Jolomil ch’utub’aj-ib’
K’eeb’ilaq chi anchal li qach’ool
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2022


14:16

K’eeb’ilaq chi anchal li qach’ool

Wi taqaj naq li Qaawa’ tooxtaqsi, tento naq junelik ut rajlal k’eek’ooq qach’ool rik’in a’an ut lix evangelio.

Jun mayej choq’ re a’an

Yal wiib’ oxib’ kutan ma kixk’e xyu’am sa’ qak’ab’a’, li Jesukristo wan sa’ li santil ochoch re Jerusalen, yoo chixka’yankileb’ li ani neke’xk’e xmayej sa’ li k’uuleb’aal tumin. “Naab’aleb’ li b’ihom naab’al li tumin yookeb’ chixk’eeb’al,” a’ut, kichal jun li xmalka’an neb’a’ “ut kixk’e wiib’ chi kok’ tumin.” B’ayaq ajwi’ li kixk’e, maare maak’a’ aj-e naq tz’iib’anb’ilaq resil.

Jun xmalka’an naxk’e wiib’ chi kok’ tumin

A’ut li ch’ina mayej a’in kixtoch’ xch’ool li Kolonel. Relik chi yaal, jwal kixtoch’ xch’ool jo’kan naq “li Jesus kixb’oqeb’ lix tzolom ut kixye reheb’: Relik chi yaal ninye eere naq li xmalka’an a’in neb’a’ naab’al xk’e chiru chixjunileb’ li xe’k’ehok tumin sa’ li kaax.

“Xb’aan naq chixjunileb’ xe’xk’e li na’ela’ank chiruheb’; ut a’in sa’ lix neb’a’il xk’e jo’ch’inal jo’nimal li wank chiru, xk’e chixjunil li taak’anjelaq raj re xloq’b’al xwa ruk’a’.”1

Rik’in li na’leb’ a’in, li Kolonel kixk’ut chiqu chan ru naq neke’b’isman li mayej sa’ lix awa’b’ejihom—ut jwal jalan rik’in chan ru nokob’isok laa’o. Choq’ re li Qaawa’, lix tz’aq li mayej moko b’isb’il ta a’ yaal li tixb’aanu choq’ re li k’uuleb’aal tumin, a’ yaal b’an li tixb’aanu choq’ re li raam laj k’ehonel.

Sa’ xnimankil ru li xmalka’an a’in, li Kolonel kixk’ut chiqu chan ru xb’isb’al li qatzolomil sa’ chixjunil lix k’utb’esinkil. Li Jesus kixk’ut naq ma nim ma ka’ch’in li qamayej, tento naq k’eeb’ilaq chi anchal li qach’ool.

Li na’leb’ a’in ka’sutinb’il sa’ li raatin li profeet aj Amaleki sa’ lix Hu laj Mormon: “Texchalq rik’in li Kristo, a’an lix Santil Dios laj Israel, ut textz’aqonq sa’ lix kolb’a-ib’, ut lix wankilal li tojb’al-ix xb’aan. Relik chi yaal, chalqex rik’in, ut q’axtesihomaq anchal eeraam choq’ mayej chiru.”2

A’b’an, chan ru naq nak’ulman a’an? Naab’al qe laa’o chanchan naq moko nokoru ta chixq’axtesinkil anchal li qaam. Ak wan naab’al li teneb’anb’il sa’ qab’een. Chan ru tooruuq chixb’aanunkil chixjunil li teneb’anb’ilo wi’, jo’ ajwi’ chixq’axtesinkil anchal li qaam chiru li Qaawa’?

Maare nokopaalto’k sa’ xk’oxlankil naq a’in naraj naxye naq juntaq’eeteb’ li jachal re li qahoonal taqak’e re chixjunil li patz’b’il qe. Chi k’oxlanb’il chi jo’kan, li qajom chixtaaqenkil li Jesukristo a’an yal jun chik qateneb’ankil taqach’ik sa’ xyi chixjunil chik li tento xb’aanunkil. A’b’anan, wan tana jalan chik li na’leb’ tooxtenq’a.

Li b’eek chi tuqtu: Jo’ sa’ b’aqlaq ch’iich’

Li wixaqil, xHarriet, ut laa’in nawulak chiqu b’eek sa’ b’aqlaq ch’iich’. Chaab’il a’an re reek’asinkil qib’ ut xnumsinkil li qahoonal sa’ komonil. Naq yooko chi xik, ut naq laa’in ink’a’ jwal yookin chi lub’k, sa qach’ool chirilb’al xchaq’alil ru li ruchich’och’ ut chi aatinak. Ink’a’ mas naqak’e reetal chan ru yooko chi b’eek chi tuqtu sa’ li b’aqlaq ch’iich’. Chalen chaq junxil naq yooko chixch’e’b’al—ink’a’ chik naqaj ru xk’eeb’al reetal chan ru naqab’aanu.

A’b’an naq nawil junaq li yoo chixtzolb’al xb’een sut chan ru b’eek sa’ b’aqlaq ch’iich’, najultiko’ we naq ch’a’aj b’ayaq li b’eek chi tuqtu sa’ li b’eleb’aal a’an. Hoonal naraj. Yalok q’e naraj. Kuyum naraj. T’ane’k ajwi’ naraj, wiib’ oxib’ li sut.

Ut chixjunileb’ li neke’xtzol b’eek chi tuqtu sa’ li b’aqlaq ch’iich’ neke’xtzol li na’leb’ a’in:

Maawileb’ laa woq.

Chat-iloq b’an chi uub’ej.

Chawil li b’e wan chawu. Chak’e reetal b’ar yookat chi xik. Ut chaweek’asiheb’ laa woq. Re naq ink’a’ toot’ane’q tento naq chi uub’ej yooko chi xik.

Yaal ajwi’ a’an rik’in xtawb’al chan ru toob’eeq chi tuqtu sa’ li qayu’am jo’ xtzolom li Jesukristo. Jalan jalanq naq li junjunq chi kristiaan naxjek’ xhoonal ut xmetz’ew sa’ xyanq chixjunil li teneb’anb’il wi’, ut najala ajwi’ chiru xq’ehil xyu’am. A’b’an li naqajayali wi’ qib’ chiqajunilo, a’an xtaaqenkil lix b’e li Qaawa’ Jesukristo re toosutq’iiq rik’in li qaraarookil Yuwa’ sa’ Choxa. Tento naq junelik ut rajlal jayalinb’ilaqo sa’ li ajom a’an, maak’a’ naxye aniho ut k’a’ru yoo chi k’ulmank sa’ li qayu’am.3

Li taqe’k: Jo’ sa’ so’sol ch’iich’

Choq’ reheb’ li ani neke’xch’e’ li b’aqlaq ch’iich’, maare chaab’il xjuntaq’eetankil a’an rik’in li tzolomil. A’ut choq eere li ink’a’ nekech’e’, mexk’oxlak. Wan jun chik li eetalil nink’oxla naq chixjunil li winq, ixq, ut kok’al te’xtaw ru.

Li tzolomil, jo’ chixjunil re li yu’am a’in, naru najuntaq’eetaak rik’in xch’e’b’al li so’sol ch’iich’.

Ma eek’oxlahom jun sutaq chan ru naq jun nimla so’sol ch’iich’ naru taataqe’q chalen li ch’och’ toj sa’ li choxa? Chan ru naq eb’ li ninqi ch’iich’ a’in neke’xik’an chiru li choxa ut neke’xq’axeb’ li ninqi palaw ut ch’och’?

Jun so’sol ch’iich’ ka’ajwi’ naru chi xik’ank naq li iq’ yoo chi nume’k rub’eleb’ lix xik. A’an a’in li naxk’e chi uxk li presion li naxtenq’a li so’sol ch’iich’ chi taqe’k. Ut chan ru naq taawanq xk’ihal li iq’ li na’ajman ru re xtaqsinkil li so’sol ch’iich’? Tento naq yoo chi xik chi uub’ej.

Li so’sol ch’iich’ moko naru ta chi taqe’k naq yal xaqxo wan. Us ta yoo li iq’, ink’a’ naru nataqe’ li so’sol ch’iich’ toj reetal naq naxik chi uub’ej rik’in xnimal xmetz’ew re xq’axb’al ruheb’ li wankilal neke’xram ru.

Jo’ chanru naq li xik chi uub’ej sa’ li b’aqlaq ch’iich’ naxk’e chi b’eek chi tuqtu, li xik chi uub’ej naxtenq’a li so’sol ch’iich’ chixq’axb’al ru lix kawil li iq’ ut li naramok.

K’a’ru naraj naxye a’in choq’ qe jo’ xtzolom li Jesukristo? Naraj naxye naq wi naqaj b’eek chi tuqtu sa’ li qayu’am, ut wi taqaj naq li Qaawa’ tooxtaqsi, tento naq junelik ut rajlal k’eek’ooq qach’ool rik’in a’an ut lix evangelio. Jo’ li xmalka’an aran Jerusalen, tento taqaq’axtesi anchal li qaam chiru. Us ta ch’ina b’ab’ay li qamayej, sa’ li qaam ut li qach’ool naq tento taayo’laaq.

Li wank jo’ xtzolom li Jesukristo maawa’ yal jun reheb’ li k’iila k’anjel naqab’aanu. A’ b’an li Kolonel na’eek’asink re chixjunil li naqab’aanu. Maawa’ jun hilob’aal natawman sa’ li qab’e. Maawa’ jun ch’ina-usil na’ajej malaj eetalil. A’an b’an “li b’e, li yaal ut li yu’am. Maa’ani naxik rik’in li Yuwa’b’ej wi ink’a’ ta sa’ xk’ab’a’ [li Jesukristo].”4 A’an li b’e ut b’ar naqaj wi’ wulak sa’ roso’jik.

Li b’eek chi tuqtu ut li taq’ek te’chalq naq “taqatiikisi qibʼ chi uubʼej chi xaqxooko junelik rikʼin li Kristo, rikʼin tzʼaqal xlemtzʼunkil li yoʼonink, ut rikʼin rahok choqʼ re li Dios ut rehebʼ chixjunil li winq.”5

Li mayejak ut li q’axtesink

Ut chixjunileb’ li k’anjel ut teneb’ank li nokohe’xlaatz’ob’resi? Li wank rik’ineb’ li qaraarookil komon, li tzolok ut li kawresink-ib’, li trab’ajik, rilb’al li qajunkab’al, li tenq’ank sa’ li qatenamit—chan ru naq taqab’aanu chixjunil a’an? Li Kolonel naxye qe:

“Lee Choxahil Yuwaʼ naxnaw naq nekeraj ru chixjunil li kʼaʼaq re ru aʼin.

“Chesikʼ bʼan xbʼeen wa li rawaʼbʼejihom li Dios ut lix tiikilal, ut chixjunil li kʼaʼaq re ru aʼin taakʼeheʼq choqʼ xtzʼaqobʼ eere.”6

A’in ink’a’ naraj naxye naq moko ch’a’ajaq ta.7 Taa’ajmanq li mayejak ut li q’axtesink.

Wan li k’a’ru tento taqakanab’ chiqix ut wan li k’a’ru tento taqakanab’ chi k’iik.

Li mayejak ut li q’axtesink a’aneb’ choxahil chaq’rab’ li naqak’ulub’a xpaab’ankil rik’in sumwank sa’ li santil ochoch. Wan xjuntaq’eetileb’ li wiib’ chi chaq’rab’ a’in, a’ut wan ajwi’ xjalanileb’. Li mayejak naraj naxye xkanab’ankil k’a’ruhaq re xk’ulb’al li k’a’ru nim wi’chik xloq’al. Najter chaq, lix tenamit li Dios ke’xmayeja li xb’een raleb’ lix ketomq re roxloq’inkil lix k’ulunik li Mesias. Chalen chaq junxil, eb’ laj santil paab’anel neke’xmayeja li rajom xch’ooleb’, li k’a’ru wan reheb’, ut wan naq lix yu’ameb’ choq’ re li Kolonel.

Chiqajunilo wan li k’a’ru, li ninq ru ut li kok’ ru, li tento taqamayeja re xtaaqenkil chi tz’aqal li Jesukristo.8 Li k’a’ru naqamayeja naxk’ut k’a’ru li naqoxloq’i. Santeb’ li mayej ut k’ulub’anb’ileb’ xb’aan li Qaawa’.9

Li q’axtesink jalan wi’ rik’in li mayejak chi jo’ka’in. Naq naqaq’axtesi k’a’ruhaq, ink’a’ naqakanab’ chi k’ate’k chiru li artal. Naqak’e b’an chi oksimank sa’ xk’anjel li Qaawa’. Naqaq’axtesi re a’an ut re lix loq’laj ajom.10 Naqak’uleb’ li qamaatan rik’in li Qaawa’, ut naqasik’ xk’ihob’resinkileb’, re naq k’a’jo’ wi’chik te’tenq’anq sa’ xwaklesinkil lix awa’b’ejihom li Qaawa’.11

Moko k’iheb’ ta li taapatz’manq reheb’ naq te’xmayeja lix yu’am choq’ re li Kolonel. A’ut b’oqb’ilo chiqajunil chixq’axtesinkil li qayu’am re.

Jun k’anjel, jun sahil ch’oolej, jun ajom

Wi naqayal qaq’e chixsantob’resinkil li qayu’am ut chi ilok wan wi’ li Kristo sa’ li junjunq qak’oxlahom,12 chixjunil chik na’ok chixtawb’al xna’aj. Li yu’am ink’a’ chik chanchan jun siir chi jachinb’ileb’ ru na’leb’ re yalok q’e li neke’yalman xtuqub’ankil ru.

Timil timil chixjunil na’ok jo’ jun ajwi’ li k’anjel.

Jun sahil ch’oolej.

Jun santil ajom.

A’an li k’anjel re xraab’al li Dios ut k’anjelak chiru. A’an xraab’al ut k’anjelak chiruheb’ li ralal xk’ajol li Dios.13

Naq naqak’e reetal li qayu’am ut naqil k’iila cient chi k’anjel tento xb’aanunkil, nokolukta. Naq nawil yal jun k’anjel—xraab’al li Dios ut li ralal xk’ajol ut k’anjelak chiruheb’ chi k’iila paay ru—naru naqab’aanu a’an chi sa qach’ool.

Chi jo’kan naq naqaq’axtesi anchal li qaam—rik’in xmayejankil yalaq k’a’ru li nokoxram ut xq’axtesinkil lix tzaqob’ choq’ re li Qaawa’ ut li rajom xch’ool.

Li waklesink ch’oolej ut li ch’olob’ank

Ex was wiitz’in ut ex inraarookil amiiw, te’wanq hoonal naq taawaj raj naq xkomon chik truuq taab’aanu. Laa Yuwa’ aj rahonel sa’ Choxa naxnaw k’a’ru wan sa’ laa ch’ool. Naxnaw naq ink’a’ nakatru chixb’aanunkil chixjunil li na’alan sa’ aach’ool. A’b’an naru nakara ut nakatk’anjelak chiru li Dios. Naru nakayal aaq’e chi ab’ink chiruheb’ lix taqlahom. Naru nakaraheb’ ut nakatk’anjelak chiruheb’ li ralal xk’ajol. Ut lix yalb’al aaq’e yoo chixsantob’resinkil laa waam ut chakawresinkil choq’ re jun chaq’al ru kutan chalel.

A’an a’in li maare kixtaw ru li xmalka’an sa’ li k’uuleb’aal tumin re li santil ochoch. Kixnaw naq lix mayej moko tixjal ta li wan wi’ li tenamit Israel, a’ut taaruuq chixjalb’al ut chirosob’tesinkil a’an xb’aan naq us ta moko nim ta, kixk’e chixjunil li wan re.

Chi jo’kan ut, ex wamiiw ut wech aj taaqehom re li Jesukristo, moolub’ “sa’ xb’aanunkil li us, xb’aan naq yooko chixk’eeb’al xk’ojob’ankil jun xnimal ru k’anjel.” Ut rik’in li k’a’ru ka’ch’in taa’elq chaq “li k’a’ru xnimal ru.”14

Ninch’olob’ xyaalal naq yaal a’in, ut naq li Jesukristo a’an li Qaawa’, aj Tojol qix, ut li junaj chi b’e tooruuq wi’ chi sutq’iik rik’in qaYuwa’ sa’ Choxa. Sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

  1. Markos 12:41–44.

  2. Omni 1:26.

  3. Eb’ li qakok’al ut li qasaaj b’oqbileb’ chi k’iik chi tuqtu naq neke’xtaaqe li Jesukristo, li “xk’i rik’in xna’leb’ ut rik’in xteram, sa’ chaab’ilal chiru li Dios ut chiruheb’ li winq” naq toj saaj chaq (Lukas 2:52).

  4. Jwan 14:6.

  5. 2 Nefi 31:20.

  6. 3 Nefi 13:32–33; chi’ilmanq ajwi’ Mateo 6:32–33. JJS, Mateo 6:38 naxk’e xkomon chik li na’leb’: “Meesik’ li k’a’aq re ru re li ruchich’och’ a’in; chesik’ b’an xb’een wa xwaklesinkil li rawa’b’ejihom li Dios, ut xxaqab’ankil xwankil lix tiikilal.”

  7. Wan jun eetalil k’eeb’il xb’aan li qaprofeet, li Awa’b’ej Russell M. Nelson. Naq yoo chaq chi trab’ajik jo’ aj cho’onel, kib’oqe’ jo’ awa’b’ej re oqech. Li Elder Spencer W. Kimball ut li Elder LeGrand Richards ke’b’oqok re. Ke’xk’e reetal naq naab’al li yoo chixb’aanunkil sa’ xtrab’aaj, ut ke’xye re, “Wi nakaweek’a naq laatz’ aahoonal ut naq ink’a’ taak’ulub’a li b’oqok, yal aawe laa’at.” A’an kixsume ut kixye naq ak kixsik’ ru chalen chaq junxil k’a’ru tixb’aanu, naq rochb’een li rixaqil ki’ok sa’eb’ li sumwank re li santil ochoch rik’in li Qaawa’. “Xqak’e qach’ool sa’ li hoonal a’an,” chan, “naq “taqasik’ … xb’een wa lix nimajwal awa’b’ejihom li Dios, ut li tiikilal nachal rik’in” [Mateo 6:33], ut xqeek’a naq chixjunil chik taak’ehe’q choq’ xtz’aqob’ qe, jo’ yeechi’inb’il xb’aan li Qaawa’ ” (Russell Marion Nelson, From Heart to Heart: An Autobiography [1979], 114).

  8. Li Awa’b’ej Nelson toje’ kixye naq “aajel ru naq taqisi, chi tenq’anb’ilo xb’aan li Kolonel, li k’a’ru q’eel sa’ li qayu’am. … Nekexinb’oq chi tijok,” chan, “re teenaw k’a’ru teerisi sa’ lee yu’am, re naq taanimanq lee k’ulub’il” (“Aatin sa’ xtiklajik,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2021).

  9. Li loq’laj hu naxye naq chiru li Dios, li qamayej q’axal loq’aq wi’chik choq’ re chiru li qak’iijik (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 117:13). Maare xb’aan a’in naq li Qaawa’ kiroxloq’i lix kok’ tumin li xmalka’an jwal wi’chik chiru li naab’al li kixk’eheb’ li b’ihom. Li xb’een a’an jun mayej, li kisantob’resink re laj k’ehonel. Li xkab’, us ta maare mas taak’anjelaq li tumin kixk’e, moko mayej ta, ut laj k’ehonel maak’a’ xk’ul.

  10. Moko k’iheb’ ta li taapatz’manq reheb’ naq te’xmayeja lix yu’am choq’ re li Kolonel. A’ut b’oqb’ilo chiqajunil chixq’axtesinkil li qayu’am re.

  11. Chiʼilmanq Mateo 25:14–30.

  12. Chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 6:36.

  13. Chi jo’ka’in naqak’e reetal sa’ li qayu’am xtz’aqlojik ru lix profeetil aatin li apostol aj Pablo: “Sa’ xtz’aqlojik ru li kutan [li Dios] tixxaqab’ li Kristo chi xjolomil chixjunil li wank sa’ choxa ut li wank sa’ ruchich’och’ ” (Efesios 1:10).

  14. Tzol’leb’ ut Sumwank 64:33.