Mwichenapen Mwichefen
Tufichin Angei An Kot Manaman seni ekkewe Pwon mi Pin
April 2023 mwichenap


Tufichin Angei An Kot Manaman seni ekkewe Pwon mi Pin

Nupwen oupwe fetanei ewe aanen pwon mi pin, seni papatais ngeni ewe tempel me non unusen manau, ua pwon ngenikemi manaman ne ungeni mwokutun fonufan.

Ewe November a no, a wor ai ewe tufichin epini ewe Belém Brazil Tempel. A ew pwapwa ai nom ren ekkewe chon ewe Mwichefen mi epinipin non enefenin Brazil. Ren ena fansoun, ua kaeo pwe Belém a ewe annen ngeni ewe neni mi pachenong ewe chonupupu mi amwarar non fonufan, ewe chonupupu Amazon.

Nge inamo ren pochokunen ewe chonupupu, fan ruu non ew ier a wor mettoch esap ururun epwe fis nge a fis. Nupwen ewe akkar, maram, me fonufan ra chok wenefengen, ew pochokunen nono a fis me a mokututa me puputa non ewe chonupupu, a fiu ngeni pusin fetanin ewe konik. Nono ra 6 meter tekian1 fetanin a sa ussun 50 kilometers2 ne puta pupun a fen makketiw. Ei mettoch mi wesewesen fis, a fen sinino pwe ew watten no, chon ewe neni ra eita ngeni pororoca, ika “waten puchor” pokiten ren ewe osomongun okurang a forata. Sia tongeni osopono ennetin pungun pwe pwan mo ewe pochokunen Amazon epwe fang ngeni ekkewe manamanen nang.

Ussun ewe Amazon, a wor ew nikinikin fetan non manauach; sia mochen fori met ekkewe mi pwisin ekketo ngenikich. Ussun ewe Amazon, fiti aninis seni nang sia tongeni fori mettoch ururun wesetan. Pun wesewesen, ese chok fisito ach sipwe tekisoson, mosonoson, ika mochen sipwe ne fangeta ach kewe mochen ngeni Kot. Nge seni chok ach sipwe fori sia tongeni ekesiwinino, niwiniti ach sipwe nom ren Kot, me angei neniach esemuch.

Sakofesen seni ewe Amazon, sia tongeni fini ika sipwe kouno ngeni manamanen nang ika “fiti fetanin.”3 Ach sipwe fiu ngeni fetanin meni epwe weires. Nge nupwen sia fangeta “ngeni ekkewe etiwetiw an ewe Ngun mi Fel” me oturano ekkewe maichan fofor seni apwangapwangan inis ren mwan ika fefin,4 sia tongeni angei an ewe Chon Amanau ewe manamanen ekesiwin non manauach, ewe manaman ach sipwe fori ekkewe mettoch mi aweires.

Preseten Russell M. Nelson a aiti kich ifa ussun sipwe fori ei. I a fen pwonei, “Emon me emon ion a fori ekkewe pwon mi pin non nenien papatais me non tempel—me aponuetar—a napeno tufichin tonong ngeni ewe manamanen Jises Kraist … [ne seikata] kich asan seni ewe turutiwen ei fonufan.”5 Non ekkoch kapas, Sia tongeni tufichin tonong non ewe manamanen Kot, nge nupwen chok sipwe akoko ngeni I ren ekkewe pwon mi pin.

Me mwen an ewe fonufan a foruta, Kot a forata ekkewe pwon mi pin ussun ewe napanapen foforun ren minne kich, Noun, sipwe ochu fengeni inisich ngeni I. Anongonong won feinfeino chok, annuk ese siwin, I a affata ekkewe napanap ese tongeni siwin ren minne sia winino, manau, me manau fefeita. Non ei manau, sia fori ekkei pwon mi pin ren ach pachenong non an pristut ekkewe angangepin me pwon pwe sipwe fori met Kot a ureni kich pwe sipwe fori, me nupwen sia fori , Kot a pwon ngeni kich ekkewe feioch.6

Ew pwon mi pin a ew pochokunen pwon ewe sipwe amonata ren, weweochuti, me wesewesen afona.7 Ach fori eu pwon mi pin ngeni Kot a sokono seni ach fori ew pwon non ew napanap mi chok mecheres. Aewin, a auchea epwe wor mumuta meren ewe pristut. Oruwan, pwon mi apwangapwang ese wor an ewe chufengenin pochokun an epwe seikikicheta asan seni weitian pusin mokutun fetanin. Sia fori ew pwon nupwen chok sia ota ne fangeta inisich nap seni met ururun ach sipwe menemenochu. Sia winiti semiritin pwon noun Kot me chon muni An ewe muu, akaewin nupwen sia affata pwe sia unusen fiti ewe pwon mi pin.

Ewe kapas aanen pwon mi pin a wewe ngeni ew tetenin pwon mi pin ren minne sia tongeni feitto ren Kraist me chu ngeni I. Seni ei pwonen riri mi pin, a wor ach tufichin angei An ewe manaman ese much. Ewe aan a poputa ren nuku non Jises Kraist me aier, mwirin papatais me angei ewe Ngun mi Fel.9 Jises Kraist a pwar ngeni kich ifa ussun ach sipwe tonong non ewe aan nupwen I a papatais.10 Non porousen ewe Kapas Allim non ewe Testamen Sofo non Mark me Luke, Samach won Nang a pusin kapas ngeni Jises atun An ewe papatais, a apasa, “En nei mi achengicheng, ua unusen pwapwa reom.” Nupwen sia nom won ewe aanen pwon mi pin ren papatais, ua tongeni anchangei Samach won Nang a pwan apasa ngeni emon me emon kich: “En nei mi achengicheng, uwa unusen pwapwa reom. Kopwe soposopono.”11

Atun papatais me nupwen sia angei ewe sakrament,12 sia pwarata pwe sia mochen sipwe wata woch iten Jises Kraist.13 Non ei napanap sipwe ekipwichi ussun ewe annukun ewe Testamen Noom, “Ousap panmuani iten ewe Samon ami Kot ren och popun mi ngaw.”14 Ngeni rongeien seningach non ei fansoun, ei a ussun ngingin ew mettoch ra fori ese mumuta meren annuk a u ngeni aiann iten ewe Samon. Ewe annuk a pachenong ena, nge annukun a fen kon anonon. Ewe fosun Hebrew a awewei ussun “angei” wewen “seikata” ika “mwarei” ussun emon epwe mwarei echo mangak ewe mi esisinata ewe mine an fengen me emon ika ew mwich.15 Ewe fos a awewei ussun “vain” wewen “pon” ika “emweningaw.”16 Ewe annuk ousap panmuani iten ewe Samon a pwan wewen, “Kosap apasa pwe en emon noun Jises Kraist chon kuno me nukun chok ika ka wesewesen mochen kopwe tupunu I non ennetin .”

Sia winiti Noun chon kuno me tupuni I ren ennetin nupwen sia wesewesen me anapano ach wata woch ewe iten Jises Kraist seni ekkewe annuk mi pin. Ach pwon mi pin a ngenikich pochokunon manaman ach sipwe nom won ewe an mi pin pokiten nefinach me Jises Kraist me Samach won Nang a siwin. Sia akoko Ngenir seni ew pwonen riri fengen.

Ewe anen pwon mi pin a emwen ngeni ekkewe angangepinin ewe tempel, ussun ren ewe tempel endowment.17 Ewe endowment ina an Kot niffangen pwon mi pin a unusen ochufengenikich ngeni I. Non ewe endowment, sia pwon, akkom, ach sipwe achocho ne apwonueta an Kot annuk; oruwan, aier fiti netipechou me netip niemam, ounungatin, manaueni ewe kapas allimen Jises Kraist. Sia fori ei ren ach anganga nuku non I, fori pwon mi pin ren Kot nupwen sia angei ekkewe angangepinen amanau me manau mi tekia, apwonueta ekkena pwon mi pin non unusen manauach, me achocho ne manaueni ekkewe ru annuk mi nap ne tongei Kot me chon oruch. Aruwanun, sia pwon, ne apwonueta ewe annukun nimenimoch me, enimuwan, asora inisich me mettoch meinisin ewe Samon a efeiochu ngeni kich ne aueta An Mwichefen.18

Ren ach fori me aponueta ekkewe pwon mi pin non tempel, sia kaeo chommong ussun an ewe Samon popun me angei ew unusen ewe Ngun mi Fel.19 Sia angei emwenin manauach. Sia miritino non wisach chon kuno pwe sisap chok ekkewe semirit ese naf ar wewe.20 Nge, sia manau fiti ew napanapen ach nenengeni mettoch feinfeino me ra kon pwapwaiti ar repwe angang ngeni Kot me ekkoch. Sia angei napenon tufichin ach sipwe aponueta ach kewe popun non ei manau. Sia tumun seni met mi ngaw,21 me sia anapano watten manaman ne fiu ngeni sosot me ach sipwe aier nupwen sia nikotutum.22 Nupwen sia tipemwaramwar, ekiekin ach kewe pwon mi pin ngeni Kot a anisi kich ach sipwe niwinngeni ewe an. Ren ach chu ngeni an Kot manaman, sia winiti pusin ach pororoca, sia tongeni fiu ngeni fetanin ewe fonufan, non unusen manauach me tonong non ewe fansoun ese much. Nesoponon, fetanin pusin kokotun manauach ra siwin pokiten ewe anen pwon mi pin a emweni kich ngeni manau mi tekia me manau ese much.23

Aponueta ekkewe pwon mi pin ra fis non ewe nenien papatais me non ekkewe tempel ra pwan awora ngenikich pochokun ach sipwe pochokun ngeni sosotun non ei manau me metekin netip.24 Ewe nongonong ra angang fengen me ekkei pwon mi pin a ekinamwei anach me awora epinukunuk, ourur, me kinamwe.

Semei me inei kewe chinap Lena Sofia me Matts Leander Renlund ra angei an Kot manaman seni ar pwonen papatais nupwen ra choni ewe Mwichefen non 1912 non Finland. Ra pwapwa ar ra choni ewe aewin pranchin ewe Mwichefen non Finland.

Leander a mano seni ew semwenin ammat nimu ier a mwirin nupwen Lena a pwopwo ren nour ewe angonun semirit. Ena semirit, semei ewe, a uputiw ruu maram mwirin manon Leander. Lena ese chok peiaseni punuwan ewe nge pwan fumon me nein noun kewe engon semirit. Ren an woungaw emon fefin mi mano punuwan, a otures. Non 20 ier i ese tawen mour kinamwe nepin. Fansoun neran, a osukosuk ne awora mwongo fan iten an famini. Nepwin, a tumunu chochon an famini ekkewe repwene mano. A weires sipwe ekieki ifa ussun an neminewe tongeni.

Lena a chok soposopono pokiten mi sinei pwe punuwan ewe me noun kewe semirit ra mano repwe noun me punuwan non fansoun ese much. Ewe puken feiochun tempel, fiti feiochun famini fochofoch, a awora an kinamwe pokiten an nuku non ewe riri fochofoch. Non fansoun ei manau, neminewe ese angei an endowment ika riri ngeni Leander, nge Leander mi chok auchea non manauen neminewe me kinikinin an wachemuken epinukunuk ren fansoun mwach.

Non 1938, Lena a wanong ekkewe rekot pwe ekkewe angangepin non tempel repwe for fan iten chon an ewe famini ra mano, ekkoch ekkewe a akkom wanong seni Finland. Mwirin an neminewe a mano, ekkewe angangepin non tempel ra for meren ekkoch fan itan, Leander, me noun kewe semirit mi mano. Seni ekkewe ra wisen fori ekkewe angangepin fan iten ekkewe mi mano, neminewe a efeiochuno, Lena me Leander ra riri fengen, me nour kewe semirit mi mano me semei we a riri ngenir. Ussun ekkoch, Lena “a mano non nuku, ese angei ekkewe pwon, nge a kuner me towaw, … [a] nukur, me a foropachereno.”25

Lena a nom ussun nge a fen fori ekkei pwon mi pin non manauan. A sinei pwe an kewe pwonen papatais me sakramen mi pin ra ochu fengenir me ewe Chon Amanau. Neminewe “a mut ngeni ewe apwapwan mochenin [an ewe Chon Angasano] neni mi pin epwe wato epinukunuk ngeni [neminewe] mi netipeta.”26 Lena a ekieki pwe ew an Kot kewe wachemuken umoumoch ren a kaeo ussun famini fochofoch me mwen a mefi ewe watten osukosuk non manauan. Seni pwon mi pin, neminewe a angei ewe manamanen Kot an epwe achocho ngeni me pwata seni kokotongawen wietien an kewe osukosuk me weires.

Nupwen kopwe fetan won ewe aanen pwon mi pin, seni papatais ngeni ewe tempel me non unusen manauom, Ua pwon ngonuk manaman epwe no u ngeni ewe mokutun ewe fonufan—manaman ne kaeo, manaman ne aier, me manaman ne pinino, me ewe manaman ne kuna epinukunuk, kinamwe, me pwan pwapwa nupwen kopwe churi osukosuk. Ua pwon ngonuk me om famini seni angangen ewe chon koum, akkaewin nupwen ewe tempel epwe ew om watten anongo om ekiek won non manauom.

Nupwen ka feitto ren Kriast me chu ngeni I me Samach won Nang ren pwon mi pin, ussun och mettoch ese fifis a fis. Ka ekesiwin me winiti mi unusoch non Jises Kraist.27 Ka winiti semiritin pwon mi pin noun Kot me emon chon non An ewe muu.28 Uwa chok fen anchangei I an uronuk, “En nei semirit ewe ua pwapwa non. Ua etiwokonong.” Non iten Jises Kraist, amen.

Esinesin

  1. Arap ngeni 20 feet.

  2. Aarap ngeni 30 mwain.

  3. Kich sia fineta ach mochen pokiten Kot a mut ngenikich ewe pusin finata me ach fofor. Nengeni Guide to the Scriptures, “Agency,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org; 2 Nifai 2:27; Moses 7:32.

  4. Nengeni Mosaia 3:19.

  5. Russell M. Nelson, “Overcome the World and Find Rest,” Liahona, Nov. 2022, 96, 97.

  6. Nengeni Guide to the Scriptures, “Covenant,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org.

  7. Meinisin ra nikotutum won ekkoch fansoun, nge Kot a nikitu ngeni ach kewe turutiw me ngenikich ewe niffangen aier sefan pwan mwo mwirin ach atai ewe pwon mi pin. Nupwen Elter Richard G. Scott a afanafan, “Ewe Samon a kuna sokofesenin ekkewe apwangapwang nap seni An [kuna] oucho ngeni annuk [pokiten] nupwen ewe Samon epwe kapas ussun apwangapwang, a iteitan umoumoch” (“Personal Strength through the Atonement of Jesus Christ,” Liahona, Nov. 2013, 83). Nge, sisap epinukunukungaw ren an ewe Chon Amanau tufich ne anisi kich ren ach kewe apwangapwang. Iwe nge, mochen atai ew annuk mi pin fiti ewe kokoten aiersefan mwirin—pwan non ew ititin kapas, tipis mi wor kokotun akkom me aier sefan—a eningeringer ngeni ewe Samon (nengeni Hebrews 6:4–6).

  8. Nengeni Robert Bolt, A Man for All Seasons: Ew Urumot non Ruu Foforun (1990), xiii–xiv, 140.

  9. Nengeni 2 Nifai 31:17–18

  10. Nengeni 2 Nifai 31:4–15.

  11. Luke a rekotuni, “Iwe ewe Ngun mi Fen a feittiw won non napanapen emon muro, iwe och mongungu a feitiw seni nang, a apasa, En nei At mi fokkun achengicheng; ua unusen pwapwa remw” (Luke 3:22). Mark a rekotuni, “Iwe och mongungu a feittiw seni nang, a apasa, En nei mi achengicheng, ua unusen pwapwa remw” (Mark 1:11) An William Tyndale chiakuni porousan a kon weweoch nap seni fosun ewe King James Non an ewe chiaku, ewe mongungun Samch won Nang a apasa, “En nei At mi fokkun achengicheng ua fokkun pwapwa remw”(in Brian Moynahan, God’s Bestseller: William Tyndale, Thomas More, and the Writing of the English Bible—A Story of Martyrdom and Betrayal [2002], 58). Matthew chok ei e apasa pwe ewe mongungu e kon awenewenau ne apasa , “And lo a voice from heaven, saying, This is my beloved Son, in whom I am well pleased” (Matthew 3:17). Ewe Kapas Allimen John a chok repotei ussun ewe papatais seni John soun Papatais: “Ua fen kuna, iwe upwe ereni kemi pwe i ewe Noun Kot” (John 1:34).

  12. Nengeni 2 Nifai 31:13; Doctrine and Covenants 20:77.

  13. Preseten Dallin H. Oaks a awewei ewe auchean ewe fos “willing” nupwen sia asofosefani ach pwonen papatais ren ewe sakramen: “A auchea pwe nupwen sia angei ewe sakramen sise pwarata pwe sia wata woch ewe iten Jises Kraist. Sia pwarata pwe sia mochen ach sipwe fori. (Nengeni Doctrine and Covenants 20:77.] Ewe ennetin pungun pwe sia chok pwarata ussun ach mochen finata pwe pwan och mettoch epwe fis me mwen sipwe wesewesen angei ena it mi pin o wata woch non ewe akauchean memef” (“Taking upon Us the Name of Jesus Christ,” Ensign, May 1985, 81). Ewe “pwan och” kapasen ren feiochun tempel me ranin manauochuch.

  14. Exodus 20:7.

  15. Nengeni An James Pochokun, Ewe Minefon Pochokun Naponon Unusen Masowen ewe Paipen 2010), Kinikinin Tiksineri non Hebrew, nampan 192, me 5375.

  16. Nengeni Strong, The New Strong’s Expanded Exhaustive Concordance of the Bible, Hebrew dictionary section, page 273, number 7723.

  17. Elter David A. Bednar a afanafan: “Ewe ponen papatais mi pin a asuku ran mwach ika ranich me akuna kich ngeni ewe tempel. Ewe foforun wata woch ewe iten Jises Kraist ewe a fis non ewe konikin papatais a soposopono me wateno non ewe imwen ewe Samon. Nupwen sia uta non ewe konikin papatais, sia nengeni ewe tempel. Nupwen sia angei ewe sakramen, sia nengeni ewe tempel. Sia pwon pwe sipwe chechemeni ewe Chon Amanau fansoun meinisin me aponueta An kewe annuk pwe amonetan ach sipwe pachenong non ekkewe angangepin no ewe tempel me angei ekkewe feioch mi tekia a wor ren ewe it me seni ewe mumuta an ewe Samon Jises Kraist. Nge, non ekkewe angangepinin ewe tempel mi pin sia kon unusochuno me unusen wata woch ewe iten Jises Kraist” (“Honorably Hold a Name and Standing,” Liahona, May 2009, 98). Ewe foforun meni esap mo unusochuno tori “ach sipwe ussun i” (Moronsi 7:48), nupwen sia unusono ne ekesiwin.

  18. Usun mi awewetiw non ewe General Handbook: Serving in The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 27.2 (ChurchofJesusChrist.org), ekkewe pwon mi pin ach sipwe manaueni ewe annukun anneasochis, aneasochisi ewe annukun fangeno, aneasochisi ewe annukun ewe kapas allimen Jises Kraist apwoneta ewe annukun nimenimoch, me apwonueta ewe annukun epinipin; nengeni pwan David A. Bednar, “Let This House Be Built unto My Name,” Liahona, May 2020, 84–87.

  19. Nengeni Doctrine and Covenants 109:14–15. Elder D. Todd Christofferson osukuna, “Ewe ‘unusochun ewe Ngun mi Fen’ kapach met ewe Jises a awewei pwe ewe pwon uwa ngenikemi ren manau ese much, pwan mo ewe ningen ewe muun celestial; minne ewe ningen ewe mwichefen aan ewe Mwanichi, pwan an Kot, ewe a unusen pin seni meinisin non Jises Kraist noun we At’ (D&C 88:4–5)” (“The Power of Covenants,” Liahona, May 2009, 23, note 5).

  20. Nengeni Doctrine and Covenants 109:15

  21. Nengeni Doctrine and Covenants 109:22, 25–26.

  22. Nengeni Doctrine and Covenants 109:21

  23. Nengeni Doctrine and Covenants 109:15, 22; Russell M. Nelson, “The Power of Spiritual Momentum,” Liahona, May 2022, 98.

  24. Nengeni Russell M. Nelson, “Overcome the World and Find Rest,” 96; Doctrine and Covenants 84:20. Iteiten fansoun oua kutta me tapweno mwirin amemefin ewe Ngun, iteiten fansoun oua fori och mettoch mi och—mettoch ewe “inisin aramas” esap fori—oua okkufatiw fonufan” (“Overcome the World and Find Rest,” 97).

  25. Hebrews 11:13

  26. Redeemer of Israel,” Kon mi Fel, no. 6, uwokisin 5. Iei ewe kon Lena Sofia Renlund a kon sani.

  27. Nengeni Moronai 10:30–33

  28. Nengeni Doctrine and Covenants 132:19–20

Printini