Faufa’a ’Āpī 2023
19–25 nō Tiunu. Mataio 27 ; Mareko 15 ; Luka 23 ; Ioane 19 : « ’Ua oti »


« 19–25 nō Tiunu. Mataio 27 ; Mareko 15 ; Luka 23 ; Ioane 19 : ‘’Ua oti’ », Mai, pe’e mai—nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare : Faufa’a ’Āpī 2023 (2022)

« 19–25 nō Tiunu. Mataio 27 ; Mareko 15 ; Luka 23 ; Ioane 19 », Mai, pe’e mai—nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare : 2023

Hōho’a
Te Mesia i mua ia Pilato

Ecce Homo, nā Antonio Ciseri

19–25 nō Tiunu

Mataio 27 ; Mareko 15 ; Luka 23 ; Ioane 19

« ’Ua oti »

Tei roto i te Mataio 27 ; te Mareko 15 ; te Luka 23 ’e te Ioane 19 te mau fa’a’itera’a nō te mau hora hope’a o te orara’a tāhuti o te Fa’aora. ’A ’imi ’ia putapū i tōna here nō ’outou ’a tuatāpapa ai nō ni’a i tāna tusia ’e tōna pohe.

Pāpa’i i te mau mana’o e tae mai

I roto i tāna mau parau ’e tāna mau ’ohipa, ’ua fa’ahi’o Iesu Mesia i te here mau—tā te ’āposetolo Paulo i parau te aroha (hi’o 1 Korinetia 13). ’Aita atu e taime te reira i te pāpū-roa-ra’a maori rā i te mau hora hope’a o te orara’a tāhuti o te Fa’aora. Tōna vai-māmū-ra’a ma te tura i mua i te mau parira’a ha’avare, ’ua fa’a’ite ïa ē, « e’ita [’oia] e riri vave » (1 Korinetia 13:5). Tōna ineine ’ia auraro i te rutura’a, te fa’ao’ō’ora’a ’e te fa’asātaurora’a—’a ha’apae ai ’oia i te fa’a’ohipa i tōna mana nō te fa’a’ore i tōna ahoaho—’ua fa’a’ite ïa i tōna « fa’a’oroma’ira’a roa » ’e « e fa’a’oroma’i [’oia] i te mau mea ato’a ra » (1 Korinetia 13:4, 7). Tōna aumihi nō tōna metua vahine ’e tōna aroha nō te feiā i fa’asātauro iāna—i te taime ato’a nō tōna iho mamae fāito ’ore—’ua fa’a’ite ïa « e’ita [’oia] e ’imi i te maita’i nōna iho » (1 Korinetia 13:5). I tōna taime hope’a i ni’a i te fenua nei, ’ua rave Iesu i te mea tāna i rave i roto i tāna tāvinira’a tāhuti nei—’ua ha’api’i ia tātou nā roto i te fa’a’itera’a ia tātou. ’Oia mau, te aroha, ’o « te here ateate ïa o te Mesia » (Moroni 7:47).

Hōho’a
ītona tuatāpapara’a a te ta’ata hō’ē

Mau mana’o nō tā’u iho tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a

Mataio 27 ; Mareko 15 ; Luka 23 ; Ioane 19

Te ineine o Iesu Mesia ’ia mamae, e fa’a’itera’a ïa nō tōna here i te Metua ’e ia tātou pā’āto’a nei.

Noa atu ā pa’i e mana tō te Fa’aora e pi’i i « te melahi ē… ’ia ’ahuru noa atu te legeona » (Mataio 26:53), ’ua mā’iti ’ōna iho ’ia fa’a’oroma’i i te mau ha’avāra’a ti’a ’ore, te mau fa’ao’ō’ora’a taehae ’e te māuiui tino e’ita e nehenehe e feruri. Nō te aha ’oia i rave ai i te reira ? ’Ua fa’a’ite pāpū Nephi ē « nō tōna aroha rahi ’e tōna fa’a’oroma’ira’a roa i te mau tamari’i a te ta’ata nei » (1 Nephi 19:9).

Hōho’a
te Mesia e amo ra i te sātauro

« Haere atu ra ’oia ma tāna sātauro i […] Golagota » (Ioane 19:17).

E nehenehe tā ’oe e ha’amata i tā ’oe tuatāpapara’a i te mau hora hope’a o te Fa’aora nā roto i te tai’ora’a i te 1 Nephi 19:9. I hea i roto i te Mataio 27 ; te Mareko 15 ; te Luka 23 ’e te Ioane 19 tē ’ite ra ’oe i te hi’ora’a nō te mau mea tāta’itahi tā Nephi i parau ē, e mamae atu Iesu ?

  • « E ha’avā rātou iāna ’ei mea faufa’a ’ore »

  • « E tā’iri rātou iāna »

  • « E tūpa’i rātou iāna »

  • « E tūtuha rātou i ni’a iho iāna »

E aha te mau ’īrava e tauturu nei ia ’oe ’ia ’ite i te « aroha rahi » o te Fa’aora nō ’oe ? E aha te tahi atu mau mana’o i te ferurira’a ’e i te ’ā’au ’ia tai’o ’oe i teie mau fa’ati’ara’a ? E nehenehe e pāpa’i i te reira ’aore rā e nehenehe e fa’a’ite atu i te hō’ē ta’ata.

Hi’o ato’a « Jesus Is Condemned before Pilate [’Ua fa’autu’ahia Iesu e Pilato] » ’e « Jesus Is Scourged and Crucified [’Ua fa’ao’ō’ohia Iesu ’e ’ua fa’asātaurohia] » (video), ChurchofJesusChrist.org.

Mataio 27:27–49,54 ; Mareko 15:16–32 ; Luka 23:11, 35–39 ; Ioane 19:1–5

E’ita te fa’ao’ō’ora’a e nehenehe e taui i te parau mau.

’Ua fa’a’oroma’i Iesu i te fa’ao’ō’ora’a i roto i tāna tāvinira’a, i te taime rā ’a ta’irihia ai ’oia ’e ’a fa’asātaurohia ai, ’ua pūai fa’ahou atu ïa. E’ita rā teie fa’ao’ō’ora’a e nehenehe e taui i te parau mau, ’oia ho’i : ’o Iesu te Tamaiti a te Atua. ’Ia tai’o ’oe nō ni’a i te fa’aha’aha’ara’a tā Iesu i fa’aruru, ’a feruri i te pāto’ira’a ’e te fa’ao’ō’ora’a tā tāna ’ohipa e fa’aruru nei i teienei. E aha te mea tā ’oe e tāpe’a nei nō ni’a i te fa’a’oroma’ira’a i te pāto’ira’a ? E aha te mea tā ’oe e fa’ahiahia nei i te mau parau a te tāpena i roto i te Mataio 27:54 ?

Mataio 27:46 ; Mareko 15:34

’Ua mamae ’ōtahi Iesu Mesia ’ia ’ore au ’ia fa’aruru ato’a i te reira.

I te hō’ē taime ’oto rahi roa i ni’a i te sātauro, ’ua tupu ihora te mana’o fa’aru’e i roto ia Iesu, ’oia ho’i tei turu’i noa i ni’a i tōna Metua i te ao ra. Pēnei a’e i te tai’ora’a ’oe i te reira e ho’i mai ai te mau taime ’ua tupu tō ’oe mana’o ātea i te Atua. E nehenehe ’oe e feruri e nāhea te tusia a te Fa’aora i ni’a i te sātauro i te fa’ati’a ia ’oe ’ia nā ni’a atu i te reira āteara’a. Mai tā Elder Jeffrey R. Holland i parau pāpū : « [Nō te mea] ’ua hāhaere Iesu ’oia ana’e i te mau ’ē’a ’ōtahi ’e te ta’a ’ē ē ’aita tātou i tītauhia ’ia nā reira ato’a […] Nā te ’ohipa i tupu i ni’a i Kalavaria i ’ite ai tātou i te parau mau ē e’ita roa tātou e fa’aru’e-noa-hia ’o tātou ana’e, noa atu ē e mana’o tātou i te tahi taime mai te reira te huru » (« ’Aita hō’ē ta’ata i pīha’i iho iāna », Liahona, Mē 2009, 88). ’A feruri nāhea te Fa’aora e tauturu ai ia ’oe ’ia nā ni’a atu i te vai-’ōtahi-noa-ra’a ’a tai’o ai i te toe’a nō te a’ora’a a Elder Holland.

Luka 23:34

’O te Fa’aora tō tātou hi’ora’a nō te fa’aorera’a hapa.

E aha te mana’o i roto ia ’oe ’ia tai’o ’oe i te mau parau a te Fa’aora i roto i te Luka 23:34 ? Nō ni’a i teie mau parau a te Fa’aora, ’ua ha’api’i te peresideni Henry B. Eyring : « E mea ti’a roa ia tātou ’ia fa’a’ore i te hapa a te ta’ata e fa’a’ino ia tātou ma te tāiroiro ’ore atu ia rātou. ’Ua fa’a’ite mai te Fa’aora i te hi’ora’a i ni’a i te sātauro. … ’Aita tātou i ’ite i te ’ā’au o te feiā e fa’a’ino nei ia tātou » (« That We May Be One », Ensigne, Mē 1998, 68). Nāhea teie ’īrava e nehenehe ai e tauturu ia ’oe ’ia fifi noa atu ’oe nō te fa’aorera’a i te hapa a te hō’ē ta’ata ?

Hōho’a
ītona tuatāpapara’a a te ’utuāfare

Mau mana’o nō te tuatāpapara’a pāpa’ira’a mo’a a te ’utuāfare ’e te pō ’utuāfare

Mataio 27 ; Mareko 15 ; Luka 23 ; Ioane 19.Nō te tauturu i tō ’outou utuāfare ’ia ha’api’i mai nō ni’a i te mau ohipa i tupu i roto i teie mau pene, e nehenehe e fa’a’ite atu i te « Pene 52 : Te mau tāmatara’a o Iesu » ’e te « Pene 53: ’Ua fa’asātaurohia ’o Iesu » (i roto i te Te mau ’ā’amu nō te Faufa’a ’Āpī, 133–38, ’aore rā te mau video nō ni’a i te reira i ni’a ia ChurchofJesusChrist.org). ’Aita rā, e nehenehe e māta’ita’i ’āmui i te mau video e fa’a’ite ra i te reira mau ’ohipa i tupu : « Jesus Is Condemned before Pilate [Iesu i mua ia Pilato] » ’e « Jesus Is Scourged and Crucified [Tē fa’ao’ō’ohia ra Iesu ’e te fa’asātaurohia ra] » (ChurchofJesusChrist.org). E nehenehe e ani i te mau tamari’i ’ia fa’ati’a mai i teie mau ’ā’amu nā roto i tā rātou iho mau parau. E nehenehe te mau melo nō te ’utuāfare ’ia fa’a’ite mai i te mau mana’o i roto ia rātou nō ni’a i te Fa’aora ’e te mea tāna i mamae nō tātou.

Mataio 27:11–26 ; Mareko 15:1–15 ; Luka 23:12–25 ; Ioane 19:1–16.Nō te aha Pilato i vaiiho ai ’ia fa’asātaurohia Iesu, ’ua ’ite ho’i ’oia ’aita tō Iesu e hape ? E aha te mau ha’api’ira’a tā tātou e ’apo nei i roto i te ’ohipa i tupu nō Pilato, nō ni’a i te ti’a-pāpū-ra’a nō te parauti’a tā tātou i ’ite ? E mea tano paha nō te ’utuāfare ’ia ha’uti ta’ata ora i te tahi mau ’ā’amu e ha’api’ipi’i ia rātou nāhea i te ti’a pāpū nō te parauti’a.

Mataio 27:46 ; Luka 23:34, 43, 46 ; Ioane 19:26–28, 30.Pēnei a’e e nehenehe e fa’ata’a nā te melo tāta’itahi o te ’utuāfare e tai’o i te hō’ē parau a te Fa’aora, ’aore rā hau atu, tāna i fa’ahiti i ni’a i te sātauro, tei ’itehia i roto i teie mau ’īrava. E ani ia rātou ’ia fa’a’ite mai i te ha’api’ira’a tā rātou i ’apo mai i roto i teie mau fa’ahitira’a, nō ni’a i te Fa’aora ’e tāna misiōni.

Mareko 15:39.’Ua nāhea te tai’ora’a nō ni’a i te Fa’asātaurora’a i te ha’apūaira’a i tō ’outou ’itera’a pāpū ē, ’o Iesu te « Tamaiti a te Atua » ?

Ioane 19:25–27.E aha te ha’api’ira’a tā tātou e ’apo nei i roto i teie mau ’īrava nō ni’a i te huru tātou e nehenehe ai e here ’e e pāturu i te mau melo o te ’utuāfare ?

Nō te mau mana’o hau atu nō te ha’api’ira’a i te mau tamari’i, ’a hi’o te arata’i ha’api’ira’a nō teie hepetoma i roto i te Mai, pe’e mai—nō te Paraimere.

Hīmene tei mana’ohia : « ’Ua fa’asātaurohia tō tātou ra Fatu », Te mau hīmene, N°95.

Ha’amaita’i i tā tātou ha’api’ira’a

Pe’e i te huru orara’a o te Fa’aora. « E mea tauturu mau ’ia tuatāpapa i te huru te Fa’aora i ha’api’i—te mau rāve’a Tāna i fa’a’ohipa ’e te mau mea Tāna i parau. Te mana rā o te Fa’aora nō te ha’api’i ’e nō te fa’aitoito ia vetahi ’ē, nō roto mai ïa i te huru o Tōna orara’a ’e Tōna huru ’ei ta’ata. Itoito noa atu ’outou i te tūtavara’a ’ia ora mai ia Iesu Mesia te huru, rahi noa ato’a atu te roa’ara’a ia ’outou ’ia ha’api’i mai iāna ra te huru » (Ha’api’ira’a mai tā te Fa’aora, 13).

Hōho’a
te Mesia i ni’a i sātauro

Christ on the Cross [Te Mesia i ni’a i sātauro], nā Carl Heinrich Bloch

Nene’i