Anjo̧ Ioon Inepata ko an Laļ in
Men ko rewaan an laļ raikuj jab kōm̧ad eok jān pokake naan an Anij.
Em̧ool men̄e em̧ōj kallim̧ūr kōj kōn kōjeram̧m̧an ko reļļap, eļan̄n̄e jenaaj inepata kōn inepata ko an laļ in ijjelo̧kin kōn ankilaan Irooj, jenaaj luuji kōjeraam̧m̧an ko. Menin kar lukkuun kōmeļeļeik jān kar en̄jake eo an juon em̧m̧an ilo raan ko jinountata ilo Jepļaaktok eo.
James Covel ekar juon rikaki ilo juon bar kabun̄ ilo 40 iiō toon, ak ālikin an ka ron̄ kōn gospel eo em̧ōj an jepļaaktok, ekar “kallim̧ur ippān Irooj bwe enaaj kar pokake jabdewōt kien Irooj enaaj kar leļo̧k n̄an e kōn Josep Rikanaan eo.” (Katak im Bujen Ko 39, section heading). Kōn Josep, Irooj ekar jiron̄ Covel, “Eo̧ron̄ Ainikiō, eo ej ba n̄an eok: Kwōn jutak im peptaij, im kwaļo̧k jero̧wiwi ko am, im kūr ioon Eta, im kwonaaj bōk Jetōb eo Aō, im juon kōjeraam̧m̧an eo ekanooj ļap im kwo jan̄in kar jeļā kake.” (Katak im Bujen Ko 39:10).
Ijoke, Covel ejjab to ekar “joļo̧k naan eo an Irooj, im ro̧o̧lļo̧k n̄an pedped ko in mour im armej ro an m̧okta” (Katak im Bujen Ko 40, section heading). Ekōnono kōn Covel, Irooj ekar ba bwe “eaar bōk naan eo kōn m̧ōņōņō, ak iien eo wōt Setan ar kapo e; im mijak in matōrtōr im wōjwaan waan ko an laļ raar kōm̧m̧an bwe en joļo̧k naan eo.” (Katak im Bujen Ko 40:2). Kōn an inepata kōn men ko an laļ in, Covel ekar luuji kōjeraam̧m̧an eo em̧ōj kar kallim̧ūri jān Irooj.
Ij Pād Wōt ke Etal?
Ilo mour eo aō make, ikar ekkatak bwe jejjab aikuj kōtļo̧k inepata ko an laļ in n̄an kōm̧ad kōj jān pokake Irooj. Ikar rūttoļo̧k ilo juon m̧weo eļap an em̧m̧an im ļap iakwe ie ijo jinō im jema rekar ļap aer katakin kōm gospel eo, im iakwe eo aer n̄an kōm ekar kwaļo̧k iakwe eo an Jemedwōj Ilan̄ n̄an ajri ro Nejin.
Ilo 16 iiō dettan, kar kūrļo̧k eō n̄an jerbal ilo ranch eo ilo Amedka, ippān maron̄ eo n̄an naaj kalōk juon make m̧ō em̧ ijo. Menin ekar kadeel eō, jān wōt an laļ eo aō, Netherlands, juon laļ eo edik, eobrak kōn armej.
Ilo m̧ool, ro jibū im jim̧aaō etto ilo jait e an jema rekar en̄jake ejja kōņaan eo n̄an mour ilo bar joun jikin oktak. Rekar em̧m̧akūtļo̧k n̄an Indonesia, eo im ekar juon colony an Dutch. Imaron̄ lukkuun meļeļe etke. Ilo Indonesia, mejatoto eo ie em̧m̧an, jikin ko reaiboojoj, im eļap jikin. Bōtōktōkū ewōr ie ejja kōņaan eo n̄an em̧m̧akūt n̄an ijoko jet me ekar im̧we ro jibū im jim̧m̧aō. Ij aikuj ke barāinwōt ilo̧k jān aelōn̄ eo aō n̄an kappukot em̧m̧anļo̧k eo ilo mour ?
Ilo iien kōm̧m̧an kālet eo, jema ekar letok juon kape in juon leta kar jeik n̄an e im sister ro aō elōn̄ iiō ko m̧oktaļo̧k jān mijen būreejtōn eo aer, Donovan van Dam. Būreejtōn van Dam ekar kajjitōk ippāer n̄an pād ilo Netherlands im kalōk Kabun̄ in ijo. Jema ekar jiron̄ eō bwe ekar kālet n̄an kōm̧m̧ane jejjōt in men eo. Im jān kōnke etan Boom baam̧le ekar pād ilo leta eo, ekar baj iien n̄an n̄a n̄an pukot ta eo n̄an kōm̧m̧ane.
Ilo iiō ko tok ālikin Pata eo Kein Karuo, elōn̄ ro uwaan Kabun̄ in ekar em̧m̧akūtļo̧k n̄an Amedka im Canada. Men eo ekar wōnm̧aanļo̧k wōt ilo 1970, jekdoon naan in rojan̄ ko jān ritōl ro an Kabun̄ in n̄an membōr ro n̄an pād wōt ilo aelōn̄ ko aer m̧āke im kōkajoorļo̧k Kabun̄ in rej jokwe ie. Jān niknik ilo jar, ikar barāinwōt kōm̧m̧ane kālet eo n̄an pād wōt im kalōk Kabun̄ in ilo Netherlands, jab lukkuun meļeļe ta eo enaaj meļeļein ilo ilju im jakļaj.
Kālet ko, Kālet ko
Ke ikar kadedeļo̧k high school ilo jem̧ļo̧kinļo̧k 1970 eo, economy eo an Dutch ekar jorrāān. Jon̄an armej ro ejjeļo̧k aer jerbal ekar ļap. Ilōn̄in aolep men, men otemjej rekar kabūrom̧ōjm̧ōj. Ekar pen n̄an rikadiwōjļo̧k ro n̄an kālet ta eo n̄an kōm̧m̧an tokālik.
Jema ekar jerbal āinwōt juon branch būreejtōn. Kiiō im tokālik ekar ekōnono ippa kōn maron̄ eo n̄an etal im jerbale juon mijen. Aaet, enaaj juon men eļap an em̧m̧an n̄an kōm̧m̧ane. Iļakkar erreim̧aanļo̧k n̄an menin ilo aolepān mour e aō.
Ak ikar jab lo wāween an jerbale juon mijen maron̄ jipan̄ eō kakke aikuj ko an baam̧le eo aō ilju im jakļaj. Jān ke ikar dik ekar baj wōt wōr aō ikdeelel n̄an kappukot riakwe eo aō ilo mour in im kalōk baam̧le eo am ippān doon.
Ikar 17 aō iiō iien eo, im kar jaje ta eo n̄an kōm̧m̧ane tokālik, ikar iijjino ļābōļ eo tok juon aō ilo jikin jikuuļ. Ak ālikin jejjo wiik ko ikar lo bwe men eo ij ekkatak kake ilo jikin jikuuļ eban kam̧ōņōņōik eō. Ekar wōr aō kajjitōk eļan̄n̄e men eo ij katak kake enaaj kar ke letok n̄an eō juon jerbal eo enaaj to aō pād ie im em̧m̧an ippa. Ikar ļōmņak in bōjrak jān jikuuļ.
Jinō im jema rekar jab em̧ōņōņō kōn menin. Rekar ba n̄an eō ke imaron̄ wōt kar kabōjrak aō jikuuļ n̄e ewōr juon aō jerbal. Rekar bōlen ļōmņak bwe ijjāmin maron̄ kar lo juon kōn an jikin eo jorrrāān ilo jāān. Ikar joļo̧k aolepān rālep eo ioon baajkōļ eo waō, etal n̄an pejnej n̄an pejnej. Āliktata juon company ekar bōk eō n̄an jerbal ilo jikin kakkoņ m̧weik eo aer.
Karōk eo Aō
Men̄e ikar bōk jerbal in ejjab aitok kitien, ekar wōr juon aō kōttōbar. Inaaj erom̧ juon policeman. Jerbal n̄an kien eo enaaj juon jekjek eo enaaj tōt n̄an kakke aikuj ko an baam̧le eo aō ilju im jakļaj im aolep men renaaj tōprak.
Ij kemeememej raan eo ikar etal n̄an bōk exam ko n̄an maron̄ delo̧n̄e jikuul in police. Ikar iuwe ilo train eo ilo jibbon̄tata im joļo̧k aolep aolepān raan eo kōm̧m̧ane aolepān test ko. Jem̧ļo̧kin raan eo kar kūrļo̧k eō n̄an opiij eo. Rekar ba n̄an n̄a bwe ikar tōprak ilo aolepān exam ko im rej m̧ōņōņō in bōk eō, ak ekar 17 aō iiō im ikar dik wōt. Rekar ba n̄an n̄a n̄an bar kajjieon̄ juon iiō tokālik.
Būruwō ekar rub, im aolepān iaļ eo n̄an m̧we ikar ļōmņak, “Ta tokālik?” Ilo m̧weo jema ekar ron̄jake aō kūtōtō im letok n̄an eō juon kōjeram̧m̧an. Ikar kōtmene bwe Irooj enaaj kar tōn jiron̄ eō bwe aolep men renaaj tōprak im inaaj kar etal deļo̧n̄e jikuuļ eo an police ilo juon jekjek eo ekabwilōn̄lōn̄. Ijjelo̧kin Irooj ekar ba n̄an n̄an bwe ij aikuj kālet E m̧oktata, enaaj kar wōr bilawe ioon tābōļ eo aō im aikuj ko n̄an kōjparok baam̧le eo aō ilju im jakļaj.
Juon Karōk Em̧m̧anļo̧k
N̄an uwaak n̄an jar ko aō, ikar bōk uwaak eo me, n̄an n̄a, likūt Irooj m̧oktata ekar meļeļein jerbale juon mijen. Ikar baj wōt lōn̄ aō kōņaan kōm̧m̧ane men eo ak kar jab loe wāween an juon bun̄tōn naaj kar tōl n̄an bar juon. Kiiō ikar jeļā bwe jerbale juon mijen ekar ta eo ij aikuj kōm̧m̧ane, im ikar kōņaan kōm̧m̧ane ilo iien eo em̧ōkajtata.
Iien ko jem̧aan, wōņeen juon mijen ekar 10,000 guilder ilo jāān in jem̧aan ko an Dutch, ak wōrān kōļļā ko ilo juon iiō. Ikar wōnm̧aanļo̧k wōt ilo aō jerbal ilo jikin kakkoņ m̧weik eo im ilo summer ilo 1981 eo, ekar wōr ippa 10,000 guilder ko. Ikar kiiō oktak im 18 aō iiō. Jema, branch būreejtōn eo, ekar ba n̄an n̄a bwe ikar dik wōt n̄an etal im mijen, im barāinwōt district būreejtōn eo im mijen būreejtōn eo. Ilo iien eo, kwoj aikuj 19 am̧ iiō. Ak ilo raan in ļōtak eo aō bwe en 18 aō iiō ikar etal n̄an ippān taktō eo im rikōm̧m̧an n̄i eo ippa make im kōm̧m̧an bwe ren kanne ijo koņaer rej aikuj kanne ilo peba in kanne n̄an mijenede eo aō.
Ijoke, ikar maron̄ kōm̧m̧an bwe ritōl ro aō ren intōrpiuki n̄a im jilkinlok application eo aō. Innem kōm ekar kōttar. Ikar jab jeļā bwe jema, āinwōt juon branch būreejtōn, ekar bōk juon leta. Kar kōro̧o̧ltok application eo n̄an e ippān juon kōjjeļļā bwe ikar dik wōt. Ak ekar jab kijōr in kōņaan kwaļo̧k n̄an eō, kōn menin ekar bōke ippān aolepān jikin ilo bōjo̧ in jōōt in jar eo an um̧win wiik ko ilo an jab kōjjeļāik eō. Jeraam̧m̧an, ilo iien eo ekar bōk juon bar kōjjeļļā. Ekar ba bwe ilo jet jekjek ko, Em̧m̧aan ro Rejitōn Bōro ro rekar kōņaan kōtļo̧k likao ro reddik n̄an aer m̧ōkajļo̧k aer etal n̄e rekar pojak. Ejjab to kar kūr eō im karōk eō n̄an jerbal ilo England London East Mijen. Mijen eo aō ekar erom̧ juon kōjeraam̧m̧an indeeo.
Kōjeraam̧m̧an ko jān Irooj.
Jilu allōn̄ tokālik ālikin aō kar jepļaak jān mijen eo aō, ikar ioon riakwe eo aō ilo mour in. Juon iiō tokālik kōm ekar m̧are im liāp ilo London England Temple. Economy eo ekar pād wōt ilo an jab em̧m̧an, ak ikar baj wōt jerbal im kakke aikuj ko an baam̧le eo aō. Ekar lōn̄ wōt bilawe ioon tābōļ eo im bōro̧o̧j ioon bōramim.
Āinwōt juon mijenede, eoon in ekar erom̧ juon iaan eoon ko rem̧m̧antata ippa: “Jon̄an wōt am̧ kōjparok kien ko an Anij kwōnaaj jeraam̧m̧an ilo āneo” (Alma 36:1). Ippān men eo āinwōt juon kein tōl, ikar kālet n̄an kōm̧m̧ane ta eo jema ekar kōm̧m̧ane—n̄an pād wōt ilo Netherlands im kalōk Kabun̄ eo ilo aelōn̄ eo aō.
Rainin branch jidikdik eo ijo ikar rūttoļo̧k ie ej kiiō juon ward eo eļap an em̧m̧an ijo ajri ro jiūmim rej m̧ōņo̧ņo̧ ippān ro m̧ōttāer, koba ippān doon ilo Būraimere eo eļap. Ļaddik ro nejūm̧ro ewōr aer jerbal ko rem̧m̧an im rej jeraam̧m̧an kōn pilawe ioon tābōļ. Ij lo bwe kālet ko aō rekar jelōt epepen eo tok juon, ro rekar barāinwōt likūt Anij m̧oktata ilo mour ko aer.
Eļap aō kam̧m̧oolol bwe ikar ekkatak wōt ke ij dik wōt bwe kālet eo ejim̧we ej n̄an anjo̧ ioon inepata ko an laļ in im likūt Jemedwōj Ilan̄ m̧oktata. Em̧ōj an letok n̄an eō kōjeraam̧m̧an me inkar jab jeļā kaki.