Matxiwak, ka’ajwi’ naq wanq aapaab’aal!
Teetikib’ xsik’b’al xsahil eech’ool rik’in xq’alunkil li naab’alil li ak xqak’ul rik’in laj k’ehonel re chixjunileb’ li chaab’il maatan.
Anajwan te’waatina li saaj re li Iglees, naraj naxye, chixjunileb’ li kristiaan juntaq’eet xchihab’eb’ rik’in li Awa’b’ej Russell M. Nelson, malaj toj saajeb’ wi’chik. Moko rajlal ta neke’woksi li jalam-uuch, a’b’an nawaj tz’aqal xwotzb’al a’in eerik’in.
Li tz’aam a’in nachal chaq rik’in li wamiiw xMarin Arnold, waqxaqib’ chihab’ xyu’am. Kixtz’iib’a naq wuqub’ chihab’ xyu’am. Tinjaltesi ru choq’ eere lix najteril jaljookil ru Egipcio:
At obiisp
li jolomil ch’utub’aj-ib’
moko xwulak ta chiwu k’a’ut
naq tento
taqab’aanu? ye we k’a’ut
Chi anchal inch’ool, xMarin
Arnold.1
Marin, li aatin tinye anajwan chi yaal naq tixrahob’tesi wi’chik aach’ool. A’b’an naq taatz’iib’a laa obiisp re jitok chiru, tento naq taaye re naq lin k’ab’a’ a’an laj “Kearon. Elder Patrick Kearon.”
Chiru wiib’ chihab’, jun nimla yajel chanchaneb’ li yeeb’il sa’ li santil hu xk’ulun sa’ li ruchich’och’, ut us ta li yajel a’an xooxtz’ap sa’ qochoch, yaal naq moko xrisi ta li tawasink, li rahob’tesink, ut li xik’ ilok—sa’ chixjunil li na’ajej. Jo’kan ajwi’, toj wanko chixch’a’ajkinkil qib’ chiqib’il qib’, jo’ rik’in li tumin, li xsachinkil li k’a’ru wan chiqasutam, li xik’ ile’k xb’aan xb’onol li tib’elej, ut wan chik xkomon.
Eb’ li kawil iq’ ut raaxiik’il kutan a’an maare naxkub’si xch’ooleb’ li saaj sa’ qayanq, eb’ li neke’qil rik’in yo’onink ut kawil ch’oolej jo’ li te’k’anjelaq wulaj sa’eb’ li qayu’am. Nayeeman naq “lix wankilaleb’ li saaj a’an lix b’ihomal li ruchich’och’. Li … saaj … a’aneb’ li rilob’aal … li chalel kutan.”2 Jo’kan ajwi’, eb’ li qalal qak’ajol a’aneb’ li te’kanab’aaq wi’ chi b’eresiik li Iglees a’in.
Xb’aan li k’a’ru yoo chi wank sa’ li kutankil a’in, natawman ru naq eb’ li saaj yookeb’ b’ayaq chi sachk xna’leb’. Li Doctor Laurie Santos, aj k’utunel sa’ li Universidad Yale, toje’ kixyoob’ jun chik li materia li naxk’ab’a’in Psicologia y la buena vida. “Sa’ li xb’een chihab’ naq ki’ok chi k’utmank li materia a’an, haye’ li xkaa raqal reheb’ chixjunileb’ laj tzolonel sa’ li licenciatura ke’xtz’iib’a rib’.”3 Numenaq 64 millon chi kristiaan ke’rab’i li raatin sa’ internet. Naq kitz’iib’ak chirix li na’leb’ a’in, jun li periodista kixye naq ra rilb’al chan ru naq naab’aleb’ li chaab’il aj tzolonel—eb’ li saaj ut eb’ li ninq—yookeb’ “chixsik’b’al li k’a’ru xsach chiruheb’ ” malaj, ra wi’chik chiru a’an, yookeb’ chixsik’b’al li maajun wa ak xwan rik’ineb’.4
Lin tz’aam choq’ reheb’ li saaj anajwan, ut choq’ eere laa’ex, ex na’b’ej yuwa’b’ej ut li ak ninqex li nekexk’ehok na’leb’, a’an naq teetikib’ xsik’b’al xsahil eech’ool rik’in xq’alunkil li naab’alil li ak xqak’ul rik’in laj k’ehonel re chixjunileb’ li chaab’il maatan.5 Sa’ li hoonal naq naab’aleb’ li kristiaan sa’ li ruchich’och’ te’elq chaq xpatz’omeb’ sa’ raam, tento naq yooqo chixsumenkileb’ rik’ineb’ li “chaab’il na’leb’ ”6 re lix evangelio li Jesukristo. Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, b’ar wi’ natawman resil lix k’anjel ut li raatin li Kolonel re li ruchich’och’, naxyeechi’i chi ch’olch’o ru xtawb’al li us ut xb’aanunkil li us sa’ chixjunil li hoonal naq aajel ru.
Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixye naq li tasal tenamit a’in reheb’ li saaj jwal seeb’eb’ wi’chik xch’ool “re xb’aanunkil li us sa’ li ruchich’och’ chiru junaq chik najter tasal tenamit.”7 Laa’o tento raj yooqo “chixb’ichankil li b’ich re rahok li natojok ix,”8 a’b’an a’an naraj naq tiik wanqo—“jo’ tzolom,” qayehaq—li na’isin qe sa’ xyanq li k’a’ru ink’a’ us ut li k’aytesink-ib’ li nasachok li tixmaq’ raj chiqu xlaawil xb’ichankil li b’ich a’an re li junelik kolb’a-ib’.
Us ta nokokana sa’ b’ar wi’ na’ilok li saq’e,9 naqataw qib’ rik’in li winq li wan xch’ool chixtawb’al k’a’ruhaq li tz’aqal aak’ab’ ru ut aak’ab’ sa’ chixjunil. Laa’ex nekenaw lix na’leb’: “Junelik wan li moymo rub’elaj naq naq’ojyino’ ru chixjunil.” K’a’jo’ xtoq’ob’al ru li na’leb’ ut li wanjik a’an! Hehe’, maare wan naq taqaj raj eelelik sa’ li wanko wi’, a’b’an yaal naq maajun wa too’eeleliq chiru aniho laa’o—ralal xk’ajol li Dios li yo’yo ut nokoxra, li junelik wan xch’ool chixkuyb’al qamaak, ut li maajun wa tooxk’anab’ qajunes. Laa’at li k’a’ru re a’an li jwal terto xtz’aq. Laa’at li ralal xk’ajol, li naxk’e chaq aawe profeet ut yeechi’ihom, musiq’ejil maatan ut k’utb’esinb’il na’leb’, sachb’a-ch’oolej ut aatin, ut eb’ li anjel sa’ xka’pak’alil li tz’apleb’ t’ikr.10
Naxk’e ajwi’ chaq jun iglees aawe li naxkawob’resiheb’ li junkab’al choq’ re li yu’am sa’ ruchich’och’ ut naxjunajiheb’ ru sa’ li junelik q’e kutan. Wankeb’ numenaq 31.000 chi teep ut chi uq’ej b’ar wi’ eb’ li kristiaan neke’xch’utub’ rib’ ut neke’b’ichan ut neke’kuyuk sa’ ut neke’tijok chirixeb’ chirib’ileb’ rib’ ut neke’xtenq’aheb’ li neb’a’. Arin tz’aqal b’ar wi’ li junjunq chi kristiaan nanawe’ xk’ab’a’, nak’ehe’ sa’ ajl, ut na’ile’, ut b’ar wi’ eb’ li amiiw ut eb’ li ech kab’al neke’xtenq’a rib’ chirib’ileb’ rib’ chi maak’a’ xtojb’aleb’ sa’ jalan jalanq b’oqb’il k’anjel. Eb’ li saaj—jo’eb’ ajwi’ li sumal—neke’xik chi k’anjelak jo’ misioneer chiruheb’ li kristiaan yalaq ta b’ar chi maak’a’ ajwi’ xtojb’aleb’, ut eb’ li komon saaj ut li ak ninqeb’ neke’xik sa’ li santil ochoch re xb’aanunkileb’ li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel li aajeleb’ ru re xjunajinkileb’ ru li junkab’al—jun chaab’il k’anjel sa’ xyanq jun ruchich’och’ jalan jalan xk’a’uxl, a’b’an li naxk’ut naq li jalan jalanq chi k’a’uxl a’an moko taakanaaq ta chi junelik. A’ineb’ junjunq reheb’ xyaalal “li oyb’enink wan [qik’in].”11
Yaal naq sa’eb’ li qakutankil, eb’ lix moos li Jesukristo neke’xnumsi ninqi ch’a’ajkilal. Eb’ laj jolominel sa’ li Iglees a’in yookeb’ chixkanab’ankil lix yu’ameb’ re xsik’b’al lix b’eresihom li Qaawa’ sa’ xtuqub’ankileb’ ru li ch’a’ajkilal a’an. Wi wan junjunqaq li ch’a’ajkilal ink’a’ tuqub’anb’il a’ yaal jo’ neke’raj chixjunil, maare a’an xcha’al li krus kixye li Jesus naq tento taqak’ul sa’ qab’een re xtaaqenkil a’an.12 Ut a’an ajwi’ xb’aan naq naxnaw naq taawanq li aak’ab’ ut li ch’a’ajkilal naq li Dios kixyeechi’i naq a’an, sa’ jun chaq li choql chiru li kutan ut sa’ jun xaqal chi xam chiru li q’ojyin, tixb’eresiheb’ li profeet, tixk’e chaq jun b’arb’ookil ch’iich’, ut tixte jun li okeb’aal laatz’ ru li nak’amok sa’ li b’e ka’ch’in ru, ut tixk’e chaq li wankilal re xchoyb’al li b’e.13
Jo’kan naq, cheb’aanu usilal, kanaaqex toj reetal naq taaraqe’q li ninq’e, us ta ink’a’ kaw eech’ool chirix li tzakemq. Yalomaq xsahil lix saqen ut k’ehomaq chi to’oniik lee saqen laa’ex re tenq’ank.14 Sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al nach’olob’aman ru chi us a’in: li Jesus tz’aqal “naraj naq tatlemtz’unq.”15
Naq laj Jairo, jun aj jolominel aj Judio, kixtz’aama chiru li Jesus naq tixk’irtesi lix rab’in aj 12 chihab’, li ak kamk re sa’ rochoch, kib’aye’ lix b’eenik li Kolonel xb’aan naq k’iheb’ li kristiaan li yookeb’ chi taaqenk re, toj reetal naq kiwulak jun li moos chixyeeb’al re li yuwa’b’ej: “Laa rab’in ak xkamk; maach’i’ch’i’i chik laj Tzolonel.”
“A’b’an li Jesus kirab’i a’in ut kixye re, matxiwak, ka’ajwi’ naq wanq aapaab’aal ut taakole’q.”16
Ut a’an ajwi’ li kik’ulman. Laa’at ajwi’ tatkole’q. “Matxiwak, ka’ajwi’ naq wanq aapaab’aal.”
Xb’aan naq chejunilex li wankex arin wan eeloq’al choq’ re li Dios ut choq’ re li Iglees a’in, tinraqe’q rik’in li profeetil aatin a’in. Rub’elaj naq xek’ul li maatan re li Santil Musiq’ej, ki’awe’ lix saqen li Kristo sa’ lee raam,17 a’ “li saqen li wan sa’ chixjunil li k’a’aq re ru, li naxk’e xyu’am chixjunil li k’a’aq re ru,”18 ut a’an li naxtoch’ xch’ooleb’ li kristiaan li ak wanjenaqeb’ ut eb’ li toj te’wanq. Li saqen a’an kik’eeman re xkolb’al eerix ut re eetzolb’al. Jun reheb’ lix chaab’il na’leb’ a’an naq li yu’am a’an li jwal xchaq’al ru sa’ xyanq chixjunil li maatan, jun maatan li naru nakana qik’in chi junelik q’e kutan ka’ajwi’ sa’ xk’ab’a’ lix tojb’al rix li maak xb’aan li Qaawa’ Jesukristo. Jo’ xsaqen ut xyu’am li ruchich’och’,19li K’ajolb’ej Junaj Chirib’il chiru li Dios kik’ulun chixk’eeb’al qayu’am naq kixq’ax ru li kamk.
Tento taqateneb’ qib’ chixkolb’al rix li maatan re li yu’am ut xtenq’ankileb’ li wankeb’ xch’ool chixtz’eqtaanankil li loq’laj maatan a’an. Ex jolominel, tenq’, li amiiw, ut junkab’al—k’eek’ooq eech’ool chixk’eeb’al reetal lix rahilal, lix lub’ik, malaj li rajom junaq chixtawasinkil rib’. Yeechi’ihomaq lee tenq’. Abʼinqex. Okenqex chixramb’al junaq na’leb’ li nekenaw naq ink’a’ us.
Choq’ reheb’ li saaj li neke’ch’a’ajko’, a’ yaal li k’a’ru yookex chixnumsinkil malaj lee ch’a’ajkilal, li kamsink-ib’ ink’a’naxyiib’ a’an. Ink’a’ tixk’os li rahilal nekereek’a malaj li nekek’oxla naq eemaak laa’ex. Sa’ jun ruchich’och’ li naraj chixjunil li saqen li naru chixk’ulb’al, meek’os xwankil lix junelikil saqen li Dios li kixk’e chaq sa’ lee raam rub’elaj naq kiyo’ob’tesiman li ruchich’och’ a’in. Aatinanqex rik’in anihaq. Patz’omaq eetenq’ankil. Meesach li yu’am li kixk’e wi’ xyu’am li Kristo. Naru nekexnumta sa’ xb’eeneb’ li ch’a’ajkilal re li yu’am a’in, xb’aan naq laa’o texqatenq’a chiriiqankileb’. Jwal kaw wi’chik eerib’ chiru li nekek’oxla. Wan li tenq’, rik’ineb’ lee ras eeriitz’in ut mas wi’chik rik’in li Dios. Raab’ilex, oxloq’inb’ilex, ut aajel eeru. Aajel eeru choq’ qe! “Matxiwak, ka’ajwi’ naq wanq aapaab’aal.”
Jun li xnumsi ch’a’ajkilal chi jwal kaw wi’chik chiru li teenumsi laa’ex ut laa’in jun sut kixye: “Xikaqex chi uub’ej [ex raarookil saajil wamiiw]. Kawaq eechʼool, … ut chi uubʼej, chi uubʼej toj saʼ li qʼaxok-u! Chisahoʼq lee chʼool, ut qʼaxal sahaq chiwanq.”20 Naab’al li k’a’ru naru nasaho’ wi’ qach’ool. Naru naqatenq’a qib’ chiqib’il qib’, ut wan ajwi’ a’an chiqatenq’ankil. Mooheeram chek’ulb’al, nintz’aama, sa’ lix loq’laj ut santil k’ab’a’ li Qaawa’ Jesukristo, li qaTzolonel, amen.