“Malumalu o Navu,” O Autu o le Talafaasolopito o le Ekalesia
“Malumalu o Navu”
Malumalu o Navu
Na faamautu le Au Paia o Aso e Gata Ai i Komese (mulimuli ane na taua o Navu), Ilinoi, i le 1839 ina ua tuliesea mai Misuri. O lo latou tuliesea mulimuli ane na taofia ai i latou mai le faaumaina o ni malumalu na fuafuaina se tolu i Misuri ae sa lei faavaivaia ai i latou mai le taumafai e fausiaina se aai e faatutotonu-ai-se-malumalu.1 O le fanua mo se malumalu fou i Navu na faamautuina i le 1840. Sa faasolo lemu le fausaga mo le silia ma le lima tausaga, ma e oo atu i le taimi ua tuua ai e le toatele o le Au Paia Ilinoi i le 1846, ua latou faatuina se malumalu matagofie, e tele lava i galuega ma auala na faapaiaina.
O se ata o le seneturi lona 19 o le uluai Malumalu o Navu.
I le konafesi ia Oketopa 1840 o le Ekalesia, na filifilia ai se komiti e vaaia le fausaga, ma na faasilasila atu e Iosefa Samita o le a fausiaina le malumalu i sefuluai a tagata. O tamaloloa malolosi i totonu ma lata ane i Navu sa fesiligia e foai atu lo latou malosi e fesoasoani e eli mai maa mai ni maina lata ane ma toso ane i le tulaga o le malumalu. Sa toatele na tuuina atu soo se ituaiga o foai i le malumalu, ma o au paia na nonofo mamao ese na talosagaina ia foai mai ni tupe. Sa saofaga e fafine alagatupe tetele e ala i le auai i se faaputuga sene. O alii tipimaa ma kamuta tomai na faafaigaluega e faia le galuega faauma ma na totogi i meaai na foai ane.2
I le taimi lava lea na fausia ai le malumalu, na maua ai e Iosefa Samita se faaaliga ma faailoaina mai ai ni aoaoga fou ia na suia ai le faamoemoega tonu o malumalu o le Au Paia o Aso e Gata Ai. Sa faailoa atu e Iosefa le sui papatisoga mo e ua maliliu, faaipoipoga mo le faavavau, ma se sauniga na taua o le faaeega paia, o mea uma nei, na ia aoao atu ai, o le a faatinoina i totonu o le malumalu. O lea, i le faaopoopo atu i le faaaogaina o se nofoaga mo le tapuaiga lautele, na fuafuaina le Malumalu o Navu ia faia ai ia sauniga paia. Mo se faataitaiga, o se faatanoa o loo tietie i luga o tua o povi laau e 12 sa faatuina i le potu pito i lalo mo papatisoga. O fafo o le malumalu, na mamanuina e Viliamu Weeks faatasi ai ma Iosefa Samita, na i ai ni ata na vaneina tulagaese o la, fetu, ma masina, o ni faatusa o aoaoga a Iosesfa Samita e faatatau i le malumalu ma faaaliga.3
O le galuega faatino o le fale na moemiti i ai sa manaomia ai suiga i le faatulagaga o le Ekalesia ma tulafono ia sa faamaonia le faavavau. O uarota muamua o le Ekalesia sa faia o se auala e faamalosia ai le ogatusa o le vaevaega o sefuluai a tagata galulue i le malumalu: e sefulu uarota na i ai i Navu, ma o tamaloloa i uarota taitasi sa foai le aso e tasi e galue ai mai le sefulu i le fausaga. Na amata le Aualofa o se vaega i se taumafaiga e faatulaga ai fafine e saofaga i le fausiaina o le malumalu. O le totogiina o le sefuluai o se mea na manaomia mo le ulu atu i le malumalu na amata faapena i Navu ao faamalosia ai le Au Paia e totogi a latou sefuluai o se vaega o le agavaa e faaaoga le faatanoa papatisoga po o le mauaina o faaeega paia o le malumalu.4
I le tautoulu o le 1845, na feagai ai le Au Paia ma sauaga ma uunaiga matuia ina ia tuua Ilinoi, ae peitai na latou tinou e faauma le malumalu ina ia maua e le Au Paia agavaa sauniga o le malumalu ao lei tuua mo Sisifo. Na latou faanatinati e faauma le malumalu ma faapaia le pito i luga ia Tesema 1845, mo le faamoemoega o le faia o faamauga o faaipoipoga ma faaeega paia. E oo atu i le amataga o Fepuari 1846, ua silia ma le 6,000 le Au Paia ua ulufale i le malumalu ma maua faaeega paia na folafolaina.5 O le tele o nei Au Paia sa talanoa ma le maofa ma le migao i le aafiaga ma na lagonaina ua toe totogiina mai osigataulaga na latou faia e fausia ai le malumalu. “Ana leai le faatuatua ma le malamalama sa faapea ona faaeeina i o matou luga i totonu o lena Malumalu,” na faapea ane ai Sara Pea Rich, semanu o le faigamalaga i Fanua Laugatasi Tetele “e faapei o le puna ifo i le pouliuli.”6
E ui ina e lei uma isi vaega o le malumalu, na faapaiaina le malumalu ia Me 1, 1846. I le faamalosia e tuua le malumalu, na filifili taitai o le Ekalesia e faatau ese atu e fesoasoani ai e faatupe le faigamalaga a le Ekalesia agai i le Faatanoa Tele ae na le mafai ona latou faataueseina atu.7 Sa susunuina le malumalu e se tagata e le mailoa i le 1848, ma o le tele o maa o le fausaga maoae na pauu i se asiosio i le 1850. I le 1999, na faasilasila ai e Peresitene Gordon B. Hinckley o le a toe fausiaina le Malumalu o Navu Ilinoi i le tulagafale lava lea e pei o le uluai fale. Na suesueina ma le faaeteete e le Ekalesia ata tusi ma ata pue o le uluai malumalu ina ia tutusa ma le mamanu i fafo, ma o totonu sa suia i manaoga o tapuaiga i le malumalu i ona po nei. O le malumalu na toe fanauina sa faapaiaina ia Iulai 2002.8
O le Malumalu o Navu Ilinoi, faapaiaina i le 2002.
Autu Fesootai: Kirtland Temple [Malumalu o Katelani], Temple Endowment [Faaeega Paia o le Malumalu], Nauvoo (Commerce), Illinois [Navu (Komese), Ilinoi], Baptism for the Dead [Papatisoga mo e ua Maliliu]