Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au 2024
27 Mē–2 Sune: “Naʻe Ui ʻa Kinautolu ko e Kakai ʻo e ʻOtuá.” Mōsaia 25–28


27 Mē–2 Sune: “Naʻe Ui ʻa Kinautolu ko e Kakai ʻo e ʻOtuá” Mōsaia 25–28,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: Tohi ʻa Molomoná 2024 (2024)

“27 Mē–2 Sune. Mōsaia 25–28,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e ʻApí mo e Lotú: 2024 (2024)

ʻĪmisi
ko e hā ha ʻāngelo kia ʻAlamā mo e ngaahi foha ʻo Mōsaiá

Ko e Ului ʻa ʻAlamā ko e Siʻí, tā fakatātā ʻa Gary L. Kapp

27 Mē–2 Sune: “Naʻe Ui ʻa Kinautolu ko e Kakai ʻo e ʻOtuá”

Mōsaia 25–28

Hili ha meimei toʻu-tangata ʻe tolu ʻo e nofo ʻa e kakai Nīfaí ʻi ha fonua mavahevahé, naʻa nau toe hoko ko ha kakai pē ʻe taha. Naʻe lau kotoa heni ʻa e kakai ʻo Limihaí, kakai ʻo ʻAlamaá, mo e kakai ʻo Mōsaiá—pea naʻa mo e kakai ʻo Seilahemalá, ʻa ia naʻe ʻikai ko e hako ʻo Nīfaí, “[fakataha] mo e kakai Nīfaí” (Mōsaia 25:13). Naʻe loto foki hanau tokolahi ke hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasi ʻo e ʻEikí, hangē ko e kakai ʻo ʻAlamaá. Ko ia, naʻe papitaiso ʻa kinautolu kotoa “naʻa nau fie ʻai kiate kinautolu ʻa e huafa ʻo Kalaisí, pea naʻe ui ʻa kinautolu ko e kakai ʻo e ʻOtuá” (Mōsaia 25:23–24). Hili e ngaahi taʻu lahi ʻo e vākoví mo e nofo pōpulá, naʻe hangē kuo fāifai pea maʻu ʻe he kakai Nifaí ha kiʻi vahaʻa taimi melino.

Ka naʻe ʻikai fuoloa, kuo kamata ke fakatangaʻi ʻe he kau taʻe-tuí ʻa e Kāingalotú. Ko hono fakamamahi tahá, he ko e tokolahi taha ʻo e kau taʻetuí ko ha fānau pē ʻa e kakai tuí—ko e “toʻu-tangata kei tupu haké” (Mōsaia 26:1), kau ai e ngaahi foha ʻo Mōsaiá mo ha foha ʻe taha ʻo ʻAlamā. ʻOku lau ʻa e fakamatalá ki ha ʻaʻahi fakaofo mai ʻa ha ʻāngelo. Ka ko e mana moʻoni ʻo e talanoa ko ʻení ʻoku ʻikai ko e hā mai pē ʻa e kau ʻāngeló ki he ngaahi foha talangataʻá. Ko e uluí ko ha mana ia ʻoku fiemaʻu ke hoko ʻiate kitautolu kātoa, ʻi ha ngaahi founga kehekehe.

Ngaahi Fakakaukau ki he Ako ʻi ʻApí mo e Lotú

Mōsaia 26:1–6

Te u lava ʻo tokoniʻi ha niʻihi kehe ke nau haʻu kia Sīsū Kalaisi.

Ko e uluí ʻoku fakataautaha—he ʻikai lava ke foaki ia ʻo hangē ha tofiʻá, ki ha fānau ʻa ha taha. ʻI hoʻo lau ʻa e Mōsaia 26:1–6, fakalaulauloto ki he ngaahi ʻuhinga naʻe tupu ai e hē ʻa e “toʻu-tangata kei tupu haké” pea fakatokangaʻi ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo ʻenau taʻetuí. Te ke toe lava foki ʻo fakakaukau ki he kakai ʻokú ke fakaʻamu te ke lava ʻo ʻomi kia Kalaisí. Lolotonga hoʻo ako ʻa e Mōsaia 25–28, ʻe ala fanafana atu ʻe he Laumālié ha ngaahi meʻa te ke lava ʻo fai ke tokoni ke nau fakatupulaki ha tui kia Sīsū Kalaisi.

Mōsaia 26:6–39

ʻOku feinga ʻa e kau tamaioʻeiki faivelenga ʻa e ʻOtuá ke fai Hono finangaló.

Te tau ala fakakaukau he taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻiloʻi pau ʻe ha taki faka-Siasi hangē ko ʻAlamaá ʻa e meʻa ke faí. ʻOku tau lau ʻi he Mōsaia 26 ki ha palopalema ʻi he Siasí naʻe teʻeki ai ke fehangahangai mo ʻAlamā. Ko e hā naʻe fai ʻe ʻAlamā ʻi he tūkunga ko ʻení? (vakai, Mōsaia 26:13–14, 33–34, 38–39). Ko e hā ʻoku fokotuʻu mai ‘e he meʻa ne aʻusia ʻe ʻAlamaá fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke ke fehangahangai ai mo e ngaahi palopalema faingataʻa ʻi homou fāmilí, pe ko hoʻo ngāue ʻi he Siasí?

Ko e hā naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí kia ʻAlamā ʻi he Mōsaia 26:15–32? Fakatokangaʻi ange ko ha niʻihi ʻo e ngaahi tali ʻa e ʻEikí naʻe ʻikai ko ha tali fakahangatonu ia ki he fehuʻi ʻa ʻAlamaá. Ko e hā ʻoku fokotuʻu mai ʻe he meʻá ni fekauʻaki mo e lotú pea mo e maʻu ʻo e fakahā fakataautahá?

ʻOku taʻengata e ngaahi tefitoʻi moʻoní. Fakakaukau ki he founga ʻoku felāveʻi ai e ngaahi talanoa mo e akonaki ʻi he folofolá mo hoʻo moʻuí. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fehuʻi pē kiate koe, “Ko e hā ha ngaahi aʻusia kuó u maʻu ʻoku hangē ko ia ne maʻu ʻe ʻAlamaá? pe “Ko e hā ha ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe ʻAlamā ʻe lava ʻo tokoni mai kiate au?”

Mōsaia 26:15–31

ʻOku fakamolemoleʻi tauʻatāina au ʻe he ʻOtuá ʻi heʻeku fakatomala mo fakamolemoleʻi e niʻihi kehé.

Ko e fakatomalá mo e fakamolemolé ko ha ongo kaveinga ia ʻoku toutou hā ʻi he Mōsaia 26–27. Kumi ha ngaahi foʻi lea mo ha ngaahi kupuʻi lea ʻoku nau akoʻi ʻa e fakatomalá mo e fakamolemolé ʻi he Mōsaia 26:22–24, 29–31; 27:23–37.

Mahalo ʻe fifili ha kakai ʻe niʻihi pe ʻoku fakamolemoleʻi moʻoni nai kinautolu ʻe he ʻOtuá. ʻOkú ke pehē ʻe faleʻi fēfē ʻe ʻAlamā ko e Lahí ha mēmipa ʻo e Siasí ʻi Seilahemala naʻe hohaʻa ki he meʻa ko iá? Ko e hā naʻe ako ʻe ʻAlamā mei he ʻEikí ʻi he Mōsaia 26:15–31 ʻe lava ʻo tokoni ki he mēmipa ko ʻeni ʻo e Siasí? (vakai foki, Molonai 6:8; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 19:16–18; 58:42–43).

ʻĪmisi
fakaʻilonga ʻo e seminelí

Mōsaia 27:8–37; 28:1–4

Te u lava ʻo liliu ʻo lelei ange ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi.

Naʻe mahino naʻe fiemaʻu ʻe ʻAlamā ko e Siʻí ha fanauʻi foʻou fakalaumālie. Naʻe hoko ia mo e ngaahi foha ʻo Mōsaiá ko e “fakalielia taha ʻi he kau faiangahalá” (Mōsaia 28:4). Ka ʻi he hili pē e ului ʻa ʻAlamaá, naʻá ne fakamoʻoniʻi ʻoku mahuʻinga ʻa e uluí—ki he taha kotoa pē: naʻá ne pehē, “ʻOua ʻe ofo he ko e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá … kuo pau ke fanauʻi foʻou” (Mōsaia 27:25; naʻe tānaki atu hono fakamamafaʻí).

ʻI hoʻo lau fekauʻaki mo e aʻusia ʻa ʻAlamaá ʻi he Mōsaia 27:8–37, fakakaukau ke fokotuʻu koe ʻi hono tuʻungá. Te ke lava nai ʻo fakakaukau ki ha ngaahi meʻa fekauʻaki mo koe ʻoku fiemaʻu ke liliu? Ko hai ha taha, ʻokú ne lotua koe “ʻi he tui lahi” ʻo hangē ko e tamai ʻa ʻAlamaá? Ko e hā ha ngaahi aʻusia kuo tokoni ke “fakamahino [kiate koe] ʻa e mālohi mo e mafai e ʻOtuá”? (Mōsaia 27:14). Ko e hā ha “ngaahi meʻa lalahi” kuo fai ‘e he ‘Eikí maʻau pe maʻa ho fāmilí ʻoku totonu ke ke manatuʻi? (Mōsaia 27:16). Ko e hā ʻokú ke ako mei he ngaahi lea mo e ngaahi tōʻonga ʻa ʻAlamā ko e Siʻí fekauʻaki mo e ʻuhinga ke fanauʻi foʻoú? Ko e hā ha ngaahi sīpinga kuó ke mamata ai?

Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke lekooti ai ha niʻihi ʻo e ngaahi founga ʻoku tokoniʻi ai koe ʻe he Fakamoʻuí ke ke liliú—pe fanauʻi foʻoú—neongo kapau ʻoku ʻikai fakaofo pe fakafokifā fēfē hoʻo ngaahi aʻusiá ʻo hangē ko ia ʻo ʻAlamaá. ʻOku ʻi ai nai ha himi te ke lava ʻo hivaʻi pe fanongo ki ai ʻokú ne fakahaaʻi hoʻo ngaahi ongó, hangē ko e “ʻOku Fakaofo”? (Ngaahi Himí, fika 102). Ko hai ʻe ʻaonga ki ai haʻane fanongo ki hoʻo ngaahi aʻusiá?

  Ko e hā ‘oku akoʻi atu ʻe he fakafehoanaki ko ʻení fekauʻaki mo e uluí?

Vakai foki ki he Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí, “Hoko ʻo Hangē ko Sīsū Kalaisí,” Gospel Library; “Fakamoʻoni ʻa ʻAlamā Kuo Fanauʻi ia ʻi he ʻOtuá” (vitiō), Gospel Library.

Mōsaia 27:8–24

ʻOku ongoʻi ʻe he ʻOtuá ʻeku ngaahi lotú pea te ne tali ia ʻo fakatatau mo Hono finangaló mo ʻEne taimí.

Mahalo kuó ke ʻosi ʻi he tūkunga ʻo ʻAlamā ko e Lahí mo ha mēmipa ʻo e fāmilí ʻokú ne fai ha ngaahi fili fakatuʻutāmaki. Ko e hā ʻokú ke maʻu ʻi he Mōsaia 27:8–24 ʻokú ne ʻoatu kiate koe ha ʻamanaki? ‘E ala tākiekina fēfē ʻe he ngaahi veesi ko ʻení hoʻo ngaahi hūfia ʻo e niʻihi kehé?

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he makasini Liahona mo e Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú ʻi he māhina ní.

Ngaahi Fakakaukau ki hono Akoʻi ʻo e Fānaú

Mōsaia 26:30–31

ʻOku finangalo e ʻEikí ke u faʻa fakamolemole.

  • Ke tokoni ke ʻilo ʻe hoʻo fānaú ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí kia ʻAlamā fekauʻaki mo e fakamolemolé, te ke lava ʻo fakaafeʻi kinautolu ke nau lau ʻa e Mōsaia 26:29–31 pea lau ʻa e tuʻo lahi ʻo e ʻasi ʻa e foʻi lea ko e “fakamolemolé.” Ko e hā ‘oku akoʻi mai ʻe he ngaahi veesí ni fekauʻaki mo e fakamolemoleʻi ʻo e niʻihi kehé? (Vakai foki, “Tokoniʻi Au Tamai,” Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 52.)

  • Ke fakamamafaʻi ʻa e sīpinga fakamolemole ʻa e Fakamoʻuí, te ke lava ʻo fakaʻaliʻali Hano fakatātā ʻi he kolosí pea lau fakataha ʻa e Luke 23:33–34. Ko e hā naʻe kole ʻe Sīsū ki he Tamai Hēvaní ke fai ki he kakai naʻa nau tutuki ia ʻi he kolosí? Hili e fealēleaʻaki ko ʻení, ʻe lava ke fakatātaaʻi ʻe hoʻo fānaú ʻa e fefakamolemoleʻakí.

  • ʻOku faingataʻa he taimi ʻe niʻihi ke tau fakamolemoleʻi ʻa kitautolu ʻi he taimi ʻoku tau fai ai ha fehālākí. ʻE lava fēfē ke tokoni e folofola ʻa e ʻOtuá kia ʻAlamā? ʻE lava ke ʻai ʻe hoʻo fānaú ʻo hangē ʻoku nau talanoa mo ha taha ʻoku ʻikai tui ʻe faifaiangé pea fakamolemoleʻi ʻe he ʻOtuá kinautolú. Fakaafeʻi hoʻo fānaú ke nau kumi ha meʻa ʻi he Mōsaia 26:22–23, 29–30 ʻe ala tokoni ki he taha ko iá.

Mōsaia 27:8–37

ʻOku tokoniʻi au ʻe Sīsū Kalaisi ke u hoko ʻo tatau ange mo Ia.

  • ʻE lava ke fakahaaʻi ʻe he ului ʻa ʻAlamā ko e Siʻí mo e ngaahi foha ʻo Mōsaiá, ki hoʻo fānaú, ʻe lava ke liliu ʻa e taha kotoa ʻi he mālohi ʻo e Fakamoʻuí. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi, pe ʻe hoʻo fānaú, e ngaahi tā valivali ʻi he lēsoni ko ʻení, peesi ʻekitivitī ki he uike ní, mo ha ngaahi potufolofola mahuʻinga ʻe niʻihi mei he Mōsaia 27:8–37 ke fai ʻaki e talanoá (vakai foki, “Vahe 18: Ko e Fakatomala ʻa ʻAlamā ko e Siʻí,” ʻi he Ngaahi Talanoa ʻo e Tohi ʻa Molomoná, 49–52). Fakamamafaʻi makehe ʻa e veesi 24, ke akoʻi naʻe fakatomala ʻa ʻAlamā pea naʻe tokoniʻi ia ʻe Sīsū Kalaisi ke ne liliu. Tuku ke fakatātaaʻi ʻe hoʻo fānaú ʻa e talanoá kapau te nau loto ki ai.

ʻĪmisi
Ko hono fata ʻo ʻAlamā ko e Siʻí ki he fale ʻo ʻene tamaí

Naʻe Fiefia ʻEne Tamaí, tā fakatātā ʻa Walter Rane

Mōsaia 27:8–24

Te u lava ʻo lotu mo ʻaukai ki he ʻOtuá ke tāpuekina e kakai ʻoku ou ʻofa aí.

  • Lau fakataha ʻa e Mōsaia 27:8–24, pea kole ki hoʻo fānaú ke nau talaatu ʻa e meʻa naʻe fai ʻe ʻAlamā mo hono kakaí ke tokoni kia ʻAlamā ko e Siʻí. Kuó ke ʻaukai mo lotua nai ha taha? Vahevahe hoʻo aʻusiá mo hoʻo fānaú, pea tuku ke nau vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá.

  • ʻOkú ke ʻiloʻi pe ʻiloʻi ʻe hoʻo fānaú ha taha ʻokú ne fiemaʻu e tokoni ʻa e ʻOtuá? Ke muimui ki he sīpinga ʻa ʻAlamaá, mahalo te mou lava ʻo lotu fakataha maʻá e taha ko iá pea, kapau ʻe lava ʻe hoʻo fānaú, ʻaukai maʻanautolu foki.

Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he tatau ʻo e māhiná ni ʻo e makasini Ko e Kaumeʻá.

ʻĪmisi
ko e hā ʻa e ʻāngeló kia ʻAlamā ko e Siʻí

Tā fakatataaʻi ʻo e hā ʻa ha ʻāngelo kia ʻAlamā ko e Sií, naʻe fai ʻe Kevin Keele

Paaki