การประชุมใหญ่สามัญ
เข้าใกล้พระผู้ช่วยให้รอดมากขึ้น
การประชุมใหญ่สามัญเดือนตุลาคม 2022


15:4

เข้าใกล้พระผู้ช่วยให้รอดมากขึ้น

ขณะพยายามรู้จักและรักพระผู้ช่วยให้รอด เรากำลังแยกตัวออกจากโลกผ่านพันธสัญญากับพระผู้เป็นเจ้า โดดเด่น ไม่เหมือนใคร และพิเศษ โดยไม่ปลีกตัวออกจากคนอื่นที่เชื่อต่างจากเรา

พี่น้องที่รักทั้งหลาย ค่ำนี้ข้าพเจ้าขอพูดกับผู้ติดตามที่ถ่อมตนและอุทิศตนของพระเยซูคริสต์ เมื่อได้เห็นความดีงามของชีวิตท่านและศรัทธาของท่านในพระผู้ช่วยให้รอดในประเทศนี้และในประชาชาติทั่วโลก ข้าพเจ้ายิ่งรักทุกท่านมากขึ้น

เมื่อใกล้สิ้นสุดการปฏิบัติศาสนกิจของพระเยซู สาวกทั้งหลายทูลขอให้ทรงบอกพวกเขาเรื่อง “หมายสำคัญของการ [เสด็จมาครั้งที่สองของพระองค์] และ [วันสิ้นโลก]”1

พระเยซูตรัสกับพวกเขาเรื่องสภาพที่จะเกิดขึ้นก่อนการเสด็จกลับมาและทรงสรุปโดยประกาศว่า “เมื่อท่านทั้งหลายเห็นสิ่งทั้งหมดนี้แล้วก็ให้ [ท่านรู้ว่า] ใกล้จะถึง [เวลา] แล้ว”2

ในการประชุมใหญ่สามัญครั้งที่แล้ว ข้าพเจ้าตั้งใจฟังคำพูดของประธานเฮนรีย์ บี. อายริงก์: “เราแต่ละคน” ท่านกล่าว “ไม่ว่าอยู่ที่ใด ต่างก็รู้ว่าเราอยู่ในเวลาที่น่ากลัวมากขึ้นเรื่อยๆ … ผู้ใดมีตาที่มองเห็นหมายสำคัญแห่งกาลเวลาและมีหูที่ได้ยินถ้อยคำของศาสดาพยากรณ์ย่อมรู้ว่านี่เป็นความจริง”3

พระผู้ช่วยให้รอดทรงบัญชาเหล่าสาวกที่กล้าหาญว่า: “แต่นัยน์ตา ของท่าน ทั้งหลายก็เป็นสุขเพราะได้เห็น และหู ของท่าน ก็เป็นสุขเพราะได้ยิน”4 ขอให้พรนี้เป็นของเราขณะที่เราตั้งใจฟังพระคำของพระเจ้าผ่านศาสดาพยากรณ์ของพระองค์และคนอื่นๆ ในการประชุมใหญ่ครั้งนี้

ข้าวสาลีกับข้าวละมาน

พระเจ้าทรงอธิบายว่าในเวลาสุดท้ายก่อนพระองค์เสด็จกลับมา “ข้าวสาลี” ที่ทรงเรียกว่าเป็น “พลเมืองแห่งแผ่นดินของพระเจ้า”5 จะเติบโตเคียงข้าง “ข้าวละมาน” หรือคนที่ไม่รักพระผู้เป็นเจ้าและไม่รักษาพระบัญญัติของพระองค์ คนเหล่านี้จะ “เติบโตไปด้วยกัน”6 เคียงข้างกัน

นี่จะเป็นโลกของเราจนกว่าพระผู้ช่วยให้รอดจะเสด็จกลับมา มีความดีมากมายและความชั่วมากมายอยู่รอบด้าน7

บางครั้งท่านอาจจะไม่รู้สึกว่าเป็นข้าวสาลีที่แข็งแกร่งโตเต็มที่ จงอดทนกับตนเอง! พระเจ้าตรัสว่าข้าวสาลีจะรวมถึงต้นข้าวอ่อนที่กำลังผลิใบ8 เราทุกคนเป็นวิสุทธิชนยุคสุดท้ายของพระองค์ แม้จะยังไม่เป็นอย่างที่เราต้องการทุกอย่าง แต่เราจริงจังในความปรารถนาที่จะเป็นสานุศิษย์ที่แท้จริงของพระองค์

เสริมสร้างศรัทธาของเราในพระเยซูคริสต์

เราตระหนักว่าขณะความชั่วร้ายเพิ่มขึ้นในโลก ความอยู่รอดทางวิญญาณของเราและคนที่เรารักจะเรียกร้องให้เราบำรุงเลี้ยง เสริมสร้าง และเพิ่มความแข็งแรงให้รากแห่งศรัทธาของเราในพระเยซูคริสต์ อัครสาวกเปาโลแนะนำเราให้หยั่งราก9 แน่วแน่ และมั่นคง10ในความรักที่เรามีให้พระผู้ช่วยให้รอดและความตั้งใจจะติดตามพระองค์ วันนี้และวันหน้าเรียกร้องให้เราจดจ่อและมานะพยายามมากขึ้นเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการเบี่ยงเบนและความประมาท11

แม้อิทธิพลทางโลกรอบตัวเราจะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ แต่เราไม่จำเป็นต้องกลัว พระเจ้าจะไม่มีวันทอดทิ้งผู้คนแห่งพันธสัญญา มีพลังจากของประทานฝ่ายวิญญาณและการนำทางจากสวรรค์ชดเชยให้คนชอบธรรม12 แต่พรเพิ่มเติมนี้ของพลังทางวิญญาณไม่ได้มีให้เราเพียงเพราะเราเป็นส่วนหนึ่งของคนรุ่นนี้ แต่มีให้เมื่อเราเสริมสร้างศรัทธาของเราในพระเจ้าพระเยซูคริสต์และรักษาพระบัญญัติเมื่อเรามารู้จักพระองค์และรักพระองค์ “นี่แหละคือชีวิตนิรันดร์” พระเยซูทรงสวดอ้อนวอน “คือการที่พวกเขารู้จักพระองค์ผู้ทรงเป็นพระเจ้าเที่ยงแท้องค์เดียว และรู้จักพระเยซูคริสต์ที่พระองค์ทรงใช้มา”13

ดังที่เราทราบกันดี การมีศรัทธาในพระเยซูคริสต์และการเป็นสานุศิษย์ที่แท้จริงของพระองค์เป็นมากกว่าการตัดสินใจครั้งเดียว—เป็นมากกว่าเหตุการณ์ครั้งเดียว แต่เป็นกระบวนการศักดิ์สิทธิ์ที่เติบโตและแผ่ขยายตลอดช่วงต่างๆ ของชีวิตเราไปเรื่อยๆ จนเราคุกเข่าแทบพระบาทพระองค์

ขณะข้าวสาลีเติบโตท่ามกลางข้าวละมานในโลก เราจะทำให้การผูกมัดตนต่อพระผู้ช่วยให้รอดลึกซึ้งและมั่นคงขึ้นในวันหน้าได้อย่างไร?

มีข้อคิดสามประการดังนี้:

เข้าไปเกี่ยวพันเต็มตัวกับพระชนม์ชีพของพระเยซู

ประการแรก เราสามารถเข้าไปเกี่ยวพันเต็มตัวมากขึ้นกับพระชนม์ชีพ คำสอน พระบารมี เดชานุภาพ และการพลีพระชนม์ชีพเพื่อการชดใช้ของพระเยซูคริสต์ พระผู้ช่วยให้รอดตรัสว่า “จงดูที่เราในความนึกคิดทุกอย่าง”14 อัครสาวกยอห์นเตือนเราว่า “เรารักก็เพราะพระ‍องค์ทรงรักเราก่อน”15 เมื่อเราประสบกับความรักของพระองค์ดีขึ้น เราจะยิ่งรักพระองค์ และทำตามแบบอย่างของพระองค์ในการรักและดูแลคนรอบข้างได้ดีขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติมากๆ ทุกๆ ความชอบธรรมที่นำไปหาพระองค์ ทำให้เราเห็นพระองค์ชัดเจนมากขึ้น16 เราเทิดทูนพระองค์และพยายามเลียนแบบพระองค์ในวิธีเล็กๆ น้อยๆ17

ทำพันธสัญญากับพระเจ้า

ประการที่สอง เมื่อเรารู้จักและรักพระผู้ช่วยให้รอดดีขึ้น เราปรารถนามากขึ้นที่จะสัญญาว่าเราจะจงรักภักดีและไว้วางใจพระองค์ เราทำพันธสัญญากับพระองค์ เราเริ่มจากสัญญาของเราตอนรับบัพติศมา เรายืนยันสัญญาเหล่านั้นและสัญญาอื่นๆ เมื่อเรากลับใจทุกวัน ทูลขอการอภัย และตั้งใจรอรับศีลระลึกทุกสัปดาห์ เราสัญญาว่าจะ “ระลึกถึงพระองค์ตลอดเวลาและรักษาพระบัญญัติของพระองค์”18

เมื่อเราพร้อม เราน้อมรับศาสนพิธีและพันธสัญญาของพระวิหาร ขณะรู้สึกถึงอิทธิพลของนิรันดรในช่วงเวลาศักดิ์สิทธิ์และเงียบสงบในพระนิเวศน์ของพระเจ้า เรายินดีทำพันธสัญญากับพระผู้เป็นเจ้าและตั้งปณิธานแน่วแน่มากขึ้นว่าจะรักษาพันธสัญญาเหล่านั้น

การทำและรักษาพันธสัญญาเปิดทางให้ความรักของพระผู้ช่วยให้รอดจมลึกในใจเรามากขึ้น ใน เลียโฮนา เดือนนี้ ประธานรัสเซลล์ เอ็ม. เนลสันกล่าวว่า: “พันธสัญญา [ของเรา] จะนำเราเข้าใกล้พระองค์มากขึ้นทุกขณะ … พระผู้เป็นเจ้าจะไม่ทรงทอดทิ้งความสัมพันธ์ของพระองค์กับผู้สร้างการผูกมัดเช่นนั้นกับพระองค์”19 และดังที่ประธานเนลสันกล่าวไว้อย่างไพเราะเช้าวันนี้ “ด้วยการอุทิศพระวิหารใหม่แต่ละแห่ง เดชานุภาพเหมือนพระผู้เป็นเจ้าเพิ่มเติมเข้ามาสู่โลกเพื่อเพิ่มความเข้มแข็งให้เราและต่อต้านความพยายามที่รุนแรงขึ้นของปฏิปักษ์”20

เราเห็นหรือไม่ว่าเหตุใดพระเจ้าทรงบัญชาให้ศาสดาพยากรณ์นำพระวิหารศักดิ์สิทธิ์มาใกล้เรามากขึ้นและเปิดโอกาสให้เราอยู่ในพระนิเวศน์ของพระองค์บ่อยขึ้น?

เมื่อเราเข้าพระวิหาร เราเป็นอิสระช่วงหนึ่งจากอิทธิพลทางโลกที่กดดันเรา ขณะเรียนรู้จุดประสงค์ของเราในชีวิตและของประทานนิรันดร์ที่ทรงมอบให้เราผ่านพระผู้ช่วยให้รอด พระเยซูคริสต์

ป้องกันของประทานแห่งพระวิญญาณบริสุทธิ์

สุดท้าย ข้อคิดประการที่สาม: ในการแสวงหาอันศักดิ์สิทธิ์นี้ เราสงวน คุ้มครอง ปกป้อง และป้องกันของประทานแห่งพระวิญญาณบริสุทธิ์ ทั้งประธานเอ็ม. รัสเซลล์ บัลลาร์ดก่อนหน้านี้ และเอ็ลเดอร์เควิน ดับเบิลยู. เพียร์สันเมื่อสักครู่ ต่างพูดถึงคำเตือนเชิงพยากรณ์จากประธานเนลสันซึ่งข้าพเจ้าจะทวนอีกครั้ง “เราจะรอดทางวิญญาณไม่ได้หากปราศจากอิทธิพลของพระวิญญาณบริสุทธิ์ที่มีให้ตลอดเวลา ทั้งนำทาง ชี้ทาง และปลอบโยน”21 นี่เป็นของประทานอันหาค่ามิได้ เราทำสุดความสามารถในการปกป้องประสบการณ์ประจำวันของเราเพื่อให้อิทธิพลของพระวิญญาณบริสุทธิ์ยังอยู่กับเรา เราเป็นแสงส่องโลก และเมื่อจำเป็น เราเต็มใจเลือกต่างจากคนอื่นๆ ประธานดัลลิน เอช. โอ๊คส์ถามคนหนุ่มสาวเมื่อเร็วๆ นี้ว่า: “ท่านกล้าแตกต่างไหม? … สำคัญ [อย่างยิ่ง] … คือการเลือกที่ท่านกำลังทำในชีวิตส่วนตัว … ท่านกำลังก้าวออกมาสู้การต่อต้านของโลกไหม?”22

เลือกที่จะแตกต่างจากโลก

ในโพสต์โซเชียลมีเดียเมื่อเร็วๆ นี้ ข้าพเจ้าขอให้เพื่อนสานุศิษย์แบ่งปันการเลือกที่เรียกร้องให้พวกเขาแตกต่างจากโลก ข้าพเจ้าได้รับหลายร้อยคำตอบ23 นี่คือคำตอบบางส่วน:

อแมนดา: ดิฉันเป็นพยาบาลทำงานในเรือนจำท้องถิ่น พยายามดูแลนักโทษเหมือนที่พระคริสต์จะทรงดูแล

ราเชล: ดิฉันเป็นนักร้องโอเปรา และคนมักคิดว่าดิฉันจะใส่ทุกชุดที่จัดหาให้ ไม่ต้องเป็นชุดสุภาพก็ได้ [แต่เพราะดิฉันรับเอ็นดาวเม้นท์แล้ว] ดิฉันจึงบอก [โปรดิวเซอร์] ว่าชุดจะต้อง [สุภาพ] พวกเขาไม่พอใจ … แต่ก็ฝืนใจปรับเปลี่ยนให้ ดิฉันจะไม่เอาสันติสุขที่มาจากการยืนเป็นพยานของพระคริสต์ตลอดเวลาไปแลกกับเรื่องนี้

คริสส์: ดิฉันเป็นสมาชิกศาสนจักรที่ติดสุรา (กำลังบำบัด) และมีค่าควรเข้าพระวิหาร ดิฉันไม่ได้เก็บเงียบเรื่องการเสพติดของตัวเองและการได้รับประจักษ์พยานเรื่องการชดใช้ [ของพระเยซูคริสต์]

ลอเร็น: ดิฉันกำลังเขียนละครสั้นกับเพื่อนร่วมชั้นมัธยมปลาย พวกเขาอยากให้ตัวละครที่เงียบขรึมของดิฉันโพล่งคำหยาบคายออกมา จึงพยายามกดดันดิฉัน แต่ดิฉันไม่ยอมและรักษาจุดยืนของตัวเอง

แอดัม: คนส่วนใหญ่ไม่เชื่อเมื่อผมพูดว่าผมรักษากฎแห่งความบริสุทธิ์ทางเพศและเลือกไม่ดูสื่อลามก พวกเขาไม่เข้าใจข้อดีของปีติและสันติในใจที่ผมได้จากกฎนั้น

เอลลา: พ่อของดิฉันเป็นสมาชิกกลุ่ม LGBTQ ดิฉันพยายามรักษาความรู้สึกของคนอื่นเสมอขณะยืนเป็นพยานของพระคริสต์และแน่วแน่ต่อสิ่งที่ดิฉันเชื่อ

อันดราเด: ผมตัดสินใจไปโบสถ์ต่อทั้งๆ ที่ครอบครัวตัดสินใจไม่ไปอีกแล้ว

และสุดท้ายจากเชอร์รีย์: เราไปร่วมงานหนึ่งที่จวนผู้ว่าการรัฐ พวกเขาเริ่มแจกแชมเปญเพื่อ “ดื่มอวยพร” ดิฉันยืนกรานจะดื่มน้ำเปล่าถึงแม้เจ้าหน้าที่จะบอกว่านั่นอาจสร้างความไม่พอใจ เราดื่มอวยพรผู้ว่า และดิฉันชูแก้วน้ำเปล่า! ผู้ว่าไม่ได้โกรธเคืองแต่อย่างใด

ประธานเนลสันกล่าวว่า “ใช่แล้ว ท่านกำลังมีชีวิตอยู่ในโลก แต่ท่านมีมาตรฐานต่างจากโลกมากที่จะช่วยให้ท่านหลีกเลี่ยงมลทินของโลก”24

อนาสตาเซีย คุณแม่วัยสาวในยูเครนที่เพิ่งคลอดลูกชายในโรงพยาบาลตอนเกิดเหตุทิ้งระเบิดในเคียฟเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา พยาบาลคนหนึ่งเปิดประตูห้องมาพูดจาร้อนรนว่า “เอาผ้าห่มห่อตัวลูกแล้วไปที่ห้องโถง—ตอนนี้เลยค่ะ!”

ต่อมาอนาสตาเซียแสดงความเห็นว่า:

“ดิฉันไม่เคยคิดว่าวันแรกๆ ของการเป็นแม่จะยากขนาดนี้ … แต่ … ดิฉันจดจ่ออยู่กับ … พรและปาฏิหาริย์ที่เคยเห็นมา …

“ตอนนี้ … อาจดูเป็นไปไม่ได้ที่จะให้อภัยคนที่เป็นต้นเหตุให้เกิดหายนะและอันตรายมากมายขนาดนั้น … แต่ในฐานะสานุศิษย์ของพระคริสต์ ดิฉันมีศรัทธาว่าตัวเองจะสามารถ [ให้อภัย] ได้ …

“ดิฉันไม่ทราบทั้งหมดที่จะเกิดขึ้นในอนาคต แต่ทราบว่าการรักษาพันธสัญญาของเราจะเปิดทางให้พระวิญญาณสถิตกับเราตลอดเวลา … เปิดทางให้เรารู้สึกถึงปีติและมีความหวัง … แม้ในยามยาก”25

คำสัญญาของชีวิตนิรันดร์และรัศมีภาพซีเลสเชียล

พี่น้องทั้งหลาย ข้าพเจ้าได้รับพรที่ได้รับความรักอย่างล้นเหลือจากพระผู้ช่วยให้รอดที่รักของเรา พระเยซูคริสต์ ข้าพเจ้ารู้ว่าพระองค์ทรงพระชนม์และทรงนำทางงานศักดิ์สิทธิ์ของพระองค์ ข้าพเจ้าไม่มีถ้อยคำเพียงพอจะบรรยายถึงความรักที่ข้าพเจ้ามีต่อพระองค์

เราทุกคนเป็น “ลูกหลานแห่งพันธสัญญา” ที่แผ่ขยายไปทั่วแผ่นดินโลกในประชาชาติและวัฒนธรรมบนทุกทวีปจำนวนหลายล้านคน ขณะเราเฝ้ารอการกลับมาอันเรืองโรจน์ของพระเจ้าและพระผู้ช่วยให้รอดของเรา ขณะเป็นแสงส่องสว่างให้คนรอบข้าง เรากำลังตั้งใจหล่อหลอมความปรารถนา ความคิด การเลือก และการกระทำของเรา ขณะพยายามสุดใจเพื่อรู้จักและรักพระผู้ช่วยให้รอด เรากำลังแยกตัวออกจากโลกผ่านพันธสัญญากับพระผู้เป็นเจ้า โดดเด่น ไม่เหมือนใคร และพิเศษ ขณะที่เราถวายพระเกียรติแด่พระองค์และคำสอนของพระองค์โดยไม่ปลีกตัวออกจากคนอื่นที่เชื่อต่างจากเรา

เป็นการเดินทางอันมหัศจรรย์ที่ได้เป็นข้าวสาลีท่ามกลางข้าวละมาน บางครั้งเต็มไปด้วยความปวดร้าวใจ แต่สงบลงด้วยการเติบใหญ่และความเชื่อมั่นที่ตกตะกอนจากศรัทธาของเราเสมอ เมื่อท่านยอมให้ความรักที่ท่านมีให้พระผู้ช่วยให้รอดและความรักที่ทรงมีให้ท่านจมลึกในใจท่าน ข้าพเจ้าสัญญาว่าท่านจะมีความมั่นใจ สันติสุข และปีติเพิ่มขึ้นในการเผชิญความท้าทายของชีวิต พระผู้ช่วยให้รอดทรงสัญญาเราว่า: “เรา [จะ] รวบรวมผู้คนของเรา, ตามคำอุปมาเรื่องข้าวสาลีและข้าวละมาน, เพื่อเราจะเก็บรักษาข้าวสาลีไว้ในยุ้งเพื่อมีชีวิตนิรันดร์, และสวมด้วยมงกุฎรัศมีภาพซีเลสเชียล”26 ในพระนามของพระเยซูคริสต์ เอเมน

อ้างอิง

  1. มัทธิว 24:3

  2. มัทธิว 24:33

  3. เฮนรีย์ บี. อายริงก์, “มั่นคงในพายุ,” เลียโฮนา, พ.ค. 2022, 27.

  4. มัทธิว 13:16; เน้นตัวเอน

  5. มัทธิว 13:38

  6. มัทธิว 13:30

  7. เอ็ลเดอร์นีล เอ. แม็กซ์เวลล์กล่าวว่า: “สมาชิกศาสนจักรจะอยู่ในสถานการณ์แบบข้าวสาลีกับข้าวละมานจนถึงมิลเลเนียม ข้าวละมานแท้บางส่วนถึงกับปลอมตัวเป็นข้าวสาลี” (“Becometh as a Child,” Ensign, May 1996, 68)

  8. ดู หลักคำสอนและพันธสัญญา 86:4, 6

  9. ดู โคโลสี 2:7

  10. ดู โคโลสี 1:23; ดู เอเฟซัส 3:17; Neal A. Maxwell, “Grounded, Rooted, Established, and Settled” (Brigham Young University devotional, Sept. 15, 1981), speeches.byu.edu ด้วย

  11. ใน มัทธิว 13:22 พระเยซูทรงเตือนสาวกทั้งหลายของพระองค์ว่าต้องไม่ปล่อยให้ความกังวลของโลกและการล่อลวงของทรัพย์สมบัติ “รัดพระวจนะ” และหยุดความก้าวหน้าทางวิญญาณของตน ข้าพเจ้าชอบโยงวลี “รัดพระวจนะ” กับ ยอห์นบทที่หนึ่ง ที่ยอห์นประกาศว่าพระวจนะคือพระเยซู: “ในปฐมกาลพระวาทะทรงดำรงอยู่ และพระวาทะทรงอยู่กับพระเจ้า … พระ‍เจ้าทรงสร้างสรรพ‍สิ่งขึ้นมาโดยพระ‍วาทะ ในบรร‌ดาสิ่งที่เป็นอยู่นั้นไม่‍มีสักสิ่งเดียวที่เป็นอยู่นอก‍เหนือพระ‍วาทะ” (ยอห์น 1:1, 3) ศรัทธาของเราในพระเยซูคริสต์ ความตั้งใจจะทำตามพระองค์ และความรักที่มีให้พระองค์อาจถูกรัดหรือถูกกันไม่ให้เติบโตเพราะขาดความสว่างและการบำรุงเลี้ยงทางวิญญาณ (ดู แอลมา 32:37–41)

  12. ดู Neil L. Andersen, “A Compensatory Spiritual Power for the Righteous” (Brigham Young University devotional, Aug. 18, 2015), speeches.byu.edu.

  13. ยอห์น 17:3

  14. หลักคำสอนและพันธสัญญา 6:36

  15. 1 ยอห์น 4:19

  16. เอ็ลเดอร์เดวิด บี. เฮจท์กล่าวว่า:

    “เป็นความจริงที่ว่ามีบางคนเห็นพระผู้ช่วยให้รอดจริงๆ แต่เมื่อท่านเปิดพจนานุกรม ท่านเรียนรู้ว่าคำว่า เห็น มีอีกมากมายหลายความหมาย เช่น การรู้จักพระองค์ ดูออกว่าเป็นพระองค์ จำพระองค์และงานของพระองค์ได้ เห็นความสำคัญของพระองค์ หรือเข้าใจพระองค์

    “การรู้แจ้งและพรจากสวรรค์เช่นนั้นมีให้กับเราแต่ละคน” (“Temples and Work Therein,” Ensign, Nov. 1990, 61)

  17. ดู โมไซยาห์ 5:13

  18. หลักคำสอนและพันธสัญญา 20:77

  19. Russell M. Nelson, “The Everlasting Covenant,” Liahona, Oct. 2022, 5.

  20. รัสเซลล์ เอ็ม. เนลสัน, “สิ่งใดจริง?,” เลียโฮนา, พ.ย. 2022, 29.

  21. รัสเซลล์ เอ็ม. เนลสัน, “การเปิดเผยสำหรับศาสนจักร การเปิดเผยสำหรับชีวิตเรา,” เลียโฮนา, พ.ค. 2018, 96.

  22. Dallin H. Oaks, “Going Forward in the Second Century” (Brigham Young University devotional, Sept. 13, 2022), speeches.byu.edu. ประธานโอ๊คส์นำวลี “กล้าแตกต่าง” มาจากบทความเมื่อเร็วๆ นี้ใน Deseret Magazine โดยเอ็ลเดอร์คลาร์ก จี. กิลเบิร์ต กรรมาธิการระบบการศึกษาของศาสนจักร เกี่ยวกับการรักษาอัตลักษณ์ทางศาสนาในระดับอุดมศึกษา (ดู “Dare to Be Different,” Deseret Magazine, Sept. 2022, deseret.com)

  23. ถ้าท่านอยากเรียนรู้จากคนอื่นๆ ที่แสดงความเห็นว่าพวกเขาแตกต่างจากโลกอย่างไร สามารถอ่านความเห็นได้ในเฟซบุ๊ก (ดู Neil L. Andersen, Facebook, Aug. 18, 2022, facebook.com/neill.andersen) หรือ Instagram (ดู Neil L. Andersen, Instagram, Aug. 18, 2022, instagram.com/neillandersen)

  24. ดู รัสเซลล์ เอ็ม. เนลสัน, “ความหวังอิสราเอล” (การให้ข้อคิดทางวิญญาณสำหรับเยาวชนทั่วโลก, 3 มิ.ย. 2018), HopeofIsrael.ChurchofJesusChrist.org.

  25. Anastasia Kocheva, “Facing the Conflict in Ukraine, Healing the Conflict in My Heart,” YA Weekly, May 2022.

  26. หลักคำสอนและพันธสัญญา 101:65