Fuakava Motuʻá 2022
18–24 Siulai. ʻĒsela 1; 3–7; Nehemaia 2; 4–6; 8: “ ʻOku Ou Fai ʻa e Ngāue ʻOku Lahi”


“18–24 Siulai. ʻĒsela 1; 3–7; Nehemaia 2; 4–6; 8: ‘ ʻOku Ou Fai ʻa e Ngāue ʻOku Lahi’ ” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Motuʻá 2022 (2021)

“18–24 Siulai. ʻĒsela 1; 3–7; Nehemaia 2; 4–6; 8,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: 2022

ʻĪmisi
ko e temipale ʻo Selupēpelí

Fakatātā ʻo e temipale ʻo Selupēpelí, tā ʻe Sam Lawlor

18–24 Siulai

ʻĒsela 1; 3–7; Nehemaia 2; 4–68

“ ʻOku Ou Fai ʻa e Ngāue ʻOku Lahi”

ʻI hoʻo akó, fakakaukau pe ko e fē ʻi he ngaahi pōpoaki ʻi he tohi ʻa ʻĒsela mo Nehemaiá ʻoku fie maʻu lahi taha ʻe he fānau ʻokú ke akoʻí. Faʻu ha palani fakafaiako ʻoku kau ai e ngaahi ueʻi ʻokú ke maʻu mei he Laumālie Māʻoniʻoní.

Lekooti Hoʻo Ngaahi Ongó

ʻĪmisi
fakaʻilonga feʻinasiʻakí

Fakaafeʻi e Feʻinasiʻakí

Hiki ʻi he palakipoé ʻa e Selupēpeli, ʻĒsela, mo Nehemaia. Tā pe fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā ʻe niʻihi ʻoku felāveʻi mo e kakaí ni, hangē ko ha temipale, ko e folofolá, mo e ngaahi ʻā ʻo Selusalemá. Tokoni ki he fānaú ke fakahoa e ngaahi hingoá mo e ngaahi fakatātaá, pea tuku ke nau vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e meʻa ne fai ʻe he kakaí ni.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Iiki Angé

ʻĒsela 3:8–13

ʻE lava ke ʻomi ʻe he temipalé ʻa e fiefiá kiate au.

ʻE lava ke tokoni e talanoa ʻo hono toe langa ʻe Selupēpeli mo e kakai Siú e temipalé, ke fiefia e fānau ʻokú ke akoʻí ke nau fiefia ʻi he ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu koeʻuhí ko e fale ʻo e ʻEikí.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau talanoa ki ha meʻa ʻoku nau fiefia ai. Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha taha ʻoku malimali ʻi muʻa ʻi ha temipale (hangē ko e fakatātā ʻi he lēsoni ko ʻení), pea ʻeke ki he fānaú e ʻuhinga ʻoku malimali ai e tokotahá. Fakamoʻoni ange ko e temipalé ko e fale ia ʻo e ʻEikí, pea fakamatala ki ha taimi naʻá ke ongoʻi fiefia ai koeʻuhí ko e temipalé.

  • Lau ki he fānaú e konga fakaʻosi ʻo e ʻĒsela 3:12, ʻo fakamatalaʻi ange ʻi he taimi ne fakatoka ai ʻe he kakai Siú e fakavaʻe ʻo e temipalé, naʻe “kalanga ʻa e tokolahi ʻi he fiefia.” Fakaafeʻi e fānaú ke nau kalanga ʻi he fiefia. Tokoniʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki he ngaahi ʻuhinga ʻe lava ke tau fiefia ai ʻi he temipalé. Hangē ko ʻení, ʻoku tau fakahoko ʻi he temipalé ha ngaahi palōmesi mo e ʻOtuá, ʻo fakaʻatā ai hotau ngaahi fāmilí ke fakataha ʻo taʻe ngata.

  • Hivaʻi mo e fānaú ha foʻi hiva fekauʻaki mo e temipalé, hangē ko e “Fie Siofia ha Temipale” (Tohi Hiva ʻa e Fānaú, 99). Hili e foʻi laine takitaha, kiʻi taʻofi ai ke kole ki he fānaú ke vahevahe ha meʻa ʻoku nau saiʻia ai ʻi he temipalé.

    ʻĪmisi
    fāmili ʻoku nau luelue ʻi he kelekele ʻo e temipalé

    ʻE lava ke hoko ʻa e temipalé ko ha maʻuʻanga fiefia ʻi heʻetau moʻuí.

Nehemaia 2:17–20; 6:1–9

ʻE tokoniʻi au ʻe he ʻEikí ke fakahoko ʻEne ngāué.

ʻI he taimi ne toe fakaleleiʻi ai ʻe Nehemaia e ngaahi ʻā naʻá ne ʻātakaiʻi ʻa Selusalemá, ne feinga hono ngaahi filí ke taʻofi ia, ka naʻá ne faivelenga pē ʻi heʻene ngāué. Ko e hā ha ngaahi meʻa mahuʻinga ʻoku finangalo e ʻEikí ke fakahoko ʻe he fānaú, pea ʻe founga fēfē haʻo ueʻi kinautolu ke nau faivelenga ki he ngāue ko iá?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Vahevahe mo e fānaú e talanoa ʻo Nehemaiá (vakai, Nehemaia 2:17–20; 6:1–9; Dieter F. Uchtdorf, “ ʻOku Tau Fakahoko ha Ngāue Māʻongoʻonga Pea He ʻIkai Lava Ke Taʻofi,” Liahona, Mē 2009, 59–62). Talaange ki he fānaú e lea ʻa Nehemaia ʻi he taimi ne fakakata ʻaki ai ia ʻe he kakaí ʻi heʻene fie fakaleleiʻi e ngaahi ʻā ʻo Selusalemá: “Ko e ʻOtua ʻo e langí, te ne fakamonūʻia ʻa kimautolu; ko ia ko kimautolú ko ʻene kau tamaioʻeiki te mau tuʻu hake ʻo langa” (Nehemaia 2:20). Fakaafeʻi e fānaú ke nau tuʻu ki ʻolunga mo fakakaukau pē ʻoku nau tokoni ki hono fakaleleiʻi e ngaahi ʻā ʻo Selusalemá.

  • ʻAlu mo ha ngaahi foʻi piliki iiki ki he kalasí, pea tuku ke fakaʻaongaʻi kinautolu ʻe he fānaú ke tokoni atu hono langa ha ʻā (pe tā ha ʻā ʻi he palakipoé). Tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukau ki ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa mahuʻinga ʻe ala kole ange ʻe he Tamai Hēvaní ke nau fai, ʻo hangē ko hono ako e founga ke lau e folofolá. ʻI he foʻi fakakaukau takitaha ʻoku nau vahevahé, fakaafeʻi kinautolu ke tānaki ha foʻi piliki ʻe taha ki he ʻaá. Fakamatalaʻi ange ʻi he taimi ne fakahoko ai ʻe Nehemaia ʻene ngāue mahuʻinga hono fakaleleiʻi e ngaahi ʻā ʻo Selusalemá, naʻe feinga e kakaí ke taʻofi ia. Lau ʻa e Nehemaia 6:9, pea fakaafeʻi e fānaú ke hiki hake honau ongo nimá ʻi he taimi te ke lau ai e “fakamālohi hoku nimá.” Talanoa ki he fānaú fekauʻaki mo ha taimi naʻá ke ongoʻi ai hono fakamālohia ʻe he ʻOtuá ho ongo nimá ke fakahoko ʻEne ngāué.

Nehemaia 8:1–12

Ko e folofolá ko ha tāpuaki ia.

Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi e talanoa ʻo ʻĒsela ʻi heʻene lau e fonó ke tokoni ki he fānaú ke nau fakakaukau kau ki heʻetau monūʻia ke maʻu ʻa e folofolá.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Talaange ki he fānaú naʻe lau ʻe ʻĒsela e folofolá ki he kakaí. Lau leʻolahi ha niʻihi ʻo e ngaahi kupuʻi lea mei he Nehemaia 8:2–3, 5–6, 8–9, 12 ʻokú ne fakamatalaʻi e meʻa ne fai ʻe he kakaí ʻi he taimi ne nau fanongo ai ki he folofolá, pea fakaafeʻi e fānaú ke fakatātaaʻi e ngaahi kupuʻi leá ni. Ko e hā ʻoku tau houngaʻia ai ke maʻu e folofolá?

  • Fakaafeʻi e fānaú ke valivali e peesi ʻekitivitī ʻo e uike ní. ʻI heʻenau fakahoko iá, vahevahe mo e fānaú e founga kuo ʻai ai koe ʻe hono lau e folofolá ke ke ofi ange ki he Fakamoʻuí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻí

Akoʻi e Tokāteliné: Fānau Lalahi Angé

ʻĒsela 3:8–13; 6:16–22

ʻOku ʻomi ʻe he temipalé ha ʻuhinga ke u fiefia ai.

ʻI hoʻo toe vakaiʻi mo e fānaú e talanoa ʻo hono toe langa ʻe Selupēpeli mo e kakai Siú e temipalé, kumi ha ngaahi founga ke fakamoʻoni ai ki he fiefia ʻoku maʻu koeʻuhí ko ʻetau maʻu ha ngaahi temipale he ʻaho ní.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau ngāue fakataha ke kumi e ngaahi kupuʻi lea ʻi he ʻĒsela 3:10–13 ʻoku nau fakahaaʻi e ongo ne maʻu ʻe he kakai Siú ʻi he taimi ne toe langa ai e temipale ʻi Selusalemá. Te tau fakahaaʻi fēfē ʻetau fiefia ʻi hono maʻu ha ngaahi temipale ʻi he māmaní he ʻaho ní? Tokoni ki he fānaú ke fakakaukau ki ha ngaahi founga ʻe lava ke nau teuteu ai ke ʻalu ki he temipalé.

  • Vahevahe mo e fānaú hoʻo ngaahi ongo fekauʻaki mo e temipalé. Kuo tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he temipalé ke ke ongoʻi vāofi ange mo e Tamai Hēvaní mo e Fakamoʻuí? Ko e hā ʻoku tau fakafiefiaʻi ai e taimi ʻoku fakatapui ai ha temipale? Tuku ha taimi ki he fānaú ke hiki ʻenau ongo ki he temipalé, pea poupouʻi ke nau vahevahe ʻa e meʻa ne nau hikí mo honau ngaahi fāmilí.

Nehemaia 2; 46

ʻE fakamālohia au ʻe he ʻEikí ke fakahoko ha “ngāue ʻoku lahi.”

ʻOku ʻi ai ha ngāue mahuʻinga ʻa e ʻEikí maʻá e fānau ʻokú ke akoʻí. Ko e hā te nau lava ʻo ako meia Nehemaia fekauʻaki mo e faʻa kātaki ʻi he ngāue ko iá ʻo aʻu ki heʻenau fehangahangai mo e fakafepakí?

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Toe vakaiʻi mo e fānaú e talanoa fekauʻaki mo hono fakaleleiʻi ʻe Nehemaia e ʻā takatakai ʻo Selusalemá, kau ai e faingataʻa naʻá ne fehangahangai mo iá. Lau fakataha ʻa e Nehemaia 2:19, pea kole ki he fānaú ke nau vahevahe ha ngaahi tūkunga ʻe ala manukiʻi ai kitautolu ʻe ha taha ʻi hono fakahoko e meʻa totonú. Fakatatau ki he Nehemaia 2:20, naʻe anga fēfē e tali ʻa Nehemaiá? Ko e hā nai haʻatau tali ʻi he taimi ʻoku fakakata pe fakaangaʻi ai kitautolu ʻe he kakaí ʻi hono fakahoko ʻo e meʻa totonú?

  • Lau fakataha ʻa e Nehemaia 6:1–9. Naʻe toutou feinga fēfē nai e ngaahi fili ʻo Nehemaiá ke taʻofi ʻene ngāue ki he ʻaá, pea naʻá ne tali fēfē ki aí? Ko e hā e ngāue ʻoku finangalo ʻa e ʻOtuá ke tau faí? (vakai, hangē ko ʻení, Mōsaia 18:8–10). Te tau lava fēfē ʻo muimui he sīpinga ʻa Nehemaia ʻi he veesi 9 ʻi he taimi ʻoku faingataʻa ai ke fai e meʻa ʻoku kole mai ʻe he ʻOtuá ke tau faí?

Nehemaia 8:1–12

ʻOku tāpuekina au ʻi heʻeku ako e folofolá.

Ne teʻeki fanongo e kakai ʻo Selusalemá he ngaahi folofola ʻa e ʻOtuá ʻi ha taimi lahi kimuʻa ia pea toki lau ange ʻe ʻĒselá. ʻOku fakamanatu mai ʻe he talanoa ʻo ʻĒselá e mahuʻinga fau ʻo e folofolá kiate kitautolú.

Ngaahi ʻEkitivitī ʻe Ala Fakahokó

  • Fakaafeʻi e fānaú ke nau fekumi ʻi he Nehemaia 8:1–12 ki ha ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻokú ne fakahaaʻi e ongo ʻa e kakaí ʻi heʻenau fanongo ki he folofola ʻa e ʻOtuá. Kole ki he fānaú ke vahevahe ʻenau ongo ʻi he taimi ʻoku nau lau ai e folofolá, pea vahevahe foki mo hoʻo ngaahi ongó.

  • Fakaafeʻi ha kiʻi tamasiʻi/taʻahine ke ne lau ʻa e Nehemiah 8:8, pea ʻeke ki he fānaú pe ko e hā ʻoku tokoni kiate kinautolu ke mahino ʻa e folofolá. Fakaʻaliʻali ange e founga ke fakaʻaongaʻi ai e ngaahi tokoni ki hono ako ʻo e folofolá hangē ko e Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá . Fakaafeʻi e fānaú ke vahevahe ha meʻa kuo nau ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei he folofolá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akó

Poupouʻi e Ako ʻi ʻApí

Fakaafeʻi e fānaú ke fili ha meʻa ne nau ako he ʻahó ni te nau fie vahevahe mo honau ngaahi fāmilí.

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí

Teuteu fakalaumālie. “ ʻOku ʻuhinga e akoʻi ʻo e ongoongoleleí ke ongó, ke ʻoua naʻa tau teuteu lēsoni pē kae teuteuʻi foki mo kitautolu. … ʻOku tukutaha e tokanga ʻa e kau faiako lelei ʻo e ongoongoleleí—kimuʻa pea nau fakakaukau ke fakakakato e taimi kalasí—ki hono fakafonu honau lotó ʻaki e Laumālie Māʻoniʻoní” (Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí, 12).

Paaki