“O Le Faapotopotoina o Isaraelu,” O Autu o le Talafaasolopito o le Ekalesia
“O Le Faapotopotoina o Isaraelu”
O Le Faapotopotoina o Isaraelu
O valoaga a le Feagaiga Tuai na faamautinoa atu ai i le fanauga a Isaraelu faapea, e ui o le a faataapeapeina i latou i totonu o malo, o le a i ai se aso o le a toe faapotopotoina ai i latou.1 O le Tusi a Mamona na faatoa faaliliuina ma faaaliga a le Alii ia Iosefa Samita na aoaoina ai le Au Paia o Aso e Gata Ai anamua faapea sa latou soifua i le taimi lea o le a amata ai le faapotopotoina folafolaina. O lenei faapotopotoina o le a tupu ao latou talai atu i le lalolagi atoa, aumaia o le talalelei i tuaa ua faataapeapeina o Isaraelu ma i latou uma o e mananao ia vaetamaina i totonu o le aiga o le feagaiga. I lea lava taimi, ua tatau ai i le Au Paia ona fausia se “aai o Siona, lea e mafai ai e tagata liliu mai ona faapotopoto e sauniuni ai mo le Afio Mai Faalua o Iesu Keriso.2
I totonu o masina talu ona faavaeina le Ekalesia i le 1830, o se faaaliga ia Iosefa Samita na faatonuina ai ni tagata faatoa papatiso e tuua o latou fale ma faapotopoto “i totonu o se nofoaga e tasi i luga o lenei laueleele”3 O isi faaaliga na ta’ua ai Ohaio o le nofoaga muamua lea o le faapotopotoina.4 Ao lolofi atu le au talitonu i Katelani, Ohaio, na faaalia i se faaaliga ia Iosefa Samita se nofoaga e lata i le aai o Initipene i le Itumalo o Siakisone, Misuri, o se nofoaga ia amata fausia ai le aai o Siona.5 Na tutuliese le Au Paia mai le itumalo i le 1833, ma taofia ai i latou mai le fausiaina o le nuu o le folafolaga, peitai sa latou faaauau pea ona faatuina ni nofoaga i nuu tuaoi lea e mafai ona faapotopoto ai tagata liliu mai.
Na faateleina le malosi o le faapotopotoina ia Aperila 1836 ina ua faaali mai le perofeta o le Feagaiga Tuai o Mose ia Iosefa Samita ma Oliva Kaotui i totonu o le Malumalu o Katelani ma tuuina mai ia i la’ua ia “ki o le faapotopotoina o Isaraelu mai vaega e fa o le lalolagi, ma le taitaiga mai o ituaiga e sefulu mai le Laueleele i Matu.”6 Na vave valaauina ia Aposetolo o Heber C. Kimball ma Osona Haite i Egelani, faatuina ai le uluai misiona a le Ekalesia i fafo.7 E faitau afe tagata liliu mai na amata ona lolofi atu i siteki a le Au Paia o Aso e Gata Ai i Ohaio, Misuri, ma mulimuli ane, Ilinoi. I Navu, Ilinoi, sa faatu ai e le Au Paia se siteki tele ma amata ona fausiaina se malumalu fou. Na aoao mai e Iosefa Samita faapea i se tasi itu, “o Amerika atoa o Siona lea,” ma e mafai ona potopoto le Au Paia i soo se nofoaga pe afai e i ai se malumalu.8 Sa ia faamalamalama mai o le “faamoemoega autu” o le faapotopotoina o le fausia lea o se maota o le Alii lea e mafai ona Ia faaali mai ai i Lona nuu sauniga o Lona maota atoa ai ma mamalu o Lona malo ma aoao mai i tagata ala o le faaolataga.”9
Ina ua mavae le maliu o Iosefa Samita, na malaga atu le Au Paia i Amerika i Sisifo, lea na latou faaauau ai ona faatuina siteki o Siona ma fausia malumalu. I le 1848 na uunaia e taitai o le Ekalesia tagata na liliu mai i Europa ina ia “faimalaga loa i le vave e mafai ai” i le Faataanoa Tele [Great Basin].10 O tagata fou o le ekalesia i fafo atu—aemaise lava i latou sa i Peretania Tele ma Scandinavia—na matuai naunau lava e mulimuli i faatonuga a taitai o le Ekalesia, ma o lea sa feagai ai nuu o le Au Paia o Aso e Gata Ai ma luitau i le lagolagoina ma le faaaofia ai i tulaga faatamaoaiga o le toatele naua o tagata na malaga mai.11 I misiona, o le tafe ese mai pea o tagata liliu mai mai lala i le lotoifale agai atu i siteki i Iuta na atili faigata ai taumafaiga faaletala’iga. Mulimuli ane, i le 1887, na aveesea e le tulafono a le Iunaite Setete e tetee i le autaunonofo le Tupe e Faaagaaga mo Femalagaaiga a le Ekalesia, faatapulaa ai le gafatia o le Ekalesia e fesoasoani atu i faigamalaga i le ala na i ai talu mai le 1849.12
I le vaitau o le 1890 ua amata ai ona uunaia e taitaia o le Ekalesia tagata fou ina ia nonofo ai pea i o latou atunuu. I le 1894, mo se faataitaiga, na filifili ai le Au Peresitene Sili ma le Korama a Aposetolo e Toasefululua e faapea, o tagata e mamao ese mai Iuta “e le tatau ona uunaia e malaga atu seia oo ina latou mautu i le tapuaiga e ala i galuega ma aafiaga” ma o i latou ua leva ona faigaluega lelei e “le [tatau] ona uunaia e faimalaga atu i lenei nofoaga, lea e matua leai ai lava ni galuega.”13 Peitai o le uluai faatonuga e faapotopoto i Siona na faaauau ona tosinaina nisi o tagata, ma na lagona e taitai latou te le mafai i le lotofuatiaifo lelei ona faavaivaia tagata mai le malaga atu pe afai latou te mananao ma maua le auala e faia ai. Na faaauau pea ona auauna atu le ofisa o le misiona i Liverpool e avea o se ofisa o femalagaaiga seia oo ina toe siitia atu le ofisa autu o le Misiona a Peretania i Lonetona i le 1933, e ui sa faaauau pea ona teena malie femalagaaiga.14
I le 1952 na malaga Peresitene Tavita O. MaKei i Europa e filifili ni nofoaga mo malumalu i Egelani ma Suiselani. Ao i ai iina, sa ia tau atu i se tusitala, “Matou te taumafai e tausia o matou tagata lagolago iinei nai lo le uunaia o i latou e malaga atu i Iuta ma isi nofoaga i le Iunaite Setete.”15 Sa ia faamatala atu o le i ai o malumalu o le a aumaia ai faamanuiaga o Siona i Au Paia i Europa. Na faaauau pea e Peresitene o le Ekalesia na sosoo ai ona tulituliloaina le sini o le fausiaina o malumalu i soo se nofoaga sa i ai ni vaega toatele o le Au Paia. I le 1977 na toe ta’ua e Elder Bruce R. McConkie faapea o Siona e i ai i soo se mea e faapotopoto faatasi ai tagata i le lafu moni a le Atua e ala i le papatisoga ma le feagaiga. I le faatatau ai i le nuu o Enoka, na aoao mai ai Elder McConckie, “O le fatuina o se siteki e pei lava o le faatuina o se Aai Paia. O siteki uma i le lalolagi o le nofoaga lea e faapotopoto i ai mamoe ua se o Isaraelu o e nonofo i lona eria.”16 O le faateleina o malumalu ma siteki i le lalolagi atoa ua tuuina atu ai i le Au Paia o Aso e Gata Ai itu lelei ma faamanuiaga o le faapotopotoina ao fesoasoani atu foi i le faapotopotoina pea o fanau a le Atua i o latou lava laueleele.
Autu e Faatatau I Ai: Zion/New Jerusalem, Early Missionaries, Dedication of the Holy Land, Wards and Stakes