Li qawanjik rik’in li Dios

Xb’aan li Elder D. Todd Christofferson

Re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol

Maak’a’ naxye k’a’ru taqak’ul sa’ li qayu’am, naru taqapaab’ li Dios ut taasaho’q qach’ool rik’in.

Jo’ laj Job sa’ li Najter Chaq’rab’, sa’ rahil kutan wankeb’ li neke’reek’a naq kanab’anb’ileb’ xjunes xb’aan li Dios. Naqanaw naq li Dios naru naxram ut narisi yalaq ch’a’ajkilal, jo’kan naq maare noko’aaleek chixwech’b’al rix wi ink’a’ naxb’aanu; maare naqaye, “Wi ta li Dios ink’a’ naxk’e li tenq’ nintz’aama chiru, chan raj ru tinpaab’ a’an?” Sa’ xyiheb’ lix ninqi ch’a’ajkilal, laj Job kixye:

“Chenawaq naq a’ li Dios xk’ehok we sa’ rahilal, a’an xk’ehok we sa’ xra’al.

“Wi ninjap we xb’aan li rahilal, maajun nasumenk we; ut wi ninpatz’ intenq’ankil, maajun nachaq’ok chiwix.”¹

Re xsumenkil laj Job, li Dios kixye, “Ma taawaj raqok aatin sa’ inb’een re xyeeb’al naq maak’a’ aamaak ut yaal nakaye?”² Malaj sa’ jalan chik aatin, “Ma taaye naq moko tiikin ta laa’in? Ma tinaajit re naq tiikob’resinb’ilaq aawu?”³ Li Jehova kixjultika re laj Job naq chixjunil naru chiru ut chixjunil naxnaw, ut laj Job sa’ xchamal li tuulanil ch’oolej kixye naq maak’a’ na’ok wi’ lix nawom, lix wankilal, ut lix tiikilal chiru li Dios ut naq maamin tixraq aatin chirix li Nimajwal:

“Xink’e reetal naq nakatruuk xb’aanunkil chixjunil,” chan, “wan aawankil chixb’aanunkil jo’nimal li nakawaj.

“… Xin’aatinak chi maak’a’ inna’leb’; … chirix li sachb’a-ch’oolej nakab’aanu, ut ink’a’ innawom intawom ru. …

“Jo’kan naq naraho’ ut nayot’e’ lin ch’ool; sa’ li poqs ut cha tintoj rix lin maak.”⁴

Sa’ roso’jik, laj Job kiril li Qaawa’, ut li Qaawa’ “k’a’jo’ naq kirosob’tesi laj Job; q’axal wi’ chik naab’al kixk’e re chiru li kik’ehe’ re junxil.”⁵

Rik’in li qaruchich’och’il nawom, k’a’jo’ xnimal li qamajelal wi taqayal xraqb’al aatin chirix li Dios, maare taqk’oxla raj “Ra inch’ool, jo’kan naq a’an li Dios li wan xpaaltil.” Qe laa’o, li ralal xk’ajol sa’ jun ruchich’och’ t’anenaq, li jwal ka’ch’in qanawom chirix li kutan najter, anajwan, ut chalel, li Dios naxye: “Chixjunil li k’a’aq re ru wan chi k’utk’u chiwu, xb’aan naq ninnaw ru chixjunil.”⁶ Laj Jakob kooxtij: “Meesik’ xk’eeb’al xna’leb’ li Qaawa’; sik’omaq b’an xk’ulb’al eena’leb’ sa’ ruq’. Xb’aan naq k’ehomaq reetal, laa’ex ajwi’ nekenaw naq a’an nak’ehok na’leb’ rik’in chaab’il na’leb’ank, ut rik’in tiik ruhil na’leb’, ut rik’in nimla uxtaan, sa’ xb’een chixjunil lix yiib’ahom.”⁷

Wankeb’ li neke’sach xna’leb’ chixk’oxlankil naq lix yeechi’ihom li Dios naraj naxye naq wi too’ab’inq chiru, taqak’ul li qosob’tesinkil chi tusub’anb’il xhoonalil. Neke’xk’oxla tana, “Wi tink’anjelaq chi anchal inch’ool sa’ mision, li Dios tixk’e we junaq insum aatin ut eb’ inkok’al” malaj “Wi ink’a’ tinb’aanu li tarea sa’ li hilob’aal kutan, li Dios tinixtenq’a rik’ineb’ lin examen” malaj “Wi tintoj li lajetqil, li Dios tinrosob’tesi rik’in li trab’aaj nawaj.” Wi ink’a’ nak’ulman chixjunil li neke’royb’eni chi tz’aqal ut sa’ junpaat, neke’reek’a tana naq q’axtesinb’ileb’ xb’aan li Dios. A’b’anan, moko tusub’anb’il ta li choxahil k’anjel chi jo’ka’in. Miqak’oxla naq lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios a’an jun li ch’iich’ (1) naqasik’ wi’ li osob’tesink naqaj, (2) naqoksi wi’ jun tuub’ chi chaab’il k’anjel, ut (3) naqak’ul wi’ li qapatz’om yal chi jo’kan.⁸

Yaal naq li Dios naroxloq’iheb’ lix sumwank ut naxb’aanu chixjunil li naxyeechi’i qe. Miwan qak’a’uxl chirix a’an.⁹ Lix wankilal aj tojol-ix li Jesukristo—li kikub’e rub’el chixjunil li k’a’aq re ru toj reetal naq kitaqe’ sa’ xb’een,¹⁰ ut li kixk’ul chixjunil li wankilal sa’ choxa jo’ ajwi’ sa’ ruchich’och’¹¹—naxyeechi’i naq li Dios naru ut tixtz’aqob’resi ru li xyeechi’ihom. Aajel ru naq te’qoxloq’i ut te’qapaab’ lix chaq’rab’, a’b’an, moko chixjunil ta li osob’tesink li k’eeb’il rik’in ab’ink chiru li chaq’rab’¹² k’uub’anb’il ut taqlanb’il a’ yaal jo’q’e malaj chan ru naqaj. Taqayal qaq’e, a’b’an tento taqakanab’ rik’in li Dios li xk’anjelankileb’ li rosob’tesihom re tib’elej ut re musiq’ej.

Li Awa’b’ej Brigham Young kixch’olob’ naq lix paab’aal moko nachal ta rik’in li naxk’ul, rik’in b’an lix nawom xch’ool chirix ut lix wanjik rik’in li Jesukristo. A’an kixye: “Lin paab’aal ink’a’ nachal xb’aan lix k’anjel li Qaawa’ sa’eb’ li ch’och’ sa’ xyi li palaw, chi moko lix k’amb’aleb’ li tenamit arin, … chi moko li usilal naxk’e re li tenamit a’in malaj li tenamit a’an, ink’a’ a’ yaal ma osob’tesinb’ilo malaj ink’a’, nachal b’an inpaab’aal rik’in li Qaawa’ Jesukristo, ut lin nawom ink’ulum chaq rik’in.”¹³

Wan xyaalal naq naqajal qak’a’uxl ut noko’ab’in, nokotenq’ank ut nokomayejak. Naqaj k’ehe’k sa’ ajl rik’ineb’ li “junelik nanumta rik’ineb’ li chaab’il k’anjel,”¹⁴ jo’ kixye laj Eter. A’ut moko re ta te’ajlaaq li qab’aanuhom sa’ choxa. Ninqeb’ xwankil li b’aanuhom a’in xb’aan naq nokohe’xk’e sa’ lix k’anjel li Dios, ut neke’qoksi qochb’een li Dios re risinkil chiqix li ruchich’och’il winq ut ok choq’ santil aj paab’anel.¹⁵ Li qaChoxahil Yuwa’ naxyeechi’i rib’ ut li Ralal qe, jo’ ajwi’ jun qawanjik nach’ rik’ineb’ a’an sa’ xk’ab’a’ li rusilal ut lix k’anjel li Jesukristo, laj Tojol qix.

Laa’o ralal xk’ajolo li Dios, wanqo re xq’axb’al ru li kamk ut xk’ulb’al li junelik yu’am. Li qeechanihom a’an wank choq’ “sum eechaninelaqo qochb’een [li Kristo].”¹⁶ Li qaYuwa’ wan xch’ool chiqab’eresinkil sa’ xb’ehil li sumwank a’ yaal li naqaj ru chiqajunjunqal ut a’ yaal lix k’uub’anb’il na’leb’ choq’ re xtz’aqalil xsahil qach’ool qochb’eenaq a’an. Naru naqoyb’eni naq taak’iiq li qapaab’aal chirix li Yuwa’b’ej ut li K’ajolb’ej, naq taqeek’a lix rahomeb’, ut naq taawanq qik’in ut tooxb’eresi rajlal li Santil Musiq’ej.

A’b’an, tento naq ch’a’ajaq li b’e a’an choq’ re li junjunq. Tento naq taasaqob’resiiq qu chi naab’al. Li Jesus kixye:

“Laa’in li tz’aqal xtoonal li uva ut lin Yuwa’ a’an laj saab’esinel.

“Chixjunil li ruq’ li ink’a’ na’uuchink wik’in, narisi; ut chixjunil li na’uuchink, naxsaab’esi ru re naq numtajenaq chik taaruuchin.”¹⁷

Li xyalb’al qix ut li xsaqob’resinkil qu, li b’eresinb’il xb’aan li Dios, tento naq ch’a’ajaq ut rahaq chi kok’ aj xsa’. Chijultiko’q eere li raatin laj Pablo, laa’o “sum eechaninelaqo qochb’een [li Kristo]; xb’aan naq qochb’een a’an naqak’ul rahilal, re naq qochb’een ajwi’ a’an taanimaaq qaloq’al.”¹⁸

Sa’ xyi lix xam laj k’uub’anel ch’iich’, mexjosq’o’k rik’in li Dios, chenach’ob’resi b’an eerib’ rik’in. Chepatz’ xk’ab’a’ li Yuwa’b’ej sa’ lix k’ab’a’ li K’ajolb’ej. Chexb’eeq rochb’eeneb’ sa’ musiq’ej, wulaj wulaj. Chekanab’eb’ chixk’utb’al sa’ xhoonalileb’ naq paab’ajeleb’. Chenaweb’ ru a’an ut chenaw eeru laa’ex.¹⁹ Chinumtaaq li Dios.²⁰ Li Kolonel naxye qe:

“Ab’ihomaq li ani wan choq’ aj aatinanel cherix chiru li Yuwa’b’ej, li yoo chi aatinak sa’ eek’ab’a’ chiru—

“Li naxye: At inYuwa’, k’e reetal lix rahil ut lix kamik li ani maajun maak kixb’aanu, li kisaho’ wi’ chi tz’aqal aach’ool; k’e reetal lix kik’el laa Walal li kihoyman, lix kik’el li ani kak’e re naq laa’at ajwi’ nimanb’ilaq aaloq’al;

Jo’kan ut, at inYuwa’, chakoleb’ xyu’am li was wiitz’in a’in li neke’paab’ank re lin k’ab’a’, re naq taaruuq te’chalq wik’in ut te’wanq xyu’am chi junelik.”²¹

K’oxlahomaqeb’ li winq ut li ixq li tiikeb’ chixpaab’ankil li Dios, ke’xnaw naq te’osob’tesiiq jo’ yeechi’inb’il xb’aan li Dios sa’ li yu’am malaj sa’ li kamk. Lix paab’aaleb’ moko k’ojob’anb’il ta sa’ xb’een li naxb’aanu malaj ink’a’ naxb’aanu li Dios, a’ b’an sa’ xb’een xnawomeb’ naq li Dios a’an lix Yuwa’eb’ ut li Jesukristo a’an aj Tojol rixeb’.

Naq laj Abraham mayejaak chaq re xb’aan laj tij aj Egipto re Elkenah, kixtz’aama chiru li Dios naq taakole’q xb’aan a’an, ut li Dios kixsume.²² Laj Abraham kiwulak jo’ xyuwa’ileb’ li tiikeb’ chi paab’ank, ut te’osob’tesiiq chixjunileb’ li junkab’al sa’ ruchich’och’ xb’aan li riyajil a’an.²³ Rub’elaj a’an, chiru li artal ajwi’ a’an, laj tij re Elkenah ak kixq’axtesiheb’ oxib’ chi tuq’ixq li “xb’aan xsaqal ru lix yu’ameb’ … ink’a’ ke’raj xkub’sinkil rib’eb’ re xloq’oninkil li dios che’ chi moko pek.”²⁴ Ke’kam sa’ xk’ab’a’ lix paab’aaleb’.

Laj Jose, li kik’ayiik choq’ moos xb’aaneb’ li ras, sa’ xrahilal kixsik’ li Dios. Timil timil, kiniman xwankil sa’ rochoch laj eechal re aran Egipto, toja’ naq kisach chixjunil chiru xb’aan xb’alaq’il li rixaqil laj Potifar. Laj Jose kiru raj kixk’oxla, “Xink’ehe’ sa’ tz’alam xb’aan naq saq ru inch’ool.” Kixsik’ b’an li Dios ut ki’usa ajwi’ sa’ li tz’alam. Xkomon chik li rahilal kixk’ul laj Jose naq li ramiiw sa’ li tz’alam, us ta xyeechi’ihom re laj Jose naq tixtenq’a, kisach sa’ xch’ool chirix naq kik’ehe’ wi’chik xna’aj sa’ li rochoch laj Farahon. Moqon, jo’ nekenaw, li Qaawa’ kixk’e xnimal xwankil laj Jose jo’ aj jolominel rub’el laj Farahon, ut laj Jose kiru chixkolb’al lix junkab’al laj Israel. Chi yaal naq laj Jose kiru chixch’olob’ankil xyaalal “naq chixjunil taakanaaq choq’ usilal choq’ reheb’ li neke’rahok re [li Dios].”²⁵

Laj Abinadi k’eek’o xch’ool chixtz’aqob’resinkil ru lix choxahil taqlahom. “Tinraq ru li esil tinye,” chan, “ut maak’a’ naxye [k’a’ru tink’ul], wi taa’uxq naq kolb’ilaqin.”²⁶ Moko kikole’ ta chiru li kamk, a’b’an chi yaal naq kikole’ sa’ lix awa’b’ejihom li Dios, ut laj Alma, li junaj li jalb’il xch’ool xb’aan, kixjal xb’ehil chixjunil li tenamit aj Nefita toj reetal naq taak’ulunq li Kristo.

Laj Alma ut laj Amulek ke’kole’ sa’ li tz’alam aran Ammonihah jo’ xsumehom lix tz’aameb’, ut eb’ li ke’rahob’tesink reheb’ ke’kamsiik.²⁷ A’b’an rub’elaj a’an, eb’ laj rahob’tesinel a’in ak ke’xkuteb’ li ixq ut lix kok’al aj paab’anel sa’ li nimla xam. Laj Alma, naq kixk’e reetal li xuwajelil a’an chi ra tz’aqal xch’ool, kirame’ xb’aan li Musiq’ej chixpatz’b’al xwankilal li Dios re “xkolb’aleb’ chiru li raq’ xam,”²⁸ re naq te’k’ule’q b’an xb’aan li Dios sa’ loq’alil.²⁹

Li profeet aj Jose Smith kixk’ul rahilal sa’ li tz’alam sa’ Liberty, Missouri, maak’a’ xwankil chixtenq’ankileb’ laj santil paab’anel naq ke’rahob’tesiik ut ke’isiik sa’ rochocheb’ sa’ xyi li kehil hab’alq’e. “At Dios, b’ar wankat laa’at?” chan laj Jose. “Jo’ najtil chik taawanq chi ramb’il laa wuq’?”³⁰ Re xsumenkil, li Qaawa’ kixye: “Laa ch’a’ajkilal ut laa tawasinkil yal chiru jun ch’ina k’amok taawanq; ut chirix a’an, wi nakakuy chi us, li Dios tixtaqsi aaloq’al chi taqe’q. … Toj maji’ wankat jo’ laj Job.”³¹

Sa’ xraqik, laj Jose kixch’olob’ jo’ laj Job, “Us ta tinxkamsi [li Dios], a’b’an kaw lin ch’ool.”³²

Li Elder Brook P. Hales kixwotz jun seraq’ chirix li Hermana Patricia Parkinson, li chaab’il xyo’la, a’ut ak mutz’ chik naq junlaju chihab’ chaq wan re.

Li Elder Hales kixye: “Ninnaw ru li xPat chiru naab’al chihab’ ut tojo’ chaq xinye re naq nasach inch’ool naq junelik kaw xch’ool ut wan xsahil xch’ool. A’an kixsume, “A’ut, maajun sut xatwan sa’ li wochoch wik’in, pe’ yaal? Wan ajwi’ lin hoonal. Wan naq nakub’e inch’ool chi numtajenaq ut k’a’jo’ naq ninyaab’ak.” A’b’anan kixye ajwi’, “Naq ki’ok chi sachk li wilob’aal, jalan choq’ we a’an, a’b’an kinnaw naq li qaChoxahil Yuwa’ ut li Kolonel wankeb’ rik’in lin junkab’al ut wik’in laa’in. … Eb’ li neke’xpatz’ we wi wan injosq’il xb’aan naq mutz’in, ninsume reheb’, “Ani tab’i’ aj-ik’in tinjosq’o’q? Li qaChoxahil Yuwa’ wan wik’in; moko injunes ta wankin. A’an wan junelik wik’in.” ”³³

Sa’ roso’jik, naqasik’ ru osob’tesiik chi wank chi nach’ rik’in li Yuwa’b’ej ut li K’ajolb’ej. A’an tz’aqal li naqaj ru, ut maak’a’ naxye jo’ k’ihal lix tz’aq. Taqach’olob’ xyaalal jo’ laj Pablo “naq moko naru ta xjuntaq’eetankil li rahilal yooko chixk’ulb’al anajwan rik’in li xnimal loq’al taak’utb’esimanq qik’in.”³⁴ Ninch’olob’ xyaalal naq maak’a’ naxye k’a’ru taqak’ul sa’ li qayu’am, naru taqapaab’ li Dios ut taasaho’q qach’ool rik’in.

“K’ojk’ooq aach’ool rik’in li Dios chi junelik, ut maawa’ rik’in laa k’a’uxl laa na’leb’.

“Sa’ chixjunil li k’a’ru taab’aanu wanq sa’ aach’ool li Qaawa’ Dios, ut a’an tixtiikob’resi laa b’e.”³⁵

Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.