Mataupu 29
O Le Aiga Tele e Tasi
I le amataga o le 1996, i Filipaina, na maua ai e le peresitene o le Aualofa a le Siteki o Iloilo, o Maridan Nava Sollesta se tala fiafia mai lona peresitene o le siteki, o Virgilio Garcia. I ni nai masina na muamua atu, sa tusi atu ai o ia i le au peresitene aoao o le Aualofa e talosagaina se asiasiga mai ia Chieko Okazaki, le fesoasoani muamua ia Peresitene Elaine L. Jack. O lauga faatupu faatuatua o le konafesi a Sister Okazaki na musuia ai Maridan, ma sa talitonu o ia o le a manuia tamaitai i lana siteki mai le faalogo atu i lana lauga patino. Ma o lenei, sa ta’u atu e Peresitene Garcia ia te ia, ua maua e Sister Okazaki se tofiga e asiasi atu i le latou siteki.
Talu ai nei lava, na ausia ai e le Ekalesia se tulaga faapitoa tele: sa toatele atu le Au Paia i fafo atu o le Iunaite Setete nai lo totonu. O Maridan ma lana tane o Seb, na auai uma i le Ekalesia i le silia ma le sefulu tausaga na muamua atu. Sa faamauina i la’ua i le Malumalu o Manila i le 1984, ma talu mai lena taimi ua toatolu o la atalii, o e ua fitu, iva, ma le sefulu tausaga. I le lima tausaga talu ona valaauina Maridan e avea ma peresitene o le Aualofa, ua faatupulaia le Ekalesia i Filipaina i le silia ma le 80,000 tagata o le Ekalesia. O le aofai o tagata auai o le ekalesia i le atunuu sa 360,000 tagata, ma o le lona lima lea o le faitau aofai aupito sili ona toatele o le Au Paia o Aso e Gata Ai i le lalolagi, e na o le Iunaite Setete, Mekisiko, Pasila, ma Chile e sili atu ai.
Sa faasolo malie foi ona faateleina le aofai o pulega aoao mai fafo atu o le Iunaite Setete. Ua aofia i le Korama Muamua ma le Lua a Fitugafulu ia sui auai e pei o Angel Abrea mai Atenitina, Hélio da Rocha Camargo ma Helvécio Martins mai Pasila, Eduardo Ayala mai Chile, Carlos H. Amado mai Kuatemala, Horacio A. Tenorio mai Mekisiko, Yoshihiko Kikuchi mai Iapani, Han In Sang mai Korea i Saute, ma Augusto A. Lim mai Filipaina. I le 1995, na faatuina ai e le Au Peresitene Sili le matafaioi o le pule o le eria e sui ai le tofiga o sui o le risone, ma faaopoopo atu i le aofai o taitai perisitua i le lalolagi atoa e lagolagoina iunite i le lotoifale. O Sister Okazaki, na soifua ma tupu a’e i Hawaii, o le tagata muamua lea na tupuga mai i Asia na auauna atu i se au peresitene aoao o le Ekalesia.
I le Aai o Iloilo, sa molimauina patino ai e Maridan le tuputupu a’e o le Ekalesia. Ua valu nei uarota ma paranesi e ono i lana siteki, ma o le asiasi atu i faapotopotoga uma sa sili atu ona faigata mo ia ma isi taitai o le siteki. Sa umia ma faagaoioia e Maridan se kamupani faletalavai, lea sa pisi ai lava o ia. Ae sa ia faia le mea sili na te mafaia e auauna atu ai i tamaitai o loo ia vaaia. E ui lava o le toatele o tagata fou liliu mai na tutupu ae i ni tagata malolosi, ae sa toatele foi le Au Paia i Filipaina o e na le toe auai i a latou sauniga a le Ekalesia. O nisi taimi, pe a asiasi atu Maridan ia i latou, latou te le talanoa ia te ia. Na talia e isi ana asiasiga ma talisapaia lona naunau ia i latou.
A o talanoa Maridan ma nei tamaitai, sa ia iloa ai o nisi sa le fiafia i uso o le Ekalesia. O isi ua leai so latou faatuatua pe ua toe foi i olaga sa i ai muamua. O nisi tamaitai sa le mafai ona fiafia pe maua mai ni mea aoga mai sauniga ona latou te le iloa le gagana Peretania po o le Takalo, o gagana autu ia e lua sa faaaoga e le Ekalesia i Filipaina. E ui lava sa galue le Ekalesia ina ia maua ia anomea i le tele o gagana ma gagana e toeitiiti atoa le lua selau o gagana ma vaogagana, o fesootaiga sa avea ma se faafitauli tele i tagata o le Ekalesia.
Na taunuu Sister Okazaki i le Aai o Iloilo i le taeao o le aso 24 o Fepuari, 1996. O Maridan ma Peresitene Garcia o ni vaega o se komiti faafeiloai na feiloai ia te ia, o Elder Augusto A. Lim, ma Sister Myrna Lim i le malaevaalele.
Mo le aso atoa na totoe, sa aoaoina ai Maridan ma tagata o lana siteki e Sister Okazaki ma Elder Lim. I lana lesona muamua, sa faaaoga ai e Sister Okazaki le Mataupu Faavae ma Feagaiga 107 e faamamafa ai le taua o le aoaoina ma le faataunuuina o tiute o se tasi i le Ekalesia. Mulimuli ane i le afiafi, sa ia talanoa atu ai i le siteki atoa e uiga i le sailia o faamanuiaga mai le Tama Faalelagi.
‟O’u uso e ma tuagane pele,” sa ia fai atu ai, ‟e mafai ona tatou ole atu mo manaoga o o tatou loto. E mafai ona tatou ole atu ma le faatuatua ma le mautinoa. Ua tatou iloa e faafofoga mai se Tamā alofa ia i tatou. O le a Ia tuuina mai ma le naunautai ia i tatou mea tatou te mananao ai pe a Ia mafaia.”
O le aso na sosoo ai o le Aso Sa, ma sa auai Sister Okazaki i sauniga a le Uarota i le Aai o Iloilo. I lena taimi, sa ia faatonuina ma uunaia Maridan e feutagai ma uso o le Aualofa i la latou lava gagana ina ia mafai ona latou malamalama i ana faatonuga. A o lei alu ese atu i lena aoauli, sa tuuina atu e Sister Okazaki se tusi ia Maridan e uiga i le taitaiga.
I ni nai masina mulimuli ane, na maua ai e Maridan ma isi Au Paia Filipaina le avanoa e vaai ai i se isi taitai o le Ekalesia: o Peresitene Gordon B. Hinckley. Talu ona avea ma peresitene o le Ekalesia, sa malaga o ia i le lalolagi atoa e asiasi atu i le Au Paia. I Filipaina, sa asiasi atu ai o ia i Manila ma le Aai o Cebu.
Ao i ai i Manila, sa ia taliina fesili e uiga i le Ekalesia mo televise i le lotoifale. O se tasi o fesili e faatatau i le ‟O Le Aiga: O Se Folafolaga i le Lalolagi,” o se tautinoga talu ai nei a le Au Peresitene Sili ma le Korama a Aposetolo e Toasefululua. Mo le tele o tausaga, sa popole taitai o le Ekalesia ona o aoaoga faaaganuu e uiga i faaipoipoga ma aiga ua suia i le lalolagi atoa. Na faamautu mai i le folafolaga o le faaipoipoga i le va o se alii ma se tamaitai na faauuina e le Atua ma o le aiga sa taua i Lana fuafuaga o le faaolataga. Na lagolagoina ai le paia o le ola, ma tautino atu ai o tagata uma o atalii ma afafine pele o mātua faalelagi, na foafoaina i le faatusa o le Atua, ma se natura paia ma se taunuuga. Na uunaia ai foi mātua ia alolofa i a latou fanau ma tausia i latou i le amiotonu, galulue faatasi o ni paaga tutusa a o latou faatuina se aiga e faavae i le ‟faatuatua, tatalo, salamo, faamagaloga, faaaloalo, alofa, agaalofa, galuega, ma gaoioiga faafiafia lelei.”
‟O le aiga o le faalapotopotoga ua faauuina e le Atua,” na faamalamalama atu ai e Peresitene Hinckley i le tagata na faia le faatalanoaga i Filipaina. ‟O le Atua o lo tatou Tama Faavavau, ma o i tatou o Ana fanau, e tusa lava po o le a le ituaiga, lanu, po o le a lava. O i tatou uma o Ana fanau. O i tatou o se vaega o Lona aiga.”
Mulimuli ane, a o saunoa atu i se fale matamata e tumu i le tolusefulu lima afe o le Au Paia, sa ia matauina ai o nisi taimi e fesili atu ai tagata ia te ia pe aisea ua matuā televave ai le tuputupu a’e o le Ekalesia i Filipaina.
‟O le tali e faigofie lava faapea,” o lana tala lea. ‟O lenei Ekalesia o loo tu o se taula, o se taula mautu o le upumoni i se lalolagi o tulaga faatauaina fesuisuiai.”
‟O alii ma tamaitai uma e auai i lenei Ekalesia ma pipii i ona aoaoga,” sa ia faaauau ai, ‟o le a ola i se olaga e sili atu ona lelei, o le a avea ma se alii po o se tamaitai e sili atu ona fiafia, o le a tauaveina i lona loto se alofa tele mo le Alii ma Ona ala.”
I se tasi afiafi ia Mati 1996, sa tutū ai Veronica Contreras ma lana tane o Felicindo, i fafo o le fale o le la uarota i Santiago, Chile. Faatoa la siitia atu i le laumua mai Panguipulli, o se aai laitiiti tele i le itu i saute o Chile, ma le faamoemoe ia maua ni avanoa sili atu mo aoaoga mo le la fanau e toalima. O le a latou latalata atili atu foi i le Malumalu o Santiago Chile ma auai i se siteki, lea e mafai ona maua ai vasega seminare ua faatuina ma gaoioiga a le autalavou. E ui e le o le Aso Sa, ae sa manatu le ulugalii atonu la te maua atu nisi o tagata o le Ekalesia i le falelotu. Ae ina ua la taunuu iina, sa la iloa ai ua loka faitotoa. Na leai se tasi na i ai.
Mulimuli ane i le vaiaso, na taofi ai e le ulugalii se soa faifeautalai o loo agai atu i uila vilivae ma fai atu ia i laua e fesoasoani i lo la aiga e faafesootai le epikopo. E lei leva, ae sau le epikopo i le fale o le au Contrerase ma faafeiloai i laua i le uarota, ae o lana asiasiga sa lei saunia ai i laua mo le mea o loo faatalitali mai ia i laua i lo la Aso Sa muamua i le lotu.
I Panguipulli, sa taulimaina ai e le Au Paia lo latou falelotu e pei o lo latou fale, ma tausia mama ma tausia lelei. Ae ina ua laa atu Veronica i totonu o le falelotu i Santiago, sa faateia o ia i le vaaia ua palapala fola ma puipui i tulaga o seevae ma tulaga pa’u mai tamaiti o loo tietie i a latou uila vilivae e ui atu i le faletele. I le taimi o le sauniga faamanatuga, o le tele o nofoa sa avanoa, e ui lava sa silia ma le fituselau tagata o le uarota sa i ai i faamaumauga.
O le mea e faanoanoa ai, o faafitauli na maua e le au Contrerase i la latou uarota fou sa le na o Chile. O le aofai o papatisoga o tagata liliu mai i Amerika i Saute sa vave ona faateleina i le vaitau o le 1980 ma le amataga o le vaitau o le 1990, na taitai atu ai i le faatuina o le tele o siteki. Ae o le toatele o tagata fou i le salafa o le lalolagi sa tauivi e faatumauina lo latou tautino i le talalelei toefuataiina ina ua mavae o latou papatisoga.
Sa popole taitai o le Ekalesia i le faatumauina o tagata faatoa liliu mai mo le tele o tausaga ma sa taumafai e talanoaina le faafitauli i ni auala eseese. I le 1986, na soloia ai le tofi fitugafulu o le perisitua i le lotoifale, ae faaopoopo ai le malosi i korama a toeaina i le lotoifale. Sa uunaia foi faifeautalai ina ia faaaluina le tele o le taimi e faaaumea ai tagata fou o le ekalesia, ma sa fatuina ai e le Ekalesia se faasologa o lesona e ono a tagata fou o le ekalesia e fesoasoani ai i tagata faatoa liliu mai e faamasani. Ae e toatele tagata e lei mauaina lava nei lesona. Ma o uarota e pei o lea i Santiago sa masani ona lofituina i le telē o le galuega. Sa toaitiiti lava tagata o le ekalesia na auai i sauniga e faatusatusa i le aofaiga atoa o le Au Paia i le uarota.
O le epikopo fou o le au Contrerase o se alii lelei ma faamaoni, ae sa leai ni ona fesoasoani e fesoasoani e faasoa atu i ai lana galuega. Sa tatau foi ona ia faaaluina ni itula uumi i le galuega ma e masani lava ona le mafai ona feiloai ma tagata o le ekalesia i aso o le vaiaso. Ina ua feiloai Veronica ma Felicindo ma ia, sa la ofo atu e fesoasoani e ala i le auauna atu i soo se mea e manaomia ai i laua. E lei umi, ae tāina e le la tama teine matua le okeni i le uarota, ma sa auauna atu o la atalii faatasi ma isi alii talavou. Sa amata ona fesoasoani Felicindo i le galuega o talafaasolopito o aiga ma le malumalu ma auauna atu i le aufono a fautua maualuga a le siteki. O le taimi lea, na valaauina ai Veronica e avea ma peresitene o le Aualofa a le uarota.
Na auai atu isi faatasi ma i latou i la latou auaunaga. Ae sa tele lava mea e tatau ona fai e fesoasoani ai i le uarota ia faagaoioia lelei.
Ina ua faasilasila atu le Malumalu o Hong Kong ia Oketopa 1992, sa matua’i fiafia lava Nora Koot Jue. Ua silia ma le tolusefulu tausaga talu ona ia auauna atu i le Misiona a Saute Sasae Mamao. I lena taimi, na malaga atu ai o ia i le Iunaite Setete, faaipoipo i se tagata Amerika Saina e igoa ia Raymond Jue, ma tausia se fanau e toafa. Ae o ona aafiaga i le avea ai ma se uluai tagata Saina liliu mai i le Ekalesia i Hong Kong sa lei aluese lava ma ia. O tala ia na ia faamatala i lana fanau i le taimi e momoe ai.
Sa manatu Raymond e tatau ona malaga le aiga atoa i le faapaiaga o le malumalu.
“Leai,” sa tali atu ai Nora. ‟Matuā tele nauā na tupe.”
Na finau pea Raymond. ‟E tatau ona tatou o,” o lana tala lea.
Na amata ona teu tupe a le aiga. Ua matutua nei tamaiti, ma sa latou iloa le taua tele o le maota o le Alii i lo latou tinā. Ina ua malaga atu o ia i le Iunaite Setete i le 1963, sa ia malolo muamua i Hawaii e maua lona faaeega paia i le malumalu i Laie. Mulimuli ane, sa faamauina i la’ua ma Raymond i le Malumalu o Los Angeles, ma e lei leva ona mavae lena, ae faapaiaina le Malumalu o Oakland e latalata i lo la fale i le Eria o San Francisco Bay i Kalefonia. Na i’u lava ina avea Nora ma Raymond ma tagata faigaluega i le malumalu iina, ma tuuina atu ai ia Nora le avanoa e faatautaia ai sauniga o le malumalu i le gagana Meniterini, Kenitonisia, Hmong, ma isi gagana.
Ina ua maea le Malumalu o Hong Kong ia Me 1996, sa faia e le Ekalesia se fale tatala e lua vaiaso. Na taunuu Nora ma lona aiga i le aai i le afiafi o le aso 23 o Me, i le tolu o aso a o lumanai le faapaiaga o le malumalu. Ina ua la laa ese mai le malaevaalele, sa lagona e Nora le ea mafanafana ma le susū o loo siomia ai o ia.
“Susū maia i Hong Kong,” sa ia fai atu ai i lona aiga ma se ataata.
I nai aso na sosoo ai, na ave ai e Nora lona aiga i se malaga taamilo i le aai. Sa auauna atu foi lana tama teine matua, o Lorine, i se misiona i Hong Kong, ma sa latou fiafia e toe asiasi faatasi i le eria. A o faaali atu e Nora i lana fanau ia auala ma fale sa ia iloaina muamua, o tala sa latou faalogo i ai a o laiti na feola mai. O se tasi o nofoaga muamua na ia aveina i ai i latou o le malumalu, na fausia i luga o le nofoaga o le fale tuai o le misiona lea sa ia faaaluina ai le tele o le taimi a o avea ma se tamaitai talavou. E leai se mea e sili atu ai le fiafia o Nora i le vaaia o le nofoaga ua tuuina atu i se faamoemoega paia faapena.
I le taeao o le Aso Sa, 26 Me, sa auai ai le aiga i se sauniga faamanatuga faapitoa faatasi ma le peresitene o le misiona a Nora, o Grant Heaton, ma isi faifeautalai sa i ai muamua mai le Misiona a Saute i Sasae Mamao. I le taimi o le sauniga, sa tuuina atu ai e Peresitene Heaton ma faifeautalai se molimau. Ina ua oo mai le taimi o Nora, sa tu i luga o ia. “Ua mu le Agaga i totonu ia te au,” sa ia molimau ai. “O au o se taunuuga o lenei laueleele ma lenei misiona. Ma ou te faafetai ai lava.”
O le taeao na sosoo ai, sa nonofo faatasi ai Nora ma lona aiga i le potu selesitila o le Malumalu o Hong Kong. Sa susulu ma ataata foliga o Nora a o tatalaina e Peresitene Thomas S. Monson le sauniga ma sa saunoa Elder Neal A. Maxwell o le Korama a Aposetolo e Toasefululua. Sa ia lagonaina e pei ua oo mai lona olaga i se li’o atoatoa. I le fa sefulu lua tausaga na muamua atu, sa ia aioi atu ai ia Elder Harold B. Lee e toe auina atu le Ekalesia i Hong Kong. Sa na o ni nai tagata toaitiiti o le Au Paia i le aai i lena taimi. O lenei ua i ai se maota o le Alii i Hong Kong, ma sa i ai o ia iina ma lona toalua ma lana fanau.
I le faaiuga o le sauniga, sa faitau ai e Peresitene Thomas S. Monson le tatalo o le faapaiaga. “Ua tuputupu ae lau Ekalesia ma faamanuiaina olaga o le toatele o Ou atalii ma afafine i lenei nofoaga,” sa ia tatalo ai. “Matou te faafetai atu i Lau Afio mo i latou uma o e ua taliaina le talalelei ma e ua tumau moni ma faamaoni i feagaiga na osia ma Lau Afio. Ua oo mai nei lau Ekalesia i lenei eria i le matua atoatoa faatasi ai ma le faapaiaga o lenei malumalu paia.”
Sa tafe ifo loimata i foliga o Nora a o usuina e tagata uma le pese “O Le Agaga o le Atua.” Ina ua uma le faamanuiaga, sa ia opoina mai lana tane ma lana fanau i ona lima ma fusi mai i latou. Sa tumu lona loto.
O lena afiafi, sa auai le aiga i se faatasiga faamisiona. Sa latou tuai teisi atu ma iloa ai o loo talatalanoa faatasi tagata uma i totonu o se potu. Sa filemu le motu o tagata ina ua ulufale mai Nora, ma sa matamata ma le maofa lona aiga a o faafeiloaia o ia e lea tagata ma lea tagata ma le mamalu ma le faaaloalo.
A o talatalanoa Nora ma ana uo tuai, sa pa’i atu se toeaina i lona tauau. “Pe e te manatuaina au?” sa ia fesili ai.
Sa tilotilo atu Nora ia te ia, ma sa oo mai se emo o le manatuaina i ona foliga. O Harold Smith, o se tasi o uluai faifeautalai sa ia feiloai i ai a o laitiiti. Sa ia faailoa atu o ia i lana fanau.
“Ou te lei manatu sa ou faia se eseesega,” sa ia fai atu ai ia te ia. Sa le talitonu o ia o loo ia manatuaina o ia.
“E le galo ia te oe tagata na laveaiina oe,” o le tala lea a Nora.
Ia Me 1997, na pa’ū ai le malo o Zaire ina ua mavae tausaga o taua ma fesouaiga faapolokiki. O Peresitene Mobutu Sese Seko, o lē sa pulea le malo mo le silia i le tolu sefulu tausaga, ua vaivai na lata ina maliu, ma ua leai nei sona malosiaga e taofia ai le faamutaina o lana pulega. O autau faaauupegaina mai Rwanda, le tuaoi o Zaire i sasae, na ulufale atu i le atunuu e saili ni tagata fouvale na faaaunuua mai lana lava taua faalemalo. E lei umi ae mulimuli mai isi atunuu o Aferika i sasae, ma i’u ai ina tuufaatasia malosiaga ma isi vaega e aveese le peresitene ua vaivai, sui o ia i se taitai fou, ma toe faaigoa le atunuu o le Ripapelika Temokarasi o Congo, po o le DRC.
Sa faaauau pea ona faagaoioia le Ekalesia i le itulagi a o faasolo ina matautia le taua. Pe tusa ma le ono afe le Au Paia sa nonofo i le DRC. O le Misiona a Kinshasa na aofia ai atunuu e lima faatasi ai ma faifeautalai faamisiona e sefulufitu. Ia Iulai 1996, na malaga ai nisi o ulugalii mai le itulagi i le silia ma le afe fitu selau maila e maua o latou faamanuiaga o le malumalu i le Malumalu o Johannesburg Aferika i Saute. I ni nai masina mulimuli ane, i le aso 3 o Novema, na faatulagaina ai e taitai o le Ekalesia le Siteki o Kinshasa, le siteki muamua i le DRC ma le uluai siteki e tautatala faa-Farani i Aferika. Sa i ai foi itu e lima ma paranesi e luasefulu-ono na salalau solo i le misiona atoa.
I Luputa, sa faamoemoe pea Uili Binene, ua luasefulu-fitu nei ona tausaga, e auauna atu i se misiona, e ui lava i vevesi i lona atunuu. Ae ina ua ia faasoa atu lona faamoemoe ia Ntambwe Kabwika, o se fesoasoani i le au peresitene o le misiona, sa ia mauaina se tala faanoanoa.
“Lo’u uso,” na fai atu ai Peresitene Kabwika ia te ia, “o le tapulaa o tausaga e luasefulu-lima tausaga. E leai se auala e valaauina ai oe i se misiona.” Ona ia taumafai lea e faamafanafana ia te ia, ma faaopoopo atu, “O loo e talavou lava. E mafai ona e alu i le aoga, ma faaipoipo.”
Ae e lei lagona e Uili le mafanafana. Sa matuā faanoanoa lava o ia. Sa foliga mai e le talafeagai le taofia o ia mai le auauna atu i se misiona ona o lona matua. Aisea e le mafai ai ona faia se fetuunaiga, aemaise lava ina ua mavae mea uma na tutupu ia te ia? Sa ia mafaufau pe aisea na musuia ai o ia e le Alii e auauna atu i se misiona i le amataga. Sa ia tolopoina lana aoga ma lana galuega ina ia mulimuli ai i lena uunaiga—ma e mo le a?
“E le tatau ona e atuatuvale i lenei mea,” na ia fai atu ai ia te ia lava. “E le mafai ona e tausalaina lava le Atua.” Sa ia filifili e tumau i le mea sa i ai o ia ma faia mea uma na finagalo ai le Alii ia te ia.
Mulimuli ane, ia Iulai 1997, na faatulagaina aloaia ai le Au Paia i Luputa i se paranesi. Ina ua uma ona valaauina Uili e avea ma se failautusi o mea tautupe ma se faifeautalai o le paranesi, sa oo ina ia iloaina sa saunia o ia e le Alii e faatuina le Ekalesia i le mea sa nofo ai. “Ua lelei,” na ia fai mai ai, “o la’u misiona o iinei.”
Sa valaauina foi nisi o le Au Paia i le Paranesi a Luputa e avea ma faifeautalai o le paranesi. E tolu aso o le vaiaso, e tausia ai e Uili ana faatoaga. O isi aso e alu ai o ia mai lea fale i lea fale e ta’u atu i tagata e uiga i le talalelei. A uma, ona faamamā lea e Uili lona ofuvae e tasi ina ia mama i le aso e sosoo ai. Sa le’i mautinoa lelei e ia po o le a le mea na uunaia ai o ia e talai atu ma le filiga le talalelei, aemaise lava i taimi e tatau ai ona alu atu ma se laualo gaogao. Ae sa ia iloaina e fiafia o ia i le talalelei, ma sa manao o ia i ona tagata—ma i se aso o ona tuaa—ia maua faamanuiaga sa ia maua.
E mafai ona lu’itauina le galuega. O nisi tagata na faamata’uina faifeautalai o le paranesi pe lapataia isi ina ia aloese mai ia i latou. Sa faapotopoto faatasi ni nai tagata i le nuu e faatama’ia kopi o le Tusi a Mamona. “Susunu le Tusi a Mamona,” na latou fai mai ai, “ma o le a mou ese atu le Ekalesia.”
Ae na vaai Uili i le Alii o faia vavega e ala i ana taumafaiga. I se tasi taimi, ina ua la tuitui atu ma lana soa i se faitotoa, sa tatala mai i totonu o se fale manogi leaga. Mai totonu, sa la faalogoina ai se leo filemu o valaau atu ia i laua. “Susu mai i totonu,” o lana tala lea. “O loo o’u ma’i.”
Sa fefefe Uili ma lana soa e ulufale atu i le fale, ae sa la laa atu i totonu ma maua ai se tamaloa sa foliga mai ua vaivai o le a oti. “E mafai ona tatou tatalo?” na la fesili atu ai.
Sa ioe le tamaloa, o lea na la faia ai se tatalo, ma faamanuiaina o ia ina ia alu ese atu lona ma’i. “O le a ma toe foi mai taeao,” sa la fai atu ai ia te ia.
O le aso na sosoo ai, na la maua ai le tamaloa i fafo o lona fale. “O oulua o tagata o le Atua,” na ia saunoa ai. Talu mai le la tatalo, sa faasolo manuia o ia. Sa manao o ia e osooso i le olioli.
Sa lei saunia le tamaloa e auai i le Ekalesia, ae o isi sa saunia. O vaiaso uma lava, e feiloai ai Uili ma isi faifeautalai i tagata—o nisi taimi o aiga atoa—o e sa mananao e tapuai faatasi ma le Au Paia. I nisi Aso Toonai, e oo atu i le tolusefulu tagata na latou papatisoina.
Sa amata ona tuputupu ae le Ekalesia i Luputa.
I le aso 5 o Iuni, 1997, sa tu ai Peresitene Gordon B. Hinckley i se pulelaa i lalo ifo o se faamalumaluga tele i Colonia Juárez, Mekisiko. Pe tusa ma le ono afe tagata sa nonofo i ona luma. “O nisi tagata i le Ekalesia e lagona sina faanoanoa laitiiti mo outou,” sa ia talasua atu ai i le aofia. “E foliga mai e mamao ese lava outou mai tagata uma.”
Sa nonofo tagata o le Ekalesia mai le Iunaite Setete i Colonia Juárez ma isi taulaga i Mekisiko i matu i le taimi o osofaiga a le malo o le I.S. e faasaga i faaipoipoga autaunonofo i le vaitau o le 1880. O nei aai sa i ai i le Toafa matutu o Chihuahua, pe tusa ma le lua selau maila le mamao mai soo se aai tele. O la latou aoga e faatautaia e le Ekalesia i le lotoifale, o le Juárez Academy, ua atoa le selau tausaga, ma ua sau Peresitene Hinckley e faamanatu lea tulaga.
Sa iloa e Peresitene Hinckley le talafaasolopito o le Au Paia o Colonia Juárez, ma sa ia faamemelo i lo latou naunautaiga e faatumauina le faatuatua. “Sa outou fesoasoani le tasi i le isi i taimi o faigata ma puapuaga. Sa tatau ona outou faia aua sa tuua na o outou,” sa ia fai atu ai ia i latou. “Ua avea outou e pei o se aiga tele e tasi.”
O le aso na sosoo ai, na saunoa ai Peresitene Hinckley i le sauniga o le faauuga o le aoga ma toe faapaiaina le fale fou o le aoga na toe faafouina. Ona aveina atu lea o ia e Meredith Romney, le peresitene o le Siteki a Colonia Juárez, i le lua selau maila i matu i le malaevaalele i El Paso, Texas.
Sa lē lelei ma patupatu le auala e agai atu ai i El Paso. I le taimi muamua, na faaalu ai e Peresitene Hinckley le taimi e talanoa ai ma Peresitene Romney. Ae ina ua mavae sina taimi, sa le toe i ai se talanoaga, ma sa toe mafaufau filemu Peresitene Hinckley i le Au Paia o Colonia Juárez ma le mamao tele sa tatau ona latou malaga ai e auai i le maota o le Alii. “O le a se mea e mafai ona tatou faia e fesoasoani ai i nei tagata?” sa ia mafaufau ai.
Sa talafeagai le fesili i le Au Paia i le lalolagi atoa. Faatasi ai ma le silia ma le sefululua malumalu ua fuafuaina i le taimi nei pe o loo fausiaina, o le 85 pasene o tagata o le Ekalesia o le a le pine ae i ai i totonu o le tolu selau maila mai se malumalu. Mo se faataitaiga, i Pasila i matu, o le Au Paia o e na malaga muamua i le faitau afe o maila e auai i le malumalu i São Paulo o le a sili atu ona latalata atu i le malumalu fou i Recife, o se aai i le talafatai i matū i sasae o Pasila. O se malumalu fou na faasilasila mai i Campinas, o se aai e tusa ma le ono sefulu maila i matu o São Paulo, o le a faapena foi ona maua ai faamanuiaga o le malumalu e le au Paia e ono selau afe o Pasila. E le o toe mamao, ona manaomia ai lea o malumalu i aai e pei o Porto Alegre, Manaus, Curitiba, Brasília, Belo Horizonte, ma Rio de Janeiro.
Ae sa manao Peresitene Hinckley e aumai malumalu ia latalata atili atu i le toatele o le Au Paia. Sa talitonu o ia o le maota o le Alii sa i ai se matafaioi taua i le fesoasoani atu i tagata o le Ekalesia ia tumau i le tuuto atu i le talalelei toefuataiina a Keriso. Talu ai nei lava, na iloa ai e le perofeta e na o le 20 pasene o tagata fou liliu mai o loo auai pea ma galulue i le Ekalesia ina ua mavae le tasi le tausaga. O le pasene taufaatei na faalavelave ia te ia ma ona fesoasoani, ma ia Me na latou auina atu ai se tusi i tagata uma o le Ekalesia.
“Matou te matua popole lava i le toatele o o tatou uso ma tuafafine o vaitausaga uma o e ua mauaina se molimau o le talalelei a Iesu Keriso ae e lei lagonaina le mafanafana lagolago o le faaaumea i le Au Paia,” o le faitauina lea o le tusi. “Ua toatele naua e le o mauaina faamanuiaga o le perisitua ma folafolaga o feagaiga o le malumalu.”
“E manaomia e tagata fou uma ni mea se tolu,” na faaauau ai le tusi, “o se uo, se tiutetauave, ma se tausiga faaleagaga e ala i le suesueina o le talalelei.”
I Colonia Juárez, na iloa ai e Peresitene Hinckley, e toetoe lava o mea uma e manaomia e le Ekalesia e tuuina atu ai lenei ituaiga o lagolago mo le Au Paia i le lotoifale. Na pau lava le mea na leai o se maota o le Alii. Sa faapena foi siteki i isi nofoaga mamao i le salafa o le lalolagi. Ae sa faigata ona tauamiotonuina le fausiaina o malumalu i nofoaga sa le lava ai le Au Paia e latou te faaaogaina ma tausia.
Sa mafaufau o ia i le tau maualuga o fale ta-lavalava ma faleaiga i malumalu. O vaega uma e lua na maua ai se auaunaga talafeagai mo tagata o le malumalu. Ae faapefea pe afai e aumai e tagata o le au paia o latou lava lavalava o le malumalu ma maua ni meaai i isi nofoaga?
Mo le tele o tausaga, sa mafaufau Peresitene Hinckley e uiga i le suia o le mamanu o nisi o malumalu ina ia mafai ai ona fausia nisi o malumalu i le salafa o le lalolagi. Ua uma ona fetuunai e le Ekalesia ia mamanu o malumalu e fetaui ma manaoga o le Au Paia i le lotoifale i nofoaga e pei o Laie, São Paulo, Freiberg, ma Hong Kong. Aisea e le fausia ai se malumalu e na o mea taua: o se potu papatiso ma potu mo faamauga, uluai sauniga, faaeega paia, ma faamauga? Afai e faia e le Ekalesia, e mafai ona faatuina le maota o le Alii i atunuu mamao ma lautele, ma aumaia ai feagaiga paia ma sauniga e latalata atili atu i le toatele o isi Au Paia.
Mulimuli ane, na tusia ai e Peresitene Hinckley se fuafuaga faigofie o le foloa mo le ituaiga malumalu sa ia vaai faalemafaufau i ai. Na manino ma malosi musumusuga. Ina ua taunuu o ia i le Aai o Sate Leki, sa ia faaali atu ia Peresitene Monson ma Peresitene Faust, ma sa la faamaonia le manatu faavae. Sa lagolagoina foi e le Korama a Aposetolo e Toasefululua le manatu.
Mulimuli ane, na aumai e Peresitene Hinckley le ata i se tusiata a le Ekalesia. Na suesueina e le tusiata le ata.
“Matagofie,” o lana tala lea. “O se manatu faavae e matua aoga lava.”