“Fasiotiga Tele i le Ili Laupapa a Hawn,” O Autu o le Talafaasolopito a le Ekalesia
“Fasiotiga Tele i le Ili Laupapa a Hawn”
Fasiotiga Tele i le Ili Laupapa a Hawn
O Iakopo Hawn (o nisi taimi e sipela “Haun”) o se tasi o nofoaga na nofoia muamua i autafa o le Vai o Shoal i Musuri matusisifo. Na ia fausia se ili laupapa ma taua o le nofoaga o le Ili Laupapa a Hawn; sa o se aso le savaliga mai le nofoaga autu tele o le Au Paia o Aso e Gata Ai i Fa Uesi. O Hawn sa le o se tagata o le Ekalesia, ae sa faauo o ia ma le vaega o le Au Paia o Aso e Gata Ai na nonofo latalata i lana ili laupapa i le faaiuga o tausaga o le 1830.
I le aso 30 o Oketopa, 1838, o se vaega o le vevesi ua faateleina lea na tutuliese ai uluai Au Paia i fafo o le setete o Misuri, na osofaia ai e se vaega o tamaloloa fiatotoa o le autau le Au Paia i le Ili Laupapa a Hawn.1 Ao lalafi fafine ma le tele o tamaiti mai lea nofoaga i le togavao, na sailia e se vaega o tamaloloa ma tama o le Au Paia o Aso e Gata Ai se lafitaga i le fale gaosi uamea. Na siomia e le auosofai le faleoloa ma tafana faasoloatoa atu i va o laau puipui e le gatasi, ma fasiotia ai i latou na i totonu o le faleoloa ma i latou na taumafai e siilima. I le mavae ai o le uluai osofaiga, na latou tatoso i fafo ni nai tama talavou na lalafi i lalo o alaea o le fale gaosi uamea ma tafana i latou e pei o ni pagota. E toa sefulufitu le Au Paia o Aso e Gata Ai na fasiotia ma le isi 12 15 na manunua.
Ata tusi o le Fasiotiga Tele i le Ili Laupapa a Hawn
O tala o le faalavelave matautia na faia se matafaioi iloga i mafaufau o le Au Paia i o latou aafiaga i Misuri. O se tasi o tala e tautaua na tusia e Amanda Barnes Smith, lea na fasiotia ai lana tane ma lana tama tama e 10-tausaga i le Ili Laupapa a Hawn ao malolo ai le aiga ao malaga mai Ohaio i nofoaga fou e faapotopoto ai le Au Paia i Misuri. Na tatalo Amanda mo le taitaiga ma mauaina se faaaliga patino ao ia togafitia lana tama tama na manua tuga e 7-tausaga le matua.2
Ona o le osofaiga na tupu i le tolu aso talu ona tuuina atu e kovana Lilburn Boggs lana poloaiga ia faaumatia, lea na faatagaina taumafaiga a le militeli e tutuliese le Au Paia mai le setete, e toatele na faapea o le poloaiga na taitaia le fasiotiga tele. O ni faamaoniga na maua ai e faapea o le au osofai e lei iloaina le poloaiga, ma o le fasiotiga tele o se faatinoga a le autau le aloaia, atonu o se taui ma sui mo osofaiga a Mamona i le Itumalo o Daviess.3
Ae lei tupu le vevesi, na fautuaina e Iosefa Samita le Au Paia i nofoaga maotua e pei o le Ili Laupapa a Hawn e faapotopoto i Fa Uesi.4 I ni nai tausaga mulimuli ane i Navu, na ia mafaufau ai pe mata e le tupu le fasiotiga tele pe ana mulimuli le Au Paia i le Ili Laupapa a Hawn i lana fautuaga.5 E faigata ona faapea pe ana mafai e le osofaiga o le Au Paia i le Ili Laupapa a Hawn ona aloese ai mai le vevesi. O i latou faatoa taunuu mai Ohaio na osofaia lava ma aveesea auupega e tagata o le aufaatupu faalavelave i luga o le ala.6 Atonu e leai lava se avanoa saogalemu e oo atu ai i le nofoaga e faapotopoto ai i Fa Uesi.
Autu Fesootai: Mormon-Missouri War of 1838 [Tau a Mamona-Misuri o le 1838], Amanda Barnes Smith, Extermination Order [Poloaiga ia faaumatia]