iTukutuku ni Mataveiliutaki Taumada
Sa Noda iTavi meda Veivakabulai
Vei ira Yalododonu Edaidai, sa dodonu me matata ni sa dua na ka ena tawamudu na kena lagilagi na nodra laki sikovi ka sureti lesu mai o ira era sa biuta na sala dodonu ka qiqo ka ra se sega ni dau lakova mai na soqoni ni itaviqaravi ena Lotu. Eda kilai ira tiko li na tamata oqori ka ra a sa ciqoma oti na kosipeli? Kevaka dina kina, na cava na noda itavi ena nodra laki vakabulai lesu mai?
Vakasamataki ira na sa yali ena kedra maliwa na sa qase cake, o ira na sa mate na watidra, kei ira na tauvimate. Ena levu sara na gauna eda na raici ira ena vanua dravuisiga ni vanua liwalala ka dau vakatokai me o galili. Ni sa biubiu na itabagone, ni sa lutu sobu na ituvaki ni bula, ni sa basika na yalolailai, ni sa katabokoboko na rarama ni vakanuinui, e se rawa tikoga ni ra vukei lesu mai e ligadra era na veivukei kei na yalodra o ira era kila na loloma cecere.
E dina ni ra tiko o ira era gadreva na vakabulai. E so era na sasaga dro mai na ivalavala ca kei na so era na lako tu ena taqaya se vakawelewele se lecaika. Se cava ga na vuna, era sa vakatikitikitaki ira sara ga mai na veitaviqaravi ena Lotu. Era sa na vakatu o ya ni ra sa na yali vakavo kevaka eda kidava na—lewe ni Lotu ka dau mai lotu wasoma—ni dodonu meda lako yani ka laki vakabulai ira lesu mai.
Me dua me na Vakaraitaka na Sala
Au a ciqoma ena dua na gauna sa oti e dua na ivola mai vua e dua na tamata ka sa mai lakosese tani mai na Lotu. E vakatakarakarataka tiko e levu sara vei ira na noda lewenilotu. Ni sa vakamacalataka oti na nona sa mai sega tu ni lotu, sa qai vola mai vakaoqo;
“Au a dau vutuniyau tu e liu, ia, oqo, au sa dravuisiga sara tu ga. Au sa kune rarawa tu ga ka sa vaka me sa vakatawayagataki tu ga na ka au cakava. Sa yali mai na noqu bula na kosipeli, ia, e se sega ga ni yali mai yaloqu. Au kerea na nomu veimasulaki.
“Au kerea moni nanumi keimami mai na sa mai tu vakaoqo eke—na Yalododonu Edaidai ka ra sa mai yali tu. Au kila na vanua e tiko kina na Lotu, ia ena so na gauna, au nanuma au niu na gadreva e dua tani tale me vakaraitaka vei au na sala, me vakauqeti au, me kauta tani na noqu yalotaqaya, ka me mai wasea vei au na nona ivakadinadina.”
Ena noqu wilika tiko na ivola oqo, au nanuma lesu sara na noqu a sikova e dua na vale ni iyaya makawa vakamareqeti e vuravura na vale ni iyaya makawa vakairogororgo na Victoria and Albert Museum mai Lodoni e Igiladi. E tiko e kea e dua na iyaloyalo boroi sara vakamatau ena 1831 mai vei Joseph Mallord William Turner. Na iyaloyalo ni o loaloa vavaku kei na waitui voravora na kena biau ka sa vakaraitaka ga na rerevaki kei na mate. Basika sara tu mai vakayawa e dua na cina rama ni dua na waqa ka kere veivuke tiko mai. E toka mai e liu ena dela ni ua voravora ka kauta mai na cagi vakacevaruru e dua na velovelo ni veivueti. Era dreta vakaukauwa na ivoce na kaiwaqa ni sa cokataki koya yani kina loma ni cava na velovelo. Eratou tucake tu e baravi e dua na marama kei na rua na luvena, ka ratou sa suasua tu mai na uca kei na kaukauwa ni cagi. Eratou a vakararai matua tu yani ki wasawasa. Ena noqu vakasama au sa vakalekalekataka ga na yaca ni iyaloyalo oya. Vei au me sa yacana ga na Kina Veivueti.1
Ena tiko na ka rerevaki ena loma ni cava ni noda bula. Era na sotava na turaga na marama na gone tagane kei na goneyalewa na dredre ka ra na vakanamata kina veivakarusai. O cei ena laki kauta na velovelo, me biuta tu mai na logaloga vinaka ni loma ni vale kei na matavuvale ka lako yani kina veivueti?
E sega ni dredre na noda itavi. Eda sa vakaitavi ena nona veilesi na Turaga; ka sa na noda na Nona veivukei.
Ena nona a veituberi na iVakavuvuli, e a kacivi ira na gonedau mai Kalili mera biuta na nodra lawa ka muri Koya, ni a kaya, “Au na qisi kemudou mo dou gonedau ni tamata.”2 Meda sa semati keda yani vei ira na gonedau ni tamata, me rawa ni da bau laki veivuke ena nodra vakabulai.
Sa noda itavi meda dodoliga yani ka veivueti mai vei ira era sa biuta na veimaroroi ni itaviqaravi, me rawa kina vei ira mera lesu mai ka mai vakayagataka na magiti sa vakarau tu ena nona teveli na Turaga ka vakamamautaki ena nona vosa, ka marautaka na veitokani ni nona Yalotabu. Ka mai wili vata kei ira era sa“sega ni vulagi se kai tani dou sa korovata ga kei ira era sa lotu, ka dou sa lewe ni vale ni Kalou.”3
Na iVakavuvuli ni Loloma
Au sa raica ni rua tiko na vuna era na lesu tale mai kina i lotu kei na veisau ni ivalavala, ivakarau kei na veika e dau vakayacori. Kena imatai ni o ira oqo era na lesu mai baleta ni dua e sa vakamatatataka vei ira na ka era na rawata me yacova na bula tawamudu kei na nodra vukei mera sasaga mera na rawata. O ira na sega ni dau lotu wasoma era na sega ni laiva me sa rauti ira ga na veika lalai era sa rawata toka ni ra sa raica rawa na veika lelevu e rawa ni yaco vei ira kevaka mera na cakacakataka na kila era sa bau rawata toka.
Ai karua ni o ira na wekadra voleka se o ira na vakatokai ni ra sa “koro vata kei ira sa lotu” ka ra sa vakamuria na ivakavuvuli ni iVakabula, ni ra sa lomani ira na kainodra me vakataki ira,4 ka ra sa vukei ira mera sa cakacakataka na nodra tatadra me na vakavotukana.
Na itekitekivu ni kena icakacaka ena vakaoqo—ka na tomani tikoga me—ivakavuvuli ni loloma.
Ena kena irairai dina, o ira na sa vakaleqai tiko o ya mai wasawasa ena iyaloyalo boroi nei Turner e tautauvata sara ga kei ira era sa sega tiko ni mai lotu ka ra sa na waraki ira tu ga o ira era sa vodo yani ena velovelo ni veivueti. E tagica tu na yalodra na veivukei. Era masulaki ira na luvedra tagane kei na luvedra yalewa o ira na tama kei na tina. Era vakacacabo ki lagi na marama baleti ira na watidra mera na talevi. Ena so na gauna era na vakacacabo na gone baleti ira na nodra itubutubu.
Sa noqu masu meda na gadreva na laki vueti ira mai na sa sega ni dau lako mai ki lotu ka kauti ira lesu mai kina vakacegu ni kosipeli i Jisu Karisito, ka me na rawa ni ra mai vakaivotavota vata kei keda ena taucoko ni veitokani ena solia vei keda.
Meda sa dodoliga yani ka vueti ira lesu mai o ira era bula vakavolivoliti keda: ira era sa qasecake, ira na dawai, ira na tauvimate, ira na vakaleqai na ituvaki ni yagodra, ira era malumalumu vakayalo, kei ira era sa sega ni maroroya na nodra veiyalayalati. Meda dodoka yani vei ira na liga me veivukei kei na yalo e kila na loloma cecere. Ni da sa cakava oqo, eda sa vakamarautaka tiko na yalodra ka da na sotava na veivakacegui ena lako mai vei keda ni da sa vukea tiko e dua me vakamuria na sala kina bula tawamudu.
Veivakavulici mai na iTukutuku Oqo
Vakasamataka mo tarogi ira o sikovi ira tiko kevaka era kila e dua e sasagataka tiko me sa lako mai ki lotu. Ena rawa ni ko digitaka e dua na tamata ka veitalanoataka na sala me vakaraitaki kina na loloma me vaka na nona sureti qai kina dua na lotu ni matavuvale se me lako mai kina dua na kana ni matavuvale.
Velovelo ni Veivueti ka ra Lewena na Bole mera laki Veivueti mai na Waqa ka sa kere Veivuke (Cina Karakarawa) Tiko Mai ni Leqa, mai vei Joseph Mallord William Turner © Victoria and Albert Museum, London, www.vandaimages.com