Leksiyon 77: Doktrina ug mga Pakigsaad 64–66

Doktrina ug mga Pakigsaad 64:1–17

“Gikinahanglan nga Mopasaylo”

Atol sa biyahe gikan sa Missouri paingon ngadto sa Ohio, si Joseph Smith ug ang uban nakasinati og panagbingkil ug dili maayo nga mga pagbati ngadto sa usag usa. Diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad 64, si Jesukristo mitudlo kanila mahitungod sa ilang panginahanglan sa pagpasaylo. Kini nga leksiyon makatabang sa mga estudyante sa pagsunod sa ehemplo ni Jesukristo ug mahimong mas mapasayloon.

Mga Posibleng Kalihokan sa Pagkat-on

Pagpamalandong mahitungod sa pagpasaylo

Dapita ang mga estudyante sa pagpakigbahin og usa ka istorya mahitungod sa pagpasaylo. O mahimo nimong ipakigbahin ang usa ka istorya sa pagpasaylo sama sa “Forgiveness: My Burden Was Made Light” (8:24), makita sa ChurchofJesusChrist.org. Dapita ang mga estudyante sa pagtubag sa mosunod nga mga pangutana diha sa ilang mga journal sa pagtuon.

• Giisip ba nimo ang imong kaugalingon nga usa ka mapasayloon nga tawo? Ngano o nganong dili?

• Ngano kaha sa imong hunahuna nga ang Langitnong Amahan ug si Jesukristo gusto nga ikaw mopasaylo sa uban?

• Kinsa ang tawo nga kinahanglan nimong pasayloon?

Dapita ang mga estudyante sa pagtinguha og personal nga pagpadayag aron masayod kon si kinsa ang ilang gikinahanglan nga pasayloon ug kon unsay ilang mahimo aron mahatag ang pagpasaylo.

Si Jesukristo mapasayloon

Ikonsiderar ang pagdapit og usa ka estudyante sa pagbasa sa mosunod nga konteksto alang sa Doktrina ug mga Pakigsaad 64.

Niadtong Agosto 1831, human sa pagpahinungod sa Zion sa Missouri, si Joseph Smith, Oliver Cowdery, Isaac Morley, Ezra Booth, ug uban pa namauli sa Ohio. Ang hilabihang kainit, peligro nga mga kahimtang sa pagbiyahe, ug mga panagsumpaki sa pagpangulo nagdala sa grupo sa pagsaway ug panaglalis sa usag usa. Human sila miabot sa balay, ang panagbingkil nagpabilin gihapon tali kanila (tan-awa Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, vol. 1, Ang Sumbanan sa Kamatuoran, 1815–1846 [2018], 152–53, 155–57). Agig tubag sa ilang kasinatian, ang Ginoo mihatag sa pagpadayag nga nailhan na karon nga Doktrina ug mga Pakigsaad 64.

Basaha ang Doktrina ug mga Pakigsaad 64:1–7, mangita kon giunsa ni Jesukristo pagtubag niadtong kinsa nakasala.

Ikonsiderar ang pagpakita sa hulagway sa Manluluwas. Hangyoa ang mga estudyante sa pagpamalandong sa mosunod nga mga pangutana. Human niana, dapita ang mga estudyante sa pagpakigbahin sa ilang mga hunahuna ngadto sa klase o sa usa ka pares.

• Unsa nga mga hiyas ni Jesukristo ang imong nakit-an niini nga mga bersikulo?

• Hain niini nga mga hiyas ikaw labi nga mapasalamaton? Ngano man?

Kita gikinahanglang nga mopasaylo

Basaha ang Doktrina ug mga Pakigsaad 64:9–11, mangita kon giunsa ni Jesukristo pagdapit kanato sa pagsunod sa Iyang ehemplo.

Ang Doktrina ug mga Pakigsaad 64:9–11 usa ka tudling sa doktrinal nga kahanas. Ikonsiderar ang pagdapit sa mga estudyante sa pagmarka sa mga tudling sa doktrinal nga kahanas sa lahi nga paagi aron dali ra kini nilang makit-an.

• Unsa ang mipatigbabaw kanimo mahitungod sa unsay gitudlo sa Manluluwas kang Joseph ug sa uban?

  Tabangi ang mga estudyante sa pag-ila sa kamatuoran nga si Jesukristo nagkinahanglan kanato nga mopasaylo sa tanang mga tawo. Ikonsiderar ang pagsulat niini nga kamatuoran diha sa pisara. Mahimo usab nimong dapiton ang mga estudyante sa pagsulat niini diha sa ilang mga kasulatan.

  Paggahin og igong panahon sa pagtabang sa mga estudyante nga makasabot sa mga bersikulo 9–11. Ang pipila sa mosunod nga mga pangutana makatabang.

• Sa imong hunahuna ngano kaha nga si Jesukristo nagkinahanglan kanato nga mopasaylo sa tanan?

• Ngano sa imong hunahuna nga kita adunay “mas dako nga sala” (bersikulo 9) kon kita mopili nga dili mopasaylo sa uban?

• Sa imong hunahuna sa unsa nga paagi nga ang pag-ingon diha sa atong mga kasingkasing “himoa nga ang Dios mohukom tali kanako ug kaninyo” (bersikulo 11) makatabang kanato nga mopasaylo sa uban?

• Unsa nga Kristohanong mga hiyas ang molambo diha kanimo kon ikaw mopasaylo sa uban?

Pagkat-on sa pagpasaylo sa uban

Ikonsiderar ang paghatag sa mga estudyante og panahon sa pagpangutana o pagpakigbahin og mga hagit nga may kalabotan sa pagpasaylo. Mahimong motubag ang mga estudyante sa mosunod nga mga pangutana diha sa pisara, pinaagi sa dili pagpaila nga bahin sa pagbotar, o sa mga piraso sa papel nga mahimong ipakigbahin ngadto sa klase.

• Unsa kaha ang mga pangutana sa mga tawo samtang sila nagtinguha sa pagpasaylo sa uban?

• Unsa kaha nga mga hagit ang mahimong atubangon sa mga tawo samtang sila naningkamot nga mosunod sa ehemplo sa Manluluwas sa pagpasaylo?

Mahimong mangutana ang mga estudyante sama sa “Sa unsang paagi ang Manluluwas makatabang kanako nga mopasaylo sa uban?” o “Ang pagpasaylo ba sa uban nagpasabot nga ako kinahanglan nga masakitan pag-usab?”

Dapita ang mga estudyante sa pagpili og usa ka pangutana isip usa ka klase o sa tagsa-tagsa. Dayon pahimoa sila nga mangita sa balaanong gitudlo nga mga tinubdan alang sa mga tubag.

Mahimong makakita ang mga estudyante og mga tubag pinaagi sa pagpangita sa mga pulong sama sa “Jesus,” “pasaylo,” “Manluluwas,” ug “kaluoy” diha sa Gospel Library nga app o sa Giya ngadto sa mga Kasulatan. Mahimo ka usab maghatag og mga kasulatan, sama sa Mateo 5:7; 18:21–35; ug Mosiah 26:30–31, ug ang propetikanhong mga pamahayag nga gilista sa ubos.

Si Elder Gerrit W. Gong sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mitudlo kon sa unsang paagi si Jesukristo makatabang kanato nga mopasaylo sa uban:

Usahay ang atong kaandam nga mopasaylo og tawo maghimo nila ug nato sa pagtuo nga kita makahinulsol ug mapasaylo. Usahay ang kaandam nga maghinulsol ug ang katakos nga mopasaylo moabot sa managlahing panahon. Ang atong Manluluwas maoy atong Tigpataliwala ngadto sa Dios, apan Siya usab nagtabang nato nga makaila sa atong kaugalingon ug sa usag usa samtang kita moduol Kaniya. Ilabi na kon ang kasakit ug kahapdos lawom, ang pagpaalim sa atong mga relasyon ug pag-ayo sa atong mga kasingkasing lisod, tingali imposible kanato kon kita ra ang mohimo. Apan ang langit makahatag nato ug kalig-on ug kaalam lapas sa atong kaugalingon aron masayod hangtod kanus-a nato pugngan, ug kanus-a nato buhian. (Gerrit W. Gong, “Malipayon ug Hangtod sa Hangtod,” Liahona, Nob. 2022, 85)

Si Elder Jeffrey R. Holland sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mitudlo:

“Pagpasaylo, ug pagapasayloon kamo” [Lucas 6:37], si Kristo nagtudlo sa mga panahon sa Bag-ong Tugon. Ug sa atong panahon: “Ako, ang Ginoo, mopasaylo kinsa Ako mopasaylo, apan kamo gikinahanglan nga mopasaylo sa tanan nga mga tawo” [Doktrina ug mga Pakigsaad 64:10]. Hinoon, importante kini, alang sa pipila kaninyo nga nagsinati sa tinuod nga kasakit nga maghunahuna nga wala Siya nag-ingon. Wala Siya nag-ingon nga, “Kamo wala tugoti nga mobati og tinuod nga kasakit gikan sa napusgay nga kasinatian nga naangkon gikan sa uban.” Wala usab Siya nag-ingon, “Aron makapasaylo sa hingpit ipadayon ang makadaot nga relasyon o balik ngadto sa abusado, makadaot nga kahimtang.” Apan bisan pa man sa labing makaguol nga kalapasan nga tingali moabot kanato, molampos lang kita batok sa atong kasakit kon motunob kita sa dalan sa tinuod nga pagkaalim. Kana nga dalan mao ang pagpasaylo nga gisubay ni Jesus sa Nazaret, kinsa nagtawag sa matag usa kanato, “Umanhi ka ug sumunod kanako” [Lucas 18:22]. (Jeffrey R. Holland, “Ang Pangalagad sa Pagpasig-uli (Reconciliation),” Liahona, Nob. 2018, 78–79)

Ikonsiderar ang pagdapit sa mga estudyante sa pagpakigbahin og mga tubag nga ilang nakaplagan o mga impresyon nga ilang gibati mahitungod sa pagpasaylo. Mahimo usab nilang ipakigbahin ang mga ehemplo kon sa unsang paagi sila napanalanginan pinaagi sa pagsunod sa ehemplo sa Manluluwas sa pagpasaylo sa uban. Pahinumdomi ang mga estudyante nga dili ipakigbahin ang bisan unsa nga mga kasinatian o mga detalye nga personal ra kaayo.

• Unsa ang piho nga mga lihok ang atong mahimo nga makatabang kanato nga mopasaylo sa uban?

Ang mga potensyal nga tubag nga mahimong ipakigbahin sa mga estudyante naglakip sa mosunod:

• Pagtuon sa mga asoy sa Manluluwas ug sa uban nga naghatag og pagpasaylo

• Pagpamalandong kon sa unsang paagi kaha unta malahi ang atong kinabuhi kon atoa pang nahatag ang pagpasaylo

• Paghalad og sinsero nga pag-ampo diin kita naghatag sa atong palas-anon ngadto sa Dios ug nangayo sa Iyang tabang sa pagpasaylo sa uban

• Pag-ila nga pinaagi ni Jesukristo, ang atong mga kasingkasing mausab sa paglabay sa panahon aron sa kataposan kita makapasaylo sa uban

Personal nga paggamit

Sa sayo nga bahin sa leksiyon, gidapit ang mga estudyante sa paghunahuna og tawo nga kinahanglan nilang pasayloon. Dapita sila sa pagpamalandong niana nga sitwasyon ug sa pagtinguha og inspirasyon samtang ilang gitubag ang mosunod nga mga pangutana.

Pamalandongi ang mosunod nga mga pangutana, ug ikonsiderar ang pagsulat sa imong mga hunahuna o mga pagbati diha sa imong journal sa pagtuon.

• Unsay imong mabuhat aron makasalig sa Manluluwas sa pagpasaylo?

• Unsa nga mga paningkamot ang imong himoon aron sa pagsunod sa ehemplo ni Jesukristo ug mahimong mas mapasayloon?

Isag-ulo

Mahimo nimong tabangan ang mga estudyante sa pagsag-ulo sa pakisayran sa doktrinal nga kahanas ug sa mahinungdanon nga hugpong sa mga pulong sa kasulatan atol niini nga leksiyon ug irebyo kini sa umaabot nga mga leksiyon. Ang mahinungdanon nga hugpong sa mga pulong sa kasulatan mao ang “Kamo gikinahanglan nga mopasaylo sa tanan nga mga tawo.” Ang mga ideya alang sa mga kalihokan sa pagsag-ulo anaa sa apendiks ubos sa “Mga Kalihokan sa Pagrebyo sa Doktrinal nga Kahanas.”

Dugang nga mga Kapanguhaan

Doktrina ug mga Pakigsaad 64:9–11. Sa unsang paagi nga ang pagpasaylo sa uban nagtabang kanako nga mahimong mahisama ni Jesukristo?

Si Presidente Russell M. Nelson mitudlo:

Lisod gayod kaayo ang pagbaliwala sa kapungot nga ingon og makiangayon unta kaayo. Maingon og imposible ang pagpasaylo niadtong kansang makadaot nga mga buhat nakapasakit sa mga inosente. Ug sa gihapon, ang Manluluwas mipahimatngon kanato nga “mopasaylo sa tanan nga mga tawo” [Doktrina ug mga Pakigsaad 64:10; tan-awa usab sa bersikulo 9].

Kita mga sumusunod sa Prinsepe sa Kalinaw. Karon labaw pa kay kaniadto, nagkinahanglan kita sa kalinaw nga Siya lamang ang makahatag. Unsaon nato sa pagdahom nga moabot ang kalinaw sa kalibotan kon sa tinagsatagsa wala kita magtinguha og personal nga kalinaw ug paghiusa? Mga kaigsoonan, nasayod ko nga ang akong mga gisugyot dili sayon. Apan ang mga sumusunod ni Jesukristo angay nga mopakita sa ehemplo ngadto sa tibuok kalibotan aron sundon. Ako mohangyo kaninyo nga kutob sa inyong mahimo hunonga ang personal nga mga kasungian nga sa kasamtangan nagdilaab sa inyong kinabuhi. (Russell M. Nelson, “Ang Gahom sa Kadasig sa Espirituhanong Paglambo,” Liahona, Mayo 2022, 97)

Doktrina ug mga Pakigsaad 64:9. Sa unsang paagi ang Manluluwas makatabang kanako nga mahimong mas mapasayloon nga tawo?

Si Elder Gerrit W. Gong sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mipahayag:

Mas minos ang atong pag-inusara kon kita makaamgo nga kita wala mag-inusara. Ang atong Manluluwas kanunay nga makasabot. Pinaagi sa tabang sa atong Manluluwas, pwede natong itugyan ang atong garbo, atong mga kasakit, atong mga sala ngadto sa Dios. Bisan unsay atong bation samtang kita magsugod, kita mahimong mas malimpyo kon kita mosalig Kaniya sa paghimo sa atong mga relasyon nga limpyo.

Ang Ginoo, kinsa nakakita ug nakasabot nato sa hingpit, mopasaylo niadtong kinsa Iyang pasayloon, kita (nga dili hingpit) angay nga mopasaylo sa tanan. Kon kita moduol sa atong Manluluwas, atong giminosan ang pagpunting sa atong kaugalingon. Kita dili na kaayo muhokom ug mas makapasaylo na. Ang pagsalig sa Iyang mga maayo nga buhat, kaluoy, ug grasya [tan-awa sa 2 Nephi 2:8] mopalayo kanato sa panagbingkil, kasuko, abuso, pagkabiniyaan, pagkadili patas, ug sa mga hagit sa pisikal ug mental nga usahay moabot tungod sa pisikal nga lawas sa mortal nga kalibotan. Ang malipayon ug hangtod sa hangtod wala magpasabot nga ang matag relasyon malipayon ug hangtod sa hangtod. Apan ang usa ka liboan nga katuigan sa milenya sa higayon nga si Satanas pagagapuson tingali maghatag nato sa gikinahanglan nga panahon ug makatingalang mga paagi sa paghigugma, pagsabot, ug paglihok sa mga butang, samtang kita mangandam alang sa kahangtoran. (Gerrit W. Gong, “Malipayon ug Hangtod sa Hangtod,” Liahona, Nob. 2022, 85)

Doktrina ug mga Pakigsaad 64:9. Unsa ang pipila ka mga panalangin gumikan sa pagpasaylo sa uban?

Si Elder Kevin R. Duncan sa Seventy miingon:

Maayo gani, ang Dios, sa Iyang gugma ug kaluoy alang sa Iyang mga anak, miandam og paagi sa pagtabang kanato sa paglawig niining usahay gubot nga mga kasinatian sa kinabuhi. Siya mihatag og kaikyasan alang sa tanan nga nahimong biktima sa mga kasaypanan sa uban. Mitudlo Siya kanato nga makapasaylo kita! Bisan og nabiktima kita sa makausa, dili kinahanglang mabiktima kita sa ikaduha pinaagi sa pagdala sa palas-anon sa kasilag, kayugot, kasakit, kasuko, o gani pagpanimalos. Mahimo kitang mopasaylo, ug makalingkawas kita! (Kevin R. Duncan, “Ang Makaalim nga Haplas sa Pagpasaylo,” Liahona, Mayo 2016, 33)

Doktrina ug mga Pakigsaad 64:10. Kinsa ang kinahanglan nakong pasayloon?

Si Presidente Dieter F. Uchtdorf, kanhi sa Unang Kapangulohan, mipahayag:

Tin-aw kaayo nga namulong ang atong Manluluwas kabahin niini nga hilisgotan nga imposibleng dili kini masabtan. “Ako, ang Ginoo, mopasaylo kinsa Ako mopasaylo,” apan Siya miingon, “… kamo kinahanglan nga mopasaylo sa tanan nga mga tawo.” [Doktrina ug mga Pakigsaad 64:10].

Mahimo bang pun-an nako og pagpasabot? Kon gikinahanglan sa Ginoo nga kita mopasaylo sa tanan, naglakip kana sa pagpasaylo sa atong mga kaugalingon. Usahay, sa tanang tawo sa kalibotan, ang pinakalisod nga pasayloon—ingon man ang labing nagkinahanglan tingali sa atong pagpasaylo—mao ang atong kaugalingon. (Dieter F. Uchtdorf, “Ang Maluluy-on Magadawat og Kaluoy,” Liahona, Mayo 2012, 75)

Dugang nga mga Kalihokan sa Pagkat-on

Mga sugilanon sa pagpasaylo

Ikonsiderar ang pagpakigbahin sa usa o daghan pa niini nga mga istorya sa tibuok leksiyon. Mahimo nimong ipakigbahin ang usa diha sa sinugdanan sa leksiyon ug dapita ang mga estudyante sa pagpamalandong sa ilang kaugalingong panginahanglan sa pagpasaylo sa uban. O ipakigbahin ang usa sa mga istorya isip usa ka paagi sa pagtubag sa mga pangutana o mga kabalaka sa mga estudyante. Mahimo nimong hangyoon ang mga estudyante sa pag-ila sa mga hagit nga giatubang niini nga mga tawo samtang sila mipasaylo sa uban ug sa unsang paagi ang Manluluwas mitabang kanila.

Ang “Required to Forgive” (7:52) mao ang istorya ni Joseph Smith nga mihatag og kapasayloan ngadto ni William W. Phelps.

Ang “We Must Forgive” (2:43) mao ang istorya ni Corrie ten Boom, usa ka naluwas sa Holocaust, kinsa nakigkita sa usa ka guwardiya gikan sa kampo sa Nazi diin siya nabilanggo. Kini nga istorya gipakigbahin ni Bishop Keith B. McMullin, kanhi sa Presiding Bishopric.

Sa iyang pakigpulong nga “The Healing Power of Forgiveness,” gikan sa time code 0:00 hangtod sa 6:03, si Presidente James E. Faust (1920–2007) sa Unang Kapangulohan mipakigbahin sa tubag sa katawhan sa Amish human sa pagpamusil sa eskwelahan sa ilang komunidad.

Sa iyang pakigpulong nga “Malipayon ug Hangtod sa Hangtod,” gikan sa time code 2:45 hangtod sa 4:22, si Elder Gerrit W. Gong sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mipakigbahin sa istorya sa usa ka babaye kinsa mipasaylo sa iyang amahan ug mikompleto sa iyang buluhaton sa templo.

Sayop nga mga ideya ug mga tambag sa pagpasaylo sa uban

Ang artikulo nga “Forgiving Others: Misconceptions and Tips” makatabang sa mga estudyante nga makakita og mga tubag sa ilang mga pangutana ug mga kabalaka (Elizabeth Lloyd Lund, Ensign, Abr. 2018, 18–21).

Pagkat-on mahitungod sa pagpasaylo gikan sa mga hiyas ug ehemplo sa Manluluwas

Aron matabangan ang mga estudyante sa pagdiskobre og dugang pa mahitungod sa Kristohanong hiyas sa pagpasaylo, dapita sila sa pagpangita sa mosunod nga mga asoy sa Manluluwas nga nagpasaylo sa uban. Mahimong mopakigbahin ang mga estudyante og mga paagi nga sila makasunod sa ehemplo sa Manluluwas samtang sila maningkamot nga mahimong mas mapasayloon.

• Lucas 7:36–50

• Lucas 23:33–34

• Juan 8:1–11

Mahimo usab nga basahon sa mga estudyante ang mosunod nga mga tudling ug ilhon ang mga hiyas ni Jesukristo nga makatabang kanila nga mahimong mas mapasayloon.

• Miqueas 7:18–20

• Doktrina ug mga Pakigsaad 4:5–6