“Tamaitai Paionia ma Vailaau Faafomai,” O Autu o le Talafaasolopito a le Ekalesia
“Tamaitai Paionia ma Vailaau Faafomai”
Tamaitai Paionia ma Vailaau Faafomai
O tamaitai i seneturi lona 18 ma le 19 sa tele ina galulue faatasi e tuuina atu le tausiga faafomai. Sa latou fofōina ma’i masani, faama’i, ma manu’a, fesoasoani i le faafanauina o pepe, ma fefaasoaai vailaau faafomai e gaosia i le fale, e aofia ai kulimi, vai suamalie, ti, vai manu’a, afifi penuvevela, ma fusi.1 I se taimi ao lei maualuga le aogā o vailaau faafomai faaonaponei, sa tele tagata sa lei talitonuina fomai ma faalagolago i fofo e faaaoga ai laauola maulalo ma sosolo i le eleele faapea ma le faatuatua.2 O uluai Au Paia o Aso e Gata Ai, e pei o a latou paaga Amerika, sa atinaeina ni faigapaaga le aloaia tau soifua maloloina i totonu o o latou nuu, ma faalagolago le tasi i le isi mo tausiga faafomai faapea faamanuiaga ma tatalo.
I Navu, sa faatauaina e taitai o le Ekalesia le atamai faatino, agaalofa, ma le faatuatua o faatosaga e pei o Patty Sessions ma Zina Huntington. O nei tamaitai sa vaetofia e avea o ni taulasea e faatino le tausiga, tuuina atu vailaau faafomai, taiala isi faatosaga, ma faia faamanuiaga faamalolo.3 Ia Iulai i le 1851, sa faatulagaina ai e tamaitai i Iuta le Aufono Faasoifuamaloloina a Tamaitai. Sa lagolagoina e le aufono le faatosaga o Fipe Angell, o le tina o le faletua o Polika Iaga o Mele Ana Angell, e avea ma o latou uluai peresitene, ma isi faatosaga e toalua e avea ma ona fesoasoani. Sa tofia e lenei aufono se tamaitai i le tele o uarota e 19 o le aai “e vaaia e matitiva.”4
I le vaitau o le 1870, ina ua alualu i luma le tomai faafomai i le mavae ai o le Taua o le Lotoifale, ma o le auala nofoaafi na latalata atili atu ai Iuta i isi nuu uma o le atunuu, sa amata ona mafaufau taitai o le Ekalesia i auala e mafai ai e le Au Paia ona maua aoaoga faapolofesa i le Iunaite Setete i sasae. E oo atu i lea taimi, ua atinaeina e Peresitene Polika Iaga se talitonuga faateleina i vailaau faafomai faasaienisi ma taumafai ai e tuufaatasi ma le faamaloloina e ala i le faatuatua.5 Sa liliu atu o ia ia Eliza R. Snow ma le Aualofa ina ia faafaigofie le aoaoina aloaia o tamaitai e avea o ni fomai i se taimi na toaitiiti ni tamaitai Amerika sa fiafia i ni avanoa faaleaoaoga faapena.6 I le 1873 sa talosaga atu ai Snow i tamaitai o le Aualofa i Ogden, Iuta, mo ni volenitia: “O i ai iinei, i le taimi lenei, ni uso ua lava le naunautaiga, ma ua iloaina le taua o lea mea, mo le lelei o Siona, e fia aooga i lenei matātā[?]”7
Falemai o Deseret i le Aai o Sate Leki, pe tusa o le 1857–1900.
Sa talia e tamaitai le valaau. I le 1877, sa avea ai Romania Pratt ma le uluai tamaitai o le Au Paia o Aso e Gata Ai na faauu mai le aoga faafomai, i se taimi lea na fesoasoani ai le teori o siama i fomai ia sili atu le lelei i le puipuia ma le tetee atu i faama’i.8 Na mulimuli atu ni isi tamaitai i le faataitaiga a Romania, ma foi mai i o latou aiga ina ua maea a latou aoaoga e aoao atu vasega faatosaga ma le tausiga o aiga. O tamaitai e pei o Ema Liljenquist o Hyrum, Iuta, sa vaetofia aloaia o ni faatosaga, ma sa totogiina le tau o a latou aoaoga e o latou Aualofa i le lotoifale.9 I le 1882, na faatuina ai e le Aualofa le Falemai o Deseret i le Aai o Sate Leki, lea e mafai ai e tagata gasegase ona maua togafitiga mai fomai ua aoaoina faapea foi ma faamanuiaga faamalolo.10 Ao faaauau pea ona alualu i luma le faafomai faasaienisi, sa faateleina ona sailia e le Au Paia i Iuta, e pei foi o a latou paaga Amerika, ia tausiga faafomai faapolofesa.
Autu Fesootai: Faamalologa, Aualofa, Aoga a le Ekalesia