Chʼol 60

Eb’ laj Santil Paab’anel neke’el chaq Nauvoo

Septiembre re 1845–septiembre re 1846

Chirix lix kamik laj Jose Smith, eb’ li ch’uut chi aj rahob’tesinel ke’xk’oxla naq taa’oso’q li Iglees. A’b’anan kikana xkawilal rik’in naq kik’ame’ xb’e xb’aaneb’ li apostol, ut toj kiniman Nauvoo. Xmaak a’in naq eb’ li ch’uut chi aj rahob’tesinel ke’xyal wi’chik xq’e chixsachb’al li Iglees ut chiralinasinkileb’ laj Santil Paab’anel sa’ li ch’och’. Eb’ li ch’uut ke’xpuktesi li tik’ti’ chirixeb’ sa’eb’ li hu re noticias.

Li awa’b’ej re Illinois ink’a’ kixrameb’ li ch’uut chi aj rahob’tesinel. Eb’ laj Santil Paab’anel tikto ke’xk’e reetal naq ink’a’ te’wanq sa’ tuqtuukilal wi ink’a’ te’elq chaq Nauvoo. Li awa’b’ej kixye naq us te’elq chaq najt toj sa’ xjayal li rokeb’aal saq’e, b’ar najt te’wanq rik’ineb’ li xik’ ke’ilok reheb’ ut b’ar te’ruuq te’xk’ojob’ xjolomil li tenamit choq’ reheb’ xjuneseb’ rib’. Sa’ xraqik, eb’ laj Santil Paab’anel ke’xk’e rib’ sa’ aatin naq te’elq chaq, a’b’an ki’ajman xhoonaleb’ re te’xkawresi rib’.

Ki’ajman naq eb’ laj Santil Paab’anel te’xtaw li tzakemq ut li aq’ej choq’ re xb’eenikeb’. Ki’ajman ajwi’ xyiib’ankileb’ li b’eleb’aal, xloq’b’aleb’ li b’oyx ut xkomon chik li xul, ut xk’ayinkileb’ li rochoch. Kaw ke’k’anjelak eb’ laj Santil Paab’anel re xkawresinkil rib’ chi elk chaq Nauvoo.

Eb’ li ch’uut chi aj rahob’tesinel ink’a’ ke’raj xkanab’ankil xhoonaleb’ laj Santil Paab’anel re te’xkawresi rib’. Ke’relq’a junjunqeb’ li k’a’aq re ru reheb’ ut ke’xk’at junjunqeb’ li rochoch.

K’uub’anb’il xb’aaneb’ laj Santil Paab’anel naq te’elq chaq sa’ abril re 1846, a’b’an xmaak lix xik’il yeechi’ihom laj xik’ ilonel reheb’ ke’ok chi elk chaq sa’ febrero, naq toj q’axal keheb’ li kutan.

Eb’ laj Santil Paab’anel ke’xk’e li k’a’ru wan reheb’ sa’eb’ lix b’eleb’aal. Ke’xb’eresiheb’ li b’eleb’aal toj sa’ xb’eeneb’ jukub’ ut ke’xq’ax ru li Nima’ Mississippi.

Wiib’ xamaan tana’ chirix li xb’een relikeb’ laj Santil Paab’anel sa’ Nauvoo, kipekob’resiik ru li nima’ xb’aan naq q’axal keheb’ li kutan. Junjunq reheb’ laj Santil Paab’anel ke’xb’eresiheb’ lix b’eleb’aal chiru li nima’ sa’ xb’een li pekob’resinb’il ha’.

Eb’ laj Santil Paab’anel ke’war chire li nima’ chiru junjunq kutan. Ke’wan junjunq reheb’ moko tz’aqal ta reheb’ li raq’eb’ ut q’axal keheb’. Junjunq reheb’ moko tz’aqal ta reheb’ li tzakemq. Eb’ li ani tz’aqal reheb’ li tzakemq ut li aq’ej ke’wotzok rik’ineb’ li jun ch’ol chik. Tikto eb’ laj Santil Paab’anel ke’q’axon toj sa’ jun chik li na’ajej b’ar te’hilanq. Laj Brigham Young kixsik’eb’ ru laj jolominel re xtenq’ankileb’ laj Santil Paab’anel chixk’uub’ankil ut chixkawresinkil rib’ choq’ re lix b’eenik toj sa’ xjayal li rokeb’aal saq’e. Eb’ laj tehol b’e nayeeman reheb’ laj Santil Paab’anel li ke’b’eek toj sa’ xjayal li rokeb’aal saq’e.

Sa’ marzo re 1846, eb’ laj tehol b’e ke’ok chi b’eek sa’ xjayal li rokeb’aal saq’e chiru Iowa. Timil timil lix b’eenik xmaak li hab’, li b’e moko chaab’il ta, ut xkomon chik li ch’a’ajkilal. Laj Brigham Young kixtaqlaheb’ winq chiruheb’ re xtawb’aleb’ chaab’il na’ajej b’ar wi’ te’k’ojlaaq chiru jun k’amok. Eb’ li winq a’in ke’xyok’ xtoonal li che’ ut ke’xyiib’eb’ kab’l re che’. Ke’awk ajwi’ ut ke’xyiib’ li pueent re xq’axb’aleb’ li nima’. Rik’in xk’anjeleb’, kik’ose’ xch’a’ajkilal laj tehol b’e sa’ xb’eenik.

Sa’ junio re 1846, kaahib’ po tana’ chirix relikeb’ chaq Nauvoo, li xb’een ch’uut chi aj tehol b’e ak ke’xq’ax Iowa toj li Nima’ Missouri. Ke’kana sa’ jun li na’ajej, Council Bluffs xk’ab’a’, ut ke’xyiib’ jun jukub’ re te’xq’ax ru li nima’. Tikto ke’wulak rik’ineb’ xkomoneb’ chik laj Santil Paab’anel (chi’ilmanq eb’ li reetalil ch’och’ sa’ perel 190).

Us ta naab’aleb’ laj Santil Paab’anel ke’el chaq Nauvoo sa’ febrero re 1846, naab’aleb’ chik ke’kana aran junpaat chik. Junjunq reheb’ taqlanb’ileb’ xtz’aqob’resinkil ru xyiib’ankil li santil ochoch. Jalaneb’ chik ke’xyal xk’ayinkileb’ lix ch’och’. Naq kiwulak li po septiembre, lix k’ihaleb’ laj Santil Paab’anel ak elenaqeb’ chaq sa’ li tenamit.

Naq yookeb’ chi elk chaq Nauvoo eb’ laj Santil Paab’anel, ke’ril chi ixb’ej chiru li nima’ ut ke’ril lix chaq’al ru tenamit, k’ojk’o li santil ochoch sa’ xb’een jun li tzuul. Raheb’ xch’ool naq tento te’elq chaq, a’ut saheb’ xch’ool naq ke’xtz’aqob’resi xyiib’ankil li santil ochoch re li Qaawa’.

Q’axal wi’chik yajeb’, neb’a’eb’, malaj moko kawresinb’ileb’ ta chi b’eek naab’al reheb’ laj Santil Paab’anel li ke’el chaq Nauvoo sa’eb’ li po a’in. K’iila cient reheb’ jekinb’ileb’ chire li nima’ ut moko tz’aqal ta xmuheb’aal chi moko xtzakemq. A’b’anan li Qaawa’ kixtenq’aheb’ rik’in xtaqlankileb’ ch’uut chi kok’ xik’anel xul, li codorniz nayeeman re, li ke’chape’ ut ke’k’uxe’ xb’aaneb’ laj Santil Paab’anel.

Naq laj Brigham Young kirab’i resil lix ch’a’ajkilaleb’ laj Santil Paab’anel, kixtaqla junjunqeb’ li winq re xkolb’aleb’. Eb’ li winq a’in kixkoleb’ rix chiru li oso’k xb’aan xmaak’a’il li tzakemq ut ke’xtenq’aheb’ b’eek toj Council Bluffs ut jalaneb’ chik li na’ajej sa’ Iowa b’ar k’ojk’okeeb’ wi’ laj Santil Paab’anel.