Jalam-uuch re Laj Jose Smith sa’ Nauvoo, 1840, xb’aan laj Theodore Gorka

10–16 noviembre: “Wilom laa mayejahom saʼ abʼink”

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 129–132

Rik’in xtenq’ laj Jose Smith, li Qaawa’ kixch’olob’ xyaalal xcha’al li na’leb’ chirix li junelikil q’e kutan. Li xnimal xwankil li Dios, lix loq’alil li choxa ut li xnimal ru li junelikil q’e kutan naru nekek’utun chi saqen sa’ li evangelio k’ojob’anb’il wi’chik, us ta maak’a’ roso’jik li qak’a’uxl jo’ li qe laa’o. Li k’utb’esinb’il na’leb’ wankeb’ sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 129–132 a’aneb’ chaab’il eetalil. Chan ru li Dios? A’an “wan jun xxaqalil … jo’ chanru li re li winq.” Chan ru li choxa? “Li komonil ajwi’ li wan sa qayanq arin taawanq sa’ qayanq aran” (Tzol’leb’ ut Sumwank 130:22, 2). Jo’kan ut naq jun reheb’ li xchaq’al ru yaal chirix li choxa a’an naq naru nokowan sa’ komonil jo’ junkab’al, wi tz’apb’il sa’ junajil rik’in li tz’aqal wankilal. Li yaal jo’ a’in naru naxk’e chiqeek’a naq moko najt ta li choxa—q’axal nim xloq’al, a’ut naru xtawb’al.

A’b’an, wan naq li Dios naxpatz’ qe naq taqab’aanu k’a’ruhaq jwal ch’a’aj, ut chanchan naq ink’a’ naru xb’aanunkil. Choq’ reheb’ naab’aleb’ laj santil paab’anel, a’an li sumlaak rik’in numenaq jun li sum aatin. A’an kixyal rix xpaab’aal laj Jose Smith, li xEmma Smith, ut lix k’ihaleb’ li ke’k’uluk re. Re xkuyb’al xnumsinkil li yale’k-ix a’in, ink’a’ yal ki’ajman naq chaab’il neke’reek’a chirix li evangelio k’ojob’anb’il wi’chik; ki’ajman b’an xpaab’aaleb’ chirix li Dios li jwal nim wi’chik chiru a’an. Ink’a’ chik taqlanb’ilo chi jo’kan anajwan, a’b’an toj naru taqil lix tiikil b’aanuhomeb’ li ani ke’taqlaak chixb’aanunkil. Ut a’an naxwaklesi qach’ool laa’o naq napatz’man qe naq taqaq’axtesi “li qamayejahom sa’ ab’ink chiru li k’a’ru yeeb’il qe” (Tzol’leb’ ut Sumwank 132:50).

Li na’leb’ re tzolok sa’ li ochoch ut sa’ li iglees

Tzol’leb’ ut Sumwank 130–132

Li Dios naraj xtaqsinkil xwankileb’ li ralal xk’ajol.

Naab’al li k’a’ru ink’a’ naqanaw chirix li taqenaqil loq’al malaj li yu’am sa’ li taqenaqil choxahil loq’alil—chan ru naq nawan li Dios. Maare ink’a’ tooruuq chixtawb’al ru a’in chi tz’aqal anajwan. A’b’an li Dios ak xk’utb’esihom junjunq li xchaq’al ru na’leb’ chirix, ut naab’aleb’ neke’tawman sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 130–32 Naru nakatzolok rik’in patz’om jo’ a’in sa’ laa k’a’uxl: K’a’ru nintzol chirix li Dios? K’a’ru nintzol chirix li yu’am chirix li kamk? Chan ru naq xnawb’al li na’leb’ a’in chirix li junelik yu’am narosob’tesi lin yu’am anajwan?

Chi’ilmanq ajwi’ “Sentimos gran regocijo en el corazón al oírle hablar,” sa’ Revelaciones en contexto, 296–300.

Tzol’leb’ ut Sumwank 130:20–21; 132:5

Li Dios narosob’tesiheb’ li kristiaan neke’ab’in chiru lix chaq’rab’.

Chan raj ru taaye rik’in laa waatin, li naxk’ut li Qaawa’ sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 130:20–21 ut 132:5? K’oxla chan ru naq nak’utb’esiman li na’leb’ a’in sa’ laa yu’am.

Wan naq, us ta jwal noko’ab’in chiru li Dios, eb’ li osob’tesihom naqoyb’eni ink’a’ neke’k’ulun sa’ junpaat. Chan ru naq toj nawan aapaab’aal ut aawoyb’enihom naq nak’ulman a’an? Sik’ aana’leb’ sa’ li raatin li Elder D. Todd Christofferson, “Li qawanjik rik’in li Dios” (Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2022).

Chi’ilmanq ajwi’ 1 Nefi 17:35; Tzol’leb’ ut Sumwank 82:10.

Tzol’leb’ ut Sumwank 132:13–21

Sa’ xk’ab’a’ li qaChoxahil Yuwa’, eb’ li junkab’al naru neke’wan chi junelik.

Rik’in li profeet aj Jose Smith, li Qaawa’ kixk’ojob’ wi’chik li yaal naq li sumlaak ut li sumwanjik sa’ junkab’al naru nakana chi junelik q’e kutan. Naq taawil Tzol’leb’ ut Sumwank 132:13–21, sik’eb’ ch’ol aatin li tate’xtenq’a chixtawb’al ru xjalanil li “k’a’ru nakana” chi junelik ut li k’a’ru ink’a’ nakana. K’a’ru naraj naxye naq jun li sumlajik taawanq “xb’aan [li Qaawa’]”? (raqal 14).

Sa’ li raatin, “B’antiox reheb’ li neke’kolok,” li Awa’b’ej Dieter F. Uchtdorf naxjuntaq’eeta li wank sa’ sumal rik’in li k’a’aq re ru “re tz’eqok eechej” (Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2016). K’a’ru naxk’ut chawu li juntaq’eetank a’in chirix chan ru xch’oolaninkil—malaj xkawresinkil—li wank sa’ sumalil? K’oxla laa sumwanjik sa’ laa junkab’al—anajwan ut sa’ li chalel kutan—naq taawil li raatin li Elder Uchtdorf. K’a’ru nakataw li naxk’e aawoyb’enihom rik’in li Kristo choq’ re laa sumwanjik sa’ junkab’al?

Li Awa’b’ej Henry B. Eyring kixwotz li na’leb’ a’in li kixk’ul naq yoo xk’a’uxl chirix lix wanjik sa’ junkab’al: “Ka’ajwi’ tento tatwanq chi k’ulub’ej re xk’ulb’al li taqenaqil loq’al, ut k’a’jo’aq wi’chik xchaab’ilal lix wanjik laa junkab’al chiru li naru taak’oxla” (sa’ “Jun ochoch b’ar wi’ nawan lix Musiq’ li Qaawa’,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2019). Chan ru naru nakatxtenq’a li na’leb’ malaj anihaq chik nakanaw ru?

Chi’ilmanq ajwi’ “Taaruuq toowanq aran saʼ choxa,” Eb’ li B’ich, 193; Temas y preguntas, “Matrimonio,” Biblioteca del Evangelio.

Jun sumal sumsuukeb’ naru neke’tz’ape’ sa’ junajil choq’ re li junelikil q’e kutan sa’ li rochoch li Qaawa’.

Tzol’leb’ ut Sumwank 132:1–2, 29–40

Li sumlaak rik’in numenaq jun li sum aatin ka’ajwi’ k’ulub’anb’il wi li Dios naxtaqla.

Naab’aleb’ li kristiaan li neke’ril li Najter Chaq’rab’ neke’xpatz’ k’a’ut naq laj Abraham, laj Jakob, ut laj Moises ke’sumla rik’in naab’aleb’ li ixq. Ma tz’aqal a’aneb’ chaq xmoos li Qaawa’ li neke’yumb’eetak? Ma k’ulub’anb’ileb’ lix sumlajik xb’aan li Dios? Laj Jose Smith kixpatz’ ajwi’ a’an. Sik’eb’ lix sumenkileb’ li patz’om a’an kixk’e li Dios sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 132:1–2, 29–40.

Li sumlajik li winq rik’in jun ajwi’ li ixq, a’an xchaq’rab’ li Dios chirix li sumlaak (chi’ilmanq lix tiklajik li tasal Awa’b’ejil Yehom 1; chi’ilmanq ajwi’ Jakob 2:27, 30). A’b’an, chi jo’q’ehaq li Dios kixtaqlaheb’ li ralal xk’ajol chixb’aanunkil li sumlaak rik’in naab’aleb’ li sum aatin.

Chi jo’kan kik’ulman sa’ xtiklajik li Iglees li k’ojob’anb’il wi’chik. Wi nakawaj xtawb’al xkomon li na’leb’ chirix li sumlaak rik’in naab’al li sum aatin sa’ xyanqeb’ chaq li xb’een aj santil paab’anel, chi’ilmanq “Mercy Thompson y la revelación sobre el matrimonio” (sa’ Revelaciones en contexto, 301–314); Santos, 1:294–296, 441–445, 491–501, 511–514; Temas y preguntas, “El matrimonio plural en la Iglesia de Jesukristo de los Santos de los Últimos Días,” Biblioteca del Evangelio; “Why Was It Necessary for Joseph Smith and Others to Practice Polygamy?” (video), ChurchofJesusChrist.org.

Why was it necessary for Joseph Smith and others to practice polygamy?

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li kok’al

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 130:2, 18–19; 132:13, 19

Li qaChoxahil Yuwa’ naraj naq tinjayali wib’ rik’ineb’ li k’a’aq re ru neke’kana chi junelik.

• K’a’ru naqatzol sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 132:13 chirix li k’a’aq re ru re li ruchich’och’? Maare laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekek’e sa’ maleet malaj mochiil li k’a’aq re ru li te’reetali k’a’aq re ru li naru naqak’am qik’in sa’ li yu’am chalel jo’ naxye Tzol’leb’ ut Sumwank 130:2, 18–19; 132:19.

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 130:20–21; 132:5, 21–23

Li Dios nikinrosob’tesi naq nin’ab’in chiruheb’ lix chaq’rab’.

• Maare junaq ch’ina juntaq’eetank naru naxtenq’aheb’ laa kok’al chi tzolok chirix xpaab’ankileb’ lix taqlahom li Dios. Qayehaq, naru nakapatz’ reheb’ naq te’xye chan ru naru nakatwulak chawoq sa’ junaq na’ajej, maare jun eskweel malaj jun kapiiy. K’a’ru nak’ulman naq ink’a’ naqab’aanu li k’a’ru ch’olob’anb’il chiqu? Chirix a’an naru nekeril Tzol’leb’ ut Sumwank 130:21 ut teejuntaq’eeta li ch’olob’ahom a’an rik’in li taqlahom xk’ehom chaq qe li Dios.

• Naru ajwi’ nekeb’icha jun li b’ich chirix li ab’ink, jo’ “Paabʼebʼ li taqlahom” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 68–69), ut sik’eb’ aatin sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 130:20–21 ut 132:5 li juntaq’eeteb’ rik’in li b’ich. Chan ru nokorosob’tesi li Dios naq naqayal qaq’e chixpaab’ankil lix taqlahom?

Tzol’leb’ ut Sumwank 130:22

Li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo wankeb’ xjunxaqalil li ink’a’ nakam.

• Chirix rilb’al Tzol’leb’ ut Sumwank 130:22, laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekeril junaq xjalam-uuch li Jesukristo ut teek’ut cheruq’ li xsa’ ru, li re ut xkomoneb’ chik xcha’al lix junxaqalil. Chirix a’an eb’ laa kok’al naru neke’xk’ut ajwi’ chi ruq’ li cha’alil a’an sa’ lix junxaqalileb’. Ye reheb’ k’a’ut naq aajel ru choq’ aawe xnawb’al naq li qajunxaqalil juntaq’eet rik’in li re li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesus.

Sa’ xk’ab’a’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li rochoch li Qaawa’, eb’ li junkab’al naru neke’kana chi junelik.

Tzol’leb’ ut Sumwank 132:19

Li qaChoxahil Yuwa’ naxk’e chi uxmank naq eb’ li junkab’al te’wanq chi junelik.

• Tenq’aheb’ laa kok’al chixk’oxlankileb’ k’a’aq re ru ink’a’ neke’wan chi junelik—lix tib’el wa neke’ch’amo’, li utz’u’uj neke’chaqik, wan chik xkomon. Chirix a’an, ilomaq Tzol’leb’ ut Sumwank 132:19, ut sik’omaq ch’ol aatin aajeleb’ ru jo’ “junelikil sumwank,” “tz’apb’il,” “chiru anchal li junelik q’e kutan,” ut “chi junelik q’e kutan.” (Chi’ilmanq ajwi’ “Ch’ol 55: Jun k’utb’esinb’il na’leb’ chirix li sumlaak,” sa’ Eb’ li Esilal sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwank, 198, malaj li video sa’ li Biblioteca del Evangelio.) Naru ajwi’ nakawileb’ xjalam-uuch laa junkab’al ut taach’olob’ xyaalal naq li Qaawa’ naxk’e chi uxmank, rik’ineb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut li sumwank re li santil ochoch, naq li junkab’al te’kanaaq chi junelik.

Chapter 55: A Revelation about Marriage: July 1843

K’e reetal chan ru naq wan xjunkab’al li junjunq. “Eb’ li kok’al sa’ li kutan anajwan wankeb’ sa’ jalan jalanq lix wanjikeb’ sa’ lix junkab’aleb’. Aajel ru naq taqaye’ li quq’ reheb’ li … neke’reek’a naq xjuneseb’, isinb’ileb’, malaj li wankeb’ chixjunpak’al li korral” (Neil L. Andersen, “Ani taak’uluq reheb’, laa’in tinxk’ul,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2016).

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Amigos re li po a’in.

Li na’ajej re li tz’ape’k sa’ junajil sa’ li santil ochoch re París Francia.