Li tzʼalam aran Carthage

24–30 noviembre: “A’an xtz’ap chaq lix taqlanb’il k’anjel ut lix b’aanuhom rik’in tz’aqal lix kik’el”

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 135–136

Sa’ li ewu re li 27 junio, 1844, ke’wan wi’chik sa’ tz’alam laj Jose ut laj Hyrum Smith, rochb’eeneb’ laj John Taylor ut laj Willard Richards. Ke’xnaw naq maak’a’ xmaakeb’, a’b’an ke’xkanab’ rib’ chi chape’k, re naq maare chi jo’kan ink’a’ chik te’rahob’tesiiq laj santil paab’anel aran Nauvoo. Ak kitz’ape’ chaq li profeet aj Jose sa’ li tz’alam junxil xb’aaneb’ aj xik’ ilonel re li Iglees, a’b’an anajwan chanchan kixnaw naq ink’a’ chik taa’elq chi yo’yo. A’an ut eb’ li ramiiw ke’xyal xk’ojob’ankileb’ xch’ool chirib’ileb’ rib’ rik’in rilb’al ru lix Hu laj Mormon ut xb’ichankileb’ li b’ich. Sa’ junpaat ke’ab’iman chi moqk li puub’, ut chirix jun k’amok chik ak raqenaq xyu’am laj Jose Smith ut laj Hyrum, li ras.

A’b’an maawa’ a’an xraqik li choxahil k’anjel ke’k’anjelak wi’. Ut maawa’ a’an xraqik lix k’ojob’ankil wi’chik lix evangelio li Jesukristo. Toj wanq xkomon chik li k’anjel li taab’aanumanq, ut xkomon chik li k’utb’esinb’il na’leb’ li tixb’eresi li Iglees chi uub’ej. Lix raqik lix yu’am li Profeet moko a’an ta xraqik lix k’anjel li Dios.

Chi’ilmanq Santos, 1:530–561.

Li na’leb’ re tzolok sa’ li ochoch ut sa’ li iglees

Tzol’leb’ ut Sumwank 135; 136:37–39

Laj Jose ut laj Hyrum Smith ke’xtz’ap lix nawom xch’ooleb’ rik’ineb’ xkik’el.

K’oxla k’a’ raj ru kaweek’a wi ta katwan Nauvoo naq ke’kam laj Jose ut laj Hyrum Smith (chi’ilmanq Santos, 1:563–564). K’a’ raj ru kab’aanu re xtawb’al xyaalal li rahilal a’an? Tzol’leb’ ut Sumwank 135, li kipuktesiman oxib’ po chik chirix a’an, kitenq’an raj. Naq taawil li tasal a’in, k’oxla k’a’ ta raj wi’ ru kik’ehok xtawom ru ut xtuqtuukilal. K’a’ raj ru taaye re li ani naxpatz’, “K’a’ut naq li Dios kixkanab’ chi kamsiik lix Profeet?” (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 136:37–39).

Naru ajwi’ nakasik’eb’ aatin malaj ch’ol aatin sa’ li tasal 135 li nakate’xmusiq’a chi wank chi tiik chiru li Kristo toj sa’ roso’jik, jo’ laj Jose ut laj Hyrum.

Chi’ilmanq ajwi’ Tzol’leb’ ut Sumwank 5:21–22; “Recuerdos del martirio,” sa’ Revelaciones en contexto, 321–328; Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: José Smith (2011), 556–557, 563–575; “Testimonio del Libro de Mormón” (video), Biblioteca del Evangelio.

Testimony of the Book of Mormon

A modern-day Apostle describes the unwavering faith the Church's founders showed, even in the face of death, to remain true to their testimonies of the Book of Mormon.

Tzol’leb’ ut Sumwank 135:3

Laj Jose Smith a’an chaq jun profeet ut aj yehol nawom chirix li Jesukristo.

Tzol’leb’ ut Sumwank 135:3 naxye resil junjunq reheb’ li xninqal ru k’anjel kixb’aanu laj Jose Smith “chiru yal xnumik jun may chihab’.” Chan ru naq jalb’il laa yu’am ut laa wanjik rik’in laa Choxahil Yuwa’ ut li Jesukristo xb’aaneb’ li k’anjel a’an? K’oxla chan raj ru taatz’aqob’resi ru jun ch’ol aatin jo’ a’in: Sa’ xk’ab’a’ li xb’aanu li Qaawa’ rik’in laj Jose Smith, laa’in … Naru ajwi’ nakatz’iib’a lix nawom aach’ool chirix li profeet aj Jose Smith ut taawotz rik’ineb’ laa was aawiitz’in.

Jun chik na’leb’ re tzolok chirix lix k’anjel laj Jose Smith a’an xyalb’al xtz’iib’ankil jun esil malaj jun chaab’il na’leb’ choq’ re a’an. K’a’ raj ru taaye re xxaqab’ankil li paab’aal chirix li Kristo ut chirix lix evangelio li k’ojob’anb’il wi’chik? Maare us raj roksinkileb’ resilal li hoonal ut li k’a’ru kixb’aanu li tz’iib’anb’ileb’ sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 135 malaj li tz’iib’anb’ileb’ sa’ li k’anjeleb’aal a’in.

Li Jesukristo kixk’utb’esi naab’al li yaal chirix a’an ut chirix lix tojb’al rix li maak rik’in laj Jose Smith. Naru nakatk’oxlak chirix laa numsihom naq nakatzol li Tzol’leb’ ut Sumwank chiru li chihab’ a’in. K’a’ru li yaal naxk’am aach’ool? Maare nakawaj xwotzb’al a’an rik’ineb’ laa junkab’al, li komon sa’ laa tzoleb’aal, malaj jalaneb’ chik kristiaan naq nakattzolok chiru li xamaan a’in. Chan ru naq eb’ li yaal a’an nakate’xtenq’a chixtawb’al ru xna’leb’ li Kolonel ut chi nach’ok rik’in a’an?

Chi’ilmanq ajwi’ “José Smith: El Profeta de la Restauración” (video), Biblioteca del Evangelio; Tad R. Callister, “José Smith: Profeta de la Restauración,” Liahona, noviembre 2009, 35–37; “Nimanbʼilaq li kiʼilok re Jehova,” Eb’ li B’ich, 16; Temas y preguntas, “José Smith,” Biblioteca del Evangelio.

Joseph Smith: The Prophet of the Restoration

A motion picture about the life and legacy of Joseph Smith, the founding prophet of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints.

B’ich wan rilom

Xb’ichankileb’ li b’ich a’in malaj rilb’aleb’ li video naru naxb’oq li Santil Musiq’ej malaj naru naxmusiq’a jun aatinak chirix lix k’anjel li profeet aj Jose Smith, ut lix mayejeb’ laj santil paab’anel li toj ke’xb’aanu li k’anjel chirix a’an.

Jun winq nebʼaʼ aj numel bʼe” (Eb’ li B’ich, 17). Naq wan chaq sa’ li tz’alam aran Carthage, laj John Taylor kixb’icha li b’ich a’in.

“Nimanbʼilaq li kiʼilok re Jehova” (Eb’ li B’ich, 16; chi’ilmanq ajwi’ li video). Li raatinul li b’ich a’an kitz’iib’aman choq’ re roxloq’inkil laj Jose Smith.

Praise to the Man – The Tabernacle Choir at Temple Square

The Tabernacle Choir and Orchestra at Temple Square perform "Praise to the Man". Follow along a recording session and see beautiful historical scenery and art.

“Chalqex, chalqex aj santil paabʼanel” (Eb’ li B’ich, 18; chi’ilmanq ajwi’ li video).

Come, Come, Ye Saints - Mormon Tabernacle Choir

The Mormon Tabernacle Choir and Orchestra at Temple Square perform one of their signature anthems, "Come, Come Ye Saints" arranged by Mack Wilberg. From the Music and the Spoken Word broadcast episode 4323, July 22, 2012.

“Fe en cada paso” (chi’ilmanq li video).

Faith in Every Footstep - Mormon Tabernacle Choir

The Mormon Tabernacle Choir performs "Faith in Every Footstep" from the 2014 Pioneer Day concert. Music and lyrics by K. Newell Dayley.

Tzol’leb’ ut Sumwank 136

Naru nintenq’an chixtz’aqob’resinkil ru li k’a’ru naraj li Qaawa’ naq nintaaqe li na’leb’ naxk’e.

Chirix lix kamik laj Jose Smith, eb’ laj santil paab’anel ke’isiik chaq aran Nauvoo. Anajwan tento te’b’eeq 2100 kiloom chiru li yamyookil ch’och’. Laj Brigham Young, Awa’b’ej re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol, yoo xk’a’uxl chirix chan ta wi’ ru naq te’kole’q laj santil paab’aanel chiru li b’eenik a’an. Sa’ jun na’ajej k’ab’a’inb’il Winter Quarters kixsik’ xb’eresinkil. Lix sumehom li Qaawa’ tz’iib’anb’il sa’ li tasal 136. “Naq kixjultika reheb’ laj santil paab’anel naq li k’a’ru te’xb’aanu sa’ xb’eenikeb’ juntaq’eet xnimal ru rik’in b’ar te’wulaq wi’, li k’utb’esinb’il na’leb’ kixk’e naq li b’eek toj sa’ rokeb’aal li saq’e maawa’ jun rahil teneb’ank, a’anaq b’an jun xnimal ru musiq’ejil b’eenik te’xnumsi sa’ komonil” (“Este será nuestro convenio,” sa’ Revelaciones en contexto, 330).

K’oxla li na’leb’ a’in naq nakawil li tasal 136. K’a’ru li na’leb’ nakataw li naru tatxtenq’a re naq junaq aach’a’ajkilal taawulaq jo’ “jun xnimal ru musiq’ejil numsihom” choq’ aawe? Naru ajwi’ taak’oxla chan ru tatxtenq’a li na’leb’ a’in chixb’aanunkil li rajom li Qaawa’ sa’ laa yu’am, jo’ chanru naq kixtenq’aheb’ laj santil paab’anel sa’ lix b’eenikeb’.

Chi’ilmanq ajwi’ “Este será nuestro convenio,” sa’ Revelaciones en contexto, 329–337; “Chalqex, chalqex aj santil paabʼanel,” Eb’ li B’ich, 18; Temas de la historia de la Iglesia, “Sucesión del liderazgo de la Iglesia,” Biblioteca del Evangelio.

Jalam-uuch re Winter Quarters, xb’aan laj Greg Olsen

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li kok’al

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 135:1–2, 4–5

Laj Jose ut laj Hyrum Smith ke’xk’e lix yu’am sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo ut lix evangelio.

• K’os ru choq’ reheb’ laa kok’al Tzol’leb’ ut Sumwank 135:1 malaj wotz “Ch’ol 57: Nakamsiik li Profeet” (sa’ Eb’ li Esilal sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwank, 201–205, malaj li video sa’ li Biblioteca del Evangelio). Laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekeroksi li chaab’il hoonal a’in re xwotzb’al lee reek’ahom chirix li mayej ke’xk’e laj Jose ut laj Hyrum choq’ re li Kolonel ut lix evangelio.

  Chapter 57: The Prophet Is Killed: June 1844

• Tzol’leb’ ut Sumwank 135:4–5 naxye naq laj Hyrum Smith kiril jun raqal sa’ lix Hu laj Mormon rub’elaj naq kiwulak sa’ li tz’alam aran Carthage. Laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekeril li raqal a’in (chi’ilmanq Eter 12:36–38). Chan raj ru naq eb’ li raqal a’in ke’xk’ojob’ raj xch’ool aj Hyrum? Naru ajwi’ nakawotzeb’ raqal li neke’xk’e xk’ojob’ankil aach’ool naq na’ok aak’a’uxl malaj naraho’ aach’ool.

• Laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekerileb’ xjalam-uuch li profeet (chi’ilmanq Hu reheb’ li Jalam-uuch re li Evangelio, 7, 14, 67) ut aatinanqex chirix junjunq li k’a’aq re ru naxpatz’ li Dios reheb’ li profeet naq te’xb’aanu. K’a’ru ke’xmayeja li profeet a’in choq’ re li Kolonel?

  

Sa’ li ochoch, tzolok ut yu’amink ink’a’ jachb’ileb’ ru. “Li evangelio nim xwankil sa’ li ochoch. Eb’ li komon aawochb’eeneb’ chixtzolb’al li evangelio a’aneb’ li kristiaan li taayu’ami wi’—rajlal kutan. Chi yaal, xk’ihal li hoonal, xyu’aminkil li evangelio naraj naxye chan ru naqatzol li evangelio” (Li K’utuk jo’ li Kolonel, 31).

Tzol’leb’ ut Sumwank 135:3

Laj Jose Smith a’an chaq jun profeet ut aj yehol nawom chirix li Jesukristo.

• Re xtenq’ankileb’ laa kok’al chixjultikankil ut chiroxloq’inkil chan ru naq li Qaawa’ nokorosob’tesi rik’in lix k’anjel laj Jose Smith, naru nakak’uteb’ k’a’aq re ru neke’reetali li k’a’ru kixb’aanu laj Jose, jo’ lix Hu laj Mormon, li Tzol’leb’ ut Sumwank, malaj xjalam-uuch junaq santil ochoch (chi’ilmanq ajwi’ li perel re kok’ k’anjel re li xamaan a’in). Chirix a’an, laa kok’al naru neke’xsik’ sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 135:3 junjunq na’leb’ kixb’aanu laj Jose Smith re qatenq’ankil chi nach’ok rik’in li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo. Patz’ reheb’ laa kok’al naq te’xwotz k’a’ut naq neke’xb’antioxi li k’a’aq re ru a’an.

Li Profeet aj America, xb’aan laj Del Parson

Tzol’leb’ ut Sumwank 136

Li Qaawa’ naru nikinrosob’tesi rajlal sut naq wanq inch’a’ajkilal.

• Naru nakak’e junaq xjalam-uuch li santil ochoch re Nauvoo sa’ junaq na’ajej sa’ li ochoch ut junpak’al taayiib’ junaq ch’ina kolb’a-ib’ na’ajej. Patz’ reheb’ laa kok’al naq te’xch’utub’ rib’ chixk’atq li jalam-uuch ut wotz rik’ineb’ li seraq’ chirixeb’ laj santil paab’anel li tento naq ke’el aran Nauvoo chirix lix kamik laj Jose Smith (chi’ilmanq li ch’ol 58, 60, ut 62 sa’ Eb’ li Esilal sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwank, 206–208, 211–216, 222–224, malaj eb’ li video sa’ li Biblioteca del Evangelio). Aatinan chirix lix paab’aaleb’ laj santil paab’anel a’in chirix li Jesukristo ut patz’ reheb’ laa kok’al naq te’b’eeq toj b’ar wi’ wan li ch’ina kolb’a-ib’ na’ajej re reetalinkil li xik aran Winter Quarters. Naru neke’xb’icha jun li b’ich jo’ “Re wank choqʼ tehol bʼe” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 138–139) naq te’b’eeq.

  Chapter 58: A New Leader for the Church: July–August 1844

  Chapter 60: The Saints Leave Nauvoo: September 1845–September 1846

  Chapter 62: The Saints Establish Winter Quarters: 1846–1847

• Ch’olob’ naq sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 136 li Qaawa’ kixk’e xna’leb’eb’ laj santil paab’anel re xtenq’ankileb’ sa’ lix b’eenikeb’ toj sa’ li ru taq’a Lago Salado. Tenq’aheb’ laa kok’al chixtawb’al junaq na’leb’ sa’ li k’utb’esinb’il na’leb’ a’in li naru naxk’e xkawil xch’ooleb’ a’an sa’ li b’eenik a’in (che’ilmanq li raqal 4, 10–11, 18–30). Chan ru naq li na’leb’ a’an naru nokoxtenq’a laa’o sa’ li yale’k neke’qak’ul sa’ li kutankil a’in?

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Amigos re li po a’in.

Maa’ani q’axal narahok,xb’aan laj Casey Childs