Chʼol 63
Eb’ laj tehol b’e neke’xik sa’ li ru taq’a Lago Salado
Abril–julio re 1847
Li xb’een ch’uut chi aj tehol b’e ke’el chaq Winter Quarters sa’ abril re 1847 re xtikib’ankil li b’eek toj sa’ xjayal li roqeb’aal saq’e. Chi k’amb’il xb’e xb’aan laj Brigham Young, ke’wan 143 li winq, oxib’ li ixq, ut wiib’ li kok’al sa’ li ch’uut.
Sa’ xtiklajik li b’eek, helho ut pim ru li ch’och’ ke’nume’ wi’ laj tehol b’e. Helhookil ch’och’ yeeb’il re li paay chi ch’och’ a’in. Eb’ laj ral ch’och’ ke’wan rochoch sa’ li helhookil ch’och’. Maak’a’eb’ li tenamit chi moko li hacieent.
Wan xk’anjel li junjunq sa’ li b’eek. Eb’ li ixq ke’rileb’ li kok’al ut ke’xk’uub’ li tzakemq. Eb’ li winq ke’xpa li b’e, ke’xyiib’ li pueent, ke’xtuqub’ li b’eleb’aal, ut ke’yakok re xtawb’al tzakemq.
Eb’ laj tehol b’e ke’b’eek chiru chixjunil li kutan. Sa’ li q’oyjin ke’xk’eheb’ xb’eleb’aal sa’ jun sutam ut ke’hilan. K’ojk’ookeb’ laj tehol b’e ut eb’ lix xul chi sa’ li sutam. Ke’xloch’ li xam ut ke’xk’uub’ lix tzakemq.
Rajlal ke’xajok ut ke’b’ichan eb’ laj Santil Paab’anel. Jun reheb’ li b’ich li raab’il xb’aaneb’ a’an “Chalqex, chalqex aj santil paab’anel.” Xb’ichankil li b’ich a’in kixtenq’aheb’ chi wank xkawilaleb’ xch’ool chixk’ulb’al li ch’a’ajkilal. Laj Brigham Young kixye reheb’ laj Santil Paab’anel naq te’hilanq ut te’xloq’oni ru li Dios chiruheb’ li domingo. Eb’ laj Santil Paab’anel ke’tijok, ke’xtz’ileb’ rix li loq’laj hu, ut ke’oken sa’ li ch’utam re li loq’laj wa’ak.
Sa’ oob’ hoonal rajlal eq’la, jun li winq kixyaab’asi jun li trompeet choq’ eetalil chiruheb’ laj tehol b’e naq xwulak xq’ehil rajsinkil rib’. Tento te’tijoq, te’wa’aq, texk’e xtzakemq li xul, ut te’xkawresi rib’ naq maji’ nawulak li wuqub’ hoonal.
Eb’ laj tehol b’e ke’b’eek chiru kaahib’ po chiruheb’ li helhookil ch’och’. Ke’xk’ul junjunqeb’ li kristiaan sa’ xb’eheb’. Junjunq reheb’ a’aneb’ laj yo li ke’xye re laj Brigham Young naq mixik sa’eb’ li Tzuul Rocky xb’aan naq ch’a’aj rawb’al li iyaj aran.
Jalaneb’ li kristiaan ke’xye re laj Brigham Young naq tixk’ameb’ raj laj Santil Paab’anel sa’ California xb’aan naq chaab’il li ch’och’ ut saheb’ li kutan aran. A’ut laj Brigham Young kixye naq li Qaawa’ ak kixk’ut chiru li na’ajej tento te’xik wi’ eb’ laj Santil Paab’anel.
Sa’ roso’jik eb’ laj tehol b’e ke’wulak sa’ roqeb’ li Tzuul Rocky, b’ar q’axal ch’a’aj li b’eek.
Kiyajer laj Brigham Young ut ka’ajwi’ timil timil kiru chi b’eek. Kixsik’eb’ ru junjunq li winq re xik chi uub’ej sa’ li nimla ru taq’a Lago Salado re xtikib’ankil rawb’al li iyaj.
Eb’ li winq kixk’ameb’ lix b’eleb’aal toj chixjunpak’al li ninqi tzuul. Ke’kub’e toj sa’ li ru taq’a ut ke’hilan chire jun li nima’.
Ke’xk’ojob’ li ch’och’ ut ke’xpatz’ re li Qaawa’ naq taarosob’tesiheb’ li iyaj li te’raw. Toja’ naq ke’raw li iyaj.
Oxib’ kutan chirix a’an, laj Brigham Young ut li jun ch’ol chik reheb’ lix ch’uut ke’el chaq sa’ li ninqi tzuul ut ke’ilok chiru li ru taq’a. Naq laj Brigham Young kiril li ru taq’a, kixnaw naq a’an a’an li na’ajej li kiraj li Qaawa’ b’ar te’k’ojlaaq wi’ eb’ laj Santil Paab’anel. A’an kixye, “A’an a’in li tz’aqal na’ajej. Chi uub’ej.” Eb’ laj Santil Paab’anel ke’xb’eresiheb’ lix b’eleb’aal taq’a sa’ li ru taq’a. A’an li 24 xb’e li po julio re 1847. Chirix li b’eek chiru 1,600 kiloom chiru li helhookil ch’och’ ut eb’ li ninqi tzuul, sa’ roso’jik eb’ laj Santil Paab’anel ke’xtaw jun na’ajej b’ar te’ruuq wi’ te’k’ojlaaq. Ke’b’antioxin rik’in naq k’amb’ileb’ xb’e xb’aan li Dios sa’ jun na’ajej re tuqtuukilal ut xkolb’aleb’ rix, us ta naq ke’xnaw naq toj te’wanq xkomon chik li ch’a’ajkilal li tento te’xq’ax ru.