“Dagiti Kapanunotan a Laglagipen: Ti Tabernakulo ken Sakripisio,” Umaykayo, Sumurot Kaniak—Para Kadagiti Indibidual ken Pamilia: Daan a Tulag 2022 (2021)
“Dagiti Kapanunotan a Laglagipen: Ti Tabernakulo ken Sakripisio,” Umaykayo, Sumurot Kaniak—Para Kadagiti Indibidual ken Pamilia: Daan a Tulag: 2022
Dagiti Kapanunotan a Laglagipen
Ti Tabernakulo ken Sakripisio
No basaentayo ti Daan a Tulag, no dadduma masarakantayo dagiti atitiddog a binatog maipapan kadagiti banag a silalawag a napateg iti Apo ngem mabalin a mariknatayo dagus a mainaig kadatayo iti agdama. Exodo 25–30; 35–40; Levitico 1–9; 16–17 ket dagiti pagarigan. Iladawan dagitoy a kapitulo iti detalye ti tabernakulo ti Israel iti let-ang ken ti panangisakripisio iti ayup a maaramid sadiay.1 Ti tabernakulo ket maysa a bassit ken mayakay-akar (portable) a templo, ti lugar a pagindegan ti Apo kadagiti taona.
Adda pagpapadaan dagiti kabaruanan a templotayo iti tabernakulo ti Israel, ngem awan duadua a saanda a maipada iti pannakailadawan daytoy iti Exodo. Ken saantayo a pumatay kadagiti ayup iti templotayo—inggibus ti Pannubbot ti Mangisalakan ti panangisakripisio iti ayup iti nasuroken a 2000 a tawen ti napalabas. Ngem iti baet dagitoy a pagdudumaan, adda dakkel a pateg ita iti panagbasa maipapan kadagiti kita ti panagdaydayaw ti nagkauna nga Israel, nangnangruna no makitatayo ida iti wagas a kas iti inaramid dagiti tao ti Dios iti Libro ni Mormon—kas maysa a wagas “a mangpapigsa iti pammatida ken Cristo” (Alma 25:16; kitaen met iti Jacob 4:5; Jarom 1:11). No maawatantayo ti simbolismo ti tabernakulo ken panagisakripisio iti ayup, makagun-odtayo kadagiti naespirituan a pannakammo ken pannakaawat a mangpapigsanto iti pammatitayo ken ni Cristo.
Panangiladawan dagiti israelita a mangmangyeg iti kordero iti tabernakulo, ni Robert T. Barrett
Ti Tabernakulo ti Mangpapigsa iti Pammati ken ni Jesucristo
Idi binilin ti Dios ni Moises a mangbangon iti tabernakulo iti kampo dagiti israelita, dinakamatna ti panggepna: “tapno agnaedak iti nagbabaetanda” (Exodo 25:8). Iti uneg ti tabernakulo, ti presensia ti Dios ti ibagi ti lakasa ti katulagan—maysa a kayo a kahon, nakaluban iti balitok, a naglaon kadagiti naisurat a kasuratan ti katulagan ti Dios kadagiti taona (kitaen iti Exodo 25:10–22). Naidulin ti lakasa iti kasantuan, kaunegan ti siled, a naisina manipud iti dadduma pay a tabernakulo babaen iti maysa a belo. Daytoy a belo ti mangisimbolo iti pannakaisinatayo manipud iti imatang ti Dios gapu iti Pannakatnag.
Malaksid ken ni Moises, ammotayo ti maysa laeng a tao a mabalin a sumrek iti dayta a “disso a kasasantuan” (Exodo 26:34)—ti nangato a saserdote. Kas kadagiti sabali a saserdote, nasken nga umuna a mabugguan ken masapsapuan (kitaen iti Exodo 40:12–13) ken makawesan iti sagrado a kawes a mangisimbolo iti takemna (kitaen iti Exodo 28). Maminsan ti makatawen, iti maysa nga aldaw a maawagan iti Aldaw ti Pannubbot, idaton ti nangato a saserdote a dagiti sakripisio a maipaay kadagiti tao sakbay ti iseserrekna nga agmaymaysa iti tabernakulo. Iti belo, puoranna ti insienso (kitaen iti Levitico 16:12). Ti nasayamusom nga asuk nga agpangato iti langit ti mangibagi iti karkararag dagiti tao nga agpangato iti Dios (kitaen iti Salmo 141:2). Kalpasanna, magna iti belo ti nangato a saserdote, a mangig-iggem iti dara manipud iti isakripisio nga ayup, ken umasideg iti trono ti Dios, nga isimbolo ti lakasa ti katulagan (kitaen iti Levitico 16:14–15).
Iti panangammono ania ti ammom maipapan ken ni Jesucristo ken ti akemna iti plano ti Nailangitan nga Ama, makitam kadi no kasano nga itudonatayo ti tabernakulo iti Mangisalakan? Kas met laeng iti tabernakulo, ken ti lakasa iti uneg daytoy, a mangibagi iti presensia ti Dios kadagiti taona, ni Jesucristo ti presensia ti Dios kadagiti taona (kitaen iti Juan 1:14). Kas iti nangato a saserdote, ni Jesucristo ti Mangibabaet iti nagbabaetantayo ken iti Dios nga Ama. Nagna isuna iti belo tapno mangibabaet para kadatayo babaen ti dara ti bukodna a sakripisio (kitaen iti Hebreo 8–10).
Mabalin a kasla pamiliarka iti sumagmamano nga aspeto ti tabernakulo ti Israel, nangnangruna no napankan iti templo tapno umawat kadagiti bukodmo nga ordinansa. Kas iti kasasantuan a lugar iti tabernakulo, ti celestial a siled ti templo ti mangibagi iti presensia ti Dios. Tapno makastrek, nasken nga umuna a mabugguan ken masapsapuantayo. Agaruattayo iti sagrado a kawes. Agkararagtayo iti maysa nga altar a manipud ditoy agpangato dagiti kararag iti Dios. Ket iti kamaudiananna magnatayo iti belo nga agturong iti imatang ti Dios.
Nalabit a ti kapatgan a pagpapadaan dagiti kabaruanan a templo ken ti nagkauna a tabernakulo ket agpadpada a, no umno a maawatan, mangpapigsa iti pammatitayo ken ni Jesucristo ken mangpunno kadatayo iti panagyaman para iti pangsubbot a sakripisiona. Kayat ti Dios ti amin nga annakna a sumrek iti imatangna; kayatna ti “maysa a pagarian dagiti saserdote” ken saserdote a babbai (Exodo 19:6). Ngem dagiti basoltayo ti manglapped kadatayo manipud iti pananggun-od iti dayta a bendision, gapu ta “awan ti narugit a banag a mabalin a makipagnaed iti Dios” (1 Nephi 10:21). Isu nga imbaon ti Dios nga Ama ni Jesucristo, ti “nangato a saserdote dagiti naimbag a banag nga umay” (Hebreo 9:11). Iwaknitna ti belo para kadatayo ken mangted iti bileg iti amin a tao ti Dios nga “umadanitay ngarud a sitatalged iti trono ti parabur, tapno awatentayo ti asi” (Hebreo 4:16).
Ita, ti panggep dagiti templo ket ad-adda pay ngem iti pananggun-od iti pannakaitan-ok para iti bagbagitayo. Kalpasan ti panangawattayo kadagiti ordinansa, makapagtakdertayo iti lugar dagiti kapuonantayo, a mangisaup iti panangawat kadagiti ordinansa nga agpaay kadakuada. Iti kaipapananna, makapagbalintayo a maysa a banag a kas kadagiti nagkauna a nangato a saserdote—ken ti Naindaklan a Nangato a Saserdote—a mangluklukat iti dalan nga agturong iti sidong ti Dios para kadagiti dadduma.
Ti Sakripisio ti Mangpapigsa iti Pammati ken ni Jesucristo
Naisuro a sibibileg dagiti pagbatayan ti pannubbot ken pannakitunos iti nagkauna a kannawidan ti panangisakripisio iti ayup, a nabayagen nga addan sakbay pay ti linteg ni Moises. Gapu iti naisubli nga ebanghelio, ammotayo a nangidaton da Adan ken Eva iti sakripisio, naawatanda ti simbolikona a pagibasaran iti sakripisio ti Mangisalakan, ken insuroda daytoy kadagiti annakda (kitaen iti Moises 5:4–12; kitaen met iti Genesis 4:4).
Ti simbolismo ti panangisakripisio iti ayup ket mabalin a kasla nangnangruna a nasaem iti Aldaw ti Pannubbot ti nagkauna nga Israel (“Yom Kippur” iti Hebreo). Ti panagkasapulan iti daytoy a tinawen a seremonia ket mayebkas iti Levitico 16:30: “Iti daytoy nga aldaw maaramidto ti pannakaabbongyo, tapno pakadalusanyo, maugasankayonto kadagiti amin a basbasolyo iti saklang ni Jehova.” Iti kasta, agtalinaed ti presensia ti Dios kadagiti tao. Naipatungpal daytoy a pannubbot babaen ti nadumaduma a seremonia. Iti maysa kadagitoy, napatay ti maysa a kalding kas maysa a daton para iti basbasol dagiti tao, ket impan ti nangato a saserdote ti dara ti kalding iti kasasantuan a lugar. Idi agangay, impatay ti nangato a saserdote dagiti imana iti maysa a sibibiag a kalding ket impudnoda ti basbasol dagiti annak ti Israel—simboliko a panangyakar kadagita a basbasol iti kalding. Kalpasanna mapapanaw ti kalding iti kampo ti Israel.
Iti daytoy a ritual, isimbolo dagiti kalding ni Jesucristo, a mangsuksukat iti lugar dagiti managbasol a tao. Nasken saan a mapalugodan ti basol iti imatang ti Dios. Ngem imbes a mangdadael wenno mangpapanaw kadagiti managbasol, nangipaay ti Dios iti sabali a wagas—maysa a kalding ti mapapatay wenno mapapanaw ketdi. “Ket ti kalding ti mangawit a mangipan iti amin a kinadakes” (Levitico 16:22).
Ti simbolismo dagitoy ritual ti mangitudo iti wagas nga impaay ti Dios a mangisubli kadatayo iti imatangna—ni Jesucristo ken ti Pannubbotna. Ti Mangisalakan “inturedna dagiti lidaytayo,” ken inawitna dagiti ladingittayo,” uray pay “ti kinadakestayo amin” (Isaias 53:4, 6). Nagtakder isuna iti lugartayo, intedna ti biagna a pangbayad iti dusa ti basol, ket kalpasanna pinarmekna ti patay babaen ti Panagungarna (kitaen iti Mosiah 15:8–9). Ti sakripisio ni Jesucristo ti “naindaklan ken maudi a daton; wen, saan a daton a tao, wenno ayup” ngem ketdi “awan patinggana ken agnanayon a daton” (Alma 34:10). Isu ti pannakatungpal ti amin a banag nga intudo dagiti nagkauna a sakripisio.
Gapu iti daytoy, kalpasan a nakumpleto dagiti sakripisiona, kinunana, “Saanyon nga idaton pay kaniak ti agayus a dara; wen; maisardengen ti panagidatonyo. … Ket idatonyo kaniak a daton ti nasneban a puso ken napnuan babawi nga espiritu” (3 Nephi 9:19–20).
No kasta no masarakam dagiti binatog iti Daan a Tulag maipapan kadagiti sakripisio ken tabernakulo (wenno iti agangay, ti templo)—ken masarakamto ti adu kadagitoy—laglagipem a ti kangrunaan a panggep ti amin daytoy ket mangpapigsa iti pammatim iti Mesias, a ni Jesucristo. Bay-am ti pusom ken panunotmo nga umasideg Kenkuana. Utobem no ania ti naaramidnan a mangisubli kenka iti imatang ti Dios—ken no anianto ti aramidem a mangsurot Kenkuana.