Mwichenapen Mwichefen
“Oupwe nonnom non ngang, iwe Ngang non ami; Ina minne, Fitiei ne Fetan”
April 2023 mwichenap


13:26

“Oupwe nonnom non ngang, iwe Ngang non ami; Ina minne, Fitiei ne Fetan”

An Ewe Chon Amanau pwon pwe epwe nonnom non kich mi ennet me mi wor ngeni meinisin chon aponueta ar pwon mi pin ren an ewe Mwichefen mi niwinsefanito.

Ewe soufosun nom Enoch, usun non ewe Testamen Noom, ewe Doctrine and Covenants, me ewe Pearl of Great Price,1 mi fokkun auchea non forutan ewe teninimwen Zion.

Ewe porousen non pukefel ussun Enoch an a koko ngeni an angang a affata pwe “a rong ew mongungu seni nang, a apasa: Enoch, nei onuon, apasa pwe epwe wor och mettoch epwe fis non fansoun mwach ngeni ekkei aramas, me apasa ngenir—Aier, … pun netiper a pochokununo, me seninger a punguno, me meser a chununo rese kuna me towaw.”2

“Iwe nupwen Enoch a rong ekkei kapas, a achapetiw won ewe pun … me kapas memwen ewe Samon, a apasa: Pwata ua kuna kirekiroch non om kuna, nge ngang emon chok onuon, meinisin aramas ra oputaei; pun ua mang ne kapas; nge upwene noum chon angang?”3

Sipwe nengenochu pwe ren ewe fansoun an Enoch kokko an epwe angang, a poputa ne sinei ussun an pusin nafangawen me oukukun an tongeni. Me uwa ekieki pun meinisin kich ren ew fansoun ika pwan ew non ach angangen Mwichefen sia mefi ussun chok Enoch. Nge ai nuku an Ewe Samon ponueni an Enoch kapaseisin tingor a weweoch me weneiti kich meinisin ikenai.

“Iwe ewe Samon a apasa ngeni Enoch: Feino o fori ussun ua fen annuk ngonuk, me ese wor emon epwe afeingawok. Suki awom, pwe epwe masou, me upwe ngonuk met kopwe apasa. …

“Nengeni Nguni a nom wom, ina minne meinisinn om kapas upwe pwarata; me ekkewe chuk repwe su me mwom, me ekkewe chonupupu repwe kun seni aner; me kopwe nonnom non ngang, me ngang non en; ina minne fitiei ne fetan.4

Enoch a winiti emon soufos mi tipachem me a pouni poun Kot ne awesano ew watten angang, nge i ese poputani wisan non ena nikinik! Nge, an tipachem a kapacheta nupwen an nonnomono ne kaeo me fiti ewe Noun Kot ne fetan.

Ai enletin iotek ren ewe aninisin an ewe Ngun mi Fel nupwen sia ekieki fengeni ekewe kapasen ourour ngeni Enoch seni ewe Samon me met a tongeni wewe ngonuk me ngang ikenai.

Kopwe Nonnom non Ngang

Ewe Samon Jises Kraist a anapano ewe tingor ngeni kich ach sipwe nonnom non I.5 Nge ifa ussun ach sipwe kaeo me feitto ach sipwe nonnom non I?

Ewe kapas nonnom a mak sipwe nokono ika nonomono me engino sisap fangeta. Elter Jeffrey R. Holland a awewei pwe “nonnom” ussun ew mokutukut wewen “‘‘[epwe] nom—nge [epwe] nom feinfeino.’ Iei ewe kokkon ewe kapasen ewe kapas allim ngeni … meinisin … non ewe fonufan. Feitto, nge feitto kopwe nomono. Feitto fiti pochokunen nuku me nikitu. Feitto nomofochono, fan itom me fan iten meinisin tapin aramas repwe tapweto mwirum.”6 Nge, sia nonnom non Kraist nupwen sia pochokun me nukuchar non ach nikitu ngeni ewe Chon Angasano me An popun mi pin non ir me ruu fansoun eoch me ngaw.7

Sia poputa ne nonnom non ewe Samon ren ach omokutu ach tufichin finata ach sipwe wata woch Osan8 seni ekkewe pwon mi pin me angangepin ren ewe kapas allim mi niwinsefanito. Ewe akokon pwon mi pin a wor rech fiti Samach won Nang me Noun we mi manausefan me manau i ewe a feito seni asan, epinukunuk, manaman, kinamwe, pwapwa ese much; pwan ewe foun nongonong mi pochokun9 ewe minne sipwe ouweta manauach won.

Sia nonnom non I ren ach achocho ne sopweno ne apochokuna pusin ach fofon pwon mi pin me ewe Sam me ewe Nau. Awewe ren, iotek fiti ennetin netip ngeni ewe Sam Ese Much non iten Noun we Anamon a anononueno me apochokunono ach akokon pwon mi pin ngeni Ir.

Sia nonnom non I ren ennetin kametip won ekkewe kapasen Kraist. An ewe Chon Amanau annuk, pokiten kich semiritin ewe pwon mi pin, a akana kich ngeni I10 me epwe urenikich mettoch meinisin met sipwe fori.11

Sia nonnom non I ren ach amoneta netipach ach sipwe fiti non ewe angangepinin ewe sakrament, katon sefan me ekiekochu ach kewe pwonen pwon mi pin me ennetin aier. Nimenimoch ne angei ewe sakrament ina ew pwarata ngeni Kot pwe sia wata woch iten Jises Kraist me achocho ne “chechemeni i fansoun meinisin”12 mwirin ewe ekis fansoun a auchea ngeni ach sipwe pachenong non ewe angangepin mi pin.

Me sia nonnom non I seni ach angang ngeni Kot nupwen sia angang ngeni Noun kewe semirit me iamwiri pwich kewe me fefinach.13

Ewe Chon Amanaua a apasa, “Ika kopwe aponueta ai kewe annuk, kopwe nonnom non ai tong; usun chok Ai apwonueta an Semai kewe annuk, me nonnom non an we tong.”14

Ua fen awora mochomochen awewen ekkoch ekkewe chommongun anen ach sipwe tongeni nonnom non ewe Chon Amanau. Me iei uwa tingorei emon me emon kich Noun chon kuno sipwe tingor, kutta, fichifich, me kaeo ren pusin kich seni ewe manamanen ewe Ngun mi Fel pwan ekkoch weweochun anen ach sipwe tongeni fori Kraist epwe nom nukanapen manauwach me non mettoch meinisin sia fori.

Me Ngang non Ami

An ewe Chon Amanau pwon ngeni Noun kewe chon tapweno mwirin a eniwin ran ruu ukukun wachemukan me chommongun: ika sia nonnom non I, I epwe nonnom non kich. Nge mi fokkun tufich ren Kraist an epwe nonnom non en me ngang—emon me emon me non pusin i? Pwonuen ei kapas eis ewer!

Non ewe Puken Mormon, sia kaeo ussun an Alma ewe afanafan me pwarata ngeni ekkewe mi woungaw minne popun ar riaffou a eriaffour ar repwe tekisoson. Non an awewei, i a awewei ewe kapas ngeni efou foun ira sipwe tongeni fotuki me tumunu, me i a awewei “ewe kapas” ussun ewe manau, misin, me osoren achasefan an Jises Kraist.

Alma a apasa, “Poputa ne nuku non ewe Noun Kot, pwe i epwe wareto pwe epwe angasa noun kewe aramas, me i epwe riaffou me mano pwe epwe achasefani ar tipis; me i epwe manau sefan seni mano, minne epwe wato ewe manausefan, pwe aramas meinisin repwe uta me mwen mesan, ar repwe kapung non ewe soponon me ranin kapung, anongonong won ar kewe angang.”15

Awora ei awewen “ewe kapas” seni Alma, ouse mochen ekieki ewe chufengenin pochokunen memef ewe a awewei.

“Iwe iei … ua mochen pwe oupwe fotuki ei kapas non netipemi, me nupwen epwe poputa ne watteno oupwe foneni ren ami nuku. Iwe nengeni, epwe winiti efoch ira, epwe marita non ami ngeni manau esemuch. Iwe mwirin amo Kot epwe mut ngenikemi pwe ami kewe chou repwe tongeni paneno, me non pwapwan Noun we. Iwe pwan mwo ekkei meinisin ami mi tongeni fori ika ami mi mochen.”16

Ewe foun ira sipwe achocho ne fotuki non netipach ina ewe kapas—pwan mo ewe manau, misin, me annukun Jises Kraist. Iwe nupwen ewe Kapas a tumun ren nuku, a tongeni winiti efoch ira a marita non kich ngeni manau ese much.17

Met ewe a esisinata ewe ira non an Liai ewe nemesepwi? Ewe ira sa tongeni ekieki pwe a esisinata Jises Kraist.18

Pwi me fefinei achengicheng, ewe Kapas a nom non kich? Ekkewe ennetin an ewe Chon Amanau ewe kapas allim ra mak non chepenin ngasangasach kewe?19 Sia feitto ngeni i me sia ekis me ekis ne winiti ussun I? Ewe iran Kraist a marita non kich? Sia achocho ngeni ach sipwe winiti “minefon [aramas]”20 non I?21

Meni pochokunen ewe manaman a omokutu Alma an epwe eis: “Oua fen up sefan seni Kot non pekin ngun? Met oua fen angei sasingin me non nikinikin mesemesemii? Ouwa fen sinei ei watten ekesiwin non netipemi?”22

Sipwe unusen chechemeni an ewe Samon kapasen eurour ngeni Enoch: “Kopwe nonnom non ngang, me Ngang non en.”23 Me uwa pwarata an ewe Chon Amanau pwon pwe epwe nonnom non kich a ennet me wor ngeni meinisin chon aponueta pwon mi pin ren An ewe Mwichefen mi niwinsefanito.

Ina minne Fitiei ne Fetan

Ewe Aposel Paul a kapasen ammon ngeni ekkewe chon nuku ekkewe ra etiwa ewe Samon: “iwe ou fetan non I.”24

Fetan non me fiti ewe Chon Amanau a pwarata ruu auchean kinikinin foforun chon tapweno mwirin Jises Kraist: (1) anneasosichi an Kot kewe annuk, me (2) chechemeni me afona ekkewe pwon mi pin a ochufengeni kich ngeni Samach me Noun we.

John a pwarata:

“Me iei minne kich sia sinei pwe sia sinei I, ika sia aponueta an kewe annuk.

“Ika emon a apasa, ua sinei i, nge ese anneasosichi an kewe annuk, i mi chofona, me ewe ennet ese nom non i.

“Nge are emon a aponueta an kapas, non i ennetin an Kot ewe tong a fen unusochuno: iei minne sia sisinei pwe sia nonnom non i.

“Ion a apasa pwe a nonnom non i epwe pwan fiti ne fetan, nupwen an fetan.”25

Jises a kapas ngeni emon me emon kich, “Feito, tapweto mwiri”26 me “fitiei ne fetan.”27

Uwa pwarata pwe nupwen sia achocho ne feinno mwach non ach nuku me fatan non tipetekisonun Ngunun ewe Samon,28 sia feioch ren manaman, emwen, tumun, me kinamwe.

Kapasen Pwarata me Pwon

Alma a awewei ew tingor mi attong seni ach Samon ngeni meinisin aramas mi manau:

“Nengeni, i a tinatiw ew kapasen tingor ngeni meinisin aramas, ren kewe poun umoumoch ra keitieu ngenir, me a apasa; Aier, iwe Ngang upwe etiwakemi.

“… Feito rei iwe oupwe ochoch seni ewe foun iran ewe iran manau; ewer, oupwe mwongo me un seni ewe pinewa me ekkewe konikin manau ese kamo.”29

Ua awowra auchean unusen tichikin kinikinin an ewe Chon Amanau ewe tingor. I a mochen an epwe efeiochu emon me emon aramas ion mi nom, ekewe rafen nomw, me ekewe repwe nomw won fonufan ngeni An chen me umoumoch.

Ekkoch memper non Mwichefen ra etiwa ussun pungun ewe kapasen anim, nongonong, me kapasen pwarata mi aniwin seni ei nenien afanafan non ewe Michenap me non ach fan unusen fonufan--nge ra tipemwaramwar ne nuku kewe kapas enlet mi wenengeni non manauwer me ngeni nonnomur. Ra enletin nuku me nikitu non wiser, nge ar ririn pwon mi pin ngeni Ewe Sam me Noun we chon Achasefan ese mo winiti ew manau me akasiwin watte non manauer.

Ua pwon pwe seni ewe manamaneen ewe Ngun mi Fel, ouwa tongeni sinei me mefi ekkewe ennet ussun ewe kapas allim ua sotuni ne awewei fan itemi—fan iten emon me emon me won pusin winikapemi.

Ai pwapwan pwarata pun Jises Kraist i ach atongen Chon Amanau mi manau me Chon Angasano. Ika sia nonnom non I, I epwe nonnom non kich. Me nupwen sia fetan non me fiti I, sipwe feioch ne wato chommong uwa. Ua pwarata ei non ewe it mi pin iten ewe Samon Jises Kraist, amen.

Esinesin

  1. Nengeni Genesis 5:18–24; Doctrine and Covenants 107:48–57; Moses 6–7.

  2. Moses 6:27.

  3. Moses 6:31.

  4. Moses 6:32, 34; auchean mi kapacheta.

  5. Nengeni John 15:4–9

  6. Jeffrey-R. Holland, “Nonnom non Ngang,” Liahona, May 2004, 32.

  7. Nengeni John 15:10

  8. Nengeni Matthew 11:29–30.

  9. Nengeni Ilaman 5:12

  10. Nengeni 3 Nifai 27:14–15

  11. Nengeni 2 Nifai 32:3

  12. Moroni 4:3; 5:2.

  13. Nengeni Mosaia 2:17

  14. John 15:10.

  15. Alma 33:22

  16. Alma 33:23; auchean mi kapacheta.

  17. Nengeni Alma 26:13.

  18. Ua awewei ei nongonong non ew mwich non 2017

    “Alma … ‘poputa ne afanafana ewe kapasen Kot ngeni kewe aramas, ra tonong non ar sinakok, me non imwer kewe; ewer, me ra pwan afanafana ewe kapas non aaner kewe’ [Alma 32:1; auchean mi kapacheta]. A pwan anonno fengeni ewe kapasen Kot ngeni efou foun ira.

    “Iei, ika oua enenia, pwe efou foun ira epwe tongeni fot non netipemi, nengeni, ika pwe epwe efou foun ira mi ennet, are efou foun ira mi och, ika ouse oturau pokiten ami ouse nuku, pwe oupwe ungeni ewe Ngunun ewe Samon, nengeni, epwe poputa ne watteno fan mwarimi; iwe nupwen oupwe mefi ekkei mwokutukutun watteno, oupwene poputa ne apasa non netipemi--Iwe pwe ei a efou foun ira mi och, are pwe ewe kapas mi och, pun a poputa ne awatteno nguni; ewer, a poputa ne asaramano ai wewe, ewer, a poputa ne anno ngeniei.[Alma 32:28; auchean mi kapacheta].

    “Amwararan, efou foun ira mi och a winiti efoch ira nupwen a fototiw non netip, fasareu chon me marino.

    “‘Iwe nengeni, nupwen ewe ira a poputa ne mar, oupwene apasa: Sipwene foneni ren watten tumun, pun epwe puk waran, pwe epwe tongeni marita, me poputa ne uwani foun ira ngenikich. Iwe iei nengeni, oua foneni fiti watten tumun epwe pwuk waran, me marita, me uwani foun ira.

    “‘Nge ika oua tumunungaw ngeni ewe ira, me ika ousap ekieki usun fonenochun, nengeni esap pwuk och waran; iwe nupwen ewe pwichikaren ewe akkar a watteno me kenano, pokiten ese wor waran a pwaseno, iwe oupwe wieta me aturano.

    “‘Iei, ei esap pokiten ewe foun ira ese öch, esap pwan pokiten uwan we esap anno; nge pokiten ami we puun mi ngaw, iwe ouse foneni ewe ira, iei minne ouse tongeni angei uwan we.

    “‘Iwe iei, ika ousap foneni ewe kapas, ika ouse osuku mwemi fiti efou mas ren nuku ngeni uwan ewe, ouse tongeni kini uwan ewe iran manau.

    “‘Nge ika oupwe foneni ewe kapas, ewer, foneni ewe ira nupwen a poputa ne mar, ren ami nuku ren wachemuken achocho, me ren tipepos, oupwe esuku uwan we, epwe pwuk waran; iwe nengeni epwe efoch ira a mwarita ngeni manau esemuch’ [Alma 32:37–41; auchean mi kapacheta].

    “… Ewe popun auchean non an Liai tan ewe iran manau—a anapanapa ewe tong an Kot’ [1-Nifai 11:21-22].

    “‘Pun Kot a fokkun tongei chon fonufan, ina minne a fangeno Noun we anamon pun iteitan aramas mi nuku i resap mano nge repwe kuna manau ese much’ [John 3:16].

    “Ewe uputiw, manau, me asoren achasefan an Jises Kraist ikana ekkewe foforun an Kot tong ngeni Noun kewe semirit. Nifai a pwarata, ei tong a ‘unusen namot seni mettoch meinisin’ me ‘unusen apwapwai ngunuch’ [1-Nifai 11:22-23; pwan nengeni 1-Nifai 8:12, 15]. Sopun 11 seni 1-Nifai a awora ew tichikin anapanapen ewe iran manau ussun esisinen ewe manau, angangen afanafan, me asoren fangeno an ewe Chon Amanau ewe—‘tekisosonun Kot’ [1 - Nifai 11:16]. Sia tongeni ekieki pwe ewe ira a esisinata Kraist.

    “Ew anen ach ekiekin ussun ewe foun ira won ewe ira a ew esisinen ekkewe feiochun an ewe Chon Amanau ewe Achasefan. Ewe foun ira a kapas usun ‘murinno ngeni an fori emon epwe pwapwa’ [1- Nifai 8:10] me awora watten pwapwa me memefin mochen aporousa ach pwapwa ngeni ekkoch.

    Amwararan, ewe itenapen fos seni ewe Puken Mormon, a tingor ngeni meinisin sipwe feito ren Kraist [nengeni Moroni 10:32], mi afatetiw non an Liai’s nemasepwi [nengeni 1-Nifai 8:19]” (“The Power of His Word Which Is in Us” [nenian mi katou non seminar ren minafon meinapen misin, June 27, 2017], 4-5).

  19. Nengeni 2 Corinth 3:3.

  20. 2 Corinth 5:17.

  21. An Alma anonnou fengeni ruu mettoch a aitikich pwe ewe mochen ach sipwe nuku ne fotukatiw ewe foun ira non netipach, foneni ewe foun ira ren ach nuku fasareu ewe iran manau, me foneni ewe ira a awora foun ewe ira minne a “ngarangar nap seni mettoch mi ngarangar meinisin” (Alma 32:42) me “auchea me nein meinisin an Kot kewe nifang” (1-Nifai 15:36).

  22. Alma 5:14

  23. Moses 6:34; auchean mi kapacheta.

  24. Colossians 2:6.

  25. 1-John 2:3-6; auchean mi kapacheta.

  26. Luke 18:22.

  27. Moses 6:34.

  28. Nengeni Doctrine and Covenants 19:23.

  29. Alma 5:33–34; auchean mi kapacheta.

  30. Nengeni John 15:5.