“Kamo Makadawat sa Akong Balaod,” kapitulo 11 sa Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 1, Ang Sumbanan sa Kamatuoran, 1815–1846 (2018)
Kapitulo 11: “Kamo Makadawat sa Akong Balaod”
Kapitulo 11
Kamo Makadawat sa Akong Balaod
Mapasalamaton si Ann ug Newel Whitney nga anaa si Joseph ug Emma sa Kirtland. Bisan kon ang mga Whitney dunay tulo ka gagmayng bata ug usa ka iyaan nga nagpuyo uban kanila, ilang gidapit ang mga Smith nga mopuyo sa ilang balay hangtud nga makakita sila og ilang kaugalingong pinuy-anan. Tungod kay hapit na manganak si Emma, mibalhin si Ann ug Newel sa usa ka kwarto sa itaas aron siya ug si Joseph maoy mogamit sa kwarto sa ubos.1
Human mahiluna sa balay sa mga Whitney, misugod si Joseph sa pagbisita sa bag-ong mga kinabig. Ang Kirtland gamay nga pundok sa mga balay ug mga tindahan sa usa ka bungtod nga naa sa habagatan sa tindahan sa mga Whitney. Usa ka gamay nga sapa ang anaa kilid sa lungsod, naghatag og enerhiya sa mga galingan ug miawas ngadto sa mas dakong suba sa amihanan. Mga usa ka libo ka tawo ang nagpuyo didto.2
Samtang mibisita si Joseph sa mga miyembro sa simbahan, iyang nakita ang ilang kadasig sa espiritwal nga mga gasa ug ang ilang sinserong tinguha nga masunod ang ilang kinabuhi sa mga santos sa Bag-ong Tugon.3 Si Joseph ganahan mismo sa mga gasa sa Espiritu ug nasayud siya nga kini adunay tahas sa gipahiuli nga simbahan, apan nabalaka siya nga ang pipila sa mga Santos sa Kirtland sobra ra nga nakatutok niini.
Nakita niya nga aduna siyay lisud nga buhat nga himoon. Ang mga Santos sa Kirtland sobra pa nga midoble sa gidak-on sa simbahan, apan klaro nga nagkinahanglan sila og dugang nga direksyon gikan sa Ginoo.
Usa ka libo ug duha ka gatus ka kilometro padulong sa kasadpan, si Oliver ug ang ubang mga misyonaryo naabut sa gamayng lungsod sa Independence sa distrito sa Jackson, Missouri, sa kasadpang utlanan sa Estados Unidos. Nakakita sila og kapuy-an ug trabaho sa pagsuporta sa ilang kaugalingon ug dayon mihimo og plano sa pagbisita sa mga Delaware Indian nga nagpuyo sa teritoryo sa pipila ka kilometro sa kasadpan sa lungsod.4
Ang mga Delaware bag-ohay lang nga mibalhin sa teritoryo human nga napapahawa sila sa ilang kayutaan tungod sa mga polisiya sa gobyerno sa Estados Unidos nga mapahawa ang mga Indian. Ang ilang lider, si Kikthawenund, usa ka tigulang nga lalaki nga nanlimbasug sa sobra sa baynte ka tuig nga magpabiling nagkapundok ang iyang katawhan samtang ang mga langyaw ug ang US Army miduso kanila paingon sa kasadpan.5
Sa usa ka tugnaw nga adlaw sa Enero 1831, milakaw si Oliver ug Parley aron mahimamat si Kikthawenund. Nakita nila siya nga naglingkod tupad sa kalayo nga naa sa tunga sa usa ka dako nga kabina sa Delaware nga pamuy-anan. Ang lider mabinationg milamano sa ilang mga kamot ug misinyas kanila sa paglingkod diha sa mga habol. Ang iyang mga asawa mibutang dayon og sartin nga puno sa init kaayo nga mga beans ug mais sa atubangan sa mga misyonaryo, ug nangaon sila gamit ang kutsara nga kahoy.
Gitabangan sa usa ka tighubad, si Oliver ug Parley namulong ngadto kang Kikthawenund mahitungod sa Basahon ni Mormon ug mihangyo og kahigayunan nga mapaambit ang mensahe niini ngadto sa iyang pamunoan nga konseho. Kasagarang supak si Kikthawenund sa mga misyonaryo nga mamulong ngadto sa iyang katawhan, apan misulti siya kanila nga iya kining hunahunaon ug mohatag sa iyang desisyon sa dili madugay.
Mibalik ang mga misyonaryo ngadto sa kabina pagkasunod buntag, ug human sa pipila ka diskusyon, gipatawag sa lider ang konseho ug gidapit ang mga misyonaryo sa pagpamulong.
Nagpasalamat kanila, mitan-aw si Oliver sa mga nawong sa iyang mga tigpaminaw. “Mibiyahe kami sa kamingawan, mitabok sa laglum ug lagpad nga mga suba, ug miubog sa lawom nga mga snow,” miingon siya, “aron isulti kaninyo ang usa ka dakong kasayuran nga bag-o lang namong nadunggan ug gibati namo nga tinuod.”
Iyang gipaila ang Basahon ni Mormon isip kasaysayan sa katigulangan sa mga American Indian. “Ang libro gisulat sa mga palid nga bulawan,” mipasabut siya, “ug gipasa gikan sa amahan ngadto sa anak sulod sa daghang panahon ug mga henerasyon.” Misulti siya kon sa unsang paagi ang Dios mitabang ni Joseph nga makit-an ug mahubad ang mga palid aron ang mga sinulat niini mamantala ug mapaambit ngadto sa tanang katawhan, lakip sa mga Indian.
Human siya mamulong, mitunol si Oliver og Basahon ni Mormon ngadto ni Kikthawenund ug mihulat samtang siya ug ang konseho misusi niini. “Mapasalamaton kaayo mi sa among puti nga mga higala nga mibiyahe og layo kaayo, ug sa ingon nga mga kalisdanan aron sa pagsulti kanamo sa maayong balita,” miingon ang tigulang nga lalaki, “ug ilabi na niining bag-ong balita mahitungod sa libro sa among mga katigulangan.”
Apan ang grabe nga panahon sa tingtugnaw lisud kaayo alang sa iyang katawhan, mipasabut siya. Kabus kaayo ang ilang mga puy-anan, ug himatyon ang ilang kahayupan. Kinahanglan silang motukod og mga panimalay ug mga koral ug andamon ang mga umahan alang sa tingpamulak. Sa pagkakaron, dili sila andam nga moabi-abi sa mga misyonaryo.
“Magtukod kita og usa ka balay sa konseho ug mag-abut,” misaad si Kikthawenund, “ug inyo kaming basahan ug tudloan pa mahitungod sa libro sa among mga amahan ug sa kabubut-on sa Gamhanang Espiritu.”6
Paglabay sa pipila ka semana, nakadawat si Joseph og report gikan ni Oliver. Human ihulagway ang pagbisita sa mga misyonaryo kang Kikthawenund, miangkon si Oliver nga dili gihapon siya sigurado kon dawaton ba sa Delaware ang Basahon ni Mormon. “Dili ko sigurado kon asa padulong kining butanga niini nga tribo,” misulat siya.7
Nagpabiling malaumon si Joseph sa misyon ngadto sa mga Indian, samtang gihatagan niya og pagtagad ang pagpalig-on sa simbahan sa Kirtland. Wala madugay human mahimamat ang mga Santos didto, nakadawat siya og pagpadayag alang kanila. “Pinaagi sa inyong pag-ampo sa hugot nga pagtuo kamo makadawat sa akong balaod,” ang Ginoo misaad pag-usab, “nga kamo masayud unsaon pagdumala ang akong simbahan ug makaangkon sa tanan nga butang nga matarung diha sa akong atubangan.”8
Gikan sa iyang pagtuon sa Biblia, nasayud si Joseph nga mihatag ang Dios kang Moises og balaod samtang migiya siya sa iyang katawhan ngadto sa gisaad nga yuta. Nasayud usab siya nga si Jesukristo mianhi sa yuta ug miklaro sa kahulugan sa Iyang balaod sa tibuok Niyang pangalagad. Karon ipadayag na usab Niya ang balaod ngadto sa Iyang katawhan sa pakigsaad.
Sa bag-ong pagpadayag, midayeg ang Ginoo kang Edward Partridge tungod sa kaputli sa iyang kasingkasing ug mitawag kaniya nga mahimong unang bishop sa simbahan. Wala gihulagway sa Ginoo ang mga katungdanan sa usa ka bishop sa detalyadong paagi, apan miingon Siya nga hingpit nga ipahinungod ni Edward ang iyang panahon ngadto sa simbahan ug tabangan ang mga Santos sa pagsunod sa balaod nga ihatag sa Ginoo kanila.9
Paglabay sa usa ka semana, niadtong Pebrero 9, nakigkita si Edward kang Joseph ug sa uban nga mga elder sa simbahan aron mag-ampo nga makadawat sa balaod. Ang mga elder nangutana ni Joseph og sunod-sunod nga mga pangutana mahitungod sa balaod, ug ang Ginoo mipadayag sa mga tubag pinaagi niya.10 Ang uban niini nga mga tubag mibalik sa pamilyar nga mga kamatuoran, nagmatuod sa mga baruganan sa Napulo ka Sugo ug sa mga pagtulun-an ni Jesus. Ang uban mihatag og bag-ong panabut sa mga Santos kon unsaon sa pagsunod sa mga sugo ug sa pagtabang niadtong nakalapas niini.11
Ang Ginoo mihatag usab og mga sugo sa pagtabang sa mga Santos nga mahimong sama sa katawhan ni Enoch. Imbis nga mag-ambitay sa komon nga kabtangan, sama sa gibuhat sa mga tawo sa umahan sa mga Morley, kinahanglang hunahunaon nila ang tanan nilang yuta ug bahandi isip sagrado nga pagkatinugyanan gikan sa Dios, nga gihatag kanila aron maatiman nila ang ilang mga pamilya, mahupay ang mga kabus, ug matukod ang Zion.
Ang mga Santos nga mopili sa pagsunod sa balaod kinahanglang mopahinungod sa ilang mga kabtangan ngadto sa simbahan pinaagi sa paghimo sa bishop nga maoy legal nga tag-iya niini. Siya dayon mouli og yuta ug kabtangan kanila isip usa ka kabilin sa Zion, sumala sa mga panginahanglan sa ilang mga pamilya. Ang mga Santos nga nakakuha og kabilin kinahanglang molihok isip mga tinugyanan sa Dios, mogamit sa yuta ug mga kapanguhaan nga ilang nadawat ug mouli sa bisan unsa nga wala gamita aron sa pagtabang sa nanginahanglan ug sa pagtukod sa Zion ug sa templo.12
Miawhag ang Ginoo sa mga Santos sa pagsunod niini nga balaod ug sa pagpadayon sa pagpangita og kamatuoran. “Kon kamo mangayo, kamo makadawat og pagpadayag ug dugang nga pagpadayag, kahibalo ug dugang nga kahibalo,” misaad Siya, “nga kamo masayud sa mga misteryo ug malinawon nga mga butang—nga nagdala og hingpit nga kalipay, niana nga nagdala og kinabuhi nga dayon.”13
Nakadawat si Joseph og uban pang pinadayag nga nakahatag og kahapsay sa simbahan. Mitubag sa grabe nga mga gawi sa pipila ka mga Santos, ang Ginoo mipasidaan nga ang dili tinuod nga mga espiritu anaa sa yuta, naglingla sa mga tawo sa paghunahuna nga ang Espiritu Santo ang nakapahimo nila sa paglihok nga pinasagad. Miingon ang Ginoo nga ang Espiritu dili mohadlok ug molibug sa mga tawo, apan hinoon mobayaw ug motudlo kanila.
“Kana nga dili makahatag og kaayohan dili gikan sa Dios,” mideklarar Siya.14
Wala madugay human ang Ginoo mipadayag sa Iyang balaod sa Kirtland, ang mga Santos sa New York mihimo sa katapusang mga pagpangandam aron moadto sa Ohio. Gibaligya nila ang ilang yuta ug kabtangan sa ubos nga presyo kay sa tinuod nga bili niini, gikarga ang ilang mga butang sa mga karwahe, ug nanamilit sa pamilya ug mga higala.
Si Elizabeth ug Thomas Marsh apil sa mga Santos nga nangandam sa pagbalhin. Human madawat ni Thomas ang mga pahina sa Basahon ni Mormon ug mipauli sa Boston, mibalhin sila sa New York aron mahiduol kang Joseph ug sa simbahan. Ang tawag nga magpundok ngadto sa Ohio miabut paglabay sa pipila lang ka bulan, busa si Elizabeth ug Thomas nangimpaki na usab, midesider nga makigpundok sa mga Santos ug motukod sa Zion bisan asa nga imando sa Ginoo.
Ang determinasyon ni Elizabeth nagagikan sa iyang pagkakabig. Bisan og nagtuo siya nga ang Basahon ni Mormon mao ang pulong sa Dios, wala siya magpabunyag dayon. Hinoon, human manganak og lalaki didto sa Palmyra, nangayo siya sa Ginoo og usa ka saksi nga ang ebanghelyo tinuod. Wala madugay, nadawat niya ang pagpamatuod nga iyang gitinguha ug nagpasakop sa simbahan, dili gustong ilimud ang unsay iyang nasayran ug andam nga motabang sa buhat.
“Adunay dakong kausaban nga nahitabo kanako, sa lawas ug sa hunahuna,” misulat si Elizabeth ngadto sa igsoong babaye ni Thomas sa hapit na sila mobiya padulong sa Ohio. “Gibati nako ang tinguha nga magmapasalamaton alang sa akong nadawat ug sa gihapon mangita og dugang pa.”
Sa sama nga sulat, gipaambit ni Thomas ang balita sa pagpundok. “Gitawag sa Ginoo ang tanan nga maghinulsol,” miingon siya, “ug magpundok sa Ohio sa labing madali.” Wala siya masayud kon ang mga Santos nangadto ba sa Ohio aron sa pagtukod sa Zion o kon nangandam ba sila alang sa mas dako nga buhat sa umaabut. Apan dili na kini importante. Kon sugoon sila sa Ginoo nga moadto sa Missouri, o bisan sa Rocky Mountains nga lapas og sobra usa ka libo ka kilometro sa kasadpang utlanan sa nasud, andam siyang molakaw.
“Wala mi masayud kon unsay among buhaton, gawas kon ipadayag kini kanamo,” mipasabut siya sa iyang igsoon. “Apan kini ang among nahibaloan: usa ka siyudad ang pagatukuron diha sa gisaad nga yuta.”15
Kay ang balaod sa Ginoo napadayag na ug ang mga Santos nga gikan sa New York nanagpundok na ngadto sa Ohio, si Joseph ug Sidney mipadayon sa dinasig nga paghubad sa Biblia.16 Mibalhin sila gikan sa istorya ni Enoch ngadto sa istorya sa patriyarka nga si Abraham, kinsa gisaaran sa Ginoo nga himoong amahan sa daghang kanasuran.17
Wala mopadayag ang Ginoo og daghang kausaban sa teksto, apan samtang gibasa ni Joseph ang istorya ni Abraham, namalandong siya pag-ayo kabahin sa kinabuhi sa patriyarka.18 Nganong wala man gipanghimaraut sa Ginoo si Abraham ug ang ubang mga patriyarka sa Daang Tugon tungod sa pagminyo og daghang mga asawa, usa ka buhat nga gikalagutan sa mga Amerikano nga mobasa og Biblia?
Ang Basahon ni Mormon mihatag og usa ka tubag. Sa panahon ni Jacob, ang manghud ni Nephi, misugo ang Ginoo sa mga lalaki nga Nephite nga magbaton lamang og usa ka asawa. Apan mideklarar usab Siya nga mahimong lahi ang Iyang isugo kanila, kon gikinahanglan sa sirkumstansya, aron sa pagpasanay og matarung nga mga anak.19
Nag-ampo si Joseph mahitungod niini nga butang, ug mipadayag ang Ginoo nga usahay mosugo Siya sa Iyang katawhan sa paghimo og dinaghan nga kaminyoon. Ang panahon sa pagpahiuli niini nga buhat wala pa moabut, apan moabut ang adlaw nga sugoon Niya ang pipila sa mga Santos sa pagbuhat niini.20
Bugnaw pa ang yuta sa dihang mibiya ang unang grupo sa mga Santos gikan sa New York. Ang ikaduhang grupo, lakip ni Lucy Smith ug mga otsenta pa ka tawo, mibiya wala madugay niana. Misakay sila og canal boat nga mohatud kanila ngadto sa dakong lanaw sa kasadpan. Sa lanaw, mosakay dayon sila og steamboat nga modala kanila ngadto sa dunggoanan duol sa Kirtland. Gikan didto, mobiyahe sila latas sa yuta alang sa katapusang hugna sa hapit kinyentos ka kilometro nga pagbiyahe.21
Hapsay ang biyahe sa sinugdanan, apan sa tunga-tunga na sila padulong sa lanaw, usa ka guba nga parte sa kanal ang nakatanggong sa grupo ni Lucy diha sa baybayon. Tungod kay wala sila makaplano sa kalangay, daghang mga tawo ang wala makadala og igong pagkaon. Ang kagutom ug kabalaka mahitungod sa pagpundok nakahimo sa pipila kanila sa pagreklamo.
“Pailub lang, ug hununga ang inyong pagbagulbol,” miingon si Lucy nila. “Wala koy pagduha-duha nga motabang ang Ginoo kanato.”
Pagkasunod buntag, ang mga trabahante miayo sa kanal, ug misugod na usab sa pagbiyahe ang mga Santos. Miabut sila sa lanaw paglabay sa pipila ka adlaw, apan sa ilang kasagmuyo, baga nga ice ang nag-ali sa dunggoanan, nga nakapugong kanila sa pag-uswag.22
Nanghinaut ang pundok nga makaabang og balay sa lungsod samtang maghulat sila, apan nakakaplag lang sila og usa ka dakong kwarto nga kaambitan. Maayo gani, nakahimamat si Lucy og kapitan sa steamship nga nakaila sa iyang igsoong lalaki, ug giareglo niya nga mabalhin ang iyang grupo ngadto sa barko sa kapitan samtang naghulat sila nga mabuak ang ice.23
Diha sa barko, daw nawad-an sa kadasig ang mga Santos. Daghan ang gigutom, ug ang tanan basa ug gitugnaw. Wala silay makitang paagi nga makapadayon ug misugod sa pakiglalis sa usag usa.24 Ang panaglalis nagkagrabe ug nakakuha kini sa atensyon sa mga tumatan-aw. Nabalaka nga ang mga Santos nakadani og bati nga atensyon sa ilang kaugalingon, gikompronta sila ni Lucy.
“Hain man ang inyong pagtuo? Hain man ang inyong pagsalig sa Dios?” misukna siya. “Kon kamong tanan mopaabut sa inyong mga tinguha ngadto sa langit, nga ang ice mabu-ak na unta ug nga kita makapadayon, sama ka sigurado nga buhi ang Ginoo, mahimo kini.”
Nianang higayuna nakadungog si Lucy og tunug nga sama sa lugapak sa dalugdog samtang ang ice sa dungguanan natunga nga igong makaagi ang barko. Gimanduan sa kapitan ang iyang mga tawo ngadto sa ilang mga buluhaton, ug ilang gimaneho ang barko agi sa pig-ot nga kang-a, nga piligrusong miagi sikit sa ice sa ilang duha ka kilid.25
Nakuratan ug mapasalamaton, ang mga Santos naghiusa sa pag-ampo diha sa salog sa barko.26
Samtang ang iyang inahan ug ang mga Santos sa New York mibiyahe padulong sa kasadpan, si Joseph mibalhin uban ni Emma ngadto sa usa ka gamay nga kabina sa umahan sa mga Morley. Ang iyang pagpangulo ug ang bag-ong gipadayag nga balaod nakahatag og dugang nga kahan-ay, pagsabut, ug panag-uyon sa mga Santos sa Ohio. Karon daghang mga elder ug ang ilang mga pamilya mihimo og dagkong sakripisyo aron sa pagsangyaw sa ebanghelyo sa silingan nga mga lungsod ug mga barangay.
Sa Missouri, ang misyonaryo nga mga paningkamot dili kaayo makadasig. Sa makadiyot, nagtuo si Oliver nga nakahimo sila og kalamboan kang Kikthawenund ug sa iyang katawhan. “Ang labaw nga lider miingon nga nagtuo siya sa tanang pulong sa libro,” mireport siya ngadto ni Joseph, “ug daghan pa ang mituo diha sa nasud.”27 Apan human mihulga ang usa ka tinugyanan sa gobyerno nga dakpon ang mga misyonaryo tungod sa pagsangyaw ngadto sa mga Indian nga walay pagtugot, kinahanglang hunungon ni Oliver ug sa mga misyonaryo ang ilang mga paningkamot.28
Gikonsiderar ni Oliver ang pagdala sa mensahe ngadto sa laing Indian nga nasud, ang Navajo, kinsa nagpuyo og mil saysentos ka kilometro padulong sa kasadpan, apan gibati niya nga dili awtorisado nga mobiyahe og ingon ka layo. Hinoon, gisugo niya si Parley pabalik sa silangan aron sa pagkuha og lisensya sa pagsangyaw gikan sa gobyerno samtang siya ug ang ubang mga misyonaryo naningkamot sa pagkabig sa mga lumulupyo diha sa Independence.29
Sa kasamtangan, si Joseph ug Emma nag-atubang og laing trahedya. Sa katapusang adlaw sa Abril, si Emma nanganak og kaluha—babaye ug lalaki—uban sa tabang sa kababayen-an gikan sa pamilyang Morley. Apan sama sa ilang igsoong lalaki nga nag-una nila, talandugon ang kaluha ug namatay kini pipila lang ka oras human matawo.30
Sa samang adlaw, usa ka bag-ong kinabig nga ginganlan og Julia Murdock namatay human manganak og kaluha. Pagkadungog ni Joseph sa iyang kamatayon, nagpadala siya og mensahe ngadto sa iyang bana, si John, nagpahibalo niya nga siya ug si Emma andam nga mopadako kanila. Magul-anon sa kamatayon sa asawa ug dili makahimo sa pag-amuma sa mga bag-ong natawo nga siya ra, gidawat ni John ang tanyag.31
Malipayon kaayo si Joseph ug Emma nga modawat sa mga masuso diha sa ilang panimalay. Ug sa dihang luwas nga miabut ang inahan ni Joseph gikan sa New York, nakahimo siya sa pagkugos sa iyang bag-ong mga apo.32