“Po o Le Ola po o Le Oti,” mataupu 9 o le Au Paia: O Le Tala o le Ekalesia a Iesu Keriso i Aso e Gata Ai, Voluma 1, O Le Tagavai o le Upumoni, 1815–1846 (2018)
Mataupu 9: “Po o Le Ola po o Le Oti”
Mataupu 9
Oo Mai le Ola pe Oo Mai le Oti
O le Aso Sa na sosoo ai ma le faatulagaina o le Ekalesia, sa talai atu ai Oliva i le aiga o Uitimera ma a latou uo i Feiete. O le toatele o i latou sa lagolagoina le faaliliuga o le Tusi a Mamona ae lei auai i le Ekalesia. Ina ua maea ona tautala atu Oliva, e toaono tagata sa talosagaina o ia e papatiso i latou i se vaituloto lata ane.1
A o faatupulaia tagata e auai i le ekalesia fou, o le tele o le poloaiga a le Alii e ave atu le talalelei i le lalolagi sa mamafa i luga o Iosefa. Sa ia lolomi ma faasalalau le Tusi a Mamona ma faatulaga le ekalesia a le Alii, ae sa lei lelei le faatauina atu o le tusi ma o i latou o e sa saili e papatiso o le tele lava o ana uo ma aiga. Ma sa tele lava foi mea sa tau aoaoina e Iosefa e uiga i le lagi ma le lalolagi.
O tagata e auai mai i le ekalesia e masani lava ona auai mai e saili meaalofa a le Agaga ma isi vavega latou te faitau i ai i le Feagaiga Fou.2 Peitai, sa folafola atu e le talalelei toefuataiina i le au talitonu se mea e sili atu nai lo mea ofoofogia ma faailoga. O Peniamina, o se perofeta poto ma o se tupu i le Tusi a Mamona, sa ia aoao atu afai e gauai atu tagata i le Agaga Paia, e mafai ona latou lafoai o latou natura agasala ae avea ma au paia e ala i le Togiola a Iesu Keriso.3
Mo Iosefa, o le luitau ua i ai nei o le pe faapefea ona tulei i luma le galuega a le Alii. Sa silafia e ia ma Oliva e tatau ona alagaina le salamo i tagata uma. Ua saunia le faatoaga e selesele ai, ma e taua agaga uma i le silafaga a le Atua. Ae e mafai faapefea e ni aposetolo talavou se toalua---o se faifaatoaga ma se faiaoga, faatoa atoa lo la tai luasefulu tausaga---ona tuleia i luma sea galuega tele?
Ma pe faapefea foi e se ekalesia laitiiti i faoaaai o Niu Ioka ona tulai ae mai lona amataga faatauvaa ma faatupulaia e faatumu ai le lalolagi atoa?
Ina ua mavae ia papatisoga i Feiete, sa amata e Iosefa le malaga e selau-maila e toe foi ai i lana faatoaga i Haramoni. E ui i lona pisi i le ekalesia fou, ae sa tatau ona ia vave totoina lana faatoaga pe afai e manao e manuia se seleselega i le tautoulu. Ua tuai le totogiina o lana aitalafu i le tama o Ema i le faatoaga, ma afai e le manuia lana faatoaga, o lona uiga o le a ia toe sailia se isi auala e faauma ai lana aitalafu.
A o agai atu o ia i le fale, sa malolo Iosefa i le faatoaga a Iosefa ma Polly Naite i Kolesavile, Niu Ioka. Ua leva ona lagolagosua le au Naite ia te ia, peitai latou te lei auai lava i le ekalesia. Sa muai manao lava ia Iosefa Naite e faitau muamua le Tusi a Mamona a o lei talia e ia le faatuatuaga fou.4
Sa nofo ai Iosefa mo ni nai aso i Kolesavile, ma talai atu i le Au Naite ma a la’ua uo. O Newel Naite, o se tasi o atalii o Iosefa ma Polly, e tele taimi la te talanoa ai ma le perofeta e uiga i le talalelei. I se tasi aso, sa valaaulia ai o ia e Iosefa e tatalo i se sauniga, ae fai mai Newel, e sili ia te ia pe a tatalo na o ia i le vao.
I le taeao na sosoo ai, sa alu ai Newel i le vao ma taumafai e tatalo. Sa oo mai ia te ia se lagona sa lei lagolelei, ma sa faateleina a o amata ona ia agai atu i le fale. E oo ane i le taimi na taunuu ai o ia i le fale, sa matua faatautee le lagona ma o lea sa ia aioi atu ai i lona toalua, o Sally, e alu e aumai le perofeta.
Sa faanatinati atu Iosefa i autafa o Newel, ma sa maua atu ia tagata o le aiga o matamata ma le matata’u a o soona femilosa’i foliga, o lima, ma vae o le taulealea. Ina ua iloa atu e Newel ia Iosefa, sa ia alaga atu, “Tuli ese le temoni!”
Sa lei taumafai muamua Iosefa e tuli ese le tiapolo pe faamalolo se tasi, ae sa ia iloa na folafola mai e Iesu i Ona soo le mana e faia ai. Na vave ona gaoioi, ma sa ia pueina le lima o Newel. “I le suafa o Iesu Keriso,” sa ia fai atu ai, “alu ese mai ia te ia.”
O le taimi lava na tautala ai Iosefa, na uma ai foi femilosa’iga o lona tino. Sa faagaulua ifo Newel i le fola, ua vaivai ae leai se mea na afaina, ma faapea mai sa ia vaaia le tiapolo o tuua lona tino.
Sa taufaiofo le au Naite ma o latou tuaoi i le mea sa faia e Iosefa. A o fesoasoani e sii atu Newel i se moega, sa ta’u atu e Iosefa ia i latou o le uluai vavega lea ua faia i le ekalesia.
“Na faia e le Atua,” na ia molimau atu ai, “ma i le mana faaleatua.”5
E fiaselau maila i le itu i sisifo, sa i ai se faifaatoaga e igoa ia Pale Palate na lagonaina le Agaga o uunaia o ia e tuua lona fale ma le aiga ae talai atu ia valoaga ma meaalofa faaleagaga na ia maua i le Tusi Paia. Sa ia faatauina atu lana faatoaga i se tau na gau ai ae ia faatuatuaina le Atua o le a faamanuiaina o ia ona o le lafoai o mea uma ona o Keriso.
Sa na o i nai mea tau lavalava ma na o sina tupe na lava mo le malaga, na tuua ai e ia ma lona toalua o Thankful, lo la fale ae agai atu i sasae e asiasi i aiga a o lei agai atu e talai. Peitai, a o la malaga atu i le alavai, sa faliu atu Pale ia Thankful ma fai i ai e faaauau e aunoa ma ia. Sa ia lagonaina le Agaga o faatonuina o ia e oso ese mai le vaa.
“O le a ou vave alu atu,” sa ia folafola atu ai. “E i ai sa’u galuega e fia fai i le itulagi lenei.”6
Na oso ese Pale ma sa savali mo le sefulu maila agai atu i nuu i tua, lea na ia tau atu ai i le fale o se tiakono lotu Papatiso o le sa ta’uina atu ia te ia e uiga i se tusi fou uiga ese sa ia maua. Sa fai mai o se talafaamaumau anamua, o le tala lea a lea alii, sa faaliliuina mai papatusi auro faatasi ai ma le fesoasoani a agelu ma faaaliga. Sa lei i ai i le tiakono le tusi, ae sa ia folafola e faaali atu ia Pale i le aso e sosoo ai.
O le taeao na sosoo ai, sa toe foi ai Pale i le fale o le tiakono. Sa ia tatalaina le tusi ma le naunautai ma faitau lona itulau faaulutala. Ona ia susue lea o le pito i tua o le tusi ma faitau ia molimau a nisi o le au molimau. O upu na ta’a’ina ai o ia, ma sa amata ona ia faitauina le tusi mai le amataga. Na mavae ni itula, ae sa le mafai ona taofi lana faitau. Sa avea le ‘ai ma le moe o se avega mamafa. Sa i ona luga le Agaga o le Alii, ma sa ia iloaina e moni le tusi.7
Sa lei pine ae agai atu Pale i le nuu tuaoi o Palamaira, ma le naunautai e feiloai i le na faaliliuina le tusi. Sa faasino atu o ia e tagata o le taulaga i se faatoaga e na o ni nai maila le mamao i le auala lava lea. A o savali atu Pale i lena itu, sa ia vaaia se tamaloa ma sa fesili i ai po o fea e mafai ona ia maua ai Iosefa Samita. Sa ta’u atu ia te ia e le tamaloa e faapea o Iosefa e nofo i Haramoni, e selau maila i saute, ae sa ia faailoa atu ia lava o Ailama Samita, o le uso o le perofeta.
Sa la talanoa i le tele o le po, ma sa molimau atu Ailama e uiga i le Tusi a Mamona, ma le galuega a le Alii i aso e gata ai. O le taeao na sosoo ai, sa i ai talaiga a Pale sa tatau ona faataunuu, o lea sa avatu ai e Ailama ia te ia se kopi o le tusi ma auina atu o ia i lona ala.
Sa tatala e Pale le tusi i le isi ona avanoa ma maua ai, i lona olioli, ina ua ia iloaina, sa asiasi atu le Alii i tagata o Amerika anamua, ma aoao atu ia te i latou Lana talalelei. Sa iloaina e Pale, o le savali a le tusi, sa sili atu ona taua nai lo oa uma o le lalolagi.
Ina ua uma lana talaiga faatulagaina, sa toe foi Pale i le fale o le au Samita. Sa toe faafeiloai o ia e Ailama ma valaaulia o ia e asiasi i le faatoaga a le au Uitimera, lea e mafai ona ia feiloai atu i se aulotu ua faatupulaia o le ekalesia.
I lona naunau e aoao atili, o lea sa talia ai e Pale le valaaulia. I ni nai aso mulimuli ane, sa papatisoina ai o ia.8
I le faaiuga o Iuni 1830, sa malaga ai Ema ma Iosefa ma Oliva i Kolesavile. Sa salalau le tala i le vavega a Iosefa Samita i le tautotogo i lena eria atoa, ma o le taimi nei ua toatele isi aiga a le au Naite ua mananao e auai i le ekalesia.
Sa saunia foi Ema ina ia papatisoina. Faapei o le au Naite, sa talitonu o ia i le talalelei toefuataiina ma i le valaauga faaperofeta o lona toalua, ae sa lei auai lava o ia i le ekalesia.9
Ina ua taunuu i Kolesavile, sa galulue Iosefa ma isi e poloka sina alavaitafe lata ane ina ia mafai ai ona fai se sauniga papatisoga i le aso na sosoo ai. Peitai, ina ua malama ae le taeao, sa latou maua ai na talepe e se tasi le vai i le po ina ia aua ai nei faia ia papatisoga.
I lo latou le fiafia ai, sa latou faia ai na o se sauniga o le aso Sapati, ma sa lauga Oliva e uiga i le papatisoga ma le Agaga Paia. Ina ua uma le lauga, sa osofaia e se faifeau i le lotoifale ma nisi o lana aulotu le sauniga ma sa latou taumafai e toso ese mai se tasi o le au talitonu.
Ua masani lelei Ema i tetee ia Iosefa ma lana savali. Sa ta’u e nisi o ia o se taufaasese ma tuua’ia o ia i le taumafai ia maua ana mea mai e sa mulimuli ia te ia. O isi sa ulagia le au talitonu, ma faaigoa i latou o le “Au Mamona.”10 Ma le faaeteete i faafitauli, sa toe taliu atu Ema ma isi i le vaipuna i le taeao po o le aso na sosoo ai ma toe faalelei le faatanoa vai. O le taimi lava na lava ai le loloto o le vai, na agai atu ai Oliva i totonu o le vaitaele ma papatiso ia Ema, Iosefa ma Polly Naite, ma le isi toasefulu.
I le taimi o papatisoga, sa tutu nisi tamaloloa i luga atu o le auvai, i tua atu teisi, ma taufaifai ai i le au talitonu. Sa taumafai Ema ma isi e le amanaiaina i latou, ae ina ua toe taliu atu le vaega i le faatoaga a le au Naite, sa muliauloa atu ai tamaloloa, ma tauvalaau atu upu taufaamatau i le perofeta i le ala. I le fale o le au Naite, sa mananao ia Iosefa ma Oliva e faamau ia alii ma tamaitai faatoa papatiso, ae sa faatoateleina le au taufaifai i fafo atu ma avea ai o se au faatupu faalavelave pisapisao e toalimasefulu.
I le popole ai nei tei ua osofaia i latou, o lea sa sosola ai le au talitonu i se fale i le tuaoi, ma le faamoemoe e faamaea ai ia faamauga i le filemu. Ae a o lei mafai ona latou faatinoina ia sauniga, sa pueina e se leoleo ia Iosefa ma ave o ia i le falepuipui mo le matua’ia o se vavao i le nuu e ala i le talai atu o le Tusi a Mamona.
Sa nofo ai Iosefa i le po i le falepuipui, ma le le mautinoa pe o le a pueina o ia e tagata faatupu faalavelave ma faataunuu a latou faamata’u. O le taimi lea, sa faatalitali ai ma le popole ia Ema i le fale o lona uso ao latou tatalo ma uo mai Kolesavile mo le toe faasaolotoina mai saogalemu o Iosefa.11
I le isi lua aso na sosoo ai, sa faamasinoina ai Iosefa i le faamasinoga ma sa ta’umamaina, ae toe molia foi ma toe faamasinoina i moliaga faapena foi. Ina ua mavae lana faamasinoga lona lua sa tatalaina o ia, ma sa la toe foi ma Ema i le la faatoaga i Haramoni ao lei faamauina [le papatisoga] a Ema ma isi tagata o le Au Paia i Kolesavile e avea ma tagata o le ekalesia.12
I le fale, sa toe taumafai ai Iosefa e galue i lana faatoaga, ae sa avatu e le Alii ia te ia se faaaliga i le mea e tatau ona ia faaalu ai lona taimi. “Ia e tuu atu lau auaunaga atoa i Siona,” sa fetalai atu ai le Alii. “O le a e lē maua le malosi i galuega faaletino, ona e lē o lou valaauga lea. Sa faatonuina Iosefa e toto lana faatoaga ona alu lea e faamau ia tagata fou i Niu Ioka.13
O le faaaliga na tuua ai le le mautinoa tele i le olaga o Ema. E faapefea ona maua se mea e ola ai i la’ua pe afai o le a tuu atu e Iosefa lona taimi uma i le Au Paia? A o le a foi lana mea o le a fai i le taimi e alu ese ai o ia e auauna atu i le ekalesia? Pe o le mea ea e tatau ona nofo o ia i le fale, pe o finagalo le Alii e alu e o ma ia? Ma afai foi o Lona finagalo lea, mata o le a lana matafaioi i le ekalesia?
O le silafia ai o le manaoga o Ema mo se taitaiga, o lea na fetalai atu ai le Alii ia te ia i se faaaliga na tuuina atu e ala ia Iosefa. Na Ia faamagaloina ana agasala ma valaauina o ia o se “tamaitai filifilia.” Na Ia faatonuina o ia e o ma Iosefa i ana malaga ma sa folafola atu i ai, “O le a faauuina oe i lalo o lona lima e faamalamalama atu tusitusiga paia, ma apoapoai atu i le ekalesia.”
Sa Ia faatoafilemuina foi ona popolega e uiga ia la’ua tupe. “E le tatau ona e fefe,” sa Ia faamautinoa atu ia te ia, “ona o le a lagolagoina oe e lau tane.”
Ona faatonuina lea o ia e le Alii e faia se filifiliga o viiga paia mo le ekalesia. “Aua e fiafia loʼu agaga i le pese a le loto,” na Ia fetalai atu ai.14
E lei leva ona maua le faaaliga, sa malaga Iosefa ma Ema i Kolesavile, lea na faatoa faamauina ai [le papatisoga] a Ema ma le Au Paia sa i ai iina. Ina ua maua e tagata fou le meaalofa o le Agaga Paia, sa faatumulia le potu i le Agaga o le Alii. Sa fiafia tagata uma ma vivii ae i le Atua.15
I se taimi mulimuli ane i lena taumafanafana, sa totogi uma ai e Iosefa ma Ema la la’ua faatoaga i le fesoasoani ane a uo ma masii atu ai i Feiete ina ia mafai ai e Iosefa ona tuuto atu le tele o le taimi i le ekalesia.16 Peitai, ina ua latou taunuu, sa latou iloa ai faapea ua amata e Hiram Page ma se tasi o Molimau e Toavalu ma se aoao i le Perisitua Arona ona sailia faaaliga mo le ekalesia e ala i se mea sa ia manatu o se maa vaai.17 E toatele le Au Paia, e aofai ai ma Oliva ma nisi o tagata o le aiga o Uitimera, sa talitonu o nei faaaliga e mai le Atua.18
Sa iloa e Iosefa ua feagai o ia ma se tulaga matautia. O faaaliga a Hiram sa faaa’oa’o i le gagana o tusi paia. Sa latou ta’ua le faavaeina o Siona ma le faatulagaina o le ekalesia, ae e i ai taimi sa feteenai ai ma le Feagaiga Fou ma upumoni sa faaalia mai e le Alii e ala mai ia Iosefa.
I le le mautinoa ai po o le a le mea e fai, o lea sa ala ai Iosefa ma tatalo i se tasi po, ma aioi atu mo se taitaiga. Sa feagai o ia ma le tetee muamua, ae e lei mai i ana uo. Afai e gaoioi faamalosi e faasagatau i faaaliga a Ailama, e ono mafai ona ia faatausuai ia i latou o e sa talitonu i ai, pe faalotovaivaia foi ia le Au Paia faamaoni mai le sailia o faaaliga e i latou lava.19 Ae afai na te le tauvaleina ia faaaliga sese, e ono mafai ona faatoilaloina le afioga a le Alii ma vaeluaina ai le Au Paia.
Ina ua mavae le mau itula o le le mafai ona moe, sa maua ai e Iosefa se faaaliga e faasinotonu ia Oliva. “E leai se tasi e tofia na te mauaina poloaiga ma faaaliga i le ekalesia lenei, vagana ai la’u auauna o Iosefa Samita, Laitiiti,” na fetalai mai ai le Alii, “aua e ao ina faia mea uma i le faatulagaga tatau, ma i le finagalo autasi o le ekalesia.” Na faatonuina e le Alii ia Oliva e aoao atu le mataupu faavae lenei ia Ailama.
Ona valaauina lea e le faaaliga ia Oliva e alu i le toeitiiti lava afe maila i le faatausiusiuga i sisifo o le Iunaite Setete e folafola atu le talalelei toefuataiina i Initia Amerika, o e na totoe o le aiga o Isaraelu. Na fetalai le Alii e faapea o le aai o Siona o le a fausia e latalata i nei tagata, e faaleo mai ai le folafolaga o le Tusi a Mamona e faapea o le a faatuina e le Atua le Ierusalema Fou i le konetineta o Amerika a o loma le Afio Mai Faalua o Keriso. Na te lei faailoa mai le nofoaga tonu o le aai, ae sa Ia folafola mai o le a faaalia mai lena faamatalaga i se taimi mulimuli ane.20
I nai aso mulimuli ane, i se konafesi a le ekalesia, sa faaleaogaina ai e le Au Paia ia faaaliga a Ailama ma latou lagolagoina ai ma le agaga autasi ia Iosefa ua na o ia le tagata e mafai ona maua ia faaaliga mo le ekalesia.21
Na valaauina e le Alii ia Pita Uitimera Laitiiti., Ziba Peterson, ma Pale Palate e o ma Oliva i le misiona i Sisifo.22 O le taimi lea, o Ema ma isi fafine, sa amata ona latou su’iina lavalava mo faifeautalai. Sa latou galulue mo le tele o itula e vili le vavae e fai ai vulu, lalaga pe fili le vulu e fai ai ie, ma su’i faatasi auauai ia fasi ie.23
E lei leva ona toe foi atu pale i Feiete ma Thankful ina ua mavae le faasoaina atu o le talalelei ma ia ma isi tagata o lona aiga. Ina ua malaga o ia i Sisifo, sa alu atu o ia [Thankful] ma nofo ia Mary Uitimera, o le sa fiafia lava e talia o ia i lona fale.
I le agai atu i Misuri, sa fuafua ai Pale e ave isi faifeautalai i le setete o Ohaio, i le mea sa nofo ai lana faifeau muamua o Sini Rikitone. Sa faamoemoe Pale o le a fiafia o ia i la latou savali.24
O le taumafanafana lava lena, i se malaga i le lua aso i le taulaga mai Feiete, sa maua ai e Rhoda Greene ia Samuelu Samita, le uso o le perofeta, i lona faitotoa. Na feiloai muamua Rhoda ia Samuelu i le amataga o lena lava tausaga ina ua ia tuua se kopi o le Tusi a Mamona i lona fale. O lana tane, o Ioane, o se faifeau femalagaai o se isi faatuatuaga, ma sa ia manatu o le tusi o se faamaimautaimi, ae sa ia folafola atu na te aveina i lana taamilosaga ma ao mai ni igoa o nisi e fiafia i le savali a le tusi.
Sa faaafe e Rhoda ia Samuelu i totonu ma sa ia fai atu ia te ia, e leai lava se tasi ua fia manao i le Tusi a Mamona. “E tatau ona e toe aveina le tusi,” o lana tala lea. “E leai se foliga e manao ia Mr. Greene e faatau.”
Sa ave e Samuelu le Tusi a Mamona, ma ina ua faliu e alu ae ta’ua e Rhoda na ia faitauina ma e fiafia i ai. Sa tu Samuelu. “O le a ou avatu ia te oe lenei tusi,” na ia fai atu ai, ma toe faafoi atu le tusi. “Ua le faatagaina e le Agaga o le Atua ia au ou te aveeseina.”
Sa lofituina ia Rhoda i lagona ootia a o ia toe aumaia le tusi. “Ole atu i le Atua e tuu atu ia te oe se molimau e uiga i le moni o le galuega,” na fai atu ai Samuelu, “ma o le a e lagonaina se faalogona o le mu i totonu o lou fatafata, o le Agaga lea o le Atua.”
Mulimuli ane, ina ua foi mai lona toalua i le fale, sa faamatala atu ia te ia e Rhoda le asiasiga a Samuelu. Sa musu muamua Ioane e tatalo e uiga i le tusi, ae na faatalitonuina o ia e Rhoda i le folafolaga a Samuelu.
“Ua ou iloa na te le ta’uina mai lava se mea e le moni,” sa ia fai atu ai. “Ou te iloa ai lava o ia o se tagata lelei pe afai e i ai lava se i si tagata e lelei.”
Sa tatalo ia Rhoda ma Ioane e uiga i le tusi ma sa la mauaina se molimau o lona moni. Ona la faasoaina atu lea i lo la’ua aiga ma tuaoi, e aofia ai ma le tuagane laitiiti o Rhoda o Polika Iaga ma lana uo o Heber Kimball.25
I le tautoulu, sa faalogologo ai ma le faaaloalo ia Sini Rikitone e tolusefulu-valu-tausaga a o molimau atu ia Pale Palate ma ana soa e toatolu i se galuega fou o tusi paia, o le Tusi a Mamona. Ae sa lei fia manao ai Sini. Mo le tele o tausaga, sa ia apoapoai atu ai i tagata i Katelani, Ohaio, ma tuaoi e faitau le Tusi Paia ma toe foi i mataupu faavae o le ekaleisa i le Feagaiga Fou. O le Tusi Paia lava na taialaina lona olaga, na ia ta’u atu ai i faifeautalai, ma ua lava lea.26
“Na e aumaia le upumoni ia te au,” na faamanatu atu ai e Pale ia Sini. “O lea ua ou talosagaina oe o se uo e faitau le tusi lenei mo au.”27
“E le tatau ona ta finau i lea mataupu,” sa fai atu ai Sini. “Ae o le a ou faitauina lau tusi ma vaai po o le a sana mau i lo’u faatuatuaga.”28
Sa talosagaina e Pale ia Sini pe mafai ona latou lauga atu i lana aulotu. E ui ina sa masalosalo o ia i la latou savali, ae sa tuu atu e Sini le faatagaga ia i latou.
Ina ua malaga ese ia faifeautalai, sa faitau e Sini ni vaega o le tusi ma iloa ai ua le mafai ona ia tuuesea.29 E oo atu i le taimi na lauga atu ai Pale ma Oliva i lana aulotu, ua leai sona manao e lapataia se tasi mai le tusi. Ina ua ia tulai e lauga i le faaiuga o le sauniga, sa ia sii mai le Tusi Paia.
“Ia tofotofo i mea uma lava,” na ia fai atu ai, “ia taofi mau i le mea lelei.”30
Ae sa tumau pea ona le mautinoa e Sini le mea e fai. O le taliaina o le Tusi a Mamona o lona uiga o le a le toe maua lana galuega o se faifeau. Sa lelei lana aulotu, ma sa latou tuuina atu mo ia, o lona toalua, o Phebe, ma la la’ua fanau e toaono mea mo se olaga toafimalie. O nisi o tagata o le aulotu sa latou fauina se fale mo i latou.31 Mata e mafai ona ia fai atu i lona aiga e o ese mai le mafanafana o loo latou sapi ai?
Sa tatalo Sini seia iu ina i ona luga se lagona o le toafilemu. Sa ia iloa e moni le Tusi a Mamona. “E le se tagata na faaali maia ia te au,” sa ia fai mai ai, “a o lo’u Tama o i le lagi.”32
Sa faasoa atu e Sini ona lagona ia Phebe. “La’u pele,” na ia fai atu ai, “na e mulimuli mai ia te au e oo i le mativa. Pe ua e toe naunau ea e faia foi faapena?”
“Ua uma ona ou faitauina le tau,” o lana tali lea. “O lo’u manao ia faia le finagalo o le Atua, po o le ola po o le oti.”33