“Faapologaina o Initia ma Tautua Faamalosi,” O Autu o le Talafaasolopito a le Ekalesia
“Faapologaina o Initia ma Tautua Fai Faamalosi”
Faapologaina o Initia ma Tautua Fai Faamalosi
Mo le tele o tausaga a’o lei taunuu atu paionia o le Au Paia o Aso e Gata Ai i le Vanu o Sate Leki i le 1847, na faafesuiai ai e Initia Amerika i le eria ia fafine ma tamaiti na tapueina mai vaega o tagata faatautee. Sa maua foi ma faatau atu e tagata faafetauai oloa Amerika Papae ma Europa ia tagata Initia Amerika sa tapueina ma avea ma ni pologa po o ni au tautua fai faamalosi, ma fausia ai se faafetauaiga o pologa i Sisifo.1 I totonu o ni vaiaso talu ona ulufale atu i le vanu, na fetaui ai le Au Paia i tagata Initia o e na tapueina mai tamaiti mai isi vaega. Sa faatau mai e ni isi o le Au Paia ia tamaiti mai nei tagata faatau pologa, i nisi o tulaga, i le vaaia ai o le au faafetauai oloa o fasiotia pe faataugā i latou [tamaiti] sa le’i faatauina mai e le Au Paia.2 Sa vaetamaina ma taumafai aiga Paionia e tuufaatasi nei tamaiti i totonu o nuu o le Au Paia o Aso e Gata Ai, e ui lava i eseesega faaleaganuu ma le faailoga tagata. O nisi sa faaaogaina ma agaleagaina nei tamaiti Initia.
O Mati 1852 na pasia ai e le ofisa faitulafono a le Teritori o Iuta “Se Tulafono mo le Toomaga o Pologa ma Pagota Initia,” o se tulafono na faatonutonuina ai le faatauina mai ma le tausiga o tamaiti Initia. O tamaiti e mafai ona avea ma ni au tautua o auauna a aiga seia oo atu i le 20 tausaga, ae o i latou na maua ni auauna sa manaomia ona latou faagaoioia se maliega faaletulafono ma taitai o le itumalo, e faalavalava ia tamaiti “i se faiga lagolelei ma tauagafau,” ma tuuina atu i latou i aoaoga.3 Na manatu Polika Iaga o le tulafono o se faasalavei lelei i le faafesuiaiga o pologa Initia; nai lo o le faatauina mai o tagata e tapueina e faapologa, na talitonu Iaga o le a “faatau mai [e le Au Paia] i latou i le saolotoga.”4
E silia i le 400 tamaiti Initia mai nuu o Ute, Paiute, Goshute, Shoshone, ma Navajo na auina atu i totonu o aiga o le Au Paia o Aso e Gata Ai e avea o ni au tautua fai faamalosi po o ni tagata vaetamaina i le va o le pasiaina o le tulafono i le 1852 ma le amataga o le vaitaimi o le 1880.5 Pe a ma le 60 pasene na faatauina mai e ala i fefaatauaiga ma tagata gaoi. O nisi na avea ma ni tamaiti na matuaoti ona o feteenaiga vevesi i le va o Initia ma le Au Paia o Aso e Gata Ai po o isi tagata Europa-Amerika. E toeitiiti 20 pasene sa faatau atu pe tuuina atu i aiga o le Au Paia o Aso e Gata Ai e matua po o tagata o aiga, o e na ala ona faia ona o le manaomia o mea tautupe ma le faamoemoe o le sili atu ona popole [mo le manuia] o tamaiti. Ina ua oo ina matutua tamaiti au tautua fai faamalosi, e toatele na tauivi ma le manatuaina o o latou aiga na tupuga mai ai, ae o isi na toe foi atu i nuu o Initia o ni tagata talavou pe ua i le popofou o ni tagata matutua. O isi sa nonofo ai lava i nuu [o tagata] papae, e ui ina sa masani ona latou lagonaina le faaletāua. Ae o isi na avea ma ni faifeautalai ma ni taitai o le Ekalesia ina ua matutua.6
Ina ua latalata i le faaiuga o le Taua a Tagata Amerika, na pasia ai e le Konekeresi a le Iunaite Setete le Suiga Lona Sefulutolu o le Faavae, lea na faasāina ai le faiga o pologa ma au tautua fai faamalosi. I le Iunaite Setete i sisifo, na i ai lava pea le faiga o au tautua fai faamalosi, ae o tulafono fou faalemalo na tuuitiitia ai le numera o konakarate fou mo tautua fai faamalosi. A o faamalosia e le malo nei tulafono ma atili faatapulaaina ai malo Initia i taofiga, sa faapea ona tuuitiitia ai le faiga o au tautua fai faamalosi a Iuta ma e oo atu i le faaiuga o le vaitaimi o le 1870 ua tele lava ina faamutaina.7