Elder Quentin L. ’e te tuahine Mary Cook, e rave rahi ta’ata i Buenos Aires, Rāparata—te rahira’a o rātou e ’ere i tā tātou ha’apa’ora’a—tei tauihia te orara’a nā te mau pārahira’a tūra’ira’i tei hōro’ahia ia rātou nā roto mai i tā tātou fa’anahora’a tauturu a te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei. ’Ua putapū tō mātou ’ā’au ’a fa’a’ite mai ai rātou i tō rātou ’oa’oa rahi i te mea ē, e nehenehe fa’ahou ia rātou ’ia teretere.
Te toru o te taime faufa’a roa, ’ua tupu ïa tau hepetoma i ma’iri a’e nei i Roto Miti. Nā roto mai te reira i te hō’ē rata ta’a ’ē roa tā’u i fāri’i i tō’u mahana fānaura’a, nō ō mai i te hō’ē tamāhine tā’u e pi’i ē, o Mary—14 matahiti.
’Ua pāpa’i o Mary nō ni’a i te mau mea hō’ē ā tā māua : « E 10 tamari’i tā ’oe. E 10 tamari’i mātou. E parau ’oe i te reo tinitō. E hitu tamari’i i roto i tō’u ’utuāfare, tae noa atu iā’u, ’ua fa’a’amuhia mātou i te fenua Taina, nō reira, e reo tinitō tō mātou reo tumu. E taote tāpū māfatu ’oe. E piti taime te tāpūra’ahia te māfatu o tō’u tuahine. E mea au nā ’oe e piti hora purera’a. E mea au nā mātou e piti hora purera’a. E reo maita’i roa tō ’oe. E reo maita’i ato’a tō tō’u taea’e. E mata pō tōna mai tō’u ».
’Ua putapū roa vau i te mau parau a Mary, tei fa’a’ite mai ’eiaha tōna noa vārua rahi, tē fa’aro’o ato’a rā o tōna metua vahine ’e te metua tāne.
E ’imi te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei, ’e te tahi atu feiā pe’e ia Iesu Mesia, i te mau rāve’a nō te tauturu, nō te fa’ati’a i ni’a, ’e nō te here ia vetahi ’ē, i te mau taime ato’a. O rātou tei hina’aro ’ia parauhia e mau ta’ata nō te Fatu « ’ua hina’aro ’ia tauturu te tahi i te tahi i te hōpoi i tā ’outou mau hōpoi’a, ’ia ’oto, ’a ’oto ai te feiā ’oto ra; ’e ’ia ha’amāhanahana ia rātou i tei au ’ia ha’amāhanahanahia ra ».3
Tē hina’aro mau nei rātou e ora i te ture rahi mātāmua ’e te piti. Mai te mea ē, e here tātou i te Atua ma tō tātou ’ā’au ato’a, e fa’afāriu ’oia i tō tātou ’ā’au i ni’a i te ora maita’i o vetahi ’ē i roto i te hō’ē ’ohura’a nehenehe ’e te maita’i.
E’ita e nehenehe e tai’o i te rahira’a ’ohipa tāvini tā te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei e hōro’a nei, ’ati a’e te ao nei, i te mau mahana ato’a o te mau matahiti ato’a, terā rā, e nehenehe e tai’o i te maita’i tā te ’Ēkālesia e rave nei nō te ha’amaita’i i te mau tāne ’e te mau vahine—te mau tamāroa ’e te mau tamāhine—tei hina’aro i te hō’ē rima tauturu.
’Ua ha’amata te ’ohipa tauturu nā te ao nei a te ’Ēkālesia i te matahiti 1984. E ’ua fa’atupuhia te hō’ē ha’apaera’a mā’a nā te ’Ēkālesia i te ao ato’a nei, nō te ’imi i te moni nō te tauturu i te feiā tei ’ati roa i roto i te pa’urā rahi i Afirita Hiti’a o te rā. ’Ua hōro’a te mau melo o te ’Ēkālesia e 640 mirioni farāne i roto i tāua mahana ha’apaera’a ma’a ’ōtahi ra.
E ’ua tonohia o M. Russell Ballard ’e te taea’e Glenn L. Pace i te fenua Etiopia nō te fa’anaho i te fa’a’ohipara’a maita’i a’e nō tāua faufa’a moni ha’amo’ahia ra. ’Ua riro tāua ’ohipa ra ’ei ’ōmuara’a nō te hō’ē mea tei parauhia i muri a’e ra, te mau Tauturu Aroha a te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei.
Mai tāua taime ra, ’ua hōro’a te mau Tauturu Aroha a te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei hau atu i te piti hānere miriā farāne moni tauturu nō te tauturu i te feiā nava’i ’ore ’ati a’e te ao nei. E hōro’ahia teie tauturu i te mau ta’ata, ma te hi’o ’ore o vai tā rātou ’ēkālesia, te ti’ara’a hau, te taura ta’ata, te peu ’āpeni, te ’āpeni, ’aore rā te hi’ora’a poritita.
E ’ere te reira ana‘e. Nō te tauturu i te mau melo o te ’Ēkālesia a te Fatu i roto i te ’ati, tē here nei tātou ’e tē ora nei tātou i te ture tahito o te ha’apaera’a mā’a.4 E po’ia tātou nō te tauturu ia vetahi ’ē tei po’ia. Hō’ē mahana i te ’āva’e tāta’itahi, ’aita tātou e ’amu i te mā’a ’e e hōro’a tātou i te ho’o o te reira mā’a (’e hau atu) nō te tauturu i te feiā nava’i ’ore.
E’ita roa atu e mo’ehia iā’u tō’u tere mātāmua i Afirita tō’o’a o te rā i te matahiti 1986. E naho’a rahi feiā mo’a tei tae mai i tā mātou mau putuputura’a. Noa atu ē, e mea iti roa tā rātou mau faufa’a mātēria, ’ua haere mai rā te rahira’a ma te ’ahuhia i te ’ahu ’uo’uo maita’i.
’Ua ani au i te peresideni titi ē, e mea nāhea ’oia ’ia ’atu’atu i te mau melo tei iti roa te faufa’a. ’Ua pāhono mai ’oia ē, ’ua ’ite maita’i tō rātou mau ’episekōpo i tō rātou mau ta’ata. Mai te mea ē, e nehenehe te mau melo e tāma’a e piti taime i te mahana, ’aita ïa e tītauhia te tauturu. Mai te mea rā ē, hō’ē noa taime ’aore rā, e iti mai, e nehenehe rātou e tāma’a—noa atu te tauturu a te ’utuāfare—e hōro’a te mau ’episekōpo i te mā’a, aufauhia i te ō ha’apaera’a mā’a. I muri iho, ’ua fa’a’ite mai ra ’oia i teie ’ohipa fa’ahiahia roa : ’Ua hau tā rātou ō ha’apaera’a mā’a i tā rātou mau ha’amāu’ara’a. Nō reira, ’ua hāponohia te mau ō ha’apaera’a mā’a hau i te mau ta’ata i te tahi atu vāhi tei hau a’e te mau hina’aro i te mau ha’amāu’ara’a. ’Ua ha’api’i mai terā mau feiā mo’a ha’apa’o pāpū nō Afirita iā’u i te hō’ē ha’api’ira’a rahi nō ni’a i te mana o te ture ’e te vārua o te ha’apaera’a mā’a.
’Ei melo nō te ’Ēkālesia, tē ’ite nei tātou i te hō’ē aura’a fēti’i i ni’a i te feiā e ro’ohia nei i te ’ati.5 ’Ei mau tamaiti ’e ’ei mau tamāhine nā te Atua, e mau taea’e ’e e mau tuahine ana’e tātou. Tē ha’apa’o nei tātou i te fa’aarara’a nō te faufa’a tahito : « E ha’amahora hua ’oe i tō rima i te hōro’a i tō ’oe ra taea’e, i tei veve, ’e i tei tao’a ’ore ».6
E tūtava ato’a tātou ’ia ora i te mau ha’api’ira’a a te Fatu ia Iesu Mesia mai tei pāpa’ihia i roto i te Mataio 25 :
« I poi’a na ho’i au, e ’ua hōro’a mai ’outou i te mā’a nā’u ; i po’ihā na vau e ’ua fa’ainu mai ’outou iā’u ; e ta’ata ’ē au, ’e ’ua ’ite mai ’outou iā’u :
« I veve na vau, ’e ’ua fa’a’ahu mai ’outou iā’u ; i pohe na vau i te ma’i, ’e ’ua utuutu mai ’outou iā’u…
« … O ’outou i nā reira i te hō’ē taea’e iti ha’iha’i roa i roto i tā’u mau taea’e nei, ’ua nā reira mai ïa ’outou iā’u ».7
E fa’a’ite atu vau ia ’outou i te tahi noa mau hi’ora’a nō ni’a i te huru o tō te ’Ēkālesia pe’era’a i teie mau ha’api’ira’a a te Fa’aora.
Nō te tauturu i te tāmarū i te po’ia, tē fa’a’ohipa nei te ’Ēkālesia 124 fare ha’aputura’a a te ’episekōpo ’ati a’e te ao nei. Nā roto i te reira, tei te ’āre’a e 400 000 tītaura’a mā’a e hōro’ahia nei i te matahiti tāta’itahi i te mau ta’ata nava’i ’ore. I te mau vāhi ’aita e vai ra te fare ha’aputura’a, e ’īriti mai te mau ’episekōpo ’e te mau peresideni ’āma’a i te moni i roto i te ’āfata moni ō ha’apaera’a mā’a a te ’Ēkālesia, nō te hōro’a i te mā’a ’e te mau tauiha’a nō tā rātou mau melo nava’i ’ore.
Terā rā, te tītaura’a nō te po’ia, te ta’ahuri atu ra te reira i ’ō mai i te mau ’ōti’a o te ’Ēkālesia. E tē rahi noa atu ra te reira nā te ao ato’a nei. ’Aita i maoro a’e nei, te fa’a’ite ra te hō’ē parau fa’a’ite nō te Hau ’Āmui ē, ’ua hau i teienei i te 820 mirioni ta’ata nava’i ’ore i te mā’a nā te ao nei—’aore rā, fātata hō’ē i ni’a i te iva ta’ata o te fenua nei.8
’Auē ïa nūmera i te māna’ona’o ē ! ’Oa’oa rahi tō mātou nō tā ’outou mau hōro’ara’a. Maoti tō ’outou ’ā’au hōro’a, e rave rahi tauatini ta’ata nā te ao nei e fāri’i i te mā’a, te ’ahu, te nohora’a nō te tau poto, te mau pārahira’a tūra’ira’i, te rā’au, te pape mā, ’e hau atu.
Te pape mā ’ore te tumu nō te mau ma’i e rave rahi nā te ao nei. Tae mai i teie mahana, ’ua tauturu te ’ōpuara’a tauturu i te ao nei a te ’Ēkālesia, ’ia hōro’a i te pape mā i roto e rave rahi hānere ’oire i roto e 76 fenua.
’Ua riro te hō’ē ’ōpuara’a ’ohipa i Luputa, i roto i te Repupirita nō Congo, ’ei hi’ora’a rahi. Nō te rahira’a huira’atira hau atu i te 100 000 ta’ata, ’aita e pape tā te ’oire. Tītauhia i te huira’atira ’ia haere ātea roa nō te ’ite mai i te mau puna pape maita’i. ’Ua ’itehia mai te hō’ē puna pape mou’a i te āteara’a e 29 kirometera, e ’ere rā i te mea ’ōhie nō te huira’atira ’ia tae i reira.
’Ia ’ite a’era tō tātou mau misiōnare tauturu i te ao nei i tāua tītaura’a ra, ’ua ha’a rātou ’e te mau ti’a fa’atere nō Luputa nā roto i te hōro’ara’a i te mau mātēria ’e te ha’api’ipi’ira’a nō te fa’ahaere mai i te pape i roto i te ’oire. E toru matahiti tō te mau ta’ata nō Luputa paora’a i te hō’ē ’āpo’o hō’ē metera te hōhonu, nā roto i te ’ōfa’i ’e te uru rā’au, nō te fa’atoro i te auri pape. Nā roto i te rave-’āmui-ra’a i te ’ohipa, ’ua tae mai ra te mahana ’oa’oa, ’a noa’a mai ai te pape mā haumārū i te mau ta’ata ato’a i roto i te ’oire.
’Ua tauturu ato’a te ’Ēkālesia i te mau tītīhoria, tei ro’ohia i te ’ati i roto i te mau a’ora’a huira’atira, te mau ha’amoura’a o te mau ’ati nātura, ’aore rā, te hāmani ’ino-ra’a pae fa’aro’o. ’Ua hau i teienei i te 70 mirioni ta’ata tei fa’aāteahia i tō rātou mau nohora’a.9
I roto noa i te matahiti 2018, ’ua hōro’a te ’Ēkālesia i te mau tauiha’a rū nō te mau tītīhoria i roto e 56 fenua. Ta’a ’ē atu i te reira, ’ua hōro’a te mau melo e rave rahi o te ’Ēkālesia i tō rātou taime nō te tauturu i te mau tītīhoria ’ia fa’aō i roto i te mau ’oire ’āpī. Tē ha’amāuruuru atu nei mātou ia ’outou tāta’itahi tei toro i te rima nō te tauturu i te feiā ’o tē tāmata nei i te ha’amau i te mau nohora’a ’āpī.
Nā roto i te mau hōro’a pipiri ’ore i roto i te Deseret Industries i te mau Hau ’Āmui nō Marite, e rave rahi mirioni kilo ’ahu e ’ohihia ’e e mā’itihia i te matahiti tāta’itahi. E fa’a’ohipa te mau ’episekōpo i teie ha’aputura’a rahi nō te tauturu i te mau melo nava’i ’ore, ’e te tuha’a rahi a’e o te reira, e hōro’ahia ïa i te tahi atu mau pupu tauturu o tē ’ōpere i te mau tauiha’a nā te ao nei.
’E i te matahiti i ma’iri a’e nei, ’ua hōro’a te ’Ēkālesia i te utuutura’a nō te mata i te rahira’a hau atu i te 300 000 ta’ata i roto e 35 fenua, te utuutura’a ’aiū ’āpī nō te rahira’a tauatini māmā ’e te ’aiū i roto e 39 fenua, ’e te mau pārahira’a tūra’ira’i nō te rahira’a hau atu i te 50 000 ta’ata i roto i te mau fenua e rave rahi.
’Ua mātau-maita’i-hia te ’Ēkālesia nō te rirora’a ’ei hō’ē o te mau fa’anahora’a mātāmua e pāhono i te taime ’a tupu ai te ’ati. Hou ’a tupu ai te hō’ē mata’i rorofa’i, e fa’aineine te feiā fa’atere o te ’Ēkālesia ’e te mau rave ’ohipa i roto i te mau fenua e fārerei i te ’ati, i te mau fa’anahora’a nō te ’ōperera’a i te mau tauiha’a ’e te tauturu tāmoni ’ore i te feiā e fārerei i te fifi.
I te matahiti i ma’iri a’e nei noa, ’ua arata’i maita’i te ’Ēkālesia hau atu i te 100 ’ohipa tauturu i te feiā i ro’ohia i te ’ati nā te ao ato’a nei, nā roto i te tauturura’a i te feiā tei ro’ohia i te mata’i pu’ahiohio, te ’ati auahi, te vai pu’e, te ’āueuera’a fenua ’e te tahi atu mau huru ’ati. I te mau taime ato’a e nehenehe, e haere te mau melo nō tā tātou ’Ēkālesia, ma te ’ahuhia i tō rātou ’ahu re’are’a rima tauturu, e tauturu i te feiā tei ro’ohia i te ’ati. Teie huru tāvinira’a, tei hōro’ahia nā te mau ta’ata e rave rahi nō rotopū ia ’outou, ’o te aura’a mau ïa o te aupurura’a.
E au mau taea’e ’e e au mau tuahine here ē, teie mau ’ohipa tā’u i fa’a’ite atu, o te hō’ē ïa tuha’a ha’iha’i roa te reira nō te ’ohipa tōtauturu ’e te tauturura’a nā te ao nei e tupu nei i te rahi, a Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei.10 ’E nā ’outou e fa’atupu nei i te reira. Nō te hi’ora’a maita’i o tō ’outou orara’a, tō ’outou ’ā’au pipiri ’ore, ’e tō ’outou mau rima tauturu, e’ita e māerehia ē, tē ha’apōpou nei te mau ’oire e rave rahi ’e te mau ti’a fa’atere nō te hau i tā ’outou mau tauto’ora’a.11
Mai tō’u rirora’a ’ei peresideni nō te ’Ēkālesia, ’ua māere au i te rahira’a o te mau peresideni, te mau fa’aterehau mātāmua, te mau ti’a hau, tei ha’amāuruuru mai iā’u, ma te ’ā’au tae mau, nō tā tātou tauturura’a nā te ao nei i tō rātou mau ta’ata. E ’ua fa’a’ite ato’a rātou i te māuruuru nō te pūai tā tō tātou mau melo ha’apa’o maita’i e hōro’a nei i tō rātou fenua, ’ei mau ta’ata huira’atira ha’apa’o ’e te tauturu.
’Ua fa’ahiahia ato’a vau i te haerera’a mai te feiā fa’atere o te ao nei e fārerei i te Peresidenira’a Mātāmua ma tē fa’a’ite mai i tō rātou ti’aturi ’ia ha’amauhia te ’Ēkālesia i roto i tō rātou mau fenua. Nō te aha ? Nō te mea ’ua ’ite rātou e tauturu te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei i te patura’a i te mau ’utuāfare ’e i te mau autahira’a pūai, ma te ha’amaita’i atu i te orara’a o vetahi ’ē i te mau vāhi ato’a tei reira rātou i te orara’a.
I te mau vāhi ato’a, e fa’ahiahia rahi tō te mau melo o te ’Ēkālesia i te ti’ara’a metua o te Atua ’e i te autaea’era’a o te ta’ata. Nō reira, tō tātou ’oa’oa rahi a’e, nō roto mai ïa i tō tātou tauturura’a i tō tātou mau taea’e ’e te mau tuahine, noa atu te vāhi tā tātou e ora nei i roto i teie ao nehenehe.
Te hōro’ara’a i te tauturu ia vetahi ’ē—te tauto’o-pāpū-ra’a nō te ’atu’atu ia vetahi ’ē mai ia tātou e ’atu’atu nei ia tātou iho ’aore rā, hau atu—tō tātou ïa ’oa’oa. Mai te peu ihoa rā ē, e ’ere te reira i te mea tano roa ia tātou, ’e mai te peu ē, e tītau te reira ’ia fa’aru’e tātou i tō tātou vāhi hau maita’i. Teorara’a i te piti o te ture rahi, ’o te tāviri ïa nō tē riro mai ’ei pipi mau nā Iesu Mesia.
E au mau taea’e ’e e au mau tuahine, tē ora nei ’outou ’ei mau hōho’a nō te mau hotu nō roto mai i te ha’apa’ora’a i te mau ha’api’ira’a a Iesu Mesia. Tē ha’amāuruuru nei au ia ’outou ! ʼUa here au ia ’outou !
’Ua ’ite au ē, tē ora nei te Atua. O Iesu te Mesia. ’Ua fa’aho’ihia mai tāna ’Ēkālesia i te mau mahana hope’a nei nō te fa’atupu i tāna mau ’ōpuara’a hanahana Tē fa’a’ite pāpū nei au i te reira nā roto i tē i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.