’āfa’a nō te medebara

9-15 nō Mē

Numera 11–14 ; 20–24

« ’Eiaha rā e fa’aru’e ia Iehova, ’eiaha ho’i e mata’u »

’Aita teie fa’anahora’a i fa’ata’ahia ’ei parau pāpa’i. ’A fa’a’ohipa rā i te reira nō te fāri’i i te mau mana’o ’e te fa’aurura’a nō te mau ’ohipa ’apora’a mai ’o tē ha’amaita’i i te mau tamari’i i roto i tā ’outou piha ha’api’ira’a.

Pāpa’i i te mau mana’o e tae mai

ītona fa’a’itera’a

Tītau i te mana’o

E fa’a’ite i te mau tamari’i i te hō’ē ’o te mau hōho’a i roto i teie fa’anahora’a ’aore rā, i roto i te arata’i nō teie hepetoma i roto i te Mai, pe’e mai—nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare. ’A vaiiho ia rātou ’ia fa’a’ite mai ia ’outou i te hō’ē mea tā rātou i ’ite nō ni’a i te mea e tupu ra i roto i te hōho’a.

ītona ha’api’ira’a

Ha’api’i i te ha’api’ira’a tumu : Te mau tamari’i ’āpī a’e

Numera 11:4–10

E nehenehe au e māuruuru nō te mau mea tā te Atua i hōro’a mai iā’u.

Noa atu ē, ’ua rave te Fatu i te mau mea fa’ahiahia nō te mau tamari’i o ’Īserā’ela, pinepine te reira i te fa’atumu i ni’a i te mea ’aita e mauhia ra e rātou. E tauturu i te mau tamari’i ’ia ha’api’i mai ’ia māuruuru nō te mau mea tā te Atua i rave nō rātou.

Mau ’ohipari’i e nehenehe e rave

• ’A ani i te mau tamari’i, tē ha’amana’o ra ānei rātou i te tahi mau temeio tā te Fatu i rave nō te ha’amaita’i i te ’āti ’Īserā’ela i roto i te medebara. (Mai te mea e hina’aro te mau tamari’i i te tauturu, ’a fa’a’ite ia rātou i te mau hōho’a i roto i te arata’i nō te 4–10 nō ’Ēperēra i roto i te Mai, pe’e mai— nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare; hi’o ato’a Exodo 14:21–22 ; 15:23 – 25 ; 16:4). I muri iho, ’a ha’apoto nō rātou i te Numera 11:4–10, ma te ha’apāpū ē, ’aita te Fatu i ’oa’oa nō te mea ’ua amuamu te ’āti ’Īserā’ela. ’A tauturu i te mau tamari’i ’ia feruri i te mau rāve’a e nehenehe rātou e fa’a’ite i te māuruuru i te Fatu.

• ’A hīmene ’āmui i te hō’ē hīmene nō ni’a i te ’ā’au māuruuru, mai te « Tai’o mai nā i tō mau maita’i » (Te mau Hīmene, no. 147). ’A ani i te tamari’i tāta’itahi ’ia pāpa’i i te mau hōho’a nō te mau ha’amaita’ira’a tā te Fatu i hōro’a ia rātou ’aore rā, i tō rātou ’utuāfare. ’A fa’aitoito ia rātou ’ia feruri ’aore rā, ’ia hi’o i tā rātou hōho’a i te mau taime ato’a e fa’ahemahia rātou ’ia amuamu nō ni’a i te hō’ē mea ’aita tā rātou.

Numera 13:17–33 ; 14:6–9

E nehenehe te fa’aro’o e tauturu iā’u ’eiaha e mata’u.

’A tono ai Mose 12 tāne nō te haere e ’imi i te fenua i parauhia ra, 10 ’o rātou tei ho’i mai ma te mata’u nō te mau ta’ata rarahi e ora ra i reira. E piti ’o rātou, ’o Kaleba e ’o Iosua, ’aita i mata’u, nō te mea e fa’aro’o tō rāua i te Fatu.

Mau ’ohipari’r e nehenehe e rave

• ’A fa’a’ohipa i te mau hōho’a ’aore rā, i te mau hōho’a pāpa’i ’o te mau vine, te monamona hane, te mau ta’ata rarahi, ’e te vivi nō te parau poto noa i te mau tamari’i nō ni’a i nā 12 tāne tā Mose i tono nō te hi’opo’a i te fenua i parauhia ra (hi’o Numera 13:17–33 ; hi’o ato’a « E maha ’ahuru matahiti i roto i te medebara » i roto i Te mau ’ā’amu o te Faufa’a Tahito). ’A fa’ata’a ē, ’ua ’itehia ia rātou e rave rahi mā’a hotu ’e te tahi atu mau mā’a (’a ani i te mau tamari’i ’ia fa’ahua ’amu i te mā’a), terā rā, ’ua mata’u ato’a rātou nō te mea e mau ta’ata rarahi ’e te pūai tē fa’aea ra i reira (’a ani i te mau tamari’i ’ia fa’ahua mata’u). ’A fa’a’ite i te hō’ē hōho’a nō Iesu, ’e ’a fa’a’ite ē, e piti ’āti ’Īserā’ela, ’o Kaleba ’e ’o Iosua, ’aita rāua i mata’u nō te mea e fa’aro’o tō rāua ia Iesu Mesia.

• ’A tai’o i te Numera 14:9 i te mau tamari’i, ’e ’a paraparau nō ni’a i te hō’ē taime a mata’u ai ’outou terā rā, nā tō ’outou fa’aro’o ia Iesu Mesia i tauturu ia ’outou ’ia itoito. ’A tauturu i te mau tamari’i ’ia feruri i te hō’ē ’ohipa mai te reira te huru tei fāri’ihia e rātou.

  tē fa’a’ite nei te mau ta’ata i te mau hotu ia Mose

  ’Ua mata’u hō’ē ’ahuru o te mau ta’ata huna nō ’Īserā’ela; e fa’aro’o tō Iosua ’e ’o Kaleba. © Lifeway© Lifeway Collection/licensed from goodsalt.com

Numera 21:6–9

E nehenehe au e hi’o ia Iesu Mesia.

Mai te mau tamari’i o ’Īserā’ela i fa’aorahia nā roto i te hi’ora’a i te ophi veo, ’e fāri’i te mau tamari’i i roto i tā ’outou piha ha’api’ira’a i te fa’aorara’a nā roto i te hi’ora’a i te Fa’aora.

Mau ’ohipari’i e nehenehe e rave

• ’A fa’a’ohipa i te ’api ’ohipara’a nō teie hepetoma ’aore rā, te hōho’a i roto i te arata’ira’a nō teie hepetoma i roto i te Mai, pe’e mai—nō te ta’ata hō’ē ’e te ’utuāfare, ’a parau i te mau tamari’i e aha te ’ohipa i tupu ’a tae mai ai « te mau ophi ve’ave’a i roto i te pūhapara’a ’o te ’āti ’Īāser’ela (hi’o Numera 21:6–9). ’A tauturu ia rātou ’ia hi’o e mea nāhea te ophi veo i te hōho’a ia Iesu Mesia (hi’o Ioane 3:14–15). I muri iho, ’a vaiiho i te mau tamari’i, te tahi i muri i te tahi, ’ia fa’a’ohipa i te hōho’a nō te fa’ati’a i te ’ā’amu i te tahi ’e te tahi.

• ’A ani i te mau tamari’i ’ia tāpiri i tō rātou mata a tu’u ai ’outou i te hō’ē hōho’a nō te Fa’aora i te hō’ē vāhi i roto i te piha. I muri iho ’a ani i te mau tamari’i ’ia ’ara’ara tō rātou mata, ’ia ’imi i te hōho’a, ’e ’ia hi’o i ni’a i te reira. ’A vaiiho ia rātou, te tahi i muri i te tahi, ’ia tu’u i te hōho’a. I te mau taime ato’a e ’ite te mau tamari’i i te hōho’a, ’a tauturu ia rātou ’ia feruri i te hō’ē mea e nehenehe rātou e rave nō te hi’o i ni’a i te Fa’aora.

ītona ha’api’ira’a

Ha’api’i i te ha’api’ira’a tumu : Te mau tamari’i pa’ari a’e

Numera 12

Tē hina’aro nei te Fatu ’ia pe’e au i tāna peropheta.

Tē vai ra i roto i te Numera 12 te tahi mau ha’api’ira’a faufa’a roa ’o tē nehenehe e tauturu i te mau tamari’i, ’ia fa’aro’o ana’e rātou i te ta’ata ’ia parau i te mau mea au ’ore nō ni’a i te peropheta a te Fatu ’aore rā, te tahi atu mau ti’a fa’atere o te ’Ēkālesia.

Mau ’ohipari’i e nehenehe e rave

• ’A parau i te mau tamari’i ē, i te hō’ē taime, ’aita te Fatu i ’oa’oa ia Aarona ’e ia Miriama, te taea’e ’e te tuahine o Mose. ’A ani ia rātou ’ia tai’o i te Numera 12:1–2 nō te ’ite nō te aha. Mai te au i te mau ’īrava 5 – 8, e aha te mana’o o te Fatu nō ni’a ia Aarona ’e ia Miriama i te pāto’ito’ira’a i tāna peropheta ?

• E tauturu i te mau tamari’i ’ia feruri i te mau hi’ora’a o te mau ta’ata i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a tei pe’e i te peropheta ’e ’ua ha’amaita’ihia (’ei hi’ora’a, hi’o Genese 7:7 ; 1 Nephi 3:7). E aha te tahi o te mau mea tā tō tātou peropheta ora i ha’api’i mai ia tātou ? Nāhea tātou i te ha’amaita’ihia ’ia pe’e ana’e tātou i tāna mau ha’api’ira’a ?

Numera 21:4–9

E mana tō Iesu Mesia nō te fa’aora iā’u i te pae vārua.

E rave rahi ’āti ’Īserā’ela tei pohe nō te mea ’aita tō rātou e fa’aro’o ē, e fa’aora te Fatu ia rātou mai te mea e hi’o rātou i ni’a i te ’ōphi veo (hi’o Alama 33:18–20). Nāhea e ti’a ai ia ’outou ’ia tauturu i te mau tamari’i tā ’outou e ha’api’i ra ’ia fāri’i i te fa’aro’o i roto i te mana fa’aora ’o Iesu Mesia ?

Mau ’ohipari’i e nehenehe e rave

• E ani i te mau tamari’i ’ia pāpa’i i te mau hōho’a o te mau mea tā rātou i tai’o i roto i te Numera 21:4–9. ’A vaiiho ia rātou ’ia fa’a’ohipa i tā rātou mau hōho’a nō te fa’ati’a i te ’ā’amu. ’A ani i te tamari’i tāta’itahi ’ia mā’iti i te hō’ē o te mau pāpa’ira’a mo’a i muri nei, ’e ’ia fa’a’ite mai e aha tā te reira e ’āmui mai nei i tō tātou hāro’aro’ara’a nō ni’a i te ’ā’amu : Ioane 3:14–15 ; 1 Nephi 17:41 ; Alama 33:18–20 ; Helamana 8:13–15 ; Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 6:36.

• ’A pāpa’i i ni’a i te tāpura ’ere’ere i te hō’ē uira’a mai teie E aha tā tātou e nehenehe e rave nō te « hi’o i ni’a i te tamaiti a te Atua ma te fa’aro’o » ? (Helamana 8:15). ’A hōro’a i te mau tamari’i tāta’itahi i te hō’ē tuha’a ’api parau, ’e ’a ani ia rātou ’ia pāpa’i e rave rahi pāhonora’a i te uira’a e ti’a ia rātou ’ia feruri. ’A ’ohi i te mau ’api parau, ’a tai’o ha’apūai i te tahi mau pāhonora’a, ’e ’a ani i te mau tamari’i ’ia paraparau nō ni’a i te huru teie mau mea e nehenehe e tauturu ia tātou ’ia hina’aro ana’e tātou i te mana fa’aora ’o te Fa’aora.

Numera 22–24

E nehenehe au e pe’e i te hina’aro o te Atua, noa atu ē, e tāmata vetahi ’ē i te ’ume iā’u ’eiaha e pe’e.

’Ua tāmata ’o Balaka i te fa’aitoito ia Balaama ’ia fa’a’ino i te ’āti ’Īserā’ela, terā rā, ’ua ’ite ’o Balaama ē, tē pāto’i ra ïa te reira i te hina’aro o te Atua. E nehenehe te hi’ora’a ’o Balaama e tauturu i te mau tamari’i ’ia fāreirei ana’e rātou i te fa’ahepora’a ’ia ha’apa’o ’ore i te Atua.

Mau ’ohipari’i e nehenehe e rave

• ’A ha’apoto i te Numera 22:1–18 nō te mau tamari’i, ma te ha’apāpū ē, e mea nāhea tō Balaama pāto’ira’a ’ia fa’a’ino i te mau ta’ata o te Atua, noa atu ē, ’ua pūpū mai ’o Balaka, te ari’i nō Moabi, i te hanahana ’e te tao’a rahi nāna. ’A ani i te mau tamari’i ’ia ’imi i teie mau ’īrava i muri nei nō te mau pereota tā rātou e mana’o ra ē, tē fa’a’ite ra te reira i te hina’aro mau ’o Balaama ’ia pe’e i te Atua : Numera 22:18 ; 23:26 ; 24:13. E ani i te mau tamari’i ’ia mā’iti hō’ē pereota tā rātou e au, ’e ’ia pāpa’i i te reira i ni’a i te hō’ē tāreta nō te tauturu ia rātou ’ia ha’amana’o ’ia ha’apa’o i te parau a te Fatu.

• A paraparau i te mau tamari’i nō ni’a i te mau tupura’a ’a tāmata ai te mau hoa ’aore rā, vetahi ’ē, i te ’ume ia rātou ’ia rave i te hō’ē mea hape, mai tā Balaka i rave i ni’a ia Balaama. E mea nāhea te fafaura’a a Balaama i te Fatu i te tauturura’a iāna ’ia pāto’i i te fa’ahepora’a a Balaka ? E ani i te mau tamari’i ’ia ha’api’ipi’i ’ia pāhono i teie mau huru tupura’a ma te fa’a’ohipa i te mau ta’o mai tā Balaama.

ītona ’apora’a mai

Fa’aitoito i te ’apora’a mai i te fare

E ani i te mau tamari’i ’ia fa’a’ite i te hō’ē mea i tō rātou ’utuāfare, mai te huru, hō’ē hōho’a, hō’ē ’īrava, ’aore rā, hō’ē hīmene, ’o tē fa’a’ite i te mea tā rātou i ha’api’i mai i roto i te Paraimere.

Ha’amaita’ira’a i tā tātou ha’api’ira’a

’Ia vai matara noa tō ’oe ferurira’a i te mau muhumuhura’a a te Vārua. « Pinepine te mau taime maita’i roa a’e nō te ha’api’i, e mau taime mana’o-’ore-hia ïa—’ei hi’ora’a, ’ia fa’a’ite ana’e mai te tahi ta’ata i te hō’ē ’ohipa tei tupu ’aore rā ’ia ui ana’e mai i te hō’ē uira’a e arata’i atu i te hō’ē tāu’ara’a parau faufa’a rahi. ’A fāri’i ’ia taui i tā ’outou mau fa’anahonahora’a mai te mea e tītauhia, nō te pe’e i te mau muhumuhura’a tā ’outou e fāri’i » (Te ha’api’ira’a mai tā te Fa’aora, 10).

’api ’ohipara’a : e nehenehe au e hi’o ia Iesu Mesia