เสียงหวานของประวัติครอบครัว
ภาพประกอบโดย แคโรลีน วิบเบิร์ต
เมื่อผมไปเยี่ยมลูกสาวในรัฐเคนทักกี สหรัฐอเมริกา ผมพบเครื่องดนตรีเก่าแก่ชิ้นหนึ่งของชาวแอปพาเลเชียนเรียกว่าขิมภูเขา ผมกำลังสอนหลานบางคนเล่นดนตรี และพบว่าไม่ยากถ้าจะฝึกเล่นขิมเพลงง่ายๆ เครื่องดนตรีที่เก็บง่ายและพกพาสะดวกชิ้นนี้ทำให้ครอบครัวสนุกกับดนตรีขณะนั่งรอบกองไฟที่บ้าน
บ่ายวันหนึ่งผมกับลูกสาวไปดูว่าเราจะหาคนทำขิมได้ไหม เราพบชายสูงวัยคนหนึ่งอยู่ในกระท่อมหลังเล็กริมถนนในชนบท เขาทำขิมภูเขาและมีขิมที่สมบูรณ์แบบตัวหนึ่งสำหรับผม
ตลอดสามสี่ปีต่อจากนั้น ผมฝึกเล่นและสอนหลานหลายคนเล่นด้วย ผมต้องการให้ขิมหลานคนละตัว แต่ถ้าซื้อ 17 ตัวคงไม่ไหว ผมจึงตัดสินใจทำเอง
ผมเริ่มโดยค้นคว้าประวัติของเครื่องดนตรีที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวอเมริกันชิ้นนี้ ผมพบว่ามีตัวหนึ่งคล้ายขิมเรียกว่า scheitholt ผู้อพยพชาวเยอรมันหรือสแกนดิเนเวียน่าจะนำเข้ามาในสหรัฐประมาณทศวรรษ 1700 ราวช่วงเวลาเดียวกัน ผู้อพยพชาวสก็อต-ไอริชเล่น scheitholt ด้วย เมื่อเวลาผ่านไป ผู้คนเริ่มสร้าง scheitholt แบบง่ายซึ่งกลายเป็นขิมภูเขาในที่สุด ผมพบเช่นกันว่าชื่อขิมมีรากศัพท์มาจากภาษาลาตินว่า dolce melos หรือ “เสียงหวาน”
ลองนึกภาพดูว่าผมแปลกใจเพียงใดเมื่อค้นพบในภายหลังขณะกำลังเตรียมเรื่องราวประวัติครอบครัวว่าบรรพชนชาวเยอรมันส่วนใหญ่ของคุณแม่ผมและบรรพชนชาวสก็อต-ไอริชของคุณพ่อผมเล่นขิมภูเขา! ผมประหลาดใจที่ผมค้นพบเครื่องดนตรีชิ้นนี้หลังจากนั้นหลายรุ่นและสอนหลานๆ เล่น! ความเชื่อมโยงด้านดนตรีระหว่างผมกับบรรพชนและลูกหลานช่างน่าพิศวงยิ่งนัก! ผมสำนึกคุณต่องานประวัติครอบครัว ซึ่งช่วยให้ผมได้เห็นคุณค่าของบรรพชนและรู้สึกผูกพันกับพวกท่านผ่านเสียงหวานของขิมภูเขา