« 18–24 nō ’Ātopa. Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 121–123 : « E te Atua, tei hea ra ’oe ?’ »Mai, pe’e mai—nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare : Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 2021 (2020)
« 18–24 nō ’Ātopa. Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 121–123 », Mai, pe’e mai—nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare : 2021
Fare tāpe’ara’a nō Liberty, nā Al Rounds
18–24 nō ’Ātopa
Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 121–123
« E te Atua, tei hea ra ’oe ? »
E faufa’ahia tā ’outou tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a mai te mea ’o te ’itera’a i te parau mau tā ’outou fā. ’A ha’amata nā roto i te pure, ’a fa’aro’o i te Vārua ’e ’a pāpa’i i te mau mana’o e tae mai.
Pāpa’i i te mau mana’o e tae mai
’Ua pi’ihia te tahua i raro a’e i te fare tāpe’ara’a nō Liberty, i Missouri, te piha pōiri. Mea me’ume’u te mau papa’i, e tahua ’ōfa’i to’eto’e ’e te havahava, nō te mā’a—te mea i hōro’ahia mai—e mā’a pē ïa, ’e te māramarama noa i reira, e mea nā roto mai ïa e piti ha’amāramarama na’ina’i tei pāruruhia i te ’āuri piri i te tahua ni’a. ’O te piha pōiri ïa i mau ai Iosepha Semita ’e vetahi o tōna mau taea’e i te rahira’a taime o tō rātou tāpe’ara’ahia—e maha ’āva’e puta to’eto’e nō te tau to’eto’e nō 1838–39—nō te tīa’i i tā rātou ha’avāra’a nō te parira’a ho’o’āi’a i ni’a i te tuha’a fenua nō Missouri. I te roara’a o taua taime ra, ’ua fāri’i tāmau noa Iosepha i te mau parau ’āpī nō ni’a i te mamae o te feiā mo’a. ’Aita te hau ’e te ’ana’anatae i Far West i vai maoro roa, e ma’a ’āva’e noa te maoro, ’e i teienei, ’aita fa’ahou ā tō te feiā mo’a nei e nohora’a, a’ua’uhia rātou i roto i te medebara ’e ’ua ’imi fa’ahou ā i te tahi atu vāhi nō te ha’amata ’āpī—’e i terā taime, tei te fare tāpe’ara’a tō rātou peropheta.
E’ita ïa tātou e māere ē ’ua pi’i Iosepha Semita ē : « E te Atua, tei hea ra ’oe ? » Tē fa’a’ite nei te mau pāhonora’a tāna i fāri’i, te « ’ite mai ni’a mai i te ra’i ra » tei « mani’i atu » i roto i terā fare tāpe’ara’a ’ati rahi ē, noa atu ā pa’i e au ē e ’ere noa mai te reira, ’aita roa atu rā te Atua i ātea roa ia tātou. ’Aita e mana e nehenehe « e tāpe’a atu i te mau ra’i », tā te peropheta i ha’api’i mai. « E vai noa te Atua i pīha’i iho i [tōna fei’a mo’a ha’apa’o maita’i] ē a muri ē a muri noa atu » (Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 88:6 121:1, 33 ; 122:9.)
Mau mana’o nō te tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a a te ta’ata hō’ē
Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 88:6 121:1–10, 23–33 ; 122
E nehenehe te ’ati e riro « ’ei maita’i [nō’u]. »
I te taime tei roto tātou ’aore rā te feiā tā tātou i here, i te mamae, e ’ohipa mātau iho ā ’ia uiui te mana’o ē, tē māna’ona’o ra ānei te Atua ia tātou. ’A tai’o ai ’oe i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 121:1–6, ’a feruri i te mau taime ’ua tupu tā ’oe mau uira’a ’aore rā te mau mana’o mai tō Iosepha Semita. E aha tā ’oe e ’ite ra i roto i te pāhonora’a a te Fatu ’o tē nehenehe e tauturu ia ’oe ’ia tae ana’e mai terā mau uira’a ’e mau mana’o ? ’Ei hi’ora’a, i roto i te mau ’īrava 7–10, 26–33, ’a hi’o na i te mau ha’amaita’ira’a tāna i parau i te feiā e « fa’a’oroma’i māite » i te ’ati. ’Ia tai’o ’oe i te tufa’a 122, ’a feruri nāhea te Fatu i te hina’aro ia ’oe ’ia hi’o i tō ’oe mau ’ati.
Hi’o ato’a Henry B. Eyring, « Tei hea ra te ti’ahapa ? » Ensign ’aore rā Liahona, Novema 2012, 72–75.
Te Parau Ha’api’ira’a e te mau Parau Fafau 121:34–46
E nehenehe e noa’a ia tātou « te mau mana nō te ra’i ra ».
I roto i terā vaira’a huru mana ’ore i roto i te fare tāpe’ara’a nō Liberty, ’ua hōro’ahia ia Iosepha te heheura’a nō ni’a i te mana—e ’ere te mana poritita ’aore rā te mana o te nu’u fa’ehau tei fa’a’ohipahia i ni’a i te feiā mo’a, ’o « te mau mana [rā] nō te ra’i ra ». ʼA taiʼo ai ʼoe i Te Parau Ha’api’ira’a ʼe te mau Parau Fafau 121:34-46, e aha tā ’oe i ’apo mai nō ni’a i te mana o te Atua ? E aha te ta’a-’ē-ra’a ’e te mana o te ao ? ’Ei hi’ora’a, ’a hi’o i te mau ta’o tā te Fatu i fa’a’ohipa i roto i te mau ’īrava 41–43 nō te fa’ahiti i te parau nō te « mana ’aore rā te fa’aurura’a ». E aha tā te reira e ha’api’i nei nō ni’a i te huru te Atua e tāpe’a nei i tōna « mana ’aore rā fa’aurura’a » ? Penei a’e e fa’auru teie mau ’īrava ’ia ’oe ’ia feruri i tō ’oe orara’a ’e te ’ohipa tā ’oe e nehenehe e rave nō te riro ’ei fa’aurura’a nō te maita’i i roto i tā ’oe mau ’ohipa ’e vetahi ’ē.
Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 122
’Ua pou Iesu Mesia i raro a’e i te mau mea ato’a.
’Ua tāpe’ahia Iosepha Semita i te fare tāpe’ara’a nō te tahi parira’a ti’a ’ore, ’ua hau i te maha ’āva’e, ’e tē a’ua’uhia ra tōna mau hoa ’e te ’utuāfare i rāpae i tō rātou mau fare. E au ra ē, tē pāpararī ra te ’ohipa tāna i tu’u i tōna ora i roto. E aha tā ’oe i ’apo mai nō ni’a ia Iesu Mesia nā roto mai i tāna mau parau ia Iosepha i roto i te tufa’a 122 ? E aha te mea tā ’oe i ’apo mai nō ni’a ia Iosepha ? E aha te mea tā ’oe i ’apo mai nō ni’a ia ’oe iho ?
Hi’o ato’a Alama 7:11–13 ; 36:3 ; Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 88:6.
’Eiaha tō’u hina’aro, ’ia ti’a rā tō ’oe hina’aro, nā Walter Rane.
Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 123
« ’Ia rave tātou i te mau mea ato’a i roto i tō tātou mana ’ia rave rā ma te ’oa’oa »
I te ’āva’e Māti 1839, e au ē, ’aita e rāve’a rahi nō te feiā mo’a nō te taui i tō rātou vaira’a māuiui rahi. I roto rā i teie mau rata pāpa’i mai te fare tāpe’ara’a nō Liberty atu, tē parau ra Iosepha ia rātou e aha tā rātou e nehenehe e rave : « Ha’aputuputu mai i te ’ite nō te mau mea mau tei tupu ra » ’e « ti’a noa mai ai, mai te pāpū-roa-ra’a, nō te ’ite i te ora o te Atua ra » (Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 123:1, 17). ’Ia hi’o ’oe i te ha’avarera’a ’e te « pa’ari huna o te ta’ata » i roto i tō tātou nei ao, ’a feruri nā i te mau mea « i roto i [tō ’oe] mana » ’ia rave (mau ’īrava 12, 17). Nō te aha e mea faufa’a ’ia rave i te reira mau mea « ma te ’oa’oa » ? (’īrava 17). ’O vai te ta’ata tā ’oe e ’ite nei « tei fa’a’erehia atu i te parau mau » (’īrava 12), ’e nāhea ’oe i te tauturu i terā ta’ata ’ia ’ite i te parau mau ?
E rave rahi mau parau tā Iosepha i ani i roto i teie rata tei hāponohia i te fa’aterera’a hau ’e tei ha’apararehia ’ei ha’apararera’a to’o-11 i roto i te hō’ē ve’a pāpa’i nō Nauvoo, te Times and Seasons.
Mau mana’o nō te tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a a te ’utuāfare ’e te purera’a pō ’utuāfare
-
Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 121:1–10.Te rahi o te « piha pōiri » nō te fare tāpe’ara’a nō Liberty, e 4,2 metera i ni’a e 4,4 metera). Nāhea ’outou i te fa’ahi’o i tō ’outou ’utuāfare mai te aha ra te huru ’ia tāpe’ahia rātou i roto i te hō’ē vāhi mai te reira e maha ’āva’e to’eto’e te maoro ? E nehenehe ato’a ’outou e tai’o i te Mau reo nō te Fa’aho’i-fa’ahou-ra’a mai : Te fare tāpe’ara’a nō Liberty » i te hope’a o teie arata’i ha’api’ira’a, ’aore rā, e māta’ita’i i te hō’ē video e fa’a’ite ra i te maorora’a o Iosepha i roto i te fare tāpe’ara’a nō Liberty Joseph Smith : Prophet of the Restoration (ChurchofJesusChrist.org, ha’amatara’a e 43:00 minuti). E aha tā teie mau ha’amāramaramara’a e fa’atupu i ni’a i tō tātou mau mana’o nō ni’a i te mau parau tumu i roto i Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 121:1–10?
-
Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 121:34–36, 41–45.E tauturu paha te hō’ē fa’ahōho’ara’a i tō ’outou ’utuāfare ’ia māramarama i « te mau mana o te ra’i ra ». ’Ei hi’ora’a, e nehenehe e fa’aau i te mana o te Atua i te uira ; e aha te mau mea e nehenehe e ’ōpani i te uira ’ia tae i te hō’ē mātini ? E aha tā teie fa’ahōho’ara’a, nā reira ato’a te mau ’īrava 34–36, 41–45, e ha’api’i nei ia tātou nō ni’a e nāhea e fa’arahi i tō tātou mana pae vārua ? E nehenehe te mau melo o te ’utuāfare e fa’ati’a mai i te tahi ’ā’amu nō te Fa’aora ’o tē fa’ahi’o nei i teie mau mea.
-
Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 122:7–9.Penei a’e e au mai te mau melo o te ’utuāfare ’ia hāmani i te tahi mau parau iti tē vai ra i roto te mau pereota nō teie mau ’īrava, ’o tei fa’auru ia rātou. E nehenehe e pia i te reira nā roto i te fare. Nō te aha e mea faufa’a ’ia ’ite ē, « ’ua haere roa atu te Tamaiti a te Ta’ata i raro a’e i teie mau mea ato’a » ?
-
Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 123:12.Nāhea tātou i te tauturu i te ta’ata ’ia « ’ite i te vāhi e ’itea mai ai » te parau mau ?
Nō te mau mana’o hau atu nō te ha’api’ira’a i te mau tamari’i, hi’o te arata’i nō teie hepetoma i roto Mai, pe’e mai—nō te Paraimere
Hīmene tei mana’ohia : « I hea vau e fāri’i ai i te hau ? » Te mau Hīmene, no.°62.
Mau reo nō te Fa’aho’i-fa’ahou-ra’a mai
Fare tāpe’ara’a nō Liberty
I te tāpe’ara’ahia ’oia i Liberty, i Missouri, ’ua fāri’i Iosepha Semita i te tahi mau rata tei fa’aara iāna nō ni’a i te vaira’a fifi rahi o te feiā mo’a tei a’ua’uhia i rāpae i terā tuha’a fenua mai te au i te fa’auera’a a te tāvana rahi. E rata ha’aputapū rahi tei tae mai mai ia Emma ra. Tē fa’a’ite nei tāna mau parau ’e tae noa atu te rata pāhonora’a a Iosepha i tō rāua mamae ’e tō rāua fa’aro’o i roto i teie taime fifi nō te ’ā’amu o te ’Ēkālesia.
Rata nā Emma Smith ia Iosepha Semita, te 7 nō Māti 1839
« Ta’u tāne iti ē,
« Nō te mea tē vai nei te tahi hoa e haere atu, tē pāpa’i nei au i teie rata, e’ita rā vau e pāpa’i pauroa atu i tō’u mau mana’o, inaha ho’i i tō ’oe vaira’a, te mau papa’i, te mau ’āuri ’e te mau pōnao, te mau ’ānāvai rahi ’e te mau ’ānāvai iti, te mau ’āivi ’e te mau ’āfa’a ’e tae noa atu te mau fenua pāpū e fa’aātea nei ia tāua, nā reira ato’a te parauti’a ’ore tei tu’u nā mua ia ’oe i roto i te fare tāpe’ara’a ’e ’o tē tāpe’a nei ā ia ’oe, ’e te tahi ato’a mau ’ohipa, ’ua rahi roa ïa tō’u mau mana’o e’ita e nehenehe e parau.
« ’Āhani ’aita terā mana’o hara ’ore ’e te ārai pāpū a te aroha o te ra’i, pāpū ē, e’ita roa atu e noa’a iā’u ’ia fa’a’oroma’i i te mau ’ohipa ha’amāuiui tā’u i fa’aruru… tē ora noa nei rā vau ’e ’ua ineine au ’ia māuiui rahi atu ā mai te mea ’o te hina’aro maita’i o te Ra’i ra ’ia nā-reira-hia nō tō ’oe maita’i.
« E mea maita’i pā’āto’a mātou i teienei, ’o Fredrick ri’i noa tei ma’ihia.
« Tei roto Alexander iti i tō’u nei rima, e tama iti maita’i roa mai tā ’oe i ’ore i ’ite a’enei i roto i ’oe orara’a. E mea pāutuutu maita’i ’oia, ’e ma te turu i ni’a i te pārahira’a, e horo ’oia nā roto i te piha…
« ’Aita e ta’ata maori rā te Atua tei ’ite i tō’u ferurira’a ’e te mana’o i tō’u ’ā’au ’a fa’aru’e ai au i tō tātou fare ’e te ’utuāfare, fātata te tā’āto’ara’a o tā tātou mau faufa’a maori rā tā tāua mau tamari’i iti, ’e ’ua haere au i rāpae i te tuha’a fenua nō Missouri, ’e ’ua vaiiho au ia ’oe i roto i terā fare tāpe’ara’a mo’emo’e. E mea teimaha rā ’ia ha’amana’o atu, hau atu i tā teie mara’a i te nātura ta’ata nei…
« Maita’i ē e mau mahana maita’i a’e ananahi nō tātou… Tō ’oe hoa iti here.
« Emma Smith »1
Rata nā Iosepha Semita ia Emma Smith, te 4 nō ’Ēperēra 1839
« E ta’u vahine iti here.
« I te mahana maha ra, ’ua pārahi au i raro ’e tē topa ato’a ra te mahana, ’a fā’ao ai mātou nā roto i te mau ’āuri o teie fare tāpe’ara’a mo’emo’e, nō te pāpa’i ia ’oe, ’ia ’ite ’oe i tō’u vaira’a. ’Ia mana’o vau, ’a pae atura ’āva’e ’e ono mahana2 vau i raro a’e i te hi’opo’ara’a o te hō’ē tīa’i, te pō ’e te ao, ’e i roto i teie mau papa’i ’e te mau ’āuri ’e te ’avī ’ūputa o teie fare tāpe’ara’a mo’emo’e ’e te pōiri ’e te havahava. ’O te Atua noa tei ’ite i tō’u ’ā’au ’a pāpa’i ai au i teie rata. I teie vaira’a tō mātou, ’aita te pēnitara e nehenehe e fa’ahiti i te mea i roto i te ferurira’a, ’aita ato’a te reo ’e te mau melahi, ’aita e nehenehe e pēni atu nō te ta’ata tei ’ore i fa’aruru i te mea tā mātou e fa’aruru nei… Tē tūru’i nei mātou i ni’a i te rima o Iehova, ’aita atu ai, nō te fa’aora ia mātou, ’e mai te mea ’aita ’oia e rave i te reira, e’ita iho ā e tupu, ’ia ’ite maita’i ’oe i te reira, inaha e po’ihā rahi i roto i teie tuha’a fenua nō tō mātou toto ; ’aita rā ho’i tā mātou hō’ē noa atu hara ia rātou… Ta’u Emma iti ē, tē mana’o tāmau nei au ia ’oe ’e i te mau tamari’i… Hina’aro iti rahi tō’u ’ia ’ite ia Frederick ’e Joseph ’e Julia ’e Alexander ’e Joana ’e ia tāpena ato’a [te ’ūrī o te ’utuāfare]… ’Āhani e nehenehe tā’u, e haere atu vau ma te tia’a ’ore, ma te tāupo’o ’ore ’e ma te tahi noa ’āfa ’ahu e hi’o ia ’oe, ’e ’oa’oa iti rahi ïa, e ’ere roa atu i te fa’a’ohipa rahi… Tē amo nei au ma te pūai vārua i te fa’afao, nā reira ato’a ’o rātou i pīha’i iho iā’u nei ; ’aita ā hō’ē o mātou i ’ōtohe a’e. Tē hina’aro nei au, ’eiaha [tā tāua] mau tamari’i e ha’amo’e iā’u. ’A parau ia rātou ē ’ua here Pāpā ia rātou ma te here pāpū roa, ’e tē fa’aitoito roa nei ’oia ’ia horo ’ē mai teie feiā hāmani ’ino nō te ho’i ia rātou ra… ’A parau ia rātou ē, ’ua parau Pāpā ē, ’ia riro rātou ’ei tamari’i maita’i, ’e ’ia ha’apa’o rātou i tō rātou metua vahine…
« Tō ’oe hoa,
« Iosepha Semita, tamaiti ».3
’A māuiui noa ai Iosepha Semita i roto i te fare tāpe’ara’a nō Liberty, ’ua tāmarū te Fatu iāna ’e ’ua heheu ho’i i te tahi mau parau mau rahi.